Lesson 211 - Senior

Memory Verse

“Mmọdo eda ofuri ñkpọ-ekọñ Abasi, man mbufo edikeme ndisọñọ nda ke usen idiọk, enyuñ esọñọ eda ke ema ekenam kpukpru ñkpọ” (Ñwed Mbon Ephesus 6:13).

Cross References

I Owo Uko Mme Philistine

1. Udim ekọñ Israel ye eke mme Philistine edu ke nna-ekọñ, 1 Samuel 17:1-3

2. Goliath, anyan owo emi okoñde idaha ikpat usukkiet ye mkpri udomo-ikpat usukkiet, akama ñkpọ-ekọñ emi odobide akan udobi-okuk 200, 1 Samuel 17:4-7

3. Enye okot mbon ekọñ Israel edi eñwan, 1 Samuel 17:8-10; 1 Peter 5:8

4. Saul ye ikọt esie ekop ndik, 1 Samuel 17:11, 24; Luke 12:4, 5

II Isañ David Ndika Ke Iso Ekọñ

1. Jesse ọdọñ David ekese nditọ ete esie, 1 Samuel 17:12-22

2. David okop nnam-inua Goliath, 1 Samuel 17:23-25

3. Esit David emenede ke abaña nnam-inua oro, 1 Samuel 17:26, 27; Utom Mme Apostle 17:16

4. Eliab asua ọnọ David, ke ido usọñ-enyin 1 Samuel 17: 28-31; 2 Chronicles 36:16

III David Onyime Ikot Eñwan Goliath

1. David enyene nneme ye Saul, 1 Samuel 17:32-37

2. Eda mmem-mmem ñkpọ-ekọñ ekpemerọñ emi edomode efiọk ekpuhọ ye ñkpọ-ekọñ Saul 1 Samuel 17:38-40; Ñwed Mbon Ephesus 6:13; 2 Ñwed Corinth 10:4

3. Goliath anam inua, David onyuñ ọbọrọ, 1 Samuel 17:41-47; 1 Ndidem 20:11; 1 John 4:4

4. Itiat kiet onuk anyan owo ọduọk ke isọñ, mbon-ekọñ esie enyuñ efeñe, 1 Samuel 17:48-58; Mme Hebrew 11:32-34

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Ke Spirit Miduhe

“Spirit Jehovah ọkpọñ Saul” (1 Samuel 16:14). Itie ñwed emi anam añwaña nte Saul okopde ndik ye mmem idem ke ini anyan owo Gath emi okotde enye ye mbon-ekọñ Israel eñwan, Saul osuk ekeme ndibon udim ekọñ esie ke nna, edi inyeneke uko ndidọk ñkañwana. Abasi ama ọñwọñọ ete ke owo Israel kiet eyebin tọsin, edi ke emi owo Philistine kiet esin ofuri udim ekọñ Israel ke ndek. Ke ofuri usen aba mkpọsọñ owo Israel enyek, enyuñ ekop ndik, koro ada usuñ mmọ ama ọduọk Spirit Abasi ke uwem esie.

Ke ini Spirit Abasi ọkpọñde owo, enye ekeme nditiñ nte Samson, “Nyewọrọ nte ñkam ñwọrọde, nnyuñ nnyeñe idem mi” (Judges 16:20), edi idibighike enye eyefiọk ete ke ebọp imọ ubọk ye ukot, enyuñ ekpọñ enọ mme asua, enye inyuñ ikemeke ndinyaña idem esie. Usuñ nditim udim ekọñ odu, mme ebe-iso enyene ndidu; edi mmọ etie nte mme ikañ eke mkpasi-ikañ miduhe, mme ubom-isọñ eke aran miduhe ke esit ye batri eke mikemeke ndidomo ikañ. Edieke uwem miduhe ndisọñọ nda nnyime ikot eñwan emi, uko minyuñ iduhe ndituak nda, mmọ eduọñọ ñkpọ-ekọñ enyuñ efeñe ke ini owo Philistine kiet esinde mmọ ke ndek.

Unana Mme Owo Emi Eyọhọde Ye Spirit

Ke akpanikọ, ekeme ndidi Spirit Abasi ama oyom, nte Enye ọkọduñọrede mme esit, ọtọñọde ke iso tutu osim ata edem, ndikut owo eke Enye ediyakde Spirit ọnọ man ada enyiñ Esie ọwọrọ aka. Edi ke ofuri nna Saul, Enye ikekwe baba owo kiet. Etiñ enọ nnyin nte, “Enyin Jehovah esañade ke ofuri ererimbot, ete isọñọ imum mmọ eke ofuri esit mmọ odude ye enye ikama” (2 Chronicles 16:9).

Ke mme usen idiọk emi, ye ikot eñwan Satan ke kpukpru idaha, Abasi ke oyom ndiñwaña Spirit Esie ndori ofuri obukidem, man enyene iban ye irenowo ndiñwana ñkan mme odudu hell. Nso utọ akwa ifet ke Abasi ọnọ! Edi, kpa ye oro, ibat owo ifañ enyime ikot emi! “Ami nyom owo eke edinamde ọkọ, onyuñ adade ke ebiet emi owurede ke iso mi, ke abaña isọñ, man enye okubiara: edi ñkwe” (Ezekiel 22: 30). Nte owo iduhe ndinyime?

