Lesson 220 - Senior
Memory Verse
“Ndien Ami, ke ema emen Mi ekpọñ isọñ, nyedudi kpukpru owo etiene Mi” (John 12:32).Cross References
I Udọñ Mbon Greek
1. Ndusuk mme Greek ema edi ke usọrọ oro, enyuñ eyom ndikut Jesus, John 12:20, 21; 6:40; Mark 7:25-30; Utom Mme Apostle 16:1; Ñwed Mbon Rome 1:16
2. Mmọ ema edisim Philip enyuñ enim ebeñe mmọ ke iso esie; Philip ama etiñ ọnọ Andrew, ndien mmọ mbiba etiñ enọ Jesus, John 12:21, 22
II Mme Ukut Christ Ye Ubọñ Emi Etienede
1. Ini emi edinọde Eyen Owo ubọñ ama ekpere, John 12:23; 17:1-5; Isaiah 49:6, 7
2. Jesus ama anam efiọk ete ke Imọ inyene ndikpa, enyuñ ebuk Imọ mbemiso nsinsi edikan etiene, John 12:24, 25, 27; Isaiah 53:10-12; Mme Hebrew 2:9, 10; 1 Ñwed Corinth. 15:36-38
3. Mmọ emi enamde ñkpọ enọ Jesus enyene nditiene Jesus, John 12:26; 10:26; 13:16; 14:15; Ñwed Mbon Ephesus 5:1, 2; 1 Ñwed Thessalonica 4:16, 17
4. Ema ekop uyo emi otode Ete ke ibọrọ akam Jesus, John 12:28-30; Matthew 3:17; 17:5; 2 Peter 1:17
III Akwa Magnet
1. Jesus ama etiñ abaña edikan emi edikande Satan ofuri-ofuri, John 12:31; Genesis 3:15; Isaiah 14:12-15; Eriyarare 12:9-11; 20:2, 3
2. Ndimenede Jesus ke enyọñ ediwọrọ Enye ndidudi ubon owo nnọ idem Esie, John 12:32; 3:14, 15; Ñwed Mbon Rome 5:17-19; 1 Timothy 2:3-6; 2 Timothy 1:9
3. Mme owo ema ekop se Jesus etiñde, edi ikọfiọkke se ikọ Esie ọwọrọde, John 12:33, 34; 8:53; Matthew 16:13, 14
4. Jesus ama anam ufọn ndisaña ke uñwana otim añwana, John 12:35, 36; 1:9; 8:12, 11:10; Mme Ñke 4:19; 1 John 2:8-11
Notes
SE EKPEPDE EBAÑAIni Ndinyene Ubọñ
Jesus ndiduk ke obio Jerusalem ubọñ-ubọñ ama anam idem aduai mme owo tutu mme ikpọ oku ye Pharisee edu ke mkpaidem. Usọrọ Passover ekesidi ini akwa idorenyin ọnọ ofuri idut mme Jew. Ediwak mmọ ema ekere ete ke Jesus edi Messiah oro, Enye Emi eketiñde ebaña; ndien ekebet ñkpọ-ntibe emi edinukde mmọ ekedọhọ Jesus owuk Obio Ubọñ Esie, man osio mmọ ke ọkpọnọ ukara ufik mbon Rome efep. Mme Pharisee ema ekop ndik eti- eti ete ke ediduk Jesus ke Jerusalem ye nte mme owo ekedarade Enye ekedi ñkpọ-ntibe oro ekebetde. Mmọ eneñede esọñọ uduak mmọ ndiwot Eyen Abasi; ekan nte ekedide.
Ke kpukpru idaha, mbemiso osim ini emi, Jesus ama esikpan otu owo emi ekeyomde ndinam Enye edi edidem mmọ. Idahemi Jesus ama ọfiọk ete ke ini Imọ ekpere, ndien etie nte Eyen Abasi ama otim onyime ndikpe ekọm-urua ufak owo tutu Enye oyom ndinam utọ ini oro ọsọp ekpere.
Jesus ama otim ọfiọk ete ke Imọ ndiwat ke abak ass nduk ke obio Zion eyewut ete ke Ikọ Abasi osu Imọ ke idem emi ọdọhọde ete, “Sese, edidem fo eyedi ke ọtọ fo; enye enen, onyuñ onim idem ke andinyaña; enye edi suñ-suñ, onyuñ odoro ke ass, ye ke abak ass, eyen uman ass” (Zechariah 9:9). Jesus ama ọfiọk ñko nte edinam emi editukde mme Pharisee ye ikpọ mme andikara mme Jew idem, edi Enye ikekereke aba ibaña eti uwem Esie. Jesus ama ọfiọk ete ke kpukpru Ikọ Abasi enyene ndisu ntre ke enye asaña suñ-suñ anam utom Ete Esie. Owo Abasi ekpenyene ndikọm Abasi didie koro Jesus okonyimede ndikpe akakan ekọm urua nnọ enye!
