Lesson 206 - Senior

Memory Verse

“Jehovah anam owo ebuene, onyuñ anam enyene ñkpọ: enye ọduọk ke isọñ, onyuñ emen onim ke enyọñ” (1 Samuel 2:7).

Cross References

I Edinim Ebekpo Saul Ke Gilgal

1. Ikedighe kpukpru owo ekenyime Saul nte edidem ke Mizpeh, 1 Samuel 10:26, 27

2. Akpa edikan esie ama anam Israel ediana ọtọ kiet ke idak esie, 1 Samuel 11:1-11

3. Ke akpa, Abasi ama ekeme ndinam utom mbe ke enye, koro enye ekenyenede ata eti spirit, 1Samuel 1:11-13; 15:17

4. Edifiak nyak-idem ke akam ye itoro esida idaresit edi kpukpru ini, 1 Samuel 11:14, 15; Psalm 50:14, 15, 23

II Ñkañ-idem Samuel Ke Iso Israel

1. Abasi ama onyime ebeñe Israel ke ndiyom edidem, 1 Samuel 12:1; 8:4-6, 19-22

2. Samuel ama ayak ndiọi nditọ-iren esie ọnọ Israel ete ekpe ikpe mmọ, 1 Samuel 12:2

3. 3. Ema edọhọ Israel ete etiñ ikọ edian Samuel edieke enye ekeduede mmọ, 1 Samuel 12:3; 2 Timothy 4:6-8

4. 4. Samuel ama okut unen ke iso Israel, 1 Samuel 12:4; 2 Ñwed Corinth 4:1, 2; Titus 1:7-9

III Samuel Ada Israel Aka Ikpe Ke Iso Abasi

1. Samuel eti mmọ ete ke edimenere oto Abasi, 1 Samuel 12:6; Psalm 75:6, 7; Ñwed Mbon Rome 13:1-7

2. Samuel ndiwut unen esie ọkọwọrọ ete ke Israel ema edue, 1 Samuel 12:7

3. Enye ama afiak eti mmọ mme edifak emi Israel ekenyenede ke ini edem, 1 Samuel 12:8-11

4. Okposuk Abasi akañwamde mmọ, Israel ema esin Abasi nte Edidem mmọ, ekabade eyom edidem efen nte mme idut eken, 1 Samuel 12:12, 13

IV Mbọm Ye Edinen Ikpe

1. Ema esuk etua mmọ mbọm okposuk edi nte mmọ ekesinde Abasi, 1 Samuel 12:14; Isaiah 9:12, 17, 21; Psalm 103:17; Micah 7:18; Ñwed Mbon Rome 10:21; 11:32-36; Titus 3:5

2. Mme utip ke ndika iso ntut-utọñ edu, 1 Samuel 12:15; Ñwed Mbon Rome 6:23

3. Ema edọñ idiọñọ iyaresit Abasi etiene mmọ, 1 Samuel 12:16-18

4. Edikabare esit Nditọ Israel ama ọno mmọ nsọñidem ye item ndinam ñkpọ nnọ Abasi, 1 Samuel 12:19-25

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Obufa Edidem

Saul, obufa edidem mme tọsin nditọ Israel, ke nsuhọre-idem ke esit ye edu uwem ke iso Abasi ye owo, ama ọnyọñ ufọk ke prophet Samuel ama ekeyet enye aran, mme ñkpọ-ntibe ema ekenyuñ eda itie ndo ndo oro. Ke akpanikọ enye okodu ke mkpa idem ndikut mme usọp usọp ñkpọ-ntibe emi ekedade itie ke mme usen ifañ emi ekebede, ke ini ekesiode enye edaha ke otu mme tọsin mkparawa, emi ke enyin esie, eketiede nte edot ekan enye ke ifiọk, nda-usuñ ye ukara, koro ubon esie ekedide kiet ke otu mme andikpri nkan ke Israel. Ndusuk enye ama ekere ye mkpaidem abaña se enye edinamde, sia ke emi Abasi ama ekemek enye, ata ediwak nditọ Israel ema ekenyuñ enyime enye nte edidem mmọ. Nnyin imenyene kpukpru ntak ndinim ke akpanikọ nte ke enye ọkọnyọñ ufọk esie man ekebet utom ye uyo Ọbọñ.

