Lesson 209 - Senior

Memory Verse

“Adañemi afo akañade akaña ọnọ Abasi, kubebigi ndinọ enye: koro mbon ndisime minemke enye esit: nọ se afo akañade” (Ecclesiastes 5:4).

Cross References

I Mme Item Ke Abaña Mme akaña

1. Edi idiọk-ñkpọ nditre ndisio akaña, Deuteronomy 23:21, 23; Numbers 30:2; Job 22:27; Psalm 50:14, 15; 66:13, 14

2. Idighe idiọk-ñkpọ nditre ndinam akaña, Deuteronomy 23:22

3. Kpeme mbak udunam mme akaña ke mutimke ukere, Ecclesiastes 5:1-7

II Akaña Jephthah

1. Jephthah akada mfina esie ọsọk Abasi, Judges 11:11

2. Spirit Jehovah edidoro enye ke idem, Judes 11:29

3. Jephthah ama anam akaña, Judges 11:30, 31

4. Abasi ama ọnọ enye erikan ke iso mme asua esie, Judges 11:32, 33

5. Jephthah ama ebiere ndisio akaña esie, Judges 11:34, 35

Notes

SE EKPEPEDE EBAÑA

Mme Akaña Emi Enyenede Uteñe

Akaña edi akpan eñwọñọ emi enamde enọ Abasi ke uteñe. Nte uwut-ñkpọ, ke ini Hannah ekebeñede eyen eren, enye ama akaña ete “Nyeda enye nnọ Jehovah kpukpru usen uwem esie, ndien akadañ iditukke enye ibuot” (1 Samuel 1:11). Emi ekedi ata akpan eñwọñọ emi ekenamde enọ Abasi ikonyuñ idighe ikpikpu eñwọñọ ndinyime ndiyak Samuel nnọ Abasi, edieke Abasi oyomde. Ke ini inyimede ndiyak kpukpru nnọ Abasi; ana inọ Enye ini ye talent nnyin inyuñ inam utom Esie ke ini eke Enye okpoyoyom. Ke ini nnyin ikañade akaña ana inam nte ekemde ye akaña oro. Ndusuk owo enam akaña ndibet hour kiet ke akam ke usen, ndinọ ikọ ntiense mmọ ke ndusuk ini, ndinam mme nditre ñkpọ kiet mme eken. Oro edi akpan eñwọñọ, akaña emi anade nte andinam osio. Mbem-iso owo anam akaña enye enyene ndibat ekọm-urua, man ọfiọk mme eyekeme ndisio akaña oro. Edi ndisime edinam owo ndikaña okpon akan nte enye enyenede mme odoride enyin ndinyene, koro edi idiọk-ñkpọ nditre ndisio akaña.

Ke emana nnyin emi mme owo eda mme eñwọñọ ke ata mfefere ñkpọ. Ediwak owo enim eñwọñọ edieke ekemede. Mme owo emi enamde mbubehe idem mmọ esiwak ndinam mme eñwọñọ edi ke mbubehe oro okurede mmọ isọñọke ida ke se mmọ eketiñde. Ndusuk ini owo eyebiat eñwọño esie edieke enye okutde ete okuk eyetak imọ ke mbubehe oro. Ikọ ata eyen Abasi ọfọn. Ke enye anamde eñwọñọ, Abasi oyom enye onim eñwọñọ oro, ekpedi akanam ọno Abasi mme owo. Eñwọñọ emi otimde ọbọp owo edi eñwọñọ emi enamde enọ Abasi. “Ke adañemi afo edikañade akaña ọnọ Jehovah Abasi fo, kubigi ndisio enye:koro Jehovah Abasi fo miditreke ndiyom enye ke ubọk fo; ndien afo eyedue isop” (Deuteronomy 23:21).

Ke ini anam-idọk oyomde erinyaña ukpọñ, enye anam ata akamba nyak-idem ọnọ Abasi, ndiyak ofuri uwem esie nnọ ke utom Ọbọñ. Okposuk edi nte enye mikatatke inua itiñ, edi emi osuk edi eñwọñọ nyakidem, ekpedi nte ededi. Abasi oyom ete enye onim. Ediwak ini eyeyom enam nsana-nyak. Abasi eyenim owo ke akpanikọ ete ke enye eyeneñere mme ukwañ edinam esie ye owo efen. Ndusuk ini eyenyaña owo, ndien enye emem idem ọsuhọre etie, esin ndinim eñwọñọ esie, ke ini osobode ye mkpọsọñ ñkpọ emi enye enyenede ndiyarade; ndien ọduọk uwem erikan esie. Enye ama anam eñwọñọ ọnọ Abasi edi iyomke ndisio enye. Ke ini Abasi ayarade ekọm-urua, enyene ndikpe oro, usuñ efen iduhe.

