Lesson 189 - Junior
Memory Verse
“Ekem adañemi nditọ Israel esemede enọ Jehovah, Jehovah edemere andiyaña kiet ọnọ mmọ” (Judges 3:15).Notes
Otu Emi Edianarede Eda
Ke ini Abasi ọkọñwọñọde Isọñ Canaan ọnọ nditọ Israel, Enye ọkọdọhọ ete ke Imọ iyebem mmọ iso, ke Imọ ñko iyebin mme okpono ndem oro isioño, idut ke idut, nte nditọ Israel edisañade eka. Ekedi edinam Abasi man Israel ekeda kpukpru isọñ oro enyene, enyuñ ebin kpukpru oduduñ esioño. Utu ke oro, mmọ ekabare etie ufan ufan ye mbon Canaan, ndien nditọ iren mmọ edọ ndọ ye nditọ iban Canaan, nditọ mmọ iban enyuñ edọ nditọ iren isọñ oro.
Nte ufen, Abasi ọkọdọhọ ete ke Imọ iyeyak ndusuk idut emi Imọ ikọñwọñọde ndibin mfep esuhọ. Enye okoyom ndise se mmọ edinamde, mme mmọ eyekabare esit enyuñ efiori ekot Abasi man añwam mmọ, mme ndiyuhọ ke ndiyak mbon Canaan ekara mmọ.
Mbon Canaan ekekpono ndem. Ke ini nditọ Israel ekeduñde ye mmọ, mmọ ema eda mmọ esin ke mme ufọk ye ubon mmọ, ndien nditọ Israel etọñọ ndikpono ndem ñko. Edi Abasi ikamaha oro. Mmọ ekedi Esie ekenyuñ enyene ndinọ Enye ikpọñ ukpono ye edituak ibuot nnọ.
Ubierikpe
Nditọ Israel ema ebọ ufen ke idiọk-ñkpọ mmọ, ukem nte owo kiet ekededi ọbọde. Abasi akanam Edidem Chushan-rishathaim, andikara Mesopotamia, añwana ye mmọ onyuñ akan mmọ; ndien ke isua itiaita, nditọ Israel ekena nte enam ñkpọ enọ edidem oro. Mmọ ikamaha ndidu ke ufin ke idak edidem efen, ñko mmọ ema etim efiọk usuñ nte ekpenyenede ubọhọ. Mmọ ema efiori ekot Abasi akpanikọ.
Mme anam-idiọk edi nditọ ufọk satan, ndien enye edi ọsọñ odudu etubom utom. Ke akpatre mmọ eyebọ nsinsi mkpa nte ñkpọ-eyen-utom mmo. Edi anam-idiọk ekededi ekeme ndinam se nditọ Israel ekenamde man ọbọ mbọm; enye ekeme ndifiori ñkot Abasi ke ñkabare esit, ndien Enye eyekop onyuñ anyaña. Ke ini anam-idiọk atuade mkpọfiọk onyuñ onim ke akpanikọ ete ke Jesus anyaña imọ, Satan inyeneke aba odudu ke idem-esie. Enye inyeneke aba nduk ye idiọk-ñkpọ eyenyuñ aka Heaven ke enye akpade.
Erifak
Ke ini nditọ Israel ekesemede ekot Abasi, Enye ama okop onyuñ ọnọ nnen-nnen ebierikpe, Othniel, eyen-eyen-ete Caleb, ndidi ada-usuñ idut mmọ. Enye ama anam Israel eñwana ye edidem Mesopotamia, ndien anyaña nditọ Israel osio ke ufin.
Ke isua aba, emem ama odu ke isọñ oro. Nditọ Israel ema ekop item Abasi, ndien Enye ama añwana akan kpukpru mme asua mmọ. Abasi kpukpru ini eyetiñ enyin onyuñ ọnọ eti ukpeme ke idem mmọ emi emade enyuñ enamde ñkpọ enọ Enye ke ofuri esit mmọ.
Nte ededi, ini ama edikem emi Othniel akakpade, ndien nditọ Israel efre Abasi, ntre ñko Abasi ọdọñ ubierikpe ke otu mmọ. Abasi ama ọsọñọ okpono-ndem edidem idem emi akanamde enye akan nditọ Israel. Abasi ikpakayakke utọ ñkpọ oro otibe ọnọ mmọ edieke nditọ Israel ekpekenamde ñkpọ enọ Enye ke ofuri esit mmọ, enyuñ ekopde uyo Esie. Edi koro mmọ ema enam idiọk ke enyin Jehovah, Abasi ayak edidem Eglon, emi otode Moab omum kiet ke otu akwa obio mmọ, onyuñ akara nditọ Israel. Ke isua efureta, mmọ ekedu ke idak ufin.
