Lesson 196 - Senior
Memory Verse
“Ufọk Mi eyekere ete, ufọk akam” (Matthew 21:13)Cross References
I Eyen Abasi Ke Ufọk Abasi
1. Jesus, ke okutde mme idiọk edinam emi esuk ekade iso ke ufọk Abasi, ama ebin mme idiọk owo oro osioño, Matthew 21:12, 13; Mark 11:15-17; Isaiah 56:7; Jeremiah 7:11
2. Enye ama anam mme utom efen adian ke edinam emi, Matthew 21:14; Luke 19:47, 48; 20:1; 21:37
3. Nsu-nsu mme ada-usuñ oro ema ediọk esit ke eti edinam Jesus emi, enyuñ etọhọ ye Enye añwa-añwa, Matthew 21:15, 16; Mark 11:18; Luke 19:47, 48
4. Jesus ama ada Ikọ Abasi ọbọrọ mmọ, Matthew 21:16, 17; Psalm 8:2
II Ukpep-ñkpọ Emi Otode Eto Fig Emi Mikoñwumke Mfri
1. Jesus ke okopde biọñ, oyom mfri fig ndien ikwe baba kiet, Matthew 21:18, 19; Mark 11:13; Psalm 1:1-6
2. Eto emi miñwumke mfri edi mbiet Israel emi mikoñwumke mfri, ñko, ye mme okpono Abasi emi miñwumke mfri, Matthew 13:22; John 15:1-9, 16; Ñwed Mbon Galatia 5:22, 23
3. Ubiere-ikpe oro okoto ntak unana ediñwum mfri, Matthew 21:19, 20; 3:10; Luke 19:20-26; Ñwed Mbon Rome 11:29
4. Ema ewut ufọn mbuọtidem, odudu ye se enye ekemede ndinam, Matthew 21:21, 22; Ñwed Mbon Rome 14:23; Habakkuk 2:4; John 6:28, 29; Ñwed Mbon Ephesus 6:16; Mme Hebrew 11:1, 6; James 1:5, 6
III Mbufiọk Utiñ-Ikọ Ye Ọniọñ Jesus
1. Efiak ebup ndifiọk odudu, utom ye idaha Christ nte Abasi, Matthew 21:23; John 12:44-50; 13:20
2. Unana ukeme mmọ ndibọrọ mbume Jesus ama otim owut odudu Esie, Matthew 21:24, 25
3. Sia mmọ mikekemeke ndibọrọ nte enende, enyuñ esuk ekañde Christ nte Messiah, mmọ ema esu nsu man ewọñọre ekpọñ mbume oro, Matthew 21:25-27; Luke 20:5-8
4. Abiaña ye mbubik ikayakke mmọ ekut akpanikọ, Matthew 21:27; 13:4, 19; 2 Ñwed Thessalonica 2:10-12
IV Ete Ye Nditọ-Iren Esie
1. Akpan, ndisin ye ndikabare esit, ke akade iso, ekebiet idiọk owo, emi ke akpatre akabarede esit, Matthew 21:28, 29
2. Edinyime udo, ye nsọñ-ibuot esie ke akpatre, ekebiet owo mbubik, Matthew 21:30
3. Eda emi edomo ye Israel, emi Abasi ekemekde, edi mmọ etut utọñ ye Abasi, Matthew 21:31, 32; Exodus 19:5, 6, 8; Jeremiah 31:31, 32
Notes
SE EKPEPDE EBAÑAJesus Eyen Abasi
Ediduk Christ ubọñ-ubọñ ke Jerusalem ama ebe kpa nte usen oro ekebede. Mme owo ema etoro enyuñ ekpono Enye nte Eyen David, Enye emi ekedide ke enyiñ Jehovah. Mmọ ema etoro Abasi ke kpukpru mme ikpọ utom Esie, ete, “itoro enyene Edidem emi edide ke enyiñ Jehovah” (Luke 19:37, 38). Ke udiana akpa usen urua, usen emi etiede nte Monday nnyin, Jesus ama afiak ọkpọñ obio Bethany, ndien ema ekut Enye ke Jerusalem, ebiet emi nnyin ifiọkde ite Enye ama abiat ediwak usen ke urua oro.
Ufọk Mary, Martha ye Lazarus okodu ke Bethany. Jesus ama awak ndika do, koro Enye okokutde ebuana ye ima nditọ Abasi ke ufọk nti mbet emi. Bethany ekedi ekpri obio kiet emi adade ekpere obot Olivet, ndobo-ndobo itie emi Enye ekekemede ndiduọk odudu nnyuñ mbọhọ mfina mme otu owo emi ekedude ke obio Jerusalem.