Ekpeme-Erọñ

Ke otu erọñ, ke ñkañ Bethlehem, akparawa, ekpeme-erọñ kiet ama ayak mme erọñ esie esin ke ubọk etie-usuñ, onyuñ ebeñe idem ndika utom nnọ ete esie. David ama ọtọñọ isañ man ada uyo ye erifọp ibokpot ọsọk ikpọ nditọ ete esie emi eketienede Saul eka ekọñ. Ekedi isañ edika utom nnọ Jesse, edi ama akabare edi isañ ndika utom nnọ Abasi, koro enyin Ete nnyin ke enyọñ okosuk esede isọñ oro. Udim ekọñ Israel ema etuak eda ke usen aba, tutu Abasi ada ekpri ọbọk-erọñ emi ekenyenede ndida ikọt Esie usuñ edi. Ke mben obot enye ama otim ekere abaña mme ubọñ Abasi. Enye ama ekere abaña nte Abasi ekekpemede enye kpa nte enye ekekpemede mme erọñ, “Jehovah edi andibọk mi”. Enye ama odomo ọfiọk ukpeme Abasi ke ini enye okodomode odudu esie ke idem ekpe ye edi-ikọt, ndien enye ama akan, oro ama anam enye onyuñ ọfiọk ete ke imọ ikpono Abasi eke enyenede odudu.

Esit Emenede

Ke nna enye okodori enyin ndikop mbuk edikan ye uko; edi, utu ke oro, enye okokut iduọ-esit ye ndik. Esit ama ayat enye ke ini okokopde ikọ esuene owo uko emi okotode Gath. “Koro edut Philistine emi edi anie owo, eke enye ekpesinde mbon-ekọñ Abasi uwem ke ndek?” Anie ikpikpu ñkpọ emi ekedade ntan ebot ekpekemede ndisin Andibot enye ke ndek?

Ibọrọ

Ikot eñwan emi ama edemere ukpọñ esie ndika, ndien odudu esie otim okpon ke enye ekekerede abaña Ekpeme-erọñ Israel emi midehe idap minyuñ iyetke. Ekpe, edi-ikọt ye anyan owo, oro ekedi nso ke ini Abasi odude nte Andikpeme David? Ofuri otu mbon ekọñ, ọtọñọde ke ñkpri owo dọk sim ikpọ owo ke ekọñ ema eneme ebaña ikọ emi David eketiñde, tutu Saul ọdọñ ekekot enye edi. “Kuyak esit ọduọ baba owo kiet abaña enye; owo fo eyeka akañwana ye Philistine emi”, ekedi ikọ akparawa emi nte enye owukde enyin ese iso okop-odudu edidem Israel, emi okokoñde idaha akan enye.

David ikokopke mmemidem ke spirit, okposuk edi nte edidem eketiñde iñwañ-iñwañ ọnọ enye ete, “Afo udukemeke ndika ñkañwana ye Philistine emi: koro afo edide eyen-ọwọñ, edi enye edi owo-ekọñ toto ke ini uyen esie”. Enye ama ọsọñọ ada ke ini eyen ete esie akasuade ọnọ enye, onyuñ ọdọhọde enye ọnyọñ aka ufọk ekekpeme mme erọñ ifañ oro. Ke ini owo enyenede Spirit Abasi ke idem, edisin ke ndek, mme nsahi ikemeke ndinam esit esie enyek. Enye ama owuk ukot esie ke Itiat emi ofuri odudu hell mikemeke ndinyeñe.

Ñkpọ-Ekọñ Eke Mikodomoke Ifiọk

Udọñ David ikememke oto ke ubiat ini ndidomo edisine-ñkpọ ekọñ emi mikekemke enye, enye onyuñ osioño efep. Saul ama ayak ñkpọ-ekọñ esie ọnọ, ndusuk emi ekedi se ikọfọnde ikan ke idut oro, edi emi ama otimede spirit ekpri akparawa ekpemerọñ emi. “Ndikwe nte ndade mmọ emi nsaña; koro mmeñkenam ndomoke. Ndien David osio mmọ ke idem esie efep”.

Ukpuhọre odu ke mme ñkpọ-ekọñ eke ererimbot edade etim owo idem, ye enye emi Abasi onimde ete enye enyene. Mbia-ibọk eyesiak owo idem, ke ini mbuọtidem ye akam edidade edikọk edi. Ndusuk owo eyeteme ọfọñidem ukwak, ke ini mbuọtidem ye itiat emi esiode ke idim ekemede ndinam oro. Abasi inyañake otu ke udim mme enañ-mbakara. Enye inamke itiene ifiọk-ekọñ owo. Enye ọkọdọñ owo ikie ita emi ekekamade nsarañikañ, ukpọk abañ ye obukpoñ eka eñwan ye akwa otu. Ke ini ikot edikwọrọ ikọ osimde owo, ererimbot eyeyom enye ọyọhọ ye mme ifiọk owo, edi etre ndiwut enye usuñ edibọñ akam, mbuọtidem ye erinyaña ukpọñ. Ema ekan mme obio ndidem eto out-ekọñ mbuọtidem ye ofut Spirit, edi mfin mme owo ekere ebaña nsuñ-ikañ ye mme ubom enyọñ emi edade eñwana ekọñ.

