Lesson 214 - Junior
Memory Verse
“Nsa mi o, ma Jehovah, ndinyanke ubọk mi ntuk enye emi Jehovah ekeyetde aran” (1 Samuel 26:11).Notes
I Edibine David
Saul ama etre ndibine David ke ekpri ini oto ke ntak emi nditọ Philistine ekedukde edi ndiñwana ekọñ ye mmọ. Ke ini Saul ama akafiak edem ọkpọñ ndibine mme Philistine, ema etiñ enọ enye ete ke David okoduñ ke una isọñ Engedi. Etop emi ama edemere iyaresit Saul. Enye ama afiak ebiere ndinam David ibak onyuñ ebine ndiwot enye.
Saul ama emek owo 3,000 ndida mfiak mbine David. Mbon-ekọñ emi ema ewak ekan eke David emi ekedide 600 ke ini oro (1 Samuel 23:13). Ye utọ mbon-ekọñ emi, eketie nte Saul eyekan ekpri ibat owo emi David ekenyenede.
Ukpeme David
Ini efen ama odu emi idorienyin okodude ọnọ Saul ke abaña edikan David. “Saul ye ikọt esie enyuñ ekan David ye ikọt esie ekuk, ete imum mmọ” (1 Samuel 23:26). Abasi ama oduk ke ufọt; ndien Saul ye ikọt esie ema efiak edem, enyuñ eyak David ye ikọt esie ebọhọ.
Ema eyet David aran enim ke edidem oto ke uyo Abasi. Abasi ama otim enyene ukeme ndinim nnyuñ mkpeme enye tutu osim usen emi edimende Saul ifep, ndien David eyeda itie ubọñ esie.
Ekeme ndidi ini eyedu ke isañ fo ye Abasi ke kpukpru idaha emi editiede nte asua ekeme ndikan fi. Abasi enyene ukeme ndikpeme fi, onyuñ anam mme asua fo efiak edem. Afo enyene ndiyak idorenyin ye mbuọtidem fo ndori ke Abasi kpa nte David akanamde. David ama ọdọhọ ete, “O Abasi... ukpọñ mi ọbuọtidem ye afo: ami nnyuñ mbuọtidem ke mfut mba fo” (Psalm 57:1).
Ke Otu Mme Itiat
Ema ebin David efep, ndien enye okut ete ọfọn imọ ndidibe ke mme aba itiat ke akai ikọt. Kpa ke ebiet oro, Saul ikayakke enye ọbọ emem. Saul ikọduọkke odudu, enye ama oyom ndiwot David. Saul ye ikọt esie ema eyom David ke mme aba itiat emi mme ndiọi unam eduñde, ye mme ñkoñkoñ ebiet emi ọkọtuñọde onyuñ esọñde ndisim. Edi idiọk-ñkpọ, usua, isinenyin, iyaresit ye ufup ekeme ndinam owo ebine owo esie, ebe-eyen esie, esin ke otu mme itiat ye mme ebedeñ.
Ke Aba Itiat
Ke ufọt mme ikpọ itiat emi, mme aba ema edu nte Abasi okonimde emi ekedade mmọ enim nte ufọk erọñ man ñkpọ okunam erọñ. Saul, ke ndiduọk odudu esisit, enye ama ebe oduk ke aba itiat, kpa enye emi David ye ikọt esie ekeduọkde odudu ke esit. Ndito ke uñwana nduk ke ñkim-ñkim aba itiat, Saul ikekemeke ndikut usuñ nte ọfọnde ke akpa ifet. Enyin David ye eke ikọt esie ema emehe ndikut ñkpọ ke ekim ke ntre mmọ ema etim ekut ọfọn nte mmọ ekesuk esede edidem. Ekeme ndidi ke mmọ ekeyom ndise mme ikọt Saul eyetiene enye. Etie nte Saul okodu ikpọñ. Saul okodu ke ubọk mbọm David ye ikọt esie. Edieke ekpedide ke Saul ye ikọt esie ekebem iso ekedibe ke aba itiat, mmọ ikpetuaha David mbọm.
Ọfọñidem Emi Ekesibede
Ikọt David ema edọhọ enye anam Saul ñkpọ. Mmọ ema edọhọ ete ke Abasi ọkọnọ enye ifet oro. Ekeme ndidi ke mmọ ema edori-enyin ete ke David eyewot Saul. Ndusuk ini, ekeme ndikpedi se idotde ke obukidem ndinam ntre, sia Saul okoyoyom David ndiwot. Sia ikọt David enyikde enye, enye ama asaña etiene Saul. Ndien emi, Saul ikọfiọkke ete imọ imesaña ikpere, David ama osibe mben akwa ọfọñidem Saul. David ikanamke Saul ata idiọk-ñkpọ; edi ekedi usọñenyin ke itie ubọñ edidem ke ndikut nte ekesibede mbak ọfọñ-idem esie efep. Emi ama otim owut ñko, ete ke David ikowotke Saul ke ini enye ekenyenede ifet ndikpanam ntre.
Ema Enọ Ntọt
Ke oro ebede, esit David ama afina enye oto ke ndudue emi enye ekeduede ke abaña itie ubọñ Saul. Abasi ekeyet Saul aran onim nte edidem. Abasi ama ọnọ Saul itie esie, onyuñ ayak enye etie do ke esisit ini, kpa ke ini Saul ama ekesin Abasi. Adaña nte Saul okosuk odude ke utọ itie oro, David ikanyanke ubọk esie inam enye idiọk. Okposuk edi nte Saul ọkọdiọkde ndinam ye enye, David ama ebiere ndikop uyo nnyuñ ñkpono enye emi akakarade enye.
Edi eti ñkpọ owo ndinyene suñ-suñ spirit ye ekikere emi ekemede ndibiom owo ke ekpri ndudue. Ekeme ndidi ke oro ekesin David okunam idiọk-ñkpọ nnyuñ ndue Saul ke ndinam enye se mifọnke. Ke ini Spirit Abasi akpande nnyin ekpri ñkpọ kiet ekededi, yak nnyin ikuda enye mfefere-mfefere, mbak ekikere nnyin edikabare ọsọñ, ndien inyuñ ikopke ntọt emi Spirit Abasi ọnọde.
Edibiọñọ Enye Emi Abasi Eyetde Aran
Ema etọ Miriam akpa-mfia ke ini enye ye Aaron ekesukde Moses eyen eka mmọ uyo. Mmọ iketukke Moses ubọk; edi mmọ eketiñ ikọ edian enye. Abasi ama ọdọhọ ete, “Mbufo enam naña didie mifeheke ndisuