Lesson 203 - Junior
Memory Verse
“Kuduk ke usuñ oburobut owo, kunyuñ usaña ke usuñ mme anam idiọk” (Mme Ñke 4:14).Notes
Edikpono
Ke utọ ini ntem ke isua ukara nnyin, esisio saña-saña usen kiet enim ke isua emi kpukpru owo enyenede ndinọ Abasi ekọm. Ukpep-ñkpọ nnyin mfin etiñ ọnọ nnyin utọ itoro ye ekọm emi Abasi ọbọde.
Abasi okot kpukpru owo ete ekpono Enye. Enye eyeteme nnyin usuñ eti edikpono. Jesus etiñ ọnọ ñwan Samaria ke mben obube mmọñ, ete, ke ata mme andituak ibuot “edituakde ibuot enọ Ete ke Spirit ye ke akpanikọ” (John 4:23). Mme mmọ emi ke Abasi oyom etuak ibuot enọ Enye kpa mmọ emi edikponode Enye ke esit akpanikọ. “Abasi edi spirit: ndien mme andituak ibuot nnọ Enye enyene ndituak ibuot ke spirit ye ke akpanikọ” (John 4:24).
Oto Ke Esit
Abasi ke edi usen kiet ye ikpe ndien kpukpru owo eyebuk usuñ nte mmọ ekedude uwem ekenyuñ etuakde ibuot ke iso Esie. Ikañ eyeta mmọ emi mifiọkke Abasi minyuñ isukke ibuot (2 Ñwed Thessalonica 1:8). Enyọñ ye isọñ eyedi ntiense ke abaña mmọ emi mituakke ibuot inọ Abasi nte Abasi etemede. Abasi ke Idem Esie eyedi ntiense abaña mmọ emi etrede ndituak ibuot ke spirit ye ke akpanikọ. Edi akpan ñkpọ ete ke itoro ye ekọm nnyin ekpedi utọ eke Abasi enyenede ndibọ. Abasi ikopke inemesit ke erituak ibuot emi etuakde enọ Enye ke ido emi etiede nte owo oro anam ata akwa utom ọnọ Enye, mme onyuñ ekerede ete ke imanam utom mfọn ido ke nditoro Abasi. Utọ edituak ibuot oro edi enyọñ-enyọñ ido ukpono. Abasi oyom edituak ibuot emi enamde ke akpanikọ, emi otode ọwọñ-esit, emi enyuñ enamde ke ima ye mbuọtidem. Abasi ikopke inemesit ke mmọ emi ekponode Enye ke mkpọk-inua mmọ, edi esit mmọ ada nsan-nsan ye Enye (Isaiah 29:13).
Ediomi Uwa
Eyetañ ikọt Abasi kpa mme ndisana ikọt Esie esọk Enye. Nditọ Abasi edi mmọ emi ema ekenam ediomi uwa ye Enye. Nditọ Abasi efen iduhe ikan mmọ emi ediomi mmọ ye Abasi akpade mmọ ñkpọ. Ke Psalm emi etienede, nnyin ikot ite “Mme uwa Abasi edi spirit eke ọbuñọde” (Psalm 51:17). Uwa eke Abasi oyomde edi ata spirit erikabare-esit. Enye idisinke ke ndek esit eke ọbuñọde emi atuade ñkpọfiọk ke abaña idiọk-ñkpọ emi enye akanamde. Abasi adadara uwa emi akpade owo ñkpọ. Akpa uwa anadi mme idiọk-ñkpọ esie.
Ata edikabare-esit edi ndiwọñọre ñkpọñ idiọk. Idem ke ini Akani Ediomi, emi ke ini ke ini ekesiwade uwa idiọk ido, Abasi ama ọdọhọ ete “Mbufo ekabare ekpọñ mme idiọk usuñ mbufo, enyuñ enim ibet mi, ye item mi” (2 Ndidem 17:13).
Ediyak Idem
Ndisana ikọt Abasi enam uwa enọ Abasi, oro edi ke ndiyak idem mmọ nnọ Abasi. Paul ama ewet ọnọ mbon Rome ke abaña emi ete, “Mmọdo mmada mbọm Abasi mkpe mbufo ubọk, nditọ ete mi, nte eda ikpọhidem mbufo enọ Abasi nte odu-uwem uwa, eke anade ọnọ mbufo ndiwa” (Ñed Mbon Rome 12:1).
