Lesson 202 - Senior
Memory Verse
“Edi mbufo ebak Jehovah, enyuñ enam ñkpọ esie ke akpanikọ ke ofuri esit mbufo: koro ese oruk ikpọ ñkpọ emi enye akanamde ye mbufo” (1 Samuel 12:24).Cross References
I Ekebe Abasi Ke Kirjath-jearim
1. Mme iren owo Beth-Shemesh, obio mme oku, ikodotke ndikama Ekebe, 1 Samuel 6:19-21
2. Ọbọñ ama esin Tent ke Shiloh, Psalm 78:60; Jeremiah 7:14
3. Mme iren-owo Kirjath-jearim ema edara enyuñ ekpono Ekebe, 1 Samuel 7:1
II Ikot Edikabare Esit
1. Ufọk Israel etua eyom Jehovah, 1 Samuel 7:2, 3; Jeremiah 3:21, 22; Zechariah 12:10, 11; Matthew 5:4
2. Nditọ Israel esioño mme abasi mmọ efep, 1 samuel 7:4; Hosea 14:8; Matthew 4:10
3. Samuel ekpe Jehovah ubọk ọnọ mmọ, ndien mmọ esioño mfri edikabare esit, 1 Samuel 7:5, 6; Job 16:20; Matthew 3:7-9
III Uwak Mbon Ekọñ
1. Mbon Philistine, ke ini ekopde ebaña mbono Nditọ Israel ke Mizpeh, ema eka ekọñ ye mmọ, 1 Samuel 7:7; 2 Ndidem 6:15-17
2. Nditọ Israel ekpe Samuel 7:8; Isaiah 37:4; James 5:16
3. Samuel awa edifọp uwa onyuñ eseme ọnọ Abasi oyom uñwam, 1 Samuel 7:9; 10:8; 16:2; Psalm 50:15
IV Ubọñ-Ubọñ Edikan
1. Jehovah asuan mme Philistine, ndien mmọ enuaha ke iso Israel, 1 Samuel 7:10, 11; Zechariah 4:6; 1 Ñwed Corinth 10:13
2. Samuel ada itiat owuk nte ñkpọ editi ke abaña edikan mmọ, 1 Samuel 7:12; Joshua 4:2024
3. Ema ekan mme Philistine ke kpukpru mme usen emi Samuel okodude uwem, 1 Samuel 7:13-17
Notes
SE EKPEPDEE EBAÑAJehovah ama owot mme iren-owo Beth-shemesh ke ini mmọ ekesede esit Ekebe Ediomi Jehovah, okposuk edi nte mmọ ekedide mme oku. Mme owo emi mikakpaha ema enyene ọyọhọ udọñ nte ekpemende Ekebe Ediomi Jehovah ekenim ke ebiet efen. Ekebe, emi ekedide idiọñọ nte ke Abasi odu ke otu Nditọ Esie, ekedi ñkpọ edidiọñ edieke ekekamade enye ke eti usuñ; edi ke ini ekekamade enye, kpa edisana ñkpọ uto emi, ke usuñ eke midotke Abasi ama esisọsọp ndiwut ubọñ Esie.
Esen Emi Ekedarade Ke Kirjath-jearim
Okposuk edi nte mbon Beth-shemesh ekekopde idaresit ndisio Ekebe Abasi ke otu mmọ, mbon Kirjath-jearim ema edara ndida Ekebe emi nsin ke otu mmọ. Nte mme mbuk eyarade ewut, mmọ emi ikedighe mme oku mme Levi; edi mmọ ema ekpono enyuñ eteñe Ekebe emi, ndien Abasi ama okpono mmọ ke mme edinam emi. Ema emen Ekebe emi eka ke ufọk Abinadab, ndusuk enye ekedi owo emi uwem Abasi esie ọwọrọde ada; ndusuk ufọk esie ekedi enye emi ọfọnde akan ke obio oro. Ema enam Eleazer, eyen Abinadab, man enye ekpeme Ekebe Abasi emi. Etie nte Abasi ama onyime owo emi ekpeme akamba, edisana ñkpọ uto emi, okposuk edi nte enye mikedighe ñwọrọ-nda owo ke Israel. Abasi ama ọsọsọp emek ndida ikpikpu owo emi akayakde uwem esie ọnọ utom Abasi akan nte Enye akpakadade oku mme Levi emi mikodotke ke utom oto ke idiọñkpọ ye edima ererimbot.
