Lesson 188 - Junior
Memory Verse
“Mbufo etim ekpeme idem mbufo, ndien, man mbufo ema Jehovah Abasi mbufo” (Joshua 23:11).Notes
Edikan Canaan
Ke eyo uwem Joshua, nditọ Israel ema enam uduak Abasi ke ndikan mme andiduñ Canaan. Mmọ ema ebiat mme abasi ndem, ikonyuñ iyakke mme andikpono ndem ebọhọ, nte emi Abasi ọkọnọde mmọ item ete enam, midighe ntre eyedomo mmọ ekpọñ odu uwem ye Abasi akpanikọ, enyuñ enam ñkpọ enọ mme abasi efen.
Ubon Judah ye ubon Simeon ema enam ediomi ndiñwam kiet eken ke eñwan. Mmọ ema enam utom ọtọ kiet enyuñ ekan ke ndiwot mme asua mmọ. Ubon mbio eken ikadianake ọtọ kiet ke odudu ndiñwana ye mme asua mmọ. Ediwak mmọ ema etọñọ nsọñ ibuot ke nda usuñ Abasi emi ọkọdọhọde mmọ ete ebin mme asua efep. Mmọ ema eyak mbio Canaan eduñ ke isọñ oro ye mmọ. Kpa ke idem ini emi Israel ekenyenede ukeme, ema eyak mme asua eduñ ke isọñ oro. Ke unana edinam uyo Abasi nditọ Israel ema efik mbio Canaan ndikpe utomo nnọ mmọ, ke itie emi ekpekebinde-bin mme owo efep.
Ntọt
Ke ediwak ibat isua ema ekebe mbem iso ini emi, Moses ama etiñ ọnọ mmọ ete ke mbọn Canaan eyenọ mmọ afanikọñ, edieke ediyakde mmọ esuhọ ke isọñ oro. “Edi edieke mbufo minyimeke ndibin mme andiduñ isọñ oro ke iso mbufo mfep; ndien ama ekem, mme mmọ emi mbufo ediyakde ke otu mmọ esuhọ, eyekabare etie nte ñkukim ke enyin mbufo, ye akpap ke ñkañ mbufo, ndien mmọ eyeyat mbufo ke isọñ emi mbufo eduñde ke esit” (Numbers 33:55).
Ke esisit ini mbemiso Joshua akpa, enye ama afiak ọnọ nditọ Israel ntọt ke abaña mme andiduñ Canaan. Enye ọkọdọhọ ete, edieke mmọ edisuk ekade iso ndiduñ ke isọñ oro, mmọ eyena ke afia ye mfine enọ nditọ Israel, tutu esobo mbufo efep ke eti isọñ emi Jehovah Abasi mbufo ọnọde mbufo (Joshua 23:13).
Ndima Ọbọñ
Joshua ama etiñ ọnọ nditọ Israel ñko nte edide akpan ñkpọ mmọ ndima Ọbọñ. Ke ini owo amade Ọbọñ ke ofuri esit esie idighe mmem-mmem ñkpọ enye ndiduọ ke afia ye mfine mme asua. Ke ini owo mimaha Ọbọñ, enye eyewọñọre ofuri udọñ esit esie ọnọ kiet ekededi ke otu mme abasi nsu, onyuñ atak.
Item ke ndima Ọbọñ, emi Joshua ọkọnọde nditọ Israel edi se ifọnde ye nnyin mfin. Nnyin, ñko, inyene ndikpeme idem, ndise nnyuñ mkpeme, ikut ite ke imama Ọbọñ. Nditọ Israel ema ekut unen adaña nte mmọ ekemade Abasi. Ini ama edi emi mmọ eketrede ndima Ọbọñ. Ñkpọ efen, ekedi mmọ nditọñọ ndima nsu-nsu abasi nnyuñ nnam ñkpọ mmọ. Owo kiet ikemeke ndima Abasi nnyuñ mma ererimbot ini kiet. Ke 1John 2:15 etiñ enọ nnyin ete “Ekuma ererimbot, ye se idude ke ererimbot. Edieke owo ekededi amade ererimbot, ima Ete iduhe enye ke esit.”
Edieke owo amade owo, enye eyekop uyo esie, onyuñ anam ñkpọ ọnọ Enye. Oro edi ntak kiet emi odotde nnyin ndima Ọbọñ ke ofuri esit nnyin, ye ke ofuri ekikere nnyin, ye ke ofuri ukpọñ nnyin ye ke ofuri odudu nnyin.
