Lesson 188 - Senior

Memory Verse

“Nte mbufo ifiọkke ite, eridi ufan ye ererimbot edi eridi usua ye Abasi? mmọdo owo ekededi eke oyomde ndidi ufan ye ererimbot anam idem usua ye Abasi” (James 4:4).

Cross References

I Mme Item, Ntọt Ye Nsọñ-ibuot

1. Enọ Moses item ndibin mme andiduñ Canaan mfep, Numbers 33:50-53

2. Joshua ọkọnọ mme ntọt, Joshua 23:11-13

3. Angel Abasi ama asua ọnọ nsọñ-ibuot Israel, Judges 2:1-5

II Ñkop Item Emi Okodude Ke Eyo Joshua

1. Ema eda isọñ enyene, Judges 2:6

2. Mme owo enam ñkpọ enọ Jehovah, Judges 2:7

3. Joshua akpa, Judges 2:8, 9

III Iduọ Mme Emana Emi Eketienede Ke Edem

1. Mmọ ikọfiọkke Abasi, Judges 2:10

2. Mmọ etiene mme abasi efen, Judges 2:11-13

3. Mme ubiere-ikpe Abasi okosim mmọ, Judges 2:14, 15

IV Editọñọ Ini Mme Ebiere-ikpe

1. Ọbọñ anam mme ebiere-ikpe edaha eda, Judges 2:16-19

2. Abasi ayat esit koro Israel ewakde ndisọñ ibuot, Judges 2:20-23

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Ke una-isọñ Moab emi ọkọyọhọde ye mbiet, ke edem inyañ Jordan emi asakde iso ese Jericho, Moses ama ọtọñọ ntak emen mme ikọ Ọbọñ etiñ ọnọ nditọ Israel. Ama ekpere akpatre ini nda-usuñ Moses. Enye ọkọsọñ isua 120, edi enyin esie ikokimke, odudu esie inyuñ imemke. Uyo esie ọkọfọfọn onyuñ añwaña, ndien mme item ema etim efọn ke mme owo ekopde ke utọñ. “Ke adaña emi mbufo ema ekebe Jordan eduk ke isọñ Canaan, ndien mbufo ebin kpukpru mme andiduñ isọñ ke iso mbufo efep, enyuñ ebiat kpukpru owo itiat mmọ, enyuñ ebiat kpukpru editara mbiet mmọ, enyuñ ewuri kpukpru edikoñ ebiet mmọ. Ndien mbufo ebin (mme enyene) isọñ efep, enyuñ eduñ ke esit: koro mmada isọñ emi nnọ mbufo nte enyene” (Numbers 33:51-53).

Edisana-Ido

Mme mmọ emi ekeduñde ke isọñ Canaan mbem iso Israel ediduñ ekedi ata ndiọi owo. Canaan ekedi ediye isọñ, isọñ emi Abasi akamade. Abasi okoyom Ikọt Esie eda enye enyene, edi okoyom enam enye asana. Ikọt Esie ikanaha ebuaha ye mme mmọ emi mifiọkke Abasi, mme ndisaña ke ido ukpono ndem mmọ. Akana nditọ Israel edi edisana idut. Abasi okoyom enim isọñ mmọ asana; inyene mmọ ikanaha abuaha ye eke mbon efen emi emanade, mme nditọ inwañ mmọ mbuak ye mkpasip mmọ efen. Abasi ama edisana ido. Idiọk-ñkpọ ye edinen ido inaha ebuaha kiet. Edieke afo oyomde ndidu uwem owo Abasi, afo enyene ndikpọñ kpukpru oruk idiọk-ñkpọ.

Bin kpukpru mme andiduñ isọñ oro, biat kpukpru mme mbiet ndem mmọ, ye se ebotde bot ekpono; wuri kpukpru edikoñ ebiet mmọ. Ufañ iduhe inọ idiọk-ñkpọ ke edisana isọñ. Idighe se ekpekde kpek, mme ndidara, mme ndinyene ebuana. Kibi enye duọk; bin enye fep; biat enye! Idiọk-ñkpọ edi ñkpọ ndik. Idiọk-ñkpọ kiet ada iduọ edi, ntut utọñ kiet, anam Paradise osop. Abasi ama aduak ediwak ikpọ ñkpọ onim ọnọ Israel. Mmọ ekenyene ndidi Obio mme oku, edisana idut. Okpoto ke mmọ kpukpru emana ererimbot enyene ata ifiọk Abasi. Edi mmọ eduọ ekpọñ uduak Abasi oro ke abaña mmọ. Mmọ eda idiọk-ñkpọ edian idem, enyuñ etre ndibin mme andiduñ idut oro mfep. Mme ntọt emi Joshua ọkọnọde ama osu: “Mmọ eyena ke afia ye ke mfine enọ mbufo, ye nte ikpa ke ñkañ mbufo, ye nte ñkukim ke enyin mbufo” (Joshua 23:13).