Ukpono Mbon Greek
Ke ini mme Pharisee esuk ekerede ndiwot Jesus, ñkpọ efen emi ke esede enyọñ-enyọñ ekpetiede nte ñkpọ mbubru ama otibe, edi ñkpọ mbubru iduhe ke Eyen Abasi. Ndusuk mbon Greek emi ekedide ndikpono Abasi ke ini usọrọ Passover ema ekop etop Jesus. Mmọ ema ekesobo Philip enyuñ ebeñe ete, “Ọbọñ owo, nnyin iyom ndikut Jesus.” Philip ikọdiọñọke se akpanamde abaña ebeñe emi, ntre ke enye eketiñ ikọ oro ọnọ Andrew, owo mbet Jesus efen. Mmọ mbiba ndien emen ebeñe oro ebine Jesus. Ọfọn mme mbet Christ ndidiana kiet nnam utom ndida mme ukpọñ nsọk Ọbọñ.
Philip ye Andrew ikọdiọñọke se Jesus edinamde ke abaña ebeñe mbon Greek oro. Edi akpanikọ mmọ ema eti ini Ñwan Syrophenicia, kpa owo Greek ñko, ekedide etiene Jesus oyom uñwam. Ke ini oro Enye ọkọbọrọ ete, “Ikọdọñke Mi ntiene mmọ efen, ke mibọhọke nsomo erọñ ufọk Israel” (Matthew 15:24); edi mmọ ema eti ñko ete ke ñwan oro ama eyire ke akam esie, tutu Jesus ọnọ enye udọñ esit esie. Ekeme ndidi Philip ye Andrew ema eneme ke otu idem mmọ ebaña usuñ eke ọfọnde akan emi mmọ ekpekenamde, mbemiso mmọ edimen ebeñe oro esọk Eyen Abasi. Ediwak ini esiñwam eti-eti ndineme ye ada-usuñ nnyin mbaña mfina emi nnyin inyenede, edi oro ikpanaha ọbiọñọ owo ekededi ndimen mfina esie nsọk Jesus ñko. Ke edidiana kiet odudu odu. Ñkukure ntak emi anade nnyin itiñ mfina nnyin inọ owo efen edi man eñwam nnyin ndimen mfina oro nsọk Jesus, koro Jesus enyene ibọrọ ọnọ kpukpru mfina.
Ekeme ndidi Jesus ama akpañ utọñ ọnọ mbon Greek emi, koro etie nte ibọrọ esie eketiñ ñkpọ otuk mmọ. Eyen Abasi ama okut mbon emi nte mme andibemiso ke ini Eti-mbuk mfọn emi ye anana ibat mme Gentile emi edinyimede ikot Christ ye ufak Esie. Ekeme ndidi mbon Greek emi ekenyene ukem spirit emi ekese mme Jew ekenyenede, mmọ ekeyom ndikut owo emi edisọpde ndinim ukara Esie ke isọñ, edi Jesus ada ikọ ifañ anam ntak edidi Esie ke isọñ añwaña mmọ.
Mkpasip Ibokpot
Adaña nte mkpasip ibokpot miduọhọ isine ke esit isọñ ikpa, enye osuk odu ke idem esie ikpọñ; edi enye ama akpa, oñwum ekese mfri (John 12:24). Jesus akada mkpasip emi etọde anam uwut-ñkpọ man anam akpanikọ Abasi añwaña. Ke ini esinde mkpasip ke isọñ, ke mme ñkpọ eken edude, idibighike eyesiaha ikọñ, “ebemiso afiari ikọñ, ndien editop idem, ndien edidian ọyọhọ ibokpot” (Mark 4:28). Jesus akada mkpasip ibokpot nte uwut-ñkpọ ndinam ntak edidi Esie añwaña, koro mkpasip ibokpot enyene uwem ke esit esie. Ntre ñko ke Jesus enyene nsinsi uwem ke Idem Esie.
Jesus edi ñkukure owo emi okodude ke isọñ emi ewetde ebaña Enye ete, “Uwem odu Enye ke idem” (John 1:4). Abasi ke akpanikọ ama eñwek ibifik uwem esin Adam, akpa owo, ke idem. Enye akabade edi odu uwem ukpọñ, onyuñ enyene uwem oro ekenọde enye ke idem esie; edi Jesus ekenyenyene uwem oro ke Idem Esie. Edieke Adam okpokodude uwem unana idiọk-ñkpọ nte ekebotde enye, enye okpokosuk aka iso odu; edi idiọk-ñkpọ ama ada mkpa edi. Mbet Abasi ekedi, “Edi ama edi eto ifiọk, eti ye idiọk, kudia ke esit: koro ke usen eke afo ediade ke esit afo eyekpa mkpa” (Genesis 2:17). Adam ama otut utọñ ke uyo Abasi onyuñ adia mfri eto oro ekekpande enye ete okudia ke esit. Enye ama akpa ke spirit ke usen oro, ndien ke akade iso enye ama akpa ke ikpọhidem ñko. Ñkpọ nsinsi uwem emi Abasi ekesinde ke owo ama osop ke Adam ke ini enye akanamde idiọk-ñkpọ, ndien anam idiọk-ñkpọ ediduk ke idak isuñi nsinsi mkpa.
Akwa Ndibe Ñkpọ
Idighe kpukpru owo ekenam idiọk-ñkpọ “eke ebietde idiọk-ñkpọ Adam” (Ñwed Mbon Rome 5:14); edi “kpukpru owo ema enam idiọk-ñkpọ, enyuñ etaba ubọñ Abasi” (Ñwed Mbon Rome 3:23). Uduot idiọk-ñkpọ ama ebe osim kpukpru owo tọñọ ke iduọ Adam tutu osim mfin emi. Ke ndo-ndo oro owo osimde isua emi enye ọfiọkde ukpuhọre ke ufọt eti ye idiọk, idiọk-ñkpọ akabade edi se enye emekde-mek. “Mmọdo owo emi ọfiọkde ndinam eti ñkpọ, ndien minamke , eritre ndinam oro edi idiọk-ñkpọ ọnọ enye” (James 4:17). Owo ikemeke-keme ndinyaña idem esie nsio ke idiọk-ñkpọ, mme ke nsinsi nsobo; ada Iyip Eyen Erọñ ye odudu Abasi ndida utibe ukpuhọre emi ndi.
Mi ke enam akwa ndibe ñkpọ ke abaña edidi Jesus ke isọñ añwaña. Eyen Abasi akada Iyip uwem Esie anam edi usio-isop idiọk-ñkpọ ọnọ ubon owo. Ekesin okpo Jesus ke udi, edi oro ikabiatke uwem oro odude Enye ke idem. Ikebighike Enye eset ọwọrọ ke udi man oñwum ediwak mfri. Akamba ufañ ama odu ọnọ owo ndibuana ke akwa edikan emi enyenede ofuri emana. Ke owo atuade mkpọfiọk ke mme idiọk-ñkpọ esie onyuñ onimde Eyen Abasi ke akpanikọ ke ofuri esit ye ukpọñ esie, eyenyaña owo oro esio ke nsinsi nsobo, enyuñ enam enye abuana ke nsinsi uwem oto ke mfọn Andinyaña.
Emi edi nkukure usuñ emi owo ekemede nditọñọ ntak nnyene udomo idaha nsinsi uwem oro okosopde ke Iñwañ Eden, oto ke ndisobo ye Andinọ Uwem ebe ke Iyip Eyen Erọñ. “Edi ke akpanikọ ema enam Christ eset ke mkpa, nte akpa mbuñwum ke otu mmọ emi edede idap. Koro kpa nte mkpa okotode owo, eriset ke mkpa onyuñ oto owo. Koro nte kpukpru owo ekpañade ke Adam, kpa ntre ñko ke Christ ke eyenam kpukpru owo edu uwem” (1 Ñwed Corinth 15:20-22). Man owo eset ubọñ-ubọñ oduk ke nsinsi uwem ke usenubọk ediset oro, ana edi ke owo oro ama ọbọbọ nsinsi uwem oro enyene mbemiso enye ebe ọkpọñ ererimbot emi.
Ndinam Ñkpọ Nnọ Jesus
Jesus anam etiñ añwaña ke itie emi ñko ete ke mbemiso owo ama, onyuñ anam ñkpọ Christ, owo Abasi enyene nditiene Christ. Ñkpọ ikpañwañake ikan emi, edi ekeme ndikut mme owo ke kpukpru ebiet emi edọhọde ete, idi asaña-utom Christ, edi utom ye edinam mmọ ekañ ikọ ntiense mmọ. Usuñ Jesus ke isọñ akasaña aka Krọs. Edieke owo oyomde ndisim ebiet emi Jesus odude, owo oro enyene ndisaña ke usuñ oro Ete - Ufọk esie akasañade , koro Jesus ọkọdọhọ ete, “Edieke owo ekededi anamde ñkpọ ọnọ Mi, yak enye etiene Mi; ndien ebiet eke Ami ndude, asañutom Mi edidu do ñko. Edieke owo anamde ñkpọ ọnọ Mi, Ete Mi eyekpono enye” (John 12:26). Ata ekese owo eyom ndika Heaven edi iyomke ndibiom krọs Christ.