David ama osio ñkpọ-ekọñ Saul efep, ndien ada ñkpọ-ekọñ Abasi. “Koro ñkpọ-ekọñ, eke idade iñwana ekọñ, idige ñkpọ-ekọñ obukidem, edi se ikopde idem ke enyin Abasi ndiwuri mkpọsọñ ebiet” (2 Ñwed Corinth 10:4). Ema edomo mbuọtidem ke Abasi efiọk. Ama ada nditọ Hebrew ita ebe ke edeme ikañ, ndien ikañ itaha mmọ; ama ekpeme Daniel ke obube mme ekpe ke ofuri okoneyo; ama ada Paul edibehe ke esuk, ke ama okodu ke udem ke okoneyo kiet ye uwemeyo kiet. Ekeme ndidi ke enyin ererimbot, ñkpọ-ekọñ Saul eketie nte ọfọn akan, edi David okokut ubọhọ akan ke ñkpọ-ekọñ Abasi.

Erikan

Akam, ye utop-itiat, eto ekpemerọñ ye ndọnọ itiat ition emi ekesioñode ke idim, David ama efehe okosobo ye Goliath. Philistine emi ama adaha aka ndisobo ye David, ke ada mme abasi esie osuñi enye. Enye okodu ke iyaresit nte ekpri eyen-ọwọñ emi misineke ñkpọ-ekọñ ke idem edide ndiñwana ye imọ ye eto ekpemerọñ. “Nte ami ndi ebua, emi afo adade eto etiene mi?” Se Goliath mi ye ndun okpoho ke ibuot, ọfọñ-idem ukwak, ye ñkpọ-ukot okpoho ke ukot; andibiom otu-ekọñ onyuñ ebem enye iso, emenede akwa otu-ekọñ ke enyọñ. David esin ubọk ke ekpat ekpeme-erọñ esie nte enye efehede aka, esin itiat ke utop-itiat esie, ndien asana ayak! Ye ofut ke efọk, ye eduat nte osuk anamde uyom ke isọñ, Goliath ọduọ okibi iso ke isọñ. Itiat oro ama ọtọ nnen-nnen itie. Owo ntañidem ana okibi iso ke ntan. Ikamake eduat ke ubọk mme ndun ke ibuot esie, edi ye mbuọtidem ke Abasi, David ama akan anyan owo Gath emi.

Mkpo ama ọwọrọ ke nna-ekọñ Israel. Mmọ emi idem ama ekemem edaha eda ebine mme Philistine. Obufa ifiop-esit obumere ke esit nditọ Israel ke usen oro, koro ekpri eyen-eren, ekpemerọñ kiet, ama ọbuọt idem ye Abasi. Owo emi esit ekekemde ye Abasi ama ọwọrọ edi ke ini Israel ekedude ke unana.

Ikot

Israel eke Spirit mfin oyom mme ada usuñ eti-eti, mme owo emi enyenede isọñ-esit ndisọñọ nda ññwana ye andidiọk. Anditiñ ntiñ-nnim ikọ. kiet ama etiñ ete, “Ñkokut ofuri Israel, nte esuanade ke ikpọ obot, nte erọñ eke minyeneke ekpeme” (1 Ndidem 22:17). Mfin emi ediwak mme erọñ edu, edi mme ekpeme erọñ iwakke. Nte ekpetre ndibọrọ nnam-inua asua? Nte owo iduhe ndiwọrọ ñka ke enyiñ Jehovah man edemere obufa udọñ ke mme ukpọñ emi edude ke ufọk Abasi emi edede idap? Abasi okuyak ido ukpono Christ ọduọ oto ke unana owo eke onyimede ndika.

Questions

MME MBUME

1. Goliath ọkọniọñ ikpat ifañ?
2. Ñkpọ-ekọñ esie okodobi didie?
3. Nnyan owo ifañ ke esiak ke Ñwed Abasi?
4. Nso ikotibe inọ nnam-inua owo Philistine oro, nte ewetde ke ufañ 9?
5. Ekebighi didie tọñọ nte Goliath ọkọnọ ikot eñwan, mbemiso David okosim iso ekọñ?
6. David akasaña didie edidu ke udim ekọñ?
7. Nso ikedi edinam Eliab ye David?
8. Nso ikedi ntak emi David ekekerede ete imekeme ndiñwana ye Philistine?
9. Nso ikedi ntak emi David mikesineke ñkpọ-ekọñ Saul?
10. Nso ikotibe ye mbon-ekọñ Israel ke ini David kowotde Goliath?
11. Nso ke ikeme ndida ndomo ye edinam emi mfin?