Unana Item

Ke Joshua ama akakpa ye mmọ emi ekefiọkde enye, ekenyuñ edemerede oto ke nda-usuñ esie, emana efen ama odu emi mikọfiọkke Ọbọñ. Ekeme ndidi mme ete ye eka mmọ ikanamke akpanikọ ke ndinọ nditọ mmọ item ke abaña ewuhọ Abasi. Nte mmọ ema efre mbet Abasi ke ndo-ndo oro? “Ndien yak mme ikọ emi ami ntemede fi mfin emi, edu fi ke esit: nyuñ dọdiọñ siak mmọ nọ nditọ fo, nyuñ kama mmọ ke inua fo ke ini afo etiede ke ufọk fo, ye ini afo asañade ke usuñ ye ke ini afo anade ke isọñ, ye ke ini afo adahade ke enyọñ” (Deuteronomy 6:6, 7). Ndusuk mme ete ye eka eyo mfin esin ndikot Ikọ Abasi nnọ nditọ mmọ, enyuñ ekpu Abasi ke utọ usuñ emi. Mmọ enyene ata eti ifet nditọ mfri akpanikọ ke esit mmọ emi edude ke idak nda usuñ mmọ, edi etre ndinam ntre.

Unana Esit Ekọm

Abasi ama anam akpanikọ ye emana emi mikọfiọkke Enye. Enye ama ọnọ angel Esie, ndusuk ekeme ndidi Enye ekedi Ọbọñ Jesus Christ ke Idem Esie. Nnyin inim ke akpanikọ ite ke Jesus okowut Joshua idem nte “etubom mbon ekọñ Jehovah”. Isuñ-utom emi otode ke Heaven ama etiñ ikọ idem esie ke usuñ nte añwañade ye ọyọhọ odudu. “Ñkada mbufo ke Egypt ndọk, ñkonyuñ nda mbufo nduk ke isọñ emi ñkọñwọñọde nnọ mme usọ; ndien ñkọdọhọ nte, Ndibiatke ediomi mi ye mbufo ke nsinsi, mbufo ekunyuñ ediomi ediomi ye mme andiduñ isọñ emi; mbufo ewuri mme itie-uwa mmọ. Edi mbufo ikokopke uyo mi; nsinam mbufo enamde emi?

“Nsinam mbufo enamde emi?” Esit ekọm ikpọñ-ikpọñ okpokonuk mmọ ndikop uyo Abasi. Abasi ama osioño mmọ ke itie ufin, ama anam Ididuot Inyañ asat, ọyuhọ mmọ ke udia manna ke isua aba ke wilderness, añwana mme ekọñ ọnọ mmọ, onyuñ ada eti isọñ emi ọnọ mmọ. Ndinyene esit ekọm nnọ Abasi ke abaña mbọm Esie akpana onuk mme owo ndinam ñkpọ nnọ Enye mfin. Ima Abasi ke ndiyak Eyen Esie nnọ nte uwa usio isop nnyin, akpana onuk nnyin ndisaña ke nsuhọridem ke iso Esie ke ofuri usen uwem nnyin. Yak nnyin ikere idem nnyin nte ema ekemum nnyin nte mbio ñkpọkọbi enyuñ ebiere ikpe mkpa enọ nnyin. Ete ama ọnọ Eyen Esie man edi uwa usio isop nnyin. Ema ewot Eyen oro, ndien ema enyuñ efen enọ nnyin. Nte nnyin ikamake Ete ye Eyen isọn ekọm?