Ediwak ini nditọ Abasi esinam akaña ke ini ukut mme idomo. Mmọ enam akaña ke ini mmọ eyomde odudu Abasi okpon akan ke uwem mmọ. Ke enamde mme akaña ke mme ini ntem, mmọ ebọp owo, ñko onyuñ ana enim mmọ kpa nte eñwọñọ efen emi Abasi oyomde.

“Edi edieke afo etrede ndikaña, ududuehe isop. Kpeme se itode fi ke inua: nyuñ nam kpa nte afo akakañade ọnọ Jehovah Abasi fo, kpa ñkpọ ima esit, eke afo asiakde ke mkpọk-inua fo” (Deuteronomy 23:22, 23). Edieke iñwọñọde enọ ima esit inọ Abasi, nnyin inyene ndinọ Enye. Idighe aba se nnyin ikerede mme odot mme idotke nnyin ndinọ, edi se anade nnyin inam inọ Ọbọñ. Edi edieke nnyin itrede ndinam akaña mme ndinọ enọ ima esit, nnyin iduhe. “Ọfọn nte etrede ndikaña, akan nte akañade, ndien etre ndinọ” (Ecclesiates 5:5).

Mme Usọp-Usọp Eñwọñọ

Ekpan nnyin ikusọp nditiñ ikọ “Uwak ikọ esin uyo ndisime owo edi.” Abasi añwam nnyin ikudi mme anana ibuot, edi yak nnyin itim ikere mme ikọ nnyin inyuñ itiñ mmọ ye ọniọñ! “Adaña emi afo akañade akaña ọnọ Abasi, kubebigi ndinọ enye; koro mbon ndisime minemke Enye esit; nọ se afo akañade”. Abasi inemke esit ye mme ndisime owo. Enye oyom esio akaña emi ekenamde, ekpededi ke ndisime usuñ mme ke eti ibuot.

Ke ini udọñọ mme ke ini ukut nnyin imesisim idaha emi iduñọrede esit nnyin inyuñ idemerede mme akaña nnyin. Ekeme ndiyak edomo nnyin man nyak-idem nnyin otim ọtuñọ. Abasi otim oyom udomo nyak-idem nnyin otim okpon ke utọ ini emi, edi ke ini inyenede erikan ana nnyin inam nte David eyo oko emi ọkọdọhọde ete “Nnyuñ nnọ fi akaña mi. Emi mkpọk-inua mi eketiñde, uyo mi okonyuñ asiakde ke ini ami ntiede ke itie ukut” (Psalm 66:13, 14).

Ebeñe Jephthah

Jephthah ekedi owo emi ekenyenede akamba mbiomo ke esit. Ekedọhọ enye ada nditọ Gilead aka ekọñ ye mbon Ammon. Enye ama ọfiọk ete ke ediyom odudu emi ọsọñde akan eke imọ ndida mmọ oro ema ekesin enye ini kiet usuñ ndiñwana ñkan mbon Ammon. “Jephthah etiñ kpukpru ikọ esie ke iso Jehovah ke Mizpah” (Judges 11:11). Enye akada mme mfina esie ọsọk Abasi ke akam. “Ekem Spirit Jehovah edidoro Jephthah ke idem, ndien enye asaña ke Gilead, ye Manaseh ebe, onyuñ oto aka Mizpeh Gilead, ndien oto ke Mizpeh Gilead ebe aka okosim nditọ Ammon” (Judges 11:29). Enye ke akpan ekemek mbon ekọñ esie nte enye asañade ebe ke mme obio oro. Edi ñwọrọ-nda ñkpọ, nte Spirit Abasi ekesidorode mme ikpọ mbon Abasi ke eset, nditim mmọ idem ke abaña ekọñ. Ke Spirit miduhe, mmọ ikeduhe ke mbeñidem ndiñwana ekọñ. Etie nte mbiet Uduọk-Mmọñ Edisana Spirit, edi ke eyo nnyin emi ke Spirit Abasi ediduñ ye owo ke nsinsi. Emi ekedi saña-saña odudu emi edọñde enọ mmọ ndinam saña-saña utom. Oro edi se ikotibede ye Samson. Spirit Abasi ama esidoro mme ebierikpe emi ekekarade enyuñ ọnọ mmọ ifiọk ndida nditọ Israel usuñ.

Ọkpọsọñ Ini

Ke Jephthah okokutde ete ke ekọñ iditreke ndiñwana, enye ama anam akaña ọnọ Abasi. Israel okodu ke nnanenyin, ofuri idut emi ekebet nsobo. Ema ekot Jephthah enọ akwa utom ndien enye okoyom ndinyene edikan ke usuñ ekededi.