Ke ini Jesus okodude ke isọñ, Enye ama okut mmọemi ekotde idem mmọ mme ada-usuñ ke utom Abasi nte ekemde ye mme edinam mmọ ke Itie-ukpono, emi mikodotke ke baba usuñ kiet ke utom Obio Ubọñ Esie. Jesus okokot mmọ emi ekedotde ke utom Esie, mbet ye mme Apostle oto usuhọre mme owo. “Nditọ-ete, ese erikot eke Abasi okokotde mbufo; ete, ediwak mmọ emi owo ebatde ke mbon eti ibuot, ikotke ediwak mme enyene odudu, inyuñ ikotke ediwak mbọñ” (1 Ñwed Corinth 1:26). Emi edi ata akpanikọ, koro mbon eti ibuot, ye mme enyene odudu, ye mbon idisuhọkere idem mmọinọ ikot Christ ye eke Heaven.
Edifiak Mbine Abasi
Ekebe Abasi ama ana ke ufọk Abinadab ke isua 20 mbemiso Nditọ Israel enam ñkpọ ebaña enye. Emi anam nnyin ineñere ikut nte ini oro ọkọdiọkde, ye edikpono ndem emi akadade itie ke otu owo. Edieke mmọ ekpekenamde ñkpọ enọ Abasi nte akpakanade nte edi, Ekebe Abasi ikpọkọkpọñke mmọ. Ke Usen Usio Isop, akwa oku okpokoduk Ata Edisana Ebiet, emi Abasi okoyomde enim Ekebe emi, man otodo esio isop enọ mbio obio. Ke isua 20 emi, ekeme ndidi Usen Usio Isop ikoduhe. Mbio obio ema esin idem ke edinam idiọk-ñkpo tutu mmọ ikereke ibaña Ataya mme edikpono Abasi.
Nnyin ikop ata esisit ibaña prophet Samuel ke ini emi, edi imekere ite enye okososuk aka iso ke utom emi Abasi ọkọnọde enye, oro edi, ndifiak ñwọñọde mbine ata Abasi mmọ. Ukwọrọ-ikọ ama ebighi ke isua 20, edi ke idaha kiet, esit mmọ ama edemere. Ikedighe ibat-ibat owo, edi ofuri ufọk Israel eketua eyom Jehovah. Ekeme ndidọhọ ete ke emi ekedi kiet ke otu akamba edidemere emi akananam odude.
Idaha emi Samuel ama ọsọsọp ọwọrọ edi iso, onyuñ etiñ ọnọ mmọ inwañ-iñwañ se anade mmọ enam edieke mmọ eyomde Abasi emi odude ke Heaven adara edikabaresit mmọ. Ana mmọ ebiat enyuñ esin isen abasi obio oro; ana esit mmọ edu ke mbeñe-idem ndinam ñkpọ nnọ Jehovah ikpọñ-ikpọñ. Item Samuel ama enyene ufọn koro mmọ ema enam nte eketemede mmọ, enyuñ enam ñkpọ enọ Jehovah ikpọñ.
Israel Ke Mizpeh
Ke ini Samuel okokutde ete ke mbio obio ema ekabare etiene Abasi ke edinyime esit, enye ama okot ofuri Israel ọnọ idem esie ke Mizpeh. Owo ikemeke nditiñ ọyọho-ọyọhọ ufọn eke odude ke nditọ Abasi ndisobo idem ọtọ kiet. Akamba ntak-urua odu ọnọ mmọ emi emekde nditre ndisobo idem ye ikọt Abasi. “Eyak nnyin inyuñ ikere nte ikpedemerede kiet eken inọ ima ye nti utom; ikunyuñ isin ndisop idem ọtọ kiet, nte edu ndusuk owo edide, edi inọ kiet eken item; ndien mbufo ekpedọdiọ enam ntem, adaña nte ekutde ete usen oro ke asaña ekpere” (Mme Hebrew 10:25). Nte uwut ñkpọ esinọ owo uko koro edidiana kiet edi odudu. Owo emi odomode ndika Heaven ikpọñ enyene ediwak mfina emi esibiọñọde enye ke usuñ, edi idara ke udim nditọ Abasi edi ata akamba uñwam.
Samuel ekedi ata prophet Abasi, owo emi eketiñde uyo Abasi. Ke ini emi, Samuel akada itie ndikpe ubọk ñko, koro utom oku ye ediwa uwa ema etre ke ibio-ibio ini kaña. Prophet emi ama ọbọñ akam ọnọ mbio obio; mmọ ema enyuñ ekut ñwọrọ-nda idiọk itie mmọ, enyuñ enam mme nsio-nsio ñkpọ ndineñere se ikakwañade. Mmọ ema ekoi mmọñ enyuñ eñwaña ke iso Jehovah; etre udia ke usen oro, enyuñ edọhọ ete, “Nnyin imedue Jehovah”. Ọkwọrọ-ikọ kiet etiñ ibio-ibio usuñ ndibọ Edinyaña ke ikọ ite emi, “Di, Kot, nyuñ Yarade’. Nditọ Israel ekenam kpasuk oro. Jehovah ama okop mkpe-ubọk mmọ nte ikutde ke mme ñkpọ-ntibe emi ekedade itie.