Andinyaña Emi Ekedide Owo Ufien
Usen kiet ọkpọnọ ufin ama akabare odobi eti-eti, ndien nditọ Israel eti ete ke Abasi ekedi uñwam ọnọ mmọ, ndien mmọ efiori ekot Enye. Enye edemere eti ebierikpe efen, Ehud. Enye ekedi, owo ufien. Nnyin imekeme ndidu ke mkpa idem ntak emi Ñwed Abasi etiñde ete Ehud ekedi owo ufien. Nnyin iyesọp ikut nte enye akadade oro anam ufọn ke ndinyaña nditọ Israel ke itie ufin.
Ke ini nditọ Israel ekedude ke idak ukara mbon Moab, mmọ ekenyene ndikpe utomo, emi okponde enọ edidem Moab. Ekeme ndidi mmọ ema esinọ enye mme enọ ñko, man enye ọfọn ye mmọ.
Ndedibe Etop
Ke ini Ehud ama ekedi ebierikpe, nditọ Israel ema edọñ enye utom ye enọ esọk edidem Eglon. Ke ini Ehud ama akada ke iso edidem, ndien ama okonyuñ ọnọ edidem enọ esie, enye ama ọdọhọ edidem ke imọ imenyene ndedibe etop emi minaha baba owo efen okop. Ndien edidem ama anam kpukpru mme asaña utom esie ewọrọ onyuñ osobo ye Ehud ikpọñ ke ubet usuhọ-idem esie.
Ehud ama ọdọhọ edidem ete ke etop imọ oto Abasi. Abasi okoyom ndinyaña ikọt Esie nsio ke idak ukara edidem emi, ndien ata mmem-mmem usuñ ekedi ndibọ uwem edidem oro. Ehud, ye ufien esie anyanare osio ikwa esie emi okodude ke ifuhi ubọk nnasia esie. Ekeme ndidi edidem ekekere ete enye oyom ndisio ñwed emi okodude ke ekpat esie, baba ekikere ndikere ete ke enye eyeda ubọk ufien ndiduri ñkpọ-ekọñ ikoduhe. Edi ọwọrọ ye ofut iso iba; ndien emi odu ke ubọk ọkpọsọñ owo, ke ndo ndo oro idiọñọ ama owut idem esie. Ini ama ebe ọnọ edidem ndinam baba ñkpọ kiet. Enye okodu ikpọñ ye owo usua esie, ke ubet usuhọ-idem. Edidem ama okpon ubom eti-eti, ndien ke ikwa ama ekebe oduk idibi esie, usuñ ikoduhe aba inọ Ehud ndifiak nduri nsio.
Ke ini Ehud ama ọkọnọ “etop” esie, ikwa ke idibi edidem Eglon, do ndien enye ọwọñọre onyuñ asaña ọwọrọ ke ufọk. Enye ọkọbi kpukpru usuñ nte ọwọrọde. Baba owo kiet ikereke ite enye omowot edidem mmọ, ndien owo ndomo kiet ikodomoke ndinam enye atuak ada. Ke ini mme asaña utom edidem ema ekenyọñ edi enyuñ ekutde nte ekọbide kpukpru usuñ, mmọ ekekere ete ke edidem anam emi mbak mme owo ekunọ enye mfina. Nditọ ufọk ema ebet ke añwa ke anyan ini, ndien kpa ye oro edidem ikọwọrọke idi. Mmọ ema enim ke akpanikọ ete ke enye akana oyom uñwam, ndien mmọ ema eda ukpọhọre efen ekpọhọre usuñ man ekebet edidem. Ndien do ke edidem mmọ ana ke isọñ, akpa. Nso ọkpọsọñ mkpa-idem! Ndien mmọ ema eyak andinam ọbọhọ efehe!
Erikan Nditọ Israel
Ke ini mme asaña-utom edidem ema ekekut edidem, Ehud ama onyuñ aka anyan ke isañ unyọñọ esie ndifiak mbine mbon esie. Enye ama ofuri ukorowo, ndikot mbon Ephraim ndiñwana ye mbon Moab. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo etiene mi ke edem: koro Jehovah adade mme asua mbufo Moab esin mbufo ke ubọk.” Eñwan ikọtọñọke kaña, edi Ehud ke mbuọtidem ama ebebem iso anam uduak Abasi, ama onyuñ enyene mbuọtidem ete edikan enyenyene mme imọ.