Ke ekperede ini editọñọ utom Esie, Jesus ama oduk ke Itie-ukpono Abasi onyuñ ebin mme ọkpuhọ okuk ye mmọ emi ekenyamde enañ, erọñ ye ibiom efep. Idiọk usuñ ndikama ufọk Abasi emi ekedi se mme Jew emi ekekarade ke ini oro ekenyimede, ndiwut nte ke edi ke ufọn mmọ oro eketode anyan ebiet edi ndituak ibuot ke Itie-ukpono Abasi.
Ibet Moses ama onim ufañ ọnọ mmọ emi eketode anyan ebiet edi man ekpuhọ mme enọ mmọ esin ke okuk utu ke ndikpa utom ndibiom mme ufene mmọ ndi ke Jerusalem (Deuteronomy 14:24-26). Akana ndien mmọ edep mme ñkpọ emi mmọ ekeyomde ndida ñkpono Abasi ke ema ekesim Jerusalem, ndien Abasi eyebọ mme enọ mmọ. Edi oro ikọwọrọke ite ke Abasi okoyom eda ufọk Esie enam ebiet unyam urua. Itie-ukpono-Abaasi Esie ekenyene ndidi ufọk akam; edi idiọk-itọñ akanam mme anyam ñkpọ edi ke esit okure emi ekedide ebiet iduñ Abasi, man mmọ edia udori eto ke ndinyam mme unam ye ibiom.
Edi ñwọrọ-nda ñkpọ nte ke editọñọ utom ye ke ini utom Esie ekperede utit, Jesus ama anam ñkpọ ndisua nnọ idiọk usuñ edikama ufọk Abasi. Enye ama etiñ mkpọsọñ ikọ ke akpa ini emi ñkpọ oro okotibede (John 2:13-17), edi ọdọdiọñ etiñ ke usuñ eke ọsọñde akan ke utit esie. Ofuri utom Esie ke utit ọkọnọ Abasi ubọñ, idighe owo; nte ke akpana ufọk Abasi edi edisana, ufọk akam emi ekemede ndikop edisana Ikọ Abasi, ndien ke ikpedighe “itie mbon ñwo” oro edi, ebiet udibe mme idiọk owo.
Enye ama enyene unen ndiwut Idem-esie ntre. Enye ekedi Abasi Eyen, ukem ye Abasi Ete ye Abasi Edisana Spirit. Enye okodu toto ke editọñọ! Ndien sia Itie-ukpono Abasi emi ekedide ufọk Abasi, Jesus ekedi etubom. Owo ndomo kiet ikemeke ndifaña mme ndiyik unen Esie; ndien mmọ emi ekeyikde, ema esin idaha Esie nte Abasi, nte Messiah, odudu Esie ye utom Esie. Ke ndinam ntem, mbon abiaña emi ekekañ Abasi ke Idem-esie ye kpukpru mme ikọ Anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ Abasi toto ke ata editọñọ. Ñkpọ ama odu ndida nsọñọ se mmọ ekekutde ke mme isua utom Esie, ke ikọ mme Anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ emi eketiñde ebaña edidi Esie, ye Spirit emi okowutde idem ke Enye ndiwut mmọ ke akpanikọ ete ke Enye edi Eyen Abasi. Edi mmọ ema ekañ Enye. Ndien ke ntak oro, nnyin imekeme ndidọhọ ite ke mmọ ema ekabare edi mme ntọñọ ye ata akpa mbiet Asua-Christ emi edidade ukara ke ini Akwa-ukut (1 John 2:18, 22; 4:2, 3).
Eto Fig Ye Mme Mbet Eke Miñwumke Mfri
Jesus ama okop biọñ ke usuñ emi otode Bethany aka Jerusalem. Ke nditim ntiñ, emi ikedighe ini emi mfri fig adatde, edi ke ini Enye odude nsan-nsan, Enye ama okut eto emi okokponde osim idaha emi mfri esie akpadatde. Edi ke ini Enye oyomde mfri ke enyọñ esie, Enye ikekwe baba kiet. Etiñ enọ nnyin ete ke nsio-nsio eto fig edu, ñko ke mmọ kiet kiet esiñwum nsio-nsio mfri ke isua. Eto fig, nte ido esie edide, esisioño mfri mbemiso enye esehe ikọñ. Ini emi enye otimde osioño ikọñ ama, mfri esie adat, edi se etetde. Christ ndida nsan-nsan nkut eto emi, anam nnyin ifiọk ite ke mme eto eken ikosioñoke ikọñ ima kaña; emi ikedighe ini ukpeñe fig. Edi sia eto kiet emi ama ọkọyọhọ ye ikọñ, nnyin imọfiọk ite ke enye ekedi oruk emi esibakde-bak oñwum, ke ntre Christ ama enen ndiyom mfri nto enye.
