Lesson 213 - Senior

Memory Verse

“Nyekọm fi ke nsinsi, koro afo akanamde (emi); nyenyuñ ndori enyin mi ke enyiñ fo; koro ọfọnde, ke iso mbon-ima fo” (Psalm 52:9)

Cross References

I David Ye Mbon Nnanenyin Ye Mme Anana Uyuhọ

1. David ama efehe okoduk aba itiat Adullam, mbio ufọk ete esie ekesobo ye enye, 1 Samuel 22:1; Mme Hebrew 11:37, 38; Psalm 56:1-13

2. David ama akabare edi etubom udim ekọñ ke otu mmọ emi enyimede, 1 Samuel 22:2; Mme Hebrew 2:10; Mark 12:37; Psalm 142:1-7

II Ediwot Mme Oku Abasi

1. Saul obiom ikọt esie ikpe abaña unana edinam akpanikọ, 1 Samuel 22:6-8

2. Doeg etiñ ikọ abiat David, 1 Samuel 22:9, 10; Psalm 52:1-9.

3. Mme oku ema etiñ ewut unana ndudue mmọ edi Saul ọnọ uyo ete ewot mmọ, 1Samuel 22:11-16

4. Ikọt Saul ema eneñere esin ndiwot mme oku, edi Doeg akanam edinam ibak emi, 1 Samuel 22:17-19; Psalm 120:1-7; Utom Mme Apostle 4:19

III Saul Ebine David

1. David ama anyaña mbio obio Keilah osio ke ubọk Mme Philistine, 1 Samuel 23:1-5

2. Saul ama ebine David ke Keilah, 1 Samuel 23:7, 8

3. Abasi ama owut David unana esit ekọm mbio obio Keilah, 1 Samuel 23:9-12

4. Jonathan ama ọsọñọ David ubọk ke Ọbọñ, 1 Samuel 23:13-18

5. Mbon ekọñ mme Philistine ndiduk Obio Israel ama ọbiọñọ Saul ye udim ekọñ esie ndimum David, 1 Samuel 23:19-29

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Itọk David

Ukpep-ñkpọ nnyin ọtọñọ nte David okodude ke aba itiat Adullam. Enye ekefehe aka do man ọbọhọ Saul. Nnyin imeti akpatre ini emi enye ọkọkpọñde Jonathan ye nte Jonathan ọkọdọñde enye esit onyuñ ọsọñọ enye idem. Ke enye ama ọkọkpọñ Jonathan, David ama aka ke Nob etiene Ahimelech, Oku, emi okoduñde do ye mme oku eken. David ama ebeñe uyo, ndien Ahimelech ama ọnọ enye uyo-iso-Abasi, uyo emi ekenyenede mme oku ikpọñ-ikpọñ ndita.

Jesus ama etiñ abaña edinam emi ke ini Enye ye mbet Esie ekesañade ebe ke iñwañ ibokpot ke usen Sabbath. Biọñ ama ọdọñ mbet ndien mmọ etọñọ ndiwai ibokpot nta. Ke ini oro mme Pharisee edọhọ ete, “Sese, mbet Fo ke enam se minenke owo ndinam ke usen Sabbath”. Edi Jesus ọbọrọ mmọ ete: “Nte mbufo ikokotke se David akanamde, ke ini biọñ ọdọñde enye ye mmọ emi edude ye enye; nte enye odukde ke ufọk Abasi, onyuñ adiade uyo-iso-Abasi, emi minenke enye ye mmọ emi edude ye enye ndidia, ke mibọhọke mme oku ikpọñ?....ndien minyeneke ndudue”? (Matthew 12:3-5). David ye nsaña esie eketie biọñ; ndien Jesus okowut ete ke ini ata ọkpọsọñ unana, oruk edibiat edisana ediomi oro idighe idiọk-ñkpọ.

Kpa ke ukem ini oro David ama ebeñe ofut, ndien Ahimelech ọnọ enye ofut Goliath emi ekekọñde ke Ataya nte ñkpọ editi. David ama ọdọhọ ete, “Baba kiet ibietke enye”. Ofut emi ekpeneñere edi akpan ñkpọ ọnọ David sia anade nte edi ñkpọ editi ọnọ David abaña ini emi Abasi akanamde enye owot Goliath asua esie; ndien ke ofuri mme owo, David ikpọñ okodot ndinyene ofut oro.