Ada-Usuñ Iduhe
Adaña ini nte Joshua okododu uwem, nditọ Israel ema enam ñkpọ enọ Ọbọñ. Ke ini Joshua ama akakpa, mmọ ikenyeneke ada-usuñ aba. Ke emana efen ama akadaha ada, mmọ ikakaha iso aba ndinam ñkpọ nnọ Abasi. Mmọ ema ekpọñ ndikpono Ọbọñ, koro nditọ emi ikọfiọkke ñkpọ ndomo kiet ibaña oro. Edi mmem-mmem mmọ ndisin ifik ndiñwana nnyuñ ñkan ke ekọñ, tutu mmọ idaha ini ikpep nditọ mmọ Ikọ Abasi. Ke ndisin Abasi, nditọ emi “mifiọkke Jehovah, minyuñ ifiọkke ñkpọ emi enye akanamde ọnọ Israel,” edaha eda. Eyak nnyin ikunyene ubiom-ikpe ke nditre nditiñ se Abasi anamde ọnọ nnyin. Nditọ ñko ekeme nditiñ mbaña Ọbọñ nnọ mmọ oro ekande mmọ ekuk. Ediwak ini ke nditọwọñ ekpemede nditọ eka iren ye nditọ eka iban mmọ, mme, mme ufan mbọhiduñ mmọ, ekeme ndikpep ñkpri nditọ oro mbaña Ọbọñ ye Ñwed Abasi. Ntem ke mmọ iditiehe nte emana nditọ Israel oro, emi mikọfiọkke ñkpọ ibaña Abasi ye mme utibe utom Esie ke otu mmọ.
Etop
Ke ini nditọ Israel ekesọñde ibuot ke ewuhọ Abasi, ke item Moses nte andinọ Ibet, ye ke mme ikọ Joshua ada-usuñ mmọ emi ekekperede ndikpa, Abasi ama ọdọñ angel oto ke Gilgal ada etop ọsọk Israel. Ema efiak eti mmọ ebaña mbọm Abasi ye mmọ ke ndikada mme ete mmọ ñwọrọ ke isọñ ufin emi ọkọyọhọde ye utom ke Egypt, ndisin ke ebiet nduọk odudu emi ọyọhọde ye ediwak Eñwọñọ. Ema etiñ enọ mmọ ete ke mmọ ema eñwọñọ ndikop uyo, ndinyuñ ñwuri mme ebiet ukpono mme nsu-nsu abasi, nyuñ mbin mbio Canaan mfep. Edi mmọ ema etut utọñ inamke.
Angel Ọbọñ ọkọdọhọ ete “Nsinam mbufo enamde emi?” Nditọ Israel ikọnọhọ ibọrọ. Ndusuk mme owo mfin, ekere ete ke mme imọ imenyene ibọrọ inọ kpukpru ñkpọ, akpan-akpan ke abaña idiọk-ñkpọ emi odude ke uwem mmọ. Mmọ esiyom ndinọ mfaña kpukpru ini. Ke ini edikemde nte mmọ eda ke iso Abasi ke ubiere-ikpe, mmọ idinyeneke se etiñde ebaña. Inua eyekubọ mmọ, nte owo emi ke ñke emi mikenyeneke se eketiñde abaña ke ini enye okodomode ndika usọrọ ndọ, ke ini minyeneke ọfọñidem-ndọ (Matthew 22:12). Se ọyọhọ ukpep-ñkpọ 148.
Ufen
Angel Abasi ama etiñ ọnọ nditọ Israel ete ke mbio Canaan eyetie nte ñkukim ke ñkañ mmọ, ndien mme nsu-nsu abasi eyedi mfine ñko. Do ke nditọ Israel eketuaña. Edi akpanikọ ke mmọ ema ekop but. Ndusuk mmọ ema enyime ete ke mme imọ ima isọñ ibuot, ñko ke idiọk-ñkpọ mmọdo ke idem mme imọ. Okposuk nte mmọ ema eketuaña enyuñ ewa uwa enọ Abasi, nnyin ikotke ite ke mmọ ema ekabare esit. Nnyin inyuñ ikotke ite ke mmọ ema ebiat mme ndem emi ekedude ke isọñ oro.
Owo ekeme ndinyime ete ke idiọk-ñkpọ mọdo ke uwem imọ, edi iyomke ndikpọñ. Enye ekeme nditua ke abaña mme idiọk-ñkpọ esie, onyuñ awa mme uwa ọnọ Abasi; edi ke mibọhọke owo oro onyime ndiwọñọre edem ñkpọñ mme idiọk-ñkpọ esie, onyuñ anam ọfọn, enye inyeneke ñkabare esit ke akpanikọ. Isaiah, Anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ eketiñ ete “Yak idiọk owo ọkpọñ usuñ esie, yak oburobut owo ọkpọñ ekikere esie: onyuñ afiak etiene Jehovah: ndien enye eyetua enye mbọm; etiene Abasi nnyin, koro Enye eyewak ndidahado” (Isaiah 55:7).