Mmọ ema edaha eñwan. Ke isua 18 mmọ ekedu ke ufin; edi idaha emi ye Abasi ke ñkañ mmọ, mmọ ini kiet ekop odudu ndiwot 10,000 mme okop odudu ye mbon uko ke ekọñ. Owo ndomo kiet ikọbọhọke. Ndien nditọ Israel ema edu ke emem! Kere se Abasi akanamde ye nditọ Israel ke ndo-ndo oro mmọ ekekabarede etiene Enye! Ndien isọñ oro ama enyene nduọk odudu ke anyan ini. Ke isua 80 ekọñ ikoduhe ke Israel.
Shamgar, Ebierikpe
Owo efen emi ekedide ebierikpe ekedi Shamgar, ndien mfina efen ama ọtọñọ ntak odu. Mbon Philistine ema edaha eñwana ye nditọ Israel, edi Abasi ama odu ye Shamgar emi akanamde enye ada eto-ukim enañ owot mme owo 600. Eto-ukim enañ edi eto emi ọsọpde iso nte ofut ke utit esie emi esidade enam mme enañ esaña ke ubiọñọ odude. Ekeme ndidi baba owo kiet ikpekereke ndida enye nte ñkpọ ekọñ, ndien edi Abasi akañwam shamgar ndida enye ñwot owo 600.
Edieke nnyin idade se Abasi ọnọde nnyin ndida nnam ñkpọ, okposuk etiede nte ata ekpri, Abasi eyenọ edikan. Ndusuk owo eyekere ete koro talent mmọ edide ekpri ke idinamke ufọn, ekpedi eda enam ñkpọ, mme idaha inam.
Eyen Eren, Utopitiat Ye Uñwam Abasi
Kere baña ndiye itiat ition emi ekpri David akadade esin ke utopitiat esie ndida ñwot Goliath, emi ọkọnọde Israel erikan ke eñwan ye mme Philistine. David ọkpọkọdọhọ ete: “Ami ndi ekpri eyen, ndien inyuñ idighe baba itie mi ndiñwana ye Goliath.” Edi ama otuk enye nte ke Abasi okoyom enye anam ñkpọ. Mbiomo ufen ama otuk enye ke abaña ndinyaña Israel, ndien enye ọkọdọhọ ete, “Nte idighe ikọ edi oro?”
Ndien kpa idem idaha oro ikot Abasi ama okotuk enye ke abaña utom oro, enye ọkpọkọdọhọ ete: “Akpa mi idem mme Ọbọñ oyom mi ñka. Nditọ eka mi ekpon enyuñ ekop odudu ekan mi enyuñ efiọk ndiñwana eñwan. Ami mfiọkke ñkpọ ekọñ Saul ndisine, ndien nso ufọn ke ekpri utopitiat edinam ke abaña akwa anyan owo oro? Ndusuk ami ñkosuk nkekere nte ke Abasi oyom mi ñkañwana ye ata anyan ye owo ubom oro.” Edi David ikekereke ntre. Ye utopitiat esie, itiat ition (kpa idem kiet ekpekem), ndien Abasi ke ñkañ esie, enye ama ekere ke imọ imekeme ndikan owo kiet ekededi; ndien enye ama enyene akwa edikan ọnọ Israel ke eñwan mme Philistine.
“Edieke Abasi adade ye nnyin, anie edikeme ndibiọñọ nnyin?” Kpa nte nditọ Israel ekesikande mme asua mmọ kpukpru ini emi mmọ ebuọtde idem ye Abasi ndiñwana nnọ mmọ, ntre ke nnyin ikeme ndikan kpukpru idomo, kpukpru mbiomo ufen, mme mfina emi edide etiene nnyin, edieke nnyin idude uwem ndinem Abasi esit, inyuñ ibuọt idem ye Enye ndida nnyin mbe.
Questions
MME MBUME- Nso idi ntak emi nditọ Israel ekedude ke ufin?
- Didie ke mmọ ekebọhọ?
- Nduọk odudu mmọ ke ubọk othniel nte ebierikpe ekebighe adaña didie?
- Nso ñkpọ ikotibe ke ini Othniel ama akakpa?
- Anie ekedi udiana ebierikpe?
- Nso ñkpọ ke Ehud akanam emi ọkọwọrọde ata isio isio?
- Nso ikedi ndedibe etop Ehud?
- Nso ñkpọ-ekọñ ke Shamgar akada añwana ye mme Philistine?
- Nso ñkpọ ke David akakama ke ini enye akañwanade ye Goliath?
- Nso idi ntak emi mmọ mbiba, David ye Shamgar ekekande ke eñwan?