David Mbiet Jesus

David ama ọbọhọ ke Nob efehe aka aba itiat Adullam. Ete ye eka David ema edi edisobo ye enye. Mmọ ema ekpere usọñ ndien David ikoyomke mmọ eduk ke afanikọñ; ke ntre enye ama ebine edidem Moab onyuñ ebeñe ete ayak mmọ eduñ ye enye. Mbuk ñkpọ ntibe anam nnyin ifiọk ete ke edidem Moab ekedi oruk ufọk Jesse oto ke Ruth. Edidem Moab ñko ekedi asua ye Saul, oro owut ete ke David ama eneñere ọfiọk ete ke mme ete ye eka esie ema enyene ukpeme ke ebiet oro ekan ke ebiet efen ekededi.

Mme owo emi ekedude ke nnanenyin, ye mmọ emi ekedide mme akama Isọn minyuñ inyeneke uyuhọ, ema ekanare David ekuk ndien enye akabare edi etubom mmọ. Mi ke nnyin inyene utibe mbiet Jesus emi mbio obio esie ekesinde, emi ọkọdọhọde ete, “Etiene Mi, kpukpru mbufo emi ekpade mba enyuñ ebiomde edidobi mbiomo, ndien Ami nyenọ mbufo nduọk-odudu” (Matthew 11:28).

Saul ama ọñwọñọ ndinọ David ubak obio ubọñ edieke enye ediwotde Goliath; edi idahemi Saul ke añwana ndibin David nsio ke obio ubọñ. Nnyin imokot ibaña nti ikọt Abasi ke eyo oko, ete “mmọ oro esine ikpa-erọñ ye ikpa ebot eduyo; mmọ enana ñkpọ, ekut ukut, ebọ ndutuhọ (edi ererimbot idotke mmọ); mmọ esaña eyo ke desert ye obot, ye obube, ye aba itiat isọñ” (Mme Hebrew 11:37, 38). Emi ekedi se inade inọ David ke ekpri ini. Ke ini David okodude ke aba itiat emi, Abasi anam enye asaña ebe ke ukpep-ñkpọ man enye otim ọfiọk mme idomo ye afanikọñ mbon ubuene, onyuñ ekeme ndikara ke ebekpo.

Saul Ama Asua Ọnọ Nditọ Ufọk Esie

Saul ama enyene eyighe abaña kpukpru owo. Enye odori Jonathan ye David ikọ ete ke mmọ eduk idiọk odu ebaña ndibọ imọ itie ubọñ. Enye eseme ọnọ mmọ emi esiyomde ufọn enọ obio esie, emi edide esien Benjamin ete: “Nte eyen Jesse eyeda iñwañ ye iñwañ vine ọnọ kpukpru mbufo ñko, onyuñ onim kpukpru mbufo ke mme etubom mme tọsin, ye mme etubom mme ikie; eke esinde kpukpru mbufo eduk odu ebaña mi, baba owo kiet eke asiande mi, ete ke eyen mi ama odiomi ediomi ye eyen Jesse, inyuñ iduhe; baba owo mbufo kiet inyuñ ituaha mi mbọm... ?” Nso oruk ediseme idem edi emi!

Ediwot Mme Oku

Doeg, owo Edom, owo emi abakde ibak ukem nte Saul ye owo emi mikedaha mme anam utom Abasi nte ñkpọ, ama ọdọhọ Saul ete ke imọ ima ikut David ke Nob ke ini Ahimelech obupde uyo Abasi ọnọ David ndien ama onyuñ ọnọ enye udia ye ofut Goliath. Saul ama ọdọñ ekot Ahimelech ye kpukpru mme oku emi edude ke Nob, onyuñ odori mmọ ikọ ete ke mmọ eduk idiọk odu. Ahimelech ikọdiọñọke baba ñkpọ kiet ke abaña afanikọñ ke ufọt Saul ye David, ndien enye ama ekpe ubọk ete ke imọ iduehe. Edi Saul ọdọhọ ete, “Ahimelech, afo enyene ndikpa, afo, ye ofuri ufọk usọ” Ndien Saul okot mbon itọk esie ete ewot mmọ. Edi mbio itọk inyimeke ndituk mme oku Abasi, ebak Abasi ekan ndinam uyo edidem. Doeg owo ibak emi mikabakke Abasi inyuñ inyeneke ima uduot owo ke esit esie ke ntre enye ama ọsọsọp okop uyo Saul onyuñ owot mme oku, iban ye nditọwọñ ke obio ye kpukpru mme ufene emi mmọ ekenyenede.

David ekewet emi abaña Doeg: “Afo ama idiọk akan eti; ama nsu akan ndidọhọ se inende... se, owo emi minimke Abasi ke odudu esiemọ: edi ọbuọt idem esie ke uwak inyene esie, onyuñ ọsọñọ ke ibak esie” (Psalm 52:3, 7).