Ih, nditọ Israel ema etuaña enyuñ efọp uwa enọ Abasi, edi mmọ ema enam idiọk ke enyin Esie, enyuñ ewọñọre etiene mme abasi efen. Ke edinam oro, mmọ ema enam idiọk-ñkpọ iba, akpa, mmọ ewọñọre ekpọñ odu uwem Abasi akpanikọ; ọyọhọ iba, mmọ ewọñọde etiene mme nsu-nsu abasi. Nditọ Israel ikamaha Abasi aba, Mmọ ekewọñọre ima mmọ, edikpono mmọ ye mmọ ndinam ñkpọ nnọ nsu-nsu abasi, enọ Baal ye Ashtaroth.
Erikan
Nditọ Israel ema ewọñọre ekpọñ Abasi mme ete mmọ, Abasi emi akanamde ekese ñkpọ ọnọ mmọ. Mmọ ema etut utọñ ke nditre ndibiat mme nsu-nsu abasi, ke ntre, emi ama onuk mmọ ndinam ñkpọ nnọ mme utọ abasi eto oro mmọ ekesọide. Ke utọ edikpu oro, emi ama afiak adianare mmọ ọkpọñ ndinyene mfọn Abasi ye odudu. Ke ebiet mmọ ndikpakan mme asua, nditọ Israel ema ekabare edi se mme asua ekande. Ikpekebighike mmọ ndikpebin mbio Canaan mfep. Mmọ ikenyeneke uko ke ekọñ, ke ntem ema eyak mmọ esin ke ubọk mme asua mmọ. Ntem ke nditọ Israel ekebọ ufen ke ntak ntut-utọñ mmọ. Akpa idiọk-ñkpọ emi akakande mmọ ubọk ekedi mmọ ndiyak mbio Canaan esuhọ ye uwem; ntem ke mmọ ekebọ ufen ke ntak idiọk-ñkpọ oro, eyak mmọ “esin ke ubọk mbon ñwo eke ebumede mmọ.” Nditọ Israel ema ekut ukut eti-eti ke ntak idiọk-ñkpọ mmọ.
Mme Ebiere-Ikpe
Abasi ke akwa mbọm Esie, akanam mme ebiere-ikpe edaha eda ke otu nditọ Israel. Mme ebiere-ikpe emi ekedi mme andida usuñ emi Abasi okosiode mmọ ke ubọk mme andibume. Ke owo mikefikke Israel aba, mmọ etọñọ ntak etut utọñ. Mmọ efiak ekekpono mme abasi efen, ndien mme asua etọñọ ntak efik mmọ. Ke ini, ke ini, adaña emi nditọ Israel esemede ekot Enye, Abasi ọkọnọ mmọ ebiere-ikpe emi edifakde mmọ, kpa ye oro, Israel itreke ndisọñ ibuot. Mmọ ema ebiara ekan idem mme ete mmọ.
Ke akpatre, Abasi ke iyatesit ọkọnọ ubiere-ikpe esọk nditọ Israel koro mmọ ema ebiat Ediomi Esie. Man ese mme Israel eyesaña ke usuñ mme ete mmọ, enyuñ, enim ibet Abasi, Abasi ikọsọpke-sọp idem ke ndibin mbio obio Canaan mfep. Abasi ama ayak ndusuk mmọ esuhọ ke Canaan man otodo eda oro edomo Israel ndifiọk ñkop uyo mmọ.
Nnyin iyekaka iso ikpep ibaña mme ebiere-ikpe emi Abasi ekemekde ndifak nditọ Israel. Nte nnyin ikpepde, ikpekam imum ñkpọ emi ke esit nnyin ite, nditọ Israel ekedu ke afanikọñ koro mmọ eketiede ufan-ufan ye mme asua Abasi. Ke Ñwed James 4:4 nnyin ikot ite, “Owo ekededi eke oyomde ndidi ufan ye ererimbot anam idem usua ye Abasi.” Enye eyebọ mme ufen nte emi nditọ Israel ekebọde.
Questions
MME MBUME- Nso idi ntak emi angel Abasi eketiñde ikọ ọnọ nditọ Israel?
- Nso ikedi etop angel oro?
- Nso ke etop oro akanam ọnọ nditọ Israel?
- Nso ikotibe inọ nditọ Israel ke ini mmọ ekekponode mme abasi efen?
- Nso idi ntak emi mmọ ekenamde ñkpọ enọ mme abasi efen?
- Abasi ọkọnọ anie ndifak nditọ Israel nsio ke ubọk mme asua?
- Nso iditibe edieke owo ọsọñde ibuot mfin?