Saul ekese idem esie ke ekpri. Enye ama ekere ete ke ukeme imọ ikponke ikem ke mme idaha utom eke enade imọ ke iso nte ada-usuñ. Abasi ekeme ndida mme owo emi enyenede utọ ekikere ye esit oro nnam utom. Abasi ikemeke ndida owo ekededi eke okutde idem esie ke ñkpọ, ọyuhọde ke idaha esie, mme anamde uduak idem esie. Unyime Abasi iduhe inọ oruk owo oro. Edi owo emi onyimede ndisuhọre idem esie nnọ Abasi ye Edisana Spirit, onyuñ ayakde mme ekikere, uduak, udọñ, unen ye inyene esie ọnọ Abasi ye Edisana Spirit, kpa enye edibọ edidiọñ Abasi emi edide akpan-ñkpọ ke edikan ke ñkañ spirit.

Edidiana Kiet, Ata Eti Edu Uwem Emi Odotde

Ekpri otu mbon mbuọtidem ema enyime ikot Abasi, enyuñ etiene Saul eka obio esie. Edi ama odu ndusuk mmọ emi ekesọñde ibuot ye ukara obufa edidem emi. Mme mmọ emi ekedi nditọ Belial, mme anam idiọk-ñkpọ ye mbon ntañidem; mmọ ikọfiọkke ikonyuñ iyomke uduak Abasi ke ñkpọ emi mme ke ñkpọ efen. Ekeme ndidi mmọ ikawakke, edi edidu mmọ do okowut ete ke nditọ Israel ikotimke idiana ọtọ kiet.

Etiñ ñkpọ nte ikaba enọ nnyin ke Edisana Ñwed Abasi ete, ke “ekpri ubak leaven anam ofuri ebok uyo ofut” (1 Ñwed Corinth 5:6; Ñwed Mbon Galatia 5:9). Se esikotde “ekpri idiọk-ñkpọ” eyeda edidianare ñkpọñ Abasi ofuri-ofuri edi. “Ñkpri jackal” ekeme ndibiat ekese nti vine eke eñwumde eye eti-eti, edieke eyakde mmọ ekwek mfri vine oro ke misoboke mmọ. Edieke owo misioho ekpri unan ke mfri, ekeme ndibiat ofuri eti mfri ke esisit ini.

Edi Saul, ke idem esie ama enyene ime ke utọ ini emi, mbak enye edibem Abasi iso ke ndinam ñkpọ kiet ekededi eke enye akpanamde ke abaña edisin emi mmọ ekesinde Abasi ye enye. Enye ama odop uyo. Edi akpanikọ nte ke Abasi eyekpe ikpe ye mme edue-ibet, edieke nnyin mibiọñọke Enye, edi idomode ukeme nnyin ndinọ Enye ufañ minyuñ iyakke owo ọbiọñọ Enye ke utom Esie. Abasi amama ikọt Esie, ndien eyenam kpukpru se Enye ekekeme ke odudu Esie ndibeñe mmọ idem man eka ke Heaven oro Enye ebeñede onim ọnọ mmọ. Ndien ñko, Abasi eyenyaña ikọt Esie, ke ini etiede nte ofuri udim hell edaha eda ndidori mmọ ikọ. Enye etiñ ke Ikọ Esie ete, edieke nnyin imede ime ke ini ikutde ndutuhọ, ke edinam nti ñkpọ, oro edi se inemde Abasi esit (1 Peter 2:19, 20).

Mme owo ema etiñ ikọ nsu edian Jesus, esọñ ibuot enyuñ esin Enye; edi Enye ọbọ ke ime. Abasi owuk nnyin ndisaña ke nde ikpat Ọbọñ ye Andinyaña nnyin, emi edi se nnyin inyenede ndinam, edieke nnyin idibuanade ke ubọñ Esie (1 Peter 2:21-23; 2 Timothy 2:11, 12). Abasi nko eyesio kpukpru se midotke ke uwem nnyin efep emi edibiọñọde nnyin ndinam utom Esie, edieke idiyakde Enye enyene usuñ Esie ke nnyin. Edi edieke nnyin iyirede ke mme usuñ idem nnyin, inyuñ ikoide-koi iyak spirit nsọñ-ibuot anam nnyin ituaha ye Enye, ke utit, nnyin iyekut ite ke imeberi usuñ ibaha idem nnyin inyuñ itre ndidi Esie.

Edidiana kiet edi ata akpan ñkpọ ke kpukpru utom emi enamde ndimenere ukpono ye ubọñ Abasi. Abasi edi edisana. Ndien Mbuot-Abasi odu ke ata edidian kiet. Enye onyuñ owuk ete nnyin ñko inyene ndisana man eda nnyin edidian kiet. Enye onyuñ owuk ete nnyin ñko inyene ndisana man eda nnyin edisin ke edidiana kiet emi Enye ikpọñ ekemede ndinọ oto ke edisana Iyip Eyen Erọñ Abasi. (Matthew 5:48; Leviticus 20:7; Mme Hebrew 2:11; 12:14). Ubahare ke otu nditọ Abasi oto ke obuk-idem; ndien mmọ emi eduede ke mme ñkpọ emi mme eyakde mme ñkpọ emi eka iso, isañake nte Abasi oyomde mmọ esaña, edi esaña nte owo (1 Ñwed Corinth 1:10; 3:3; 11:17, 18). “Nkpri jackal” emi esinde ubahare, esọp ekọri ekabare edi utom obukidem emi esobode ukpọñ: utọk, mme ubahare, nsọñibuot ye ukara, ukwañ ukpep-ñkpọ, ye eñwan (Ñwed Mbon Galatia 5:19-21). Unana edidiana kiet eyeda iduọ ọnọ utom ekededi eke enamde ndimenere ubọñ Abasi, ke edide ñkpọ spirit mme ñkpọ obukidem. Nnyin inyene ndidiana kiet ke esit ye ukpọñ edieke iyomde ndikut unen.

Mbufiọk Emi Abasi Ọkọnọde Samuel

Udọñ owo Abasi emi, Samuel, ekedi ke ñkpọ kiet, oro edi edinyaña ye ñkọri nditọ Israel ke spirit. Enye ama ekpe ikpe mmọ ke ata anyan ini, onyuñ anam ñkpọ ọnọ Abasi ye owo ke esit akpanikọ ke ofuri uwem esie. Enye ama okot ofuri idut oro ini kiet, man ebọñ akam enyuñ ekabade esit ke ntak ukwañ-ñkpọ ye ukpono ndem mmọ. Emi eketie nte akpan ekikere ke uwem esie, man Israel ekpebọ erinyaña. Ediwak mbon Abasi efen ema enyuñ enyene ukem ñkukut emi ke abaña mme idiọk owo ke ofuri ererimbot. Ke akpanikọ ukem ekikere emi odu ke esit eren ye ñwan emi eneñerede amana obufa. Nnyin idi mme isuñ utom inọ Christ. Nnyin kpukpru idi mme odu uwem ñwed inọ Enye. Kpukpru nnyin idi mme uñwana ke ererimbot ekim emi.

Ndien ke ndida ọyọhọ ifet esie ke utọ ini emi Nditọ Israel eyomde ndibe nduk ke idaha efen ke uwem mmọ nte idut, Samuel ama ada ofuri odudu esie ndida mmọ mfiak nsọk Abasi. Ikọ Abasi otim anam añwaña nte enye okokutde unen. Mkpe-ubọk edinen owo enyene odudu eti-eti ndinam ñkpọ. Mkpe-ubọk mmọ emi ekutde nte idiọk ererimbot atakde ke hell akabade ọwọrọ edinyaña ọnọ uwak mme anamidiọk, okposuk edi nte andikpe ubọk midiọñọke enye emi enye ọbọñde akam abaña. Samuel ama anam akpanikọ ke utom esie ọnọ Israel.

Samuel okonim idem esie ke ọkpọsọñ idaha ke ndiñwaña esit esie nnọ ikọt esie, nnyuñ nnọ mmọ ifet nditiñ ikọ ndian idiọk edinam esie, mme nditiñ mbaña se enye eduede mmọ ke usuñ ekededi. Mmọ ema etie ntiense ete ke enye ikeduehe.