Ọyọhọ Nkabare Esit
Edikoi mmọñ nnyuñ ñwaña ke iso Jehovah eketie nte ntọtuñọ edikabare esit ye nsuhọre idem Nditọ Israel. Ndusuk mmọ ekeda idem mmọ nte “mmọñ eke eduọkde ke isọñ, eke midikohi” (2 Samuel 14:14) ibọhọke Abasi añwam mmọ. Ñko, ekeme ndiyarare ñwut akam emi otode esit mmọ emi mmọ eñwañade ke iso Abasi mmọ. Hannah ama ọbọñ akam eti-eti ke esit esie ọnọ Jehovah; mkpọk-inua esie ikpọñ ekenyeñe, edi owo ikokopke uyo esie. Edi ke editim ntiñ man añwaña Eli, enye ọkọdọhọ ete ke imọ “imañwaña” esit imọ ke iso Jehovah (1 Samuel 1:15).
Emi edi uwut-ñkpọ ke abaña nnen-nen edikabare esit. Akpa ikpehe edi edidemere esit anam idiọk nte ke imoyom ñkpọ ikan se imọ inyenede. “Ofuri ufọk Israel etua eyom Jehovah”. Ọyọhọ ikpehe iba edi anam idiọk ndiñwọñọre mkpọñ akani usuñ esi, nyuñ mbiere ndinam ñkpọ nnọ Jehovah. “Ndien nditọ Israel esioño Baalim ye Ashtaroth efep, enyuñ enam ñkpọ enọ Jehovah ikpọñ-ikpoñ”. Edibọñ akam nnọ Abasi ye ediyarare idiọk-ñkpọ edi mme ikpehe eke etienede. Samuel ama ọdọhọ ete, nyekpe “Jehovah ubọk nnọ mbufo”. Nditọ Israel ema edọhọ ete, “Nnyin imedue Jehovah”, edi ke akpanikọ akam mmọ ekedi ke ukem ini emi Samuel ọkọbọñde akam esie.
Ukọbọ
Ke ini owo akabarede esit ọkpọñ idiọk-ñkpọ onyuñ ọtọñọ nditiene Abasi nnyuñ ñka Heaven, Satan eyetiene kpukpru nde ikpat ndibiọñọ edika iso. Nditọ Israel ema ekut ete ke emi edi akpanikọ ke ini mmọ ekewọñọrede ebine mbuọtidem mme ete mmọ. Mbon Philistine ikedighe ndiñwana ekọñ ke isọñ Israel ke isua 20 emi ekebede; edi ndo-ndo oro mmọ ekebonode ke Mizpeh ndibọñ akam, edinam mmọ emi ama edemere mme asua, ndien mmọ ema eka ekọñ ye Israel.
Yak owo emi ọtọñọde ndinam ñkpọ nnọ Abasi ọfiọk ete ke imọ iyenyene ndiñwana ekọñ ye asua ukpọñ esie. Satan etiñ ikọ ke nsu adian owo Abasi ke iso Abasi; edi Abasi ọmọfiọk esit nditọ Esie, ndien edikan ana ọnọ mmọ oto ke Iyip Eyen-Erọñ. “Koro ema esio enye emi odoride nditọ-ete nnyin ikọ eduọk ke isọñ. Emi ọdọride mmọ ikọ ke iso Abasi ke uwemeyo ye okoneyo. Mmọ ema ekan enye oto ke Iyip Eyen-Erọñ, onyuñ oto ke se mmọ etiñde nte ntiense” (Eriyarare 12:10, 11). Jesus ama akan satan ye idomo oto ke Ikọ Abasi, ndien nnyin ñko imekeme ndikan. “Ke ini usua odukde nte akpa mmọñ, spirit Jehovah eyemenere banner ke enyọñ abaña enye” (Isaiah 59:19).