Abasi isiyomke ñkpọ ekededi eke midotke. Enye iyomke se idiọkde mme se isọñde ikan owo ndinam. Esidọhọ ete “Abasi ama ọdọñ owo utom Enye ọnọ ukeme”. Christ ikedighe ndiyom mfri olive, grape mme mfri efen ke eto fig emi. Enye ekedi ndiyom fig, ndien Enye ama enyene unen ndinam ntre sia eto emi ndikosioño ọyọhọ ikọñ okowut ete ke mme mfri esie edat.
Abasi iyomke nnyin inam nte owo efen anamde. Man Abasi onyime nnyin, oyom nnyin isọñọ ida ke ikot emi ekekotde nnyin (1 Ñwed Corinth 7:20), koro “Abasi mituaha mkpọfiọk ibaña enọ ye ikot Esie” (Ñwed Mbon Rome 11:29). Abasi oyom nnyin isioño mfri eke idem nnyin; edi Enye oyom isuk iñwum oruk mfri oro. Nnyin iyenam ibat utom oro inọ Enye.
Ubiere-ikpe Abasi edi ata edinen. Enye oyom mfri oto nnyin nte ekemde ye idaha Eti-mbuk emi nnyin ibọde. Ndusuk owo enyene idaha eke okponde, ke ntre eyom ediwak eto mmọ. Ndusuk owo enyene ifet eke okponde akan, ndien eyeyom mmọ enam ibat edieke mmọ midaha eti ifet oro Abasi ọnọde mmọ inam se ifọnde. Eto fig oro akada ke mben usuñ, ke ebiet emi enye ekpedide ñkpọ edidiọñ ọnọ ekese owo, edi enye ikọñwumke mfri! Ediwak owo edu ke “mben usuñ” uwem mfin emi, enyuñ enyene akwa ifet ndinam ñkpọ nnọ Abasi nyuñ ñwum mfri nnọ Enye, edi mmọ inamke ntre. Nditọ Israel edi uwut-ñkpọ mme mmọ emi, sia ekedide uduak Abasi nte mmọ ekpedi mme asaña-utom Ediomi, mme andikama Edisana Ikọ Abasi ye idut emi Messiah editode ọwọrọ. Edi ima ikpekpep nte ke mmọ ema efiak edem ekpọñ Ediomi emi mmọ ekenamde ye Abasi, ndien nte idut, ikoñwumke mfri awak inọ Abasi. Ifet ndikama edisana Ediomi emi ama akabare enyene mme owo, oro edi, Jew ye Gentile, emi ke ofuri emana ema enyime Ediomi emi ke ofuri esit.
Edi akpan ñkpọ ete ke Edisana Spirit ama otim onim item emi ọnọ nnyin, se etimde ekut nte kiet ke otu akpan ediñwum mfri, oro edi akam mkpe-ubọk. Nsio-nsio usuñ utom edu, edi enye emi okponde akan ke otu mmọ, edi akam. Ñkpọ iduhe emi owo ekemede ndinam nnọ Abasi ñkut unen ke esiode akam efep. Ñko, enye ke idem esie inyeneke ufọn ibọhọke enye asaña ekekem ye uduak ye eñwọñọ Abasi. Okposuk edi utom kiet kiet edide ata akpan ñkpọ, isañake ye odudu, ibọhọke adiana ye mbuọtidem man uduak Abasi ayarade. Ata mbuọtidem esida edidiọñ emi eyomde edi. Ọbọñ nnyin akada utibe ñkpọ emi ọsọñọ onyuñ anam mbuọtidem mbet Esie okpon, ye eke nnyin ñko, onyuñ anam kpukpru nnyin idọdiọñ iñwum mfri awak.
Mbume Emi Ekebọrọde Ke Mbume
Mme ikpọ oku ye mbiowo ekeyom usuñ ndiwot Jesus. Ediwut ata odudu Esie emi Enye enyenede ke Itie-ukpono-Abasi, ke ndibin mmọ oro ekesabarede ufọk Abasi nsioño, ndikpep Ikọ Abasi do, ye ndinam mme utibe-ñkpọ emi okowutde idaha Esie nte Abasi ye Massiah, ema enam mmọ ekọbọ Enye eti eti. Ke ndiyom ndimum Enye, mmọ ema ebup Enye mbume: “ada odudu ewe anam mme ñkpọ emi? ñko, anie okonyuñ ọnọ fi odudu emi?” Mmọ ekeyom edimek eke otode owo, ndien ke esiode oro efep, edimek efen ikọfọnke. Edi Abasi ọkọdọñ Jesus utom onyuñ ọnọ odudu, edi emi ọkọwọrọ ikpikpu ọnọ mbon mbubik emi ekeyomde ubọñ idem mmọ.