Ewet-mbuk, owo Jew, ada ibat owo emi ekewotde nte “ikie ita ye anañ ye ition”, emi ndusuk ini edide mme oku ye ufọk mmọ, ye kpukpru mbio obio Nob emi Saul ọkọsọhide efep. Oruk ibak-ibak ediwot mme oku Nob emi ekedi mkpon ñkan ibak andidiọk emi Saul akanamde ke eyo esie. Ata nsọñọ nda edu edinam mme Jew ke eset etiñ ete ke Doeg ekedi andibiom ñkpọ ekọñ emi ekesiakde ke mbuk mkpa Saul. 1 Samuel 31:3-5. Ke ini Saul ama akada unan mkpa ke ekọñ ye mme Philistine enye ọduọ ke ofut andibiom ñkpọ ekọñ esie, ndien enye ke oro ebede, owot idem esie. Ntem ke owo iba emi eketak; ndien, edieke owo emi ekedide Doeg, ndusuk mmọ mbiba ekewot idem mmọ ke ukem ñkpọ ekọñ kiet emi Doeg akadade owot mme oku ke Nob.

Mme Philistine Ke Keilah

Mme Philistine ekebọ mme owo isọñ ubek-ibokpot ke ñkanubọk ke Keilah. David ada ikọt esie onyuñ asuan mme Philistine, anyaña mme owo oro osio ke ubọk mme asua mmọ. Ema etiñ enọ Saul ete ke David odu ke Keilah, ndien Saul ama ekere ete ke oro edi ini ndimum David ke ema ekekan enye ekuk ke obio. Edi David ekenyene idorenyin esie ke Abasi, ndien enye obup Abasi mme mbio obio Keilah eyeyak imọ esin ke ubọk Saul. Abasi ama ọdọhọ enye ete ke mmọ ididaha ke ediomi mmọ ye enye edi ke eyeda ye Saul ke ñkpọ emi. Ke ntre David ye ikọt esie ekpọñ Keilah enyuñ eduk ke mme ebiet udibe ke akamba obot ke (akai ikọt) Wilderness Ziph.

Jonathan Aka Ndise David

Ekedi ke akai emi ke Jonathan akaka okosobo ye David. Nnyin idiọñọke mme ndibe ediomi ama odu ke ufọt Jonathan ye David, edi ke ini emi Jonathan ama ọdiọñọ ebiet emi David odude, ndien enye aka ekese enye onyuñ “ọsọñọ enye ubọk ke Abasi”. Kere oruk ndọñesit emi, oro ekesinde ke esit David! Ke ini nnyin ibọde ndọñesit ke Ọbọñ, idem otim ọsọñ nnyin. Edi ñkpọ emi odude ye nnyin onyuñ anamde nnyin inyene iwuk. Etie nte Jonathan ama enyene ọyọhọ idorenyin ete ke ete esie idikwe David, onyuñ otim onim ke akpanikọ ete usen kiet ke David eyedi edidem ofuri Israel.

Ke oro ebede, nnyin ikut Saul ke mben akamba obot kiet ye David ke ñkañ eken. Nte owo ekpekerede, eketie nte akwa udim ekọñ Saul eyemen ekpri udim ekọñ David emen. Ikafañ, ke andidiọk adaha ada ndisobo owo Abasi ndien ubọk Abasi ọbiọñọ enye! Abasi ama ọfiọk kpa ukem ini emi Enye akayakde Mme Philistine eka ekọñ ke obio. Eyen utom ama edi edidọhọ Saul ete: “Wawara di; koro mme Philistine ema ebumere eduk ke edem nnyin”. Saul etre ndibine David onyuñ aka ndiñwana ye mme Philistine. Ndien David ama ọtọñọ ntak ọdọhọ ete: “Angel Jehovah ana akan mmọ eke ebakde enye okuk, onyuñ anyaña mmọ”(Psalm 34:7).

Questions

MME MBUME

1. Nso oruk owo eketiene David ke ini enye efehede ọkpọñ iso Saul?
2. David akada ete ye eka esie okonim ke mmọñ man enyene ubọhọ?
3. Nso idi ntak emi Saul okoyomde ewot mme oku Abasi?
4. Mme anie ke Saul ekebem iso ọdọhọ ete ewot mmọ? Ndien nso ikedi edinam mmọ ke abaña uyo oro?
5. Anie okowot mmọ ke akpatre?
6. Tiñ nọ nnyin baña ofut emi ekedade ewot mme oku.
7. Anie akaka okosobo ye David ke akai? Ndien nso ke enye akanam?
8. Didie ke udim ekọñ Saul ekekpere David?
9. Didie ke Abasi ọkọbiọñọ man ekumum David?