Lesson 197 - Junior
Memory Verse
“Ekpeme ekusin ndikop Enye emi etiñde ikọ ọnọ mbufo” (Mme Hebrew 12:25).Notes
Iñwañ-vine
Nte Jesus ekekpepde ñkpọ ke Itie-ukpono ke mme akpatre usen mbemiso mkpa Esie, Enye ọkọdọhọ ete, “Ekop ñke efen”. Ekot enye emi nnyin ikpepde mfin Ñke mme idiọk Ekpeme-iñwañ. Ekpeme-iñwañ etie nte ọtọ-iñwañ; enye edi andifuñ isọñ. Ke ñke emi, mme ekpeme-iñwañ emi edi mmọ emi ekpede ete ekpeme iñwañ.
Enyene iñwañ ama otim ọdiọñ iñwañ esie ke eti usuñ. Edi akpanikọ nte ke akama-iñwañ, mme andinyene, ama otim anam utom ke isọñ oro, onyuñ asat nti mkpasip man etọ ke iñwañ esie.
Editọ Ñkpọ
Esitọ mme mkpasip ke ndusuk iñwañ, wheat edi uwut-ñkpọ. Edi ke iñwañ-vine esitọ mkpasip vine emi ama okotibe. Ukwak utọ iñwañ ikoduhe ndida ntọ mmọ. Esitọ mmọ kiet kiet ke ubọk. Ndusuk afo emekeme ndise nte owo emi adade ini nditọ mme vine emi kiet kiet. Ndusuk mmọ oro enyenede nnyan oruñ eyesin ke obube emi ọtuñọde. Mmọ eken ye mkpri oruñ ekenyene nditọ mmọ ke mme obube eke mituñọke. Ekenyene nditọ nnyuñ mkpeme vine emi kiet kiet man añwam mmọ ndikọri. Edi akpanikọ ete ke anditọ emi ama otim owuk vine emi nnen-nen onyuñ anam ọsọñ, onyuñ ayak akamba ufañ onim man enye ọkọri. Enye ama otim ekpeme mmọ man mmọ edibuñọ koro ekedide mmeme-mmeme.
Uduak
Ke ema eketọ ema, mme-vine eyeyom mmọñ ye udia. Enyene iñwañ ama enyene se enye aduakde. Enye ọkọtọ mme vine emi ye ekikere. Enye ama anam se enye ekekeme man mmọ ekọri nte ọfọnde. Ukpeme esie ikedighe enye nditọ mmọ ikpọñ. Andinyene ama ọtọ ọkọ akanare iñwañ vine oro man ọnọ mmọ ukpeme. Ke ndusuk ini esidighi mme nsek eto esaña ebe, ndien mmọ ebuñọ, mme unam ye mme owo emi mitimke isaña esiwubede mmọ. Ñkpọ ntre ikenyeneke nditibe ye iñwañ-vine emi koro ema etọ ọkọ ekanare enye ekuk.
Mfri
Enye ama odori enyin nditet mfri ke mme vine emi, ndien enye ama ebeñe idem ndidọk ñko. Ema etibi obube unyimi-wine ebeñe ini emi editañde grape ebon ọtọ kiet enyuñ enyimi mmọñ mfri mmọ. Ema ebọp tower, ekeme ndidi man añwam mme ekpeme iñwañ nditim nda mkpeme kpukpru ebiet ke iñwañ-vine.
Kpukpru ñkpọ emi ama ada andinyene iñwañ ini, ukpeme, ye okuk. Ke ini enye akakade idut efen, enye ikayakke iñwañ esie inim ntre ye unana andikpeme. Ema eyak iñwañ-vine emi esin mbon ukpeme ke ubọk. Enyene iñwañ okoyom eda mfri iñwañ ekpe imọ, ke ntre ke ini idọk enye ama osio mme isuñutom esie ọdọñ ekebọ mfri ke iñwañ vine.