Ekedi mmem-mem ñkpọ ndifiọk nte ke Abasi ikoduhe aba ye Israel ke utọ ini emi, nte Enye okodude ye mmọ ke akpa. Ekebe ediomi ikoduhe aba ke ataya. Shekinah ñko ikonyuñ iduhe aba ke Ata Edisana Ebiet. Ndusuk ama odu owo emi okosuk odude uwem ke otu mmọ emi ekekerede Ichabod, ekesio enye enyin oro koro ubọñ Abasi ama ọkpọñ Israel ke ini enye akamanade. Nso ikedi ntak emi Abasi mikoduhe do aba? Nte ndudue okoto ada-usuñ mmọ ke spirit? Ibọrọ emi Israel ekenọde Samuel ama anam ediọñọ nnen-nen ebiet eke ndudue okotode. Samuel ikenyeneke baba ndudue kiet ke ufọt mmọ. Enye ama anam ñkpọ Abasi ke esit akpanikọ, akananam enye iyomke ñkpọ ito mmọ ke usuñ eke minenke ke ntak idaha utom esie, mme ndibọ mmọ ñkpọ ke usuñ eke midotke. Enye ama ekpe edinen ikpe ọnọ mmọ onyuñ odomo ndida idut oro nnọ Abasi. Ndudue okoto mmọ.

Ke Israel ema ekenyime ete ke Samuel iduehe, enye ndien ama enyene isọñ ndiwut mmọ nte Abasi akakamade mmọ ke utibe usuñ ke ini edem; ete ke Enye ama afak mmọ osio ke ubọk nditọ Egypt, mme Cananite, mme Midianite, Ammonite ye mme Philistine. Ke utọ ini emi Abasi ekedi Edidem mmọ. Samuel ndien aka iso ndiwut Nditọ Israel ntọtuñọ ndudue mmọ ke ndisin Abasi nte Edidem mmọ nnyuñ nyom edidem efen nte mme idut eken emi ekande mmọ ekuk. Idahemi usuñ ikoduhe aba inọ mmọ nditre ndisime edinam mmọ, mme ndikabare ñkpọñ idiọk mbumek mmọ. Ema ebiere ikọ ema; ema enyuñ eyet edidem mmọ aran enim. Mmọ ekeyom edidem, ndien ana nte mmọ ebọ mme ufen eke etienede.

Edi mbọm ama odu ọnọ mmọ! Edi akpanikọ nte Andiwet Psalm awakde ndiwet mbaña mbọm Abasi, mbọm emi odude ke nsinsi! Edieke mmọ edibakde Abasi enyuñ enamde ñkpọ Esie, ekop uyo Esie, Abasi eyesuk odu ye mmọ. Okposuk edi nte mmọ ekesinde Enye nte Edidem mmọ, Enye eyesuk odu do ndidiọñ mmọ. Utọ mbọm ye ima oro ọfọnde ama ekeme ndikut ke Abasi ikpọñ. Edi enọ nditọ Abasi uyo ete ema mbọm, ke eyefọfọn ọnọ mmọ eke etuade owo mbọm koro eyetua mmọ mbọm.

Samuel ama okot Abasi ete ọdọñ añwa-añwa idiọñọ ndisọñọ ikọ enye eketiñde adian mmọ ye mkpe-ubọk esie. Ekedi ini idọk, emi edide ini ndaeyo ke isua. Ọbọñ ama ọdọñ edim ye obuma ndiyarade nnọ mme owo nte ke Samuel ama enen ke ikọ esie, ndien ke ikpe obiom mmọ. Utip mmọ ekedi usọp-usọp. Mmọ ema ekot owo Abasi ọbọñ akam ọnọ mme imọ, ke ọyọhọ editua mkpọfiọk, ke ndo-ndo oro, Samuel ama anam añwaña mmọ onyuñ ọsọñọ mmọ idem, ndien afiak ọnọ mmọ ntọt man mmọ ekutọñọ ntak esọñ-ibuot mme ndisin Abasi ke ini iso.

