Lesson 218 - Senior

Memory Verse

“Koro oburobut owo midinyeneke eti utit: utuenikañ mme idiọk owo eyenyuñ onime” (Mme Ñke 24:20).

Cross References

I Mkpa Saul

1. Ema ekan Israel idiọk-idiọk ke ekọñ mmọ ye mme Philistine, 1 Samuel 31:1; 1 Chronicles 10:1

2. Ema ewot nditọ Saul ke ekọñ enyuñ enọ enye Saul unan-mkpa, 1 Samuel 31:2, 3; 1 Chronicles 10:2, 3

3. Saul ama owot idem esie man ọbọhọ mme asua esie, ndien andibiom ñkpọ ekọñ esie onyuñ anam ntre, 1 Samuel 31:4-6; 2 Samuel 17:23; Psalm 52:1-9; Matthew 27:5; 1 Chronicles 10:4-6

II Mme Okpono Ndem Ekan

1. Mme Philistine ema eda okpo Saul ye eke nditọ esie ewuk ke añwa ndiwut nte ke mmọ ekan, 1 Samuel 31:7-10; Judges 16:23, 24; Micah 1:10; 2 Samuel 1:20; 1 Chronicles 10:8-10

2. Iren-owo Jabesh-gilead ema etọñọ ntak ekemen okpo Saul ye eke nditọ esie enyuñ ebuk mmọ nte ọfọnde, 1 Samuel 31:11-13; 2 Samuel 2:5-8; 1 Chronicles 10:10-12

3. Ema esin ediwak nditọ Israel efehe ekpọñ ufọk mmọ, 1 Samuel 31:7; 1 Chronicles 10:7

III Eseme David

1. Eyen Amalek ama ada etop mkpa Saul eketiñ ọnọ David, 2 Samuel I:1-4; 1 Samuel 4:12-18

2. Eyen Amalek oro ekekere ete iyenyene itoro ito David ke ndida etop mkpa asua esie ñketiñ nnọ enye, 2 Samuel 1:5-10; 4:9-12

3. Ema ewot eyen Amalek oro oto ke ikọ ntiense esie. 2 Samuel 1:11-16; Genesis 9:6; 1 Ndidem 2:32, 33; Luke 19:22

4. David eseme abaña mkpa Saul ye nditọ esie, 2 Samuel 1:17-27; Ñwed Eseme 1:12-17; 4:1-12; Hosea 13:11; 1 Samuel 15:35; 16:1

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Mme Utip Idiọk-ñkpọ

Ediwak ibuot ñwed ke ikọ Abasi etim etiñ ñkpọ ebaña uwem ye mkpa Edidem Saul, man kpukpru owo emi ekotde etim efiọk ete ke utit owo mfiakedem ye enye emi ọsọñde ibuot ye Abasi edi ata enyene ndik ñkpọ.

Ke etiñde ñkpọ ebaña uduot ye uyai idaha esie, Saul ama enyene kpukpru oro. Ediwak ntak ema edu ndikere nte ke uwem Saul ekpekedi kiet emi ọfọnde eti-eti, onyuñ enyenede udori ke usuñ Abasi, edi enye iketreke ke utọ usuñ oro. Saul ama emenere idem esie oto ke ñkoñ -ñkoñ idaha esie nte edidem emi Abasi okonimde enye; okposuk edi nte Abasi akanamde ke kpukpru usuñ ndikpuhọre, nda enye usuñ, nnyuñ nsọñọ enye idem ke mme mfina esie, Saul ama akabare okpu idiọk-idiọk.

Saul ndikaka iso nsọñ ibuot ye ikọ Abasi ekesin Abasi awabade ebekpo Israel osio ke ubọk esie onyuñ ada enye ọnọ David. Saul ama akabare ọkọbọ David eti-eti, ndien utu ke enye atua mkpọfiọk abaña mme idiọk-ñkpọ esie emi ekedade utọ mfina oro esọk enye, edi enye ayak mme idiọk-ñkpọ esie eda enye ekesim ke ndiwot idem esie nnyuñ ntak ke nsinsi.