Ke ini owo ọbọñde akam oyom edinyaña, enye ayak uwem esie ọnọ Abasi. Ke ndiyom edinam asana ye uduọk mmọñ Edisana Spirit, owo ana ayak idem ntọtuñọ-ntọtuñọ akan nte ekedide. Abasi ekeme ndida ini ye mme talent nnyin nnam ñkpọ. Nnyin iyak oro inọ Abasi ñko man Enye okpokot nnyin ndinam utom eke okponde akan oro nnọ Enye. Abasi oyoyom nnyak-idem, idighe ke ini owo oyomde mfọn ikpọñ-ikpọñ, edi nnyak-idem ke usen ke usen ndidu uwem nnọ Abasi ndinyuñ nnam uduak Esie. Ñkpri nditọ kpa ye ikpọ owo ñko, enyene ndiyak idem man edu uwem edikan nte nditọ Abasi.
Mbon Mbubik
Ke emi Abasi emekpep nnyin uwa eke enende Enye ndibọ: akpa edi mme uwa edikabare-esit; udiana edi eke nnyak-idem. Edi okposuk edi Abasi ọnọde item emi, osuk ododu mme owo emi ke nwut-idem, eyomde mmọ efen ekere ete ke idi ndinen. Mmọ edi mbubik, emi etiede nte ke enọ Abasi itoro. Edi Abasi ibọhọ utọ itoro oro.
Ñkopuyo
Kiet ke mme uwut-ñkpọ mme uwa eke minemke Abasi ndibọ edi enye emi kiet ke otu mme ndidem Israel akanamde, emi ekenimde uwem, se Abasi ọkọnọde uyo ete esobo. Enye ama odomo ndinọ mfaña ke ndidọhọ nte ke ikonim mme erọñ ye mme enañ oro ke uwem man eda enam uwa enọ Jehovah. Prophet Samuel ọbọrọ ete “Nte edifọp uwa ye uwa emem enam Jehovah esit nte edikop uyo Jehovah? Sese ñkopuyo ọfọn akan uwa, mkpañutọñ onyuñ ọfọn akan ikpọñ okukim” (1 Samuel 15:22).
Ke ini enwen Israel ekewutde idem nte mme okpono Abasi ke ndinọ-ediwak enọ, Abasi ama etiñ ete “Uwak uwa mbufo ọfọn mi nso? ... edifọp uwa okukim, ye ikpọñ edisehe unam;iyip enañ, ye eke nditọ erọñ ye eke okpo ebot inyuñ inemke mi esit”. Ido ukpono mmoikedighe akpanikọ. Abasi ama eteme mmọ ndiyere nnyuñ nsaña, ndinyuñ mmen mme idiọk ido mmọ ke enyin Esie mfep, nditre ndinam idiọk nnyuñ mkpep ndinam eti (Isaiah 1:11-17).
Abasi ama ebe ke inua prophet Hosea etiñ ete “koro nyomde ima, nyomke uwa; nyom ifiọk Abasi ñkan edifọp uwa” (Hosea 6:6).
Ini kiet ko prophet kiet obup se edidade aka ke iso Jehovah. Enye obup mme “tọsin okukim erọñ, ye tọsin idem aran duop” eyenem Jehovah esit ke ndudue esie ye idiọk-ido ukpọñ esie? Emi ekedi ibọrọ: “O owo, enye omowut fi se ifọnde; ndien nso ke Jehovah oyom ye afo, ke mibọhọke ndinam se inende, nnyuñ mma ima Abasi, nnyuñ nsuk idem nsaña ye Abasi fo” (Micah 6:7, 8).
Itoro
Andiwet Psalm ọdọhọ ete “wa ekọm nọ Abasi”. Uwa ekọm odot se Abasi ebọde. Akan oro, enọ nnyin item ndisio mme akaña emi ikanamde. Ke akpanikọ kpukpru owo ebọñ akam enyuñ enam eñwọñọ enọ Abasi ke ini edude ke afanikọñ (Psalm 66:13, 14). Abasi onim se owo kiet kiet etiñde ke akpanikọ onyuñ odot enyin ete mmọ eyesio mme akana mmọ. Mme akaña edi isọñ emi anade nte ekpe, edi ubiọñ emi anade nte enam. Abasi anam udeme Esie. Nte nnyin imanam eke nnyin?