Nditiene Christ ọwọrọ didie? Nte ọwọrọ mme owo ndika ñkọkọñọ ke Krọs nte emi Andinyaña mmọ ọkọkọñọde? Uwak ke otu mmọ emi eketọñọde ukpono Abasi ke idak Christ enyuñ ekpañade ke ntak Ikọ Abasi ema ekut nte emi ekedide akpanikọ, edi idut nnyin emi kaña idọhọke mbet Christ ekpa ke ntak mbuọtidem mmọ. Nte ededi, Jesus ama ekpep ete ke ima emi Imọ imade owo ye ediwa emi Imọ ikawade idem Imọ edi ntak emi Imọ inyenede odudu ke idem owo. “Eyen ukpep-ñkpọ ikponke ikan andikpep enye: asaña-utom inyuñ ikponke ikan ete-ufọk esie. Ekem eyen ukpep-ñkpọ nditie nte andikpep enye, asaña – utom ndinyuñ ntie nte ete-ufọk esie” (Matthew 10:24, 25).
Owo ekededi emi oyomde ndinam ñkpọ, mme ndidi ñkpọ nnọ Ete-Ufọk esie ana ebiere ke esit esie ndikpa, edide ata mkpa ikpọhidem emi, mme ke usuñ edikañ idem esie ye mme udọñ ye uduak ererimbot emi, emi edide se imemde ikan. Baba owo kiet ikemeke ndiñwum mfri nte anditiene Christ ibọhọke enye awa idem esie. “Edi enye ama akpa, oñwum ekese mfri.”
Kpukpru Edi Udori
Owo emi ñkpọ emi miñwañake ekeme ndidọhọ ete ke usuñ Krọs edi ntak-urua, inyuñ inyeneke udori, edi oro idighe akpanikọ. Ke ebede usuñ krọs, kpukpru mme usuñ eken edi usuñ ntak-urua. Jesus ọkọdọhọ ete, “Owo eke amade uwem esie ọduọk uwem esie; edi owo eke asuade uwem esie ke ererimbot emi eyemum uwem esie onim tutu osim uwem nsinsi” (John 12:25). Jesus ada owo usuñ aka uwem emi edidude ke nsinsi, emi utit miduhe. Usuñ, mme edu uwem efen ikemeke ndinọ owo utọ idorenyin emi. “Uteñe Abasi ọwọrọ udori ke kpukpru usuñ, koro uñwọñọ uwem emi odude ke emi ye eke uwem emi edidide asañade ye enye” (1 Timothy 4:8).
Jesus ada anditiene Enye usuñ ke ima, ndien usuñ ọyọhọ ye ubọñ adaña didie! Eyen Abasi ama okut ete ke owo ekeme ndisaña ke usuñ Krọs, sia oro ekedide uduak Ete Esie, emi ñko okonyuñ edi usuñ emi edidade Enye osim ubọñ. Ke mme asaña utom Jesus enyenede ukem iwuk oro ke esit mmọ, ata eyen Abasi okop inem ke kpukpru ikpat emi enye osiode ndisaña ke usuñ oro Ete ufọk esie akasañade. Andiwet ikwọ ototim etiñ añwaña se edu uwem anditiene Christ edide:
“Nditighi aba mme mfina emi ñkosobode ke usuñ K’ini nsimde utit isañ.”
Jesus ama ọfiọk ete ke mkpa esie ikpọñ edikeme ndikan Satan ofuri-ofuri. Eyen Abasi ke Krọs eyedi akamba Magnet ndiduri mme owo. Ima ke eda eduri mme owo. Mme usuñ efen ekeme ndibin mme owo mfep, edi ima ikpọñ ekeme ndiduri mme owo nda. Christ emi ọkọkọñọde ke Krọs otim ayarade owut mfọn mma ye ata akamba ima emi ererimbot akanam mikwe, koro edi Enye ke idem Esie ekemek ndika do man ekpe ekọm-urua ufak ọnọ ererimbot!
Questions
MME MBUME- Mme anie ekedi ediyom Jesus ke ini usọrọ Passover?
- Anie ke mme owo emi eketiñ enọ ete ke iyom ndikut Jesus?
- Nso ibọrọ ke Jesus ọkọnọ mme owo emi?
- Emem didie owo ndinyene nsinsi uwem?
- Edieke owo edide eti anam ñkpọ Jesus, nso ke owo oro edinyime ndinam?
- Nso ikotibe ke utọ ini emi Jesus ọkọbọñde akam ọnọ Ete Esie?
- Anie edi akwa Magnet ke ererimbot ? Nso idi ntak ?
- Siak mme ikpọ udori emi odude ke ndisaña ke uñwana.
- Nso iditibe inọ mmọ emi esañade ke ekim?