Saul ama akabare etie nte owo emi Jesus eketiñde ñkpọ abaña ini kiet ete: “Ke ini edidehe spirit ọwọrọde owo ke idem, enye asaña oyo ke edisat ebiet, oyom nduọk-odudu; ndien ke adaña emi enye mikwe, enye ọdọhọ ete, Nyefiak nnyọñ ufọk mi emi ñkotode ke esit ñwọrọ. Ke ini enye edide, enye okut ete, ema ekpọri enyuñ ebana ufọk oro. Ekem enye aka akada spirit itiaba efen emi ediọkde ekan enye; mmọ enyuñ eduk ekeduñ do: ndien ukperedem itie owo oro ọdiọk akan mbemiso” (Luke 11:24-26).

Saul ama akabade esit ke akpanikọ; Abasi ama ọnọ enye obufa esit, ndien ke ini spirit Abasi okodorode enye, enye ama etiñ ntiñ-nnim ikọ (1 Samuel 10:9, 10). Kpa ye oro, idiọk-ñkpọ ama oduk ke esit Saul, ndien ke enye ama ekesin ndikabade esit mbaña mme idiọk edinam esie, enye akabare edi ñkpọ-utom andidiọk, “koro owo odukde ufin ọnọ ñkpọ ekededi eke akande enye” (2 Peter 2:19).

Saul, nte owo mfiak-edem ye ọsọñ-ibuot ke ukara Abasi, ama akabade edi idiọk-owo. Nti edinam esie, utu ke akabade edi edimehe edu kpukpru usen, ama akabade anam nsọñ-ibuot ye ntañidem esie eda enye ekesin ke anana-utit idiọk-ñkpọ. Enye ama anam uko ke ndinam idiọk-ñkpọ, ndien okoto ke ndedibe ufup emi enye ekefubede David, mme idiọk-ñkpọ esie ema ekọri tutu enye ọwọrọ ebine David añwa-añwa, onyuñ ọñwọñọ ndiwot enye ke esisit ifet odude.

Ini kiet ke ukara Saul, enye ama ebe oduk ke ọkpọsọñ iyaresit emi asañade ye uwot-owo koro David ama ọbọhọ enye oto ke uñwam Ahimelech oku. Saul ama owot Ahimelech ye ofuri ufọk esie ye ediwak mme oku ye mbio obio Nob, onyuñ ọfọp obio oro ke ikañ. Saul akanam kpukpru emi oto ke idiọk esit esie (1 Samuel 22:18, 19). Ibak Saul ekedi ye kpukpru owo. “Usiene enyene Mi, Ami nyesio usiene,” edi eñwọñọ Abasi (Ñwed Mbon Rome 12:19); ye nsọñ-ibuot Saul, idiọk edibine David emi enye ekebinede, unana edimum esit esie ñkama ke ọkpọsọñ iyaresit emi akanamde enye odomo ndiwot eyen esie, ama onyuñ owot mme oku-Abasi, Abasi ama okut onyuñ osio usiene.

Utit Ubọñ

Ekọñ emi okotibede ke ufọt mbon Philistine ye nditọ Israel akada mkpa Saul edi. Mme Philistine ekedi mmọ oro Abasi ekemekde ndidọñ ubiere ikpe Esie osim Saul.

Saul ama ada unan mkpa oto mbon utiga mme Philistine, man enye okuduọ oduk ubọk mme Philistine, Saul ama ọdọhọ obiom ñkpọ ekọñ esie owot imọ. Obiom ñkpọ ekọñ esie ikonyimeke ndiwot enye, Saul ama ọbọ ofut obiom ñkpọ ekọñ esie ọduọ ke esit onyuñ akpa. Obiom ñkpọ ekọñ esie onyuñ anam kpa ntre, do ke mmọ mbiba ewot idem mmọ.