Se Eyomde

Ke mme ukpep-ñkpọ emi, nnyin imekeme ndikut edu-uwem owo Abasi emi ọfọnde edieke nnyin iyomde Abasi ada nnyin anam ñkpọ ke abaña ukpono ye ubọñ Esie. “O owo, enye omowut fi se ifọnde; ndien nso ke Jehovah oyom ye afo, ke mibọhọke ndinam se inende, nnyuñ mma ima Abasi, nnyuñ nsuk idem nsaña ye Abasi fo?” (Micah 6:8). Saul ama enyene mme edu emi ini kiet ke uwem esie. Samuel owo Abasi ama onyuñ enyene mmọ ke ofuri eyo uwem esie. Nditọ Israel ema edara ke mme ñkpọ emi ke ediwak ini, edi ke ata akamba ubak, ke mbuk uwem mmọ, mmọ ema eyom usuñ ekpọñ se Abasi okoyomde mmọ edi.

Ke utit mme ufañ ukpep-ñkpọ nnyin emi, nnyin imokot ibibio ibaña se eyomde ke abaña edikpono Abasi, emi Samuel akanamde mmọ efiọk. Ndien ke abaña eñwọñọ esie ndinam akpanikọ nnọ Abasi ke ibuot mmọ, ndibọñ akam nnọ mmọ, ye ke ndikpep mmọ “eti ye edinen usuñ” enye ama ọsọñọ mmọ idem utim ikata: Akpa, edieke mmọ edinemde Abasi esit man Abasi ọdiọn mmọ, ana mmọ “ebak Jehovah enyuñ enam ñkpọ esie ke akpanikọ” ke ofuri esit mmọ. Ọyọhọ iba, ana mmọ “ese oruk ikpọ ñkpọ” emi Abasi akanamde Nsinsi Ediomi, emi ọnọde mmọ nsinsi idori-enyin edinyaña ye Isọñ Eñwọñọ ñkọrọ ye mme edidiọñ esie. Ọyọhọ ita, ema enọ mmọ ntọt ete, edieke mmọ miditieneke Abasi, eyesobo mmọ ye edidem mmọ.

Mi ke ekpri udim ikọ emi nnyin imenyene ibibio ikọ ekpepde abaña se Eti-mbuk oyomde ye edu-uwem nnyin ke abaña etop ye ikot esie. Nnyin inyene ndikpono Abasi ke spirit ye ke akpanikọ (John 4:24). Nnyin inyene ndinam akpanikọ ke nditoro Enye ke abaña uwak mfọn Esie ye nnyin, ke mme ñkpọ spirit ye ñkpọ uwem emi (Psalm 103:2; Ñwed Mbon Galatia 6:14). Ndien enọ nnyin item ete edieke nnyin isinde ndikpono Abasi, nnyin iyebọ ufen ke abaña unana ntiñ-enyin mme ñkoi-nnam idiọk ido (Mme Hebrew 2:1-4).

Questions

MME MBUME

1. Nte ofuri Israel ema enyime Saul nte edidem mmọ ke ema ekeyet enye aran?
2. Didie ke edidiana kiet edi akpan ñkpọ ọnọ nnyin ke utom ye ido edikpono Abasi?
3. Kere baña mme ufañ Ikọ Abasi emi: Amos 3:3; 1 Ñwed Corinth 14:32, 33, 40; Ñwed Mbon Ephesus 4:3, 13
4. Nso ke Abasi anam ọnọ nnyin ke ini nnyin ifiakde iyak uwem nnyin inọ Abasi, inyuñ iwade uwa ekọm inọ Enye?
5. Nso ikedi idiọk-ñkpọ ke Israel ndiyom edidem?
6. Nte Samuel ama anam idiọk mme ama etre ndinam utom esie ke ufọt Israel?
7. Duñọre kpukpru mme itie ke Ikọ Abasi emi afo ekemede ndikut emi abañade mbọm.
8. Nte Israel ema etua mkpọfiọk ke abaña mme idiọk-ñkpọ mmọ?
9. Nso ikedi akpatre edinam Samuel ye mmọ, nte ewetde ke itie edikot ñwed ke ukpep-ñkpọ emi?
10. Didie ke Abasi okowut ete ke Imọ imenyime kpukpru se Samuel eketiñde adian Israel?