Mme Uwut-ñkpọ

Mmọ ekama ata akamba isọn, ekọm kpa ye idem ata uwem mmọ ọkọñọ ke edinam uduak Abasi. “Koro enye midighe ñkpọ mbubru ye mbufo: Koro edide uwem mbufo” (Deuteronomy 32:47). Ikedighe ñkukure akpan ñkpọ ekedi emi eke esọñọde etiñ ye mmọ ke ediwak idaha ke Ibet, edi ediwak uwut-ñkpọ ke mbuk eset mmọ ama ayarade emi. Se uwut-ñkpọ Achan ye edikan Ai. Ekpetiñ didie ebaña ñkpọ nte owo 14,700 emi ekekpañade ke idiọk udọñọ ke nsọñ ibuot Korah? mme mmọ oro ekekpañade ke ini Abasi ọkọdọñde mme idiọk uruk-ikọt oduk ke otu mmọ? Uwem mmọ ọkọkọñọ ke ñkop uyo, edi ema etut utọñ. Emi edi ntak emi angel Ọbọñ okobupde ete, “Nsinam mbufo enamde emi?”

Edifiak Edem

Okposuk edi nte Israel eketuañade enyuñ ewa uwa enọ Abasi, esit mmọ ama ọsọp nditọñọ ntak ñwọñọre mkpọñ Abasi mbine ñkpọ ererimbot. Ekedi ata mmem-mmem ñkpọ ọnọ mmọ ndidemere! Uwem owo Abasi mfin edi ndibọbọ mbọbọ ekọñ nnyuñ ñwana eñwan mbuọtidem. Unana ntiñ-enyin ye unana iwuk esisọp ndinam owo ọwọñọre ọkpọñ Ọbọñ onyuñ anam ñkpọ ọnọ mme abasi ererimbot emi. Mbubehe ye inemesit edi se owo ekemede ndiyak ofuk ima Abasi.

Mme Ebiere-Ikpe

“Edi JEHOVAH anam mme ebiere-ikpe edaha eda eke enyañade mmọ esio ke ubọk mmọ eke efikde mmọ” (Judges 2:16). Ufañ ñwed emi ye mme itie efen edi se etiñde ibio-ibio ebaña mbuk eset nditọ Israel ke ini mme ebiere-ikpe, ọtọñọde ke Othniel tutu osim Samuel. Mme ebiere-ikpe emi ekedi, Gideon, Samson, Jephthah ye Samuel ye mme mmọ efen emi Abasi ọkọdọhọde ete: “Emi ekedade mbuọtidem ekan mme idut, enam edinen ido, ebọ mme uñwọñọ, ekibi mme lion inua, enime ide ikañ, ebọhọ iso ofut, ewọñọ ekpọñ mmemidem, ekabare ekop idem, ewọñọ edi uko ke ekọñ, enyuñ enam udimekọñ mme idut efeñe” (Mme Hebrew 11:33, 34).

Mbuk nditọ Israel ke eyo mme ebiere-ikpe edi kiet ke otu mme mbuk emi misifọnke, edi akwa mbọm ima Abasi esiwut idem ke adañemi mmọ ekunide ebaña ufik, Abasi esinam mme ebiere-ikpe edaha eda enyuñ efak mmọ esio ke ubọk mme asua mmọ ke mme eyo mme ebiere-ikpe oro. Israel ema efiọk ete “JEHOVAH emenyene esit mbọm ye mfọnido, isọpke iyaresit, ndien awak ima” (Psalm 103:8).

Questions

MME MBUME

1. Gilgal okodu ke mmọñ? Nso-ñkpọ ikotibe do?
2. Nso ikedi ntak emi ekenyenede ndibin mme andidu Nso ke ekeda ebiom Israel ikpe?
3. Nso idi ufen emi angel Abasi ọkọnọde mmọ?
4. Uwem Joshua akada nso ñkpọ ọsọk Israel?
5. Joshua ọkọsọñ adaña didie mbemiso enye akpa?
6. Da ntọt emi enọde ke Joshua 23:11-13 domo ye etop emi angel akadade edi.
7. Ntọt emi eketie didie ke edomode ye item emi Moses ọkọnọde ke Numbers 33:50-53?
8. Siak ndusuk mme ebiere-ikpe Israel.
9. Nso idi ntak emi Abasi mikayakke mbio Canaan isin ke ubọk Joshua ofuri-ofuri?