Mbuk eset etiñ onyuñ ọsọñọ ete ke Doeg owo Edom, emi okowotde mme oku ke Nob, ekedi obiom ñkpọ ekọñ Saul. Edieke emi ekedide ntre, ubiere-ikpe Abasi ama osim mmọ mbiba, ndusuk mmọ ekenyuñ ekpaña ke ukem ofut oro mmọ ekedade ewot mme oku Abasi. Ikọ Abasi ọdọhọ ete “Ama edi owo eke ọduọkde iyip owo, owo eyeduọk iyip esie” (Genesis 9:6). “Ntre ke Saul akpa ke eridue emi enye eduede Jehovah, kpa ke ikọ Jehovah emi enye mikonimke, koro enye etienede nsaña ekpo, onyuñ obupde enye, ndien mibupke Jehovah: mmọdo Enye owotde enye, onyuñ akabarede ubọñ ọnọ David eyen Jesse” (1 Chronicles 10:13, 14).

Mme Philistine Ekan

Saul ama esin usuñ Ọbọñ, ke ntak emi enye akpa mkpa esuene. Mme asua esie ema ekọrọ but ke but enọ enye. Mme Philistine ema emen okpo esie ye okpo nditọ esie eka obio Beth-shan ekedian ke ibibene, man ofuri owo ekut mmọ. Ekedi akamba edikan ọnọ mme Philistine, emi okonyuñ edi edikan emi ọkọdiọkde akan ke Israel tutu osim ini oro. Ema eñwaña cup iyaresit Abasi eduọk Saul, enye onyuñ ọñwọñ tutu okosim ata akpatre ndot-ndot ntak. “Koro cup odude Jehovah ke ubọk, wine onyuñ ofut mbuaha ọyọhọ ke esit; enye onyuñ ada enye ọtọhọ: kpukpru mme idiọk owo ke ererimbot enyene ndikọrọde nnyuñ ññwọñ ntak esie” (Psalm 75:8).

Edinam Uko

Saul ama anam ndusuk nti ñkpọ ke ini uwem esie, oto kiet ke otu mme edinam emi, okposuk edi nte enye ama akakpa, enye ọbọ usiene mfọn oro. Nditọ Ammon ema ekan akwa obio Jabesh-gilead ekuk ke ntọñọ isua ukara Saul; usọp-usọp uñwam emi Saul ọkọnọde akanyaña uwem ye ufọk mmọ (1 Samuel 11:1-11). Ke mbon oro ema ekekop nte mme Philistine ekesuenede okpo Saul ye eke nditọ esie, mmọ ema eka uko-uko ke okoneyo ke akwa obio mme asua ekemen okpo mmọ enyọñ. Ke ntre ema ebuk Saul ke ido ukpono oto ke ntak mfọn ido emi enye akanamde.

Iyaresit David

Ime ye edifen nnọ owo Abasi emi David ekenyenede ke ini enye ọkọbọde ufen ke ini ọkpọsọñ ukọbọ Saul edi eti uwut-ñkpọ ke Gospel Jesus Christ, David ama ọfuhọ ke ini okokopde abaña mkpa unana idorenyin Saul. Mfuhọ David ekedi ke ofuri esit, enye ama eneñere atua akpan-akpan abaña Jonathan, kiet ke otu nditọ iren Saul. Jonathan ye David ekedi ufan, ekedi akamba ñkpọ mfuhọ ọnọ David ke ini enye okopde ete ke ufan imọ akpa.

Abasi ikopke inemesit ke mkpa idiọk owo (Ezekiel 33:11) ñko nditọ Abasi inyuñ ikopke inemesit ke ini ukpọñ akpade atak ke nsinsi. Odu mmọ emi ekpedọhọde ete ke David enyene unen ndidara nte ke asua imọ akpa, ndien ke imọ imekeme ndida ebekpo ubọñ ndien owo ndomo kiet inyuñ iñwanake ye imọ aba. Edi spirit usio usiene inyeneke itie ke Gospel Jesus Christ. “Esit okunem fi ke usua fo ọduọde; kunyuñ udara ke ini enye atuahade ukot” (Mme Ñke 24:17).

David ekebet Abasi edifak imọ osio ke iyaresit mbe-ibuot Saul, ndien Abasi ama afak enye, ke ini David mikañwanake ndinyaña idem esie.