Nte Ekenamde Mme Isuñutom
Ekenam mme isuñutom didie? Nte mmọ ema ebọ mbuñwum ye utip eda esọk ete ufọk mmọ? Baba. Mme ekpeme iñwañ oro ema emia kiet, etọñọ efen ke itiat, enyuñ ewot kiet eken. Ema enọ mme isuñutom efen ete eka ekebọ se ikenyenede ete ufọk mmọ, edi mmọ enam mmọ oro kpasuk ntre.
Enyene-iñwañ ikananake ifiọk. Iñwañ-vine ekedi ekesie. Nnyin ikotke ite ke enye ama obup utomo ndomo kiet tutu ekekem ini mbuñwum. Ndusuk owo esiyom ekpe mme imọ ke abaña ini iso. Ndusuk ekpeyom ekpe mme imọ ke ini mbuñwum miduhe. Ñkoñko, mmọ efen ekpoyom emen mbuñwum oro esọk mmọ ke ufọk akan ndisioño mme isuñutom esie ndọñ. Andinyene okoyom se inende ye se idotde ikpọñ-ikpọñ. Mme ekpeme iñwañ emi ekedi mmọ emi mikereke ñkpọ ọfọn enyuñ edi mbon ibak.
Eyen Andinyene
Ke ini efen, andinyene ama ọdọñ eyen esie aka iñwañ vine, koro enye ekekerede ete ke mme ekpeme iñwañ eyeteñe enye. Mmọ ikanamke ntre. Ke ini mmọ ekutde nte eyen esie edide, mmọ eduk odu ebaña enye. Mmọ ebin enye efep ke itie inyene emi nte edi eke mmọ. Mmọ ewot enye, man mmọ eda inyene emi ke idem mmọ. Ọsọñ owo ndikere nte mmọ ekediọkde.
Ufen
Oro ekedi ñke emi Jesus ekekpepde. Ama edi mmọ emi ekekande Enye ekuk, emi ekenyuñ ebupde Enye mbume, Enye ama obup mmọ se iditibede inọ mme ekpeme-iñwañ oro ke ini andinyene edidide. Mme owo oro ema ebọrọ ete ke eyesobo mme idiọk ekpeme-iñwañ oro, ndien eyeyak iñwañ vine oro enọ mmọ efen emi edinọde mme mbuñwum ke edikem ini.
Jesus ama enyene ntak nditop ñke emi. Mme akwa oku ye mme ebio owo mmọ emi ekekpañde utọñ ekedi mbon Jew enyuñ esin ifik eti-eti ke edu ukpono mmọ. Mmọ ema ebup Jesus ebeña odudu emi Enye enyenede man ekpep ñkpọ nte emi Enye akanamde. Ke akpanikọ mmọ ekebiet mme ekpeme-iñwañ oro ke ñke emi.
Iñwañ-Vine Ọbọñ
Enyene iñwañ-vine oro ada ọnọ Ọbọñ. Abasi ọkọtọ ikọt Esie nte Ufọk Abasi ke ererimbot. Enye edi andinyene. Akakpa Enye ñkpọ. Isaiah Anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ eketiñ mbaña iñwañ-vine Ọbọñ, ete ke ekeda kpukpru ñkpọ se ikodotde ediọñ enye (Isaiah 5:1, 2). Isaiah Anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ eketiñ ete ke ikọt Abasi edi, “Ofriyo eti ido emi Jehovah ọkọtọde” (Isaiah 61:3). Andiwet Psalm ewet abaña iñwañ-vine emi ubọk nnasia Abasi ọkọtọde (Psalm 80:15). Jesus ọkọdọhọ ete, “kpukpru se etọde eke midighe Ete Mi ke Heaven ọkọtọ, eyedibere” (Matthew 15:13),
Mme Vine
Abasi “ọkọtọ” kpukpru nditọ Esie. Enye okokot mmọ ete edidi Ufọk-Abasi ye iñwañ-vine Esie, Koro mmọ ema enyime ikot Esie. Abasi ọnọnọ owo kiet-kiet ukpeme ye uko eke oyomde. Abasi emebeñe udia ye mmọñ eke spirit onim ọnọ ikọt Esie. Jesus eketiñ ete: “Owo ekededi eke ọñwọñde mmọñ emi Ami ndinọde enye idikopke nsat-itoñ aba: edi mmọñ oro ndinọde enye eyekabare edi idim mmọñ ke esit esie eke otopde akabare ọwọrọ edi nsinsi uwem” (John 4:14). Jesus ọkọdọhọ ete: “Ete Mi ọnọ mbufo ata uyo emi otode ke heaven. Koro uyo Abasi edi Enye emi otode ke heaven ọsuhọre edinọ ererimbot uwem” (John 6:32, 33).