Ke ini owo okutde ntak ndibọ uñwam Abasi ke sededi eke enye anamde, ndiyom ndibọ uñwam oro eyetọñọ ndida akpa ifet ke ñkpọ ekededi. Edieke enye otimde anam akpanikọ enye ọmọñ ọtọñọ ndiduk ke ntọtuñọ nnyak-idem ye mme eñwọñọ emi enye anamde ọnọ Abasi. Oro edi utọ ifet emi Jephthah okokutde idem esie. Ekedi ini nnanenyin. Nte odu itie eke nnyin ikemede ndinim adaña ke ini eke iyomde enọ ito Abasi, nte uwut-ñkpọ, Uduọk-Mmọñ Edisana Spirit? Ebuñ kpukpru mme adaña efep. Ana isaña ikesim ebiet emi ikemede ndidọhọ ete “Nyekpe ekọm-urua; nyesaña mbe ọkpọsọñ nte ọsọsọñ”. Ana nte isim utọ idaha oro man ibọ Uduọk-Mmọñ Edisana Spirit. Oyom ntọtuñọ nyak-idem. Jephthah ama osim ukem idaha oro ke ini enye akanamde saña-saña akaña ọnọ Abasi.

Udomo Editim Mfiọk

Abasi ama okpono akaña Jephthah onyuñ ọnọ enye erikan. Ekedi do ke ata udomo ekedi. Emi esiwak nditibe nnọ nnyin: enam nyak-idem; enyene erikan; ndien Abasi odori nnuen-ubọk Esie ke uwem nnyin. Enye ete “Afo ama ọñwọñọ emi; nte eketiñ akpanikọ?” Ndusuk ini mme owo esitọñọ ndiyok ke itie emi. Ndusuk ini eyetọñọ ndifiak edem ke nnyek-idem mmọ. Edi ikedighe ntem ye Jephthah. Mme ikọ esie ekedi, “Mma ñkubọde imua mi nnọ Jehovah, ndien ndikwe nte mfiakde edem”. Mme ikọ emi eyarade edu-uwem enyuñ ewut utọ owo emi Jephthah ekedide. Ikpọ owo esibọ idaha ukpono ke añwa ekọñ, edi emi ekedi owo emi Abasi ekemede ndida nnam ñkpọ onyuñ enyene mbuọt idem ke enye. “Mma ñkubọre inua mi nnọ Jehovah, ndien ndikwe nte mfiakde edem”.

Edifiak Edem Iduhe

Nso utọ ñkpe-mbiere ke emi ayarade! Ndifiak edem? Baba! “Ndikwe nte mfiakde edem”. Oro edi ata Spirit Eñwan. Abasi ama okut ñkpọ ke owo ekọñ emi eke ofuri Heaven ekenyimede. Idighe ke añwa ekọñ ikpọñ ke mme owo ewut odudu mmọ. Ndusuk ini ata idomo esidi ke ini inyene ye ukpono.

Jesus okoyom mmọ emi enyenede iwuk ke ekikere mmọ ndinam akpanikọ nsim utit, ke ini Enye ọkọdọhọde ete “Baba owo kiet emi akabarede ese edem, ke enye ama ekesin ubọk ke ufuñ-isọñ, ikemeke ndinam utom Ubọñ Abasi” (Luke 9:62). Nte afo omodot ye obio-ubọñ? Nte afo omosioño mme akaña fo? Nte afo emekabare ese edem? Elisha ama enyene iwuk ndisaña ye Elijah tutu osim akpatre. Ke ini ekedọhọde enye ete “tiemi”, enye ama ọbọrọ “Ma uwem Jehovah, ye uwem ukpọñ fo, Ndikpọñke fi” (2 Ndidem 2:2). Elisha ama ọbọ mantle Elijah. Ama ọbọ odudu. Nso idi uduak fo? Nte uduak fo enyene iwuk ntem?

Ruth ñwan Moab, ama enyene iwuk ke ini enye ọkọdọhọde ete, “Kukpe mi ubọk, ete nnyọñ ñkpọñ fi, ntre nditiene fi, koro nyeka ke ebiet eke afo akade; nyenyuñ nduñ ke ebiet eke afo oduñde: Oruk fo eyedi oruk mi, Abasi fo eyenyuñ edi Abasi mi: nyekpa ke ebiet eke afo edikpade, nyenyuñ mbuhọ do; yak Jehovah anam mi ntem, onyuñ ọdọdiọñ anam ntem, ke midighe mkpa adianade mi ye afo” (Ruth 1:16, 17). Nte afo emenyene iwuk ke esit fo? Nte emekeme nditiñ ye mmọ emi ye Jephthah ete, “Mma ñkubọre inua mi nnọ Jehovah, ndien ndikwe nte mfiakde edem”?

Questions

MME MBUME

1. Nso idi akaña?
2. Nso inyik mme owo ndinam mme akaña?
3. Eda owo emi misioho akaña esie edomo ye anie?
4. Nso idi usọp-usọp akaña?
5. Anie ke ikot ibaña ke Obufa ediomi emi akanamde akaña?
6. Nso ikedi uwem Jephthah ke abaña edisio akaña esie?
7. Esiak enyiñ Jephthah ke Obufa ediomi edian ye nso?
8. Didie ke Abasi okokpono akaña Jephthah?
9. Ọyọhọ Ikpehe Iba
10. EKE MKPARAWA