Mme Akam Emi Ekebọrọde
Nditọ Israel ekedu ke eti idaha ke spirit ke ini emi, ema enyuñ enyene ukeme ndiñwana ye asua. Okposuk edi nte nditọ Israel ekekpọñde ñkpọ ekọñ mmọ ke mme ufọk mmọ, sia mmọ ekedide mi ke Mizpeh ndibọñ akam, mmọ ekesuk enyenyene ukeme ndiñwana ye asua. Mmọ ema ekeme nditiñ ikọ ye Abasi, inyuñ iduhe ñkpọ ekọñ emi akanam ebotde emi ọsọñde nte akam. Akam, emi ebọñde ke nnen-nen usuñ, itreke ndimenere ọkpọsọñ Ubọk Abasi. Nditọ Israel ema ebọñ akam; enyuñ ebeñe Samuel, “Kutre ndiseme nnọ Jehovah Abasi nnyin unọ nnyin, ete Enye anyaña osio mme Philistine ke ubọk”.
Samuel ama ọsọsọp ada okut akamba ñkpọ ntibe emi. Ekeme ndidi enye ama okut ndik emi okodude ke esit mbio obio, edi enye ama onyuñ ada okut mbuọtidem ye edinyime esit mmọ ndibuọt idem ke Abasi emi mmọ ema ekanam obufa ediomi ye Enye. Samuel ama ọdiọño ete ke ana nte ewa enọ Abasi; mmọdo enye ama ada eyen-erọñ onyuñ awa nte edifọp uwa. Abasi ama okpono uwa emi. Enye okpokpono mbubñọ-esit ye mbuọtidem ke ebiet ekededi eke Enye okutde.
Edinam ediwa eyen-erọñ nte edifọp uwa ama anam utom edikabare esit ọyọhọ. “Ke eriduọk iyip miduhe, eridahado inyuñ iduhe” (Mme Hebrew 9:22). “Nyekut iyip oro, nnyuñ mbe mbufo” (Exodus 12:13). Abasi ama okut iyip onyuñ okop akam Nditọ Israel, ye akam Samuel. Jehovah ada ọkpọsọñ obuma etiene mme Philistine onyuñ aasuan mmọ ke iso Nditọ Israel. Jehovah ama asuan mme Philistine ofuri ofuri tutu mmọ ifiakke idi isọñ Israel aba ke eyo Samuel.
Ebenezer
Ema ewuk itiat eriti oto akamba erikan emi Abasi ọkọnọde. Enyiñ emi Ebenezer, emi ekenọde itiat eriti emi, ama enyene se ọwọrọde, oro edi “Jehovah amanyaña nnyin tutu osim emi”. Ikowukke itiat emi nditoro owo, koro owo ikenyeneke ubọk ke erikan emi akadade itie mi. Enyiñ kiet kpọt ke ekemenere ke enyọñ, oro edi, enyiñ Abasi Israel. Emi edi itiat uñwam. Enyiñ emi ọdọñọ mme edidiọñ ke mme usen edem, ntuaña ye mfuhọ emi akadade Nditọ Israel afiak ọsọk Abasi, ye idaresit ye edikan emi mmọ ekenyenede ke emi. Etie nte ọyọhọ ye mbuọtidem ke abaña ini iso. Nte ke Jehovah ama añwam “tutu osim emi”, edi ikọ nsọñidem ete ke imekeme ndibere ke Enye nsuk mbọ uñwam edieke ikade iso ibuọtidem ye Enye.
Owo Abasi okut ete edieke ukem ukem itiat oro odude ke esit esie ọnọ Jehovah, eyekabare edi akwa edidiọñ. Kpukpru ifiọk eke otode Abasi edi “itiat uñwam”. Ke ini ekededi eke nnyin ibọde edidiọñ ito Heaven; nnyin imọdọk ika iso; ndien ke ini mme ukut-ukut ñkpọ edide, owo ekeme ndise edem, onyuñ eti ini ye itie, onyuñ ọdọhọ ete, “Jehovah amanyaña nnyin tutu osim emi”. Mme ñkpọ eriti emi ke abaña uñwam Abasi ikpanaha oyom usuñ ọkpọñ uwem owo Abasi ekededi.
Questions
MME MBUME- Nso ikedi ntak emi ekemende Ekebe Abasi ekpọñ Beth-shemesh?
- Ekebighe adaña didie mbemiso Nditọ Israel efiak etiene Jehovah?
- Nso ikedi akpa idiọñọ mmọ ndifiak ntiene Abasi?
- Didie ke Samuel ọkọsọñọ Nditọ Israel idem ke ñkabare-esit mmọ?
- Nte Nditọ Israel ema enam se Samuel eketemede mmọ?
- Nso ikedi ntak emi mme Philistine ekedide ke isọñ Israel ke ini emi?
- Nso ke Nditọ Israel ekenam ke abaña ekọñ emi?
- Anie ekenyene edikan?
- Ikọ emi “Ebenezer” ọwọrọ didie?