Abasi ekpekpeme ikọt Esie. “Angel Jehovah ana akan mmọ eke ebakde enye okuk, onyuñ anyaña mmọ”. Abasi okotim kpukpru emi abaña ikọt Esie. “Idighe mbufo ekemek Mi, edi Ami ñkemek mbufo nnyuñ nnim nte mbufo eka ekeñwum mfri, mfri mbufo okponyuñ osuk odu (John 15:16). “Kpukpru ñkọk ke idem Mi eke miñwumke mfri, Enye osibe efep” (John 15:2).
Mme Ekpeme-iñwañ
Abasi ọkọnọ mme Jew Ibet. Enye ama odiomi ediomi ye Abraham (Ọyọhọ ukpep-ñkpọ 8 ye 157). Oro ama ekebe, ke Obot Sinai, Abasi anam ediomi ye mme Jew nte idut (Ọyọhọ ukpep-ñkpọ 69 ye 158). Ewuhọ emi Abasi ọkọnọde ikọt Esie ekebe ke ubọk mme ada usuñ mmọ. Mmọ ekenyene ndikpeme ikọt Abasi (iñwañ-vine Esie) man etañ mbuñwum enọ Abasi.
Nditọ Ufọk
Ama ekem ini emi Abasi okodoride enyin ke mfri, ndien Enye ama ọdọñ nditọ-ufọk Esie, mme prophet, nditi mme owo mbaña utom mmọ ye Abasi, ye ke ndiñwam ke ndikọ mme ukpọñ. Nditọ ufọk, emi ekedide mme prophet Akani Ediomi, ema eteme enyuñ esua enọ mme owo. Abasi ikoyomke se owo mikemeke ndinam ito mmọ. Enye okoyom owo ekpeme enyuñ enam ibat.
Nso ikotibe ye nti ikọt Abasi emi, mme Anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ? Ema emia Jeremiah (Jeremiah 37:15). Enye eketiñ ntiñ-nnim-ikọ abaña mmọ koro mmọ midinyimeke ndikop ikọ Abasi. Ema etọñọ zechariah, eyen Jehoiada oku ewot ke ini enye etide mme owo ete ke mmọ idikwe uforo koro mmọ ekekpọñde Abasi (2 Chronicles 24:20-22). “Mmọ esak mme isuñ-utom Abasi, enyuñ esin ikọ esie ke ndek, enyuñ esuñi mme prophet esie” (2 Chronicles 36:16).
Ke Obufa ediomi imokot ibaña John ọduọk-owo-mmọñ, emi Abasi ọkọdọñde. Enye ñko ekewot ke ntak ikọ Abasi. Ekesibe enye ibuot ke ini enye ọkwọrọde abaña idiọk-ñkpọ (Matthew 14:10).
Eyen
Ke edikem ini, Abasi ama ọdọñ ñkukure Eyen Esie (John 3:16). Ubon Esie, mme Jew ekesasua Enye (John 15:24, 25). Mmọ ema esin Christ kpa nte mmọ ekesinde ndikop nnọ mme Anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ. Mmọ ema enam idiọk ediomi emi ọkọsuñọde ke edikọñ Christ ke krọs (Matthew 26:47-49; Mark 15:9-15; Mathew 27: 35).