Ndinọ Abasi Ubọñ
Ke owo enimde eñwọñọ esie ye Abasi, se utọ uko eke enye enyenede ye Abasi! Enye ọfiọk ete ke Abasi eyekop akam imọ eyenyuñ añwam imọ ke usen mbaba. Odu ñkpọ kiet efen emi Abasi oyomde “Ndien afo eyekpono mi”. Oro edi ido ukpono akpanikọ ndinọ Abasi ubọñ ye itoro. Ima ikpep nte Jesus ọkọkọkde mbon akpa-mfia duop ini kiet (Ọyọhọ Ukpep-ñkpọ 127). Kpasuk kiet kpọt akafiak edi “editoro Abasi ke ọkpọsọñ uyo; ... ọkọm Enye”. Edi Jesus ete, “Nte ikanamke owo mboduop esana? Owo usukkiet enye? Nte owo baba kiet iduhe ndifiak nditoro Abasi ke mibọhọke esen owo emi?” (Luke 17:15-18). Ndusuk idighe akpa mfia ke ekọk nnyin, edi kpukpru owo ebọ mme edidiọñ eto Abasi. Nte imafiak iditoro Enye? Mme nte eyebat nnyin esin ke otu usukkiet emi ekenyọñde ndien etre ndikọm Enye?
Ke ñwed emi Paul ewetde ọnọ mbon Rome, enye anam efiọk se itibede ke ini owo minọhọ Abasi ubọñ, itoro ye ekọm. Mme owo etaba ima Abasi. Eyak mmọ enọ idiọk-ñkpọ ye ufen idiọk-ñkpọ. “Koro okposuk edi nte mmọ efiọkde Abasi, mmọ inọhọ Enye ubọñ nte Abasi, inyuñ inọhọ Enye ekọm; edi ekabare ekere ikpikpu ekikere, ndisime esit mmọ onyuñ akabare okim” (Ñwed Mbon Rome 1:21).
Ubierikpe
Ndusuk owo emama nditeme mmọ efen eyuñ efen ndinyuñ ntiñ nnọ mmọ se mmọ enyenede ndinam, edi ko ke esit mmọ, mmọ esesua item Abasi. Mmọ edomo ke usuñ mmọ ndikpono Abasi utu ke ekpep eto Abasi usuñ edikpono Enye ke akpanikọ. Abasi ọmọfiọk mme ñkpọ eke enamde eke minemke Enye ye ntak eke enamde mmọ. Enye ndidodop ofuri ini emi iwutke ite ke Enye edidodop ke nsinsi ke abaña mme ñkpọ oro. “Koro miwarake ndinọ idiọk owo ufen, oro esin nditọ owo esọñ esit ke idem mmọ enam idiọk” (Ecclesiastes 8:11). Mme anam idiọk ediwak ini eda ime Abasi nte edinyime Esie. Ekuyak ebiaña mbufo; Abasi enyene ñwed emi edikubọrede ke edikem ini. Abasi ọnọ nduri-utọñ; kufre Abasi, koro edifre oro esiwak ndidi ntọñọ dinam obut-obut ido.
Adaña nte ikpepde Psalm aba ye duop emi, enem nnyin ndifiọk nte ke nnen-nnen edikpono oto ke esit. Odu ndusuk owo emi “esinde inua mmọ ke idiọk” ndien edeme mmọ “obot nsu” “Eti owo osioño nti ñkpọ ke nti ñkpọ eke enye okobonde; idiọk owo ñko osioño mme idiọk-ñkpọ ke mme idiọk-ñkpọ eke enye okobonde (Matthew 12:35).
Eyak nnyin inam se nnyin ikpepde ke ukpep-ñkpọ emi mbak inyene-ndik ke abaña nsobo emi ebetde mbon mbubik, mbon abiaña ye kpukpru mme anam idiọk-ñkpọ ediduhe ofuk nnyin. Nnyin ikpe-nyene ndinọ Abasi ukpono emi otode esit nnyin; ndien, ke uñwam Esie, ineme nneme eke odotde, emi ọwọrọde ofuri uwem nnyn, nduk nnyin, edu uwem nnyin ye inua ikọ nnyin. Eyak nnyin ikutre ndinọ Abasi ubọñ, itoro ye ekọm, emi edide eti edu ukpono Abasi, ke Usen Ekọm; ye ke kpukpru suen ke isua. Owo kiet etiñ ete ke “ndinọ ekọm ọfọn, edi ke ndidu uwem ekọm ọfọn akan”.
Questions
MME MBUME- Mme anie ke Abasi okot edikpono Enye?
- Mme anie editie ntiense ibaña mbon oro?
- Ewe edi utọ uwa iba emi enemde Abasi ndibọ?
- Nso utọ edu ukpono ke Abasi midiyomke ndi bọ?
- Mme anie edi ndisana ikọt Abasi?
- Nso idi ntak emi ikposiode akaña?
- Abasi oyom nnyin ikpono Enye didie?
- Ikeme didie ndikama uwem nnyin nte odotde?