Enye emi ekedide Etubom ufọk Abasi ama ada mbume ọbọrọ mbume mmọ ke usuñ nte mmọ mikenyimeke ndibọrọ. Mmọ ekpekebọrọ. Mmọ ema enyene ifiọk ekem ndikpọkọbọrọ ọyọhọ-ọyọhọ. Edi ndinam ntre akpakayarade mbubik ye idiọk-ñkpọ mmọ.
Ukwọrọ-ikọ John akabaña Jesus. Kpukpru se ikabañade utom esie akanyan ubọk owut Eyen-erọñ Abasi. Edieke mmọ ekpekenyenede etop John, mmọ ekpenyene ndinyime Jesus. Edi ke nditim ntiñ, ekedi ke ini uduọk mmọñ Jesus ke Abasi – Ete eketiñ oto ke Heaven ete, “Emi edi edima Eyen Mi, emi esit enemde Mi eti-eti ye Enye” (Matthew 3:17). Edi do ke Edisana Spirit ọkọsuhọre edidoro edisana Eyen Owo ke ibuot nte ntiense ke abaña odudu Esie. Ibọrọ mbume mmọ okodu ke mbume emi Jesus okobupde mmọ. Enye akanam ibọhọ odudu Esie ito owo; okoto Abasi, ke ntre ama okpon akan odudu owo.
Nditọ Nsọñ-Ibuot
Ke mme ufọt usen ke urua, Jesus ama ekpep owo ñkpọ ke Itie-ukpono-Abasi, do enye ama etiñ ọnọ otu owo abaña owo emi ekenyenede nditọ iren iba emi ọkọdọñde ete ekenam utom ke iñwañ vine. Edieke nnyin inyimede uwut-ñkpọ emi, nte Bible owutde, ke iñwañ vine ada ọnọ iñwañ idọk Abasi, nnyin iyekut akpanikọ emi odude mi.
Eyen eren kiet ekebiet ata anam idiọk-ñkpọ emi Spirit Abasi okotde esin ke Obio Ubọñ, emi ọkọbọrọde ete imọ idikaha, edi ke ekemde enye akabade esit onyuñ aka akanam utom ọnọ Ete esie. Enye eken eketie nte idut mme Jew emi ọkọdọhọde ete iyeka, emi mikakaha. Enye emi akakade ama anam uduak Abasi.
Edi mmem-mmem ñkpọ ndidọhọ nte ke Christ edi Anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ, edi itre ndusuk ibuọt nnọ mme ukpep-ñkpọ Esie. Onyuñ edi mmem-mem ñkpọ ñko ndidọhọ nte Enye edi Edidem edi isin ndinam akpanikọ nnọ Enye. Owo ekeme ndikut odudu Esie, edi inamke akpanikọ inọ Enye. Edi mmem-mem ndinyime nte ke Enye edi Eyen Abasi, edi ituakke ibuot inọ Enye. Ñko, edi ñkpọ mfuhọ ndidọhọ nte, ke odu ndusuk owo emi enyimede ete ke Enye edi ñkukure Andinyaña, edi idaha enye nte Andinyaña mmọ. Owo emi anamde uduak Ete esie edi enye emi eyerede ikot Esie!
Questions
MME MBUME- Nso akwa ñkpọ-ntibe ekebem ukpep-ñkpọ nnyin iso?
- Nso ye nso ñkpọ ekeda itie ke Itie-ukpono Abasi emi akayarade owut ete ke Jesus edi Eyen Abasi?
- Nso ke nditọwọñ ekenam ke Itie-ukpono Abasi?
- Mmọñ ke Jesus ọkọduọk odudu ke akpatre urua emi?
- Tiñ mbuk eto fig emi mikoñwumke mfri.
- Nso akwa ukpep-ñkpọ ke Jesus ekpep nnyin oto ñkpọ-ntibe emi?
- Tiñ ukem-ukem akwa eñwọñọ emi ewetde ke Matthew 21:22.
- Nso idi ntak emi mme ikpọ oku ye mbiowo ekebupde ebaña odudu Jesus?
- Nso ikedi ibọrọ Esie?
- Da mbuk owo emi ye nditọ iren esie iba domo ye Ediomi uduak Abasi.