Ke ini akwa oku ye mme Pharisee ekekopde mme ñke Jesus emi, mmọ ema efiọk ete Enye eketiñ abaña mmọ. Jesus okuwut mmọ ete ke mmọ ema esin Imọ, nte mme ekpeme-iñwañ ekesinde eyen enyene iñwañ-vine oro. Ama ọdiọk eti-eti ke mmọ ndisin Jesus, Eyen Abasi, akan ndisin adia-akpa oro ke iñwañ-vine. Ndisin Jesus ọwọrọ ndisin nsinsi uwem. Jesus ọkọdọhọ ete, “Nte akanam mbufo ikotke ñwed, ete, Itiat emi mme ọbọp-ufọk esinde Amakabare edi etubom inuk?” Okposuk edi mme Jew ekesinde Christ, osuk edi uduak Abasi ete yak Christ ye ukpep-ñkpọ Esie edi ata itiat-ukot-ufọk ọnọ kpukpru ufọk eke spirit. Christ edi etubom itiat inuk (Utom Mme Apostle 4:11; Ñwed Mbon Ephesus 2:20; 1 Peter 2:6).
Mme Gentile
Mme akwa oku ye mme ebio owo ema ebiom mme ekpeme-iñwañ ikpe. Ekebiere ikpe mmọ oto ke ikọ mmọ. Ema eyak iñwañ-vine enọ mmọ efen. Ema ebọ Obio Ubọñ Abasi ke ubọk mme Jew eyak enọ mme Gentile. Paul ye Barnabas ke nditiñ mbaña oro ekedọhọ ete, “Ana ebem iso etiñ ikọ Abasi enọ mbufo. Sia mbufo esinde ikọ oro, enyuñ ebatde ete mme imọ idotke nsinsi uwem, sese, nnyin ikabare itiene mme Gentile” (Utom Mme Apostle 13:46).
Abasi “ama ayak” (iyomke udori) iñwañ-vine Esie ọnọ nnyin, mme Gentile, ndien Enye odori enyin ndikut nti mfri ke uwem nnyin. Edieke Christ oyomde mfri oto uwem fo mfin, nso ke Enye edikut? Ọbọruduk, ñkpri ye ndot-ndot grape ye mmọ emi midaha inam ñkpọ, emi edide mme mbuñwum obuk-idem? Mme Christ eyekut mbuñwum spirit ke uwem fo, enye emi ọfọnde, ekemede ndida nnam ñkpọ, ye enye emi Abasi ọdiọñde? (Kot ke Ñwed Mbon Galatia 5:19-23; Ñwed Mbon Ephesus 5:3-9). Mbon Abasi enyene edinen ido, edu edisana uwem, enam ñkpọ Esie ke nsin ifik. “Mbufo eyeda mfri mmọ efiọk mmọ” (Matthew 7:16).
Ekeme ndidi kpukpru owo ekpebiom mme ekpeme-iñwañ oro ikpe ke se mmọ ekenamde eyen ye nditọ ufọk. Edi akpanikọ nte ke kpukpru owo ebiom mme Jew ikpe ke mmọ ndisin nnyuñ ñkọñ Christ ke kross. Enen ndibiom mmọ ke utọ idiọk edinam oro. Edi yak nnyin mme Gentile ise idem nnyin. Ediwak nnyin mme Gentile ñko ke ifre Christ enyin, isin Enye, iñyuñ isin Enye ye ikọt Esie ke ndek. Ini ke edi emi ediberide usuñ erinyaña mme Gentile. Idinọhọ mmọ ufañ edikabare esit aba. Ini mme Gentile eyeyọhọ (Luke 21:24). Yak owo kiet kiet ese idem esie. Nte emefre enyin, esin, onyuñ osio Christ ke uwem fo efep? Mme afo omonyime Enye onyuñ eberede usuñ esit fo?
Questions
MME MBUME- Nso ikedi ntak emi Jesus kotopde ñke emi?
- Anie owo ekenyene iñwañ-vine oro?
- Nso ke enye akanam ke enye?
- Nso ikedi ntak emi ekenamde ọdiọk ye nditọ ufọk oro?
- Nso ikotibe ye eyen?
- Nso ikedi ntak emi ekeyakde iñwañ-vine emi enọ mmọ efen?
- Nso ke ñke emi okowut mme Jew?
- Nso ke nnyin ikpep ito ñke emi?