Se ikodude David ke esit ama ọkpuhọre ye ekikere oro owo Amalek ekenyenede ke ndidọhọ nte ke edi imọ ikowot Saul, oto ke ibọrọ emi David ọkọnọde. Owo Amalek emi ekekere ete ke eyenọ imọ utip ke ndiwot Saul emi ekesinde, ye oro enye adade etop oro edisọk David, edi enye akanam ñkpọ emi ye owo Abasi, ikedighe ye owo emi esit esie ọkọyọhọde ye idiọk-ñkpọ ye edisio usiene ye obom. Ikenemke David esit ndikop nte ke mme owo emi ema ekpaña enyuñ esọsọp ebe eduk ke nsinsi nsobo ke esiode Jonathan efep. Odot owo Abasi okut ukut ekededi oto mme idiọk owo, utu ke enye ndidi ntak emi esibede idiọk owo efep usọp-usọp ye mme idiọk-ñkpọ esie.

Owo Emi Abasi Eyetde Aran Onim

Ke ini owo Amalek ama eketiñ ọnọ David ete ke edi imọ ikowot Saul, utu ke enye ndibọ itoro nto David, enye ama ọduọk uwem esie. David ama obup enye ete “Nsinam afo mukefeheke ndinyan ubọk fo ñwot enye emi Jehovah ekeyetde aran?” Ndien enye ọdọhọ kiet ke otu ikọt esie ete owot enye. David ama ọdọhọ enye ete, “Iyip fo ọsọp idem fo; koro edi inua fo adian fi, ete, ami ñwot enye emi Jehovah ekeyetde aran”. Mi ke eyen Amalek oro akpa ke ikọ oro enye eketiñde ke nsu (Kot Psalm 105:14, 15).

Ikwọ Utigha

Mfuhọ David ke abaña mkpa ufan esie Jonathan, ye mkpa unana idorenyin Saul, ọsuhọ ọnọ nnyin ke ikwọ eseme emi David ekewetde. Esiwak ndikot ikwọ emi “Ikwọ utigha”.

David ama ọfiọk ete ke mme Philistine eyedara eti-eti ke edikan emi mmọ ekande Israel ye oro Saul akpade. Ekedi idiọk usen ọnọ Israel. Israel ekeyom edidem, ema enọ mmọ kiet, edi enye ama akabade edi ñkpọ-ndik, idighe edidiọñ inọ mmọ. Abasi ama amia Israel ufen ke oro mmọ ekesinde Enye. (Kot ke 1 Samuel 8:7). Abasi ama ada Saul edisim ini ubiereikpe ke abaña nsọñ-ibuot ye idiọk-ñkpọ esie.

Saul ama onim ifet ọnọ idut mme okpono ndem ndida but nnọ enyiñ Jehovah, Abasi Israel. Emi anam ikwọ David otim añwaña nnyin: “Mbufo ekutiñ ke Gath, ekubuk mbuk ke añwa Ashkelon; mbak nditọ mme Philistine iban edidat esit, mbak nditọ mbon-edut iban edibre mbre.” Kpa ye ofuri se David akanamde emi, ke utọ ini oro, okpo Saul ọkọkọño ke efak Beth-shan ke but ye esuene.

Yak kpukpru mmọ emi ebatde ikọ Abasi ke ekpri ñkpọ, minyuñ ikereke ibaña ukpono emi mmọ ekpenọde Abasi, ekere ebaña utit Edidem Saul. “Esin mmọ ke udi nte otu erọñ; mkpa eyedia mmọ; ndien ndinen owo eyekara mmọ ke usen ubọk; udi eyenyuñ enyene ndisio mmọ ke iduñ mmọ nsobo mmọ idem” (Psalm 49:14).

Questions

MME MBUME

1. Anie ekedi ntak mkpa saul?
2. N so ikedi ntak emi Saul okowotde idem esie?
3. Nte owo emi owotde idem eyeduk Heaven?
4. Nso idi ntak emi iren owo Jabesh-gilead ekekade Beth-shan ekekọñọde okpo Saul ye eke nditọ esie?
5. David okokop mkpa Saul didie?
6. Nso ikedi ntak emi David mikadarake ke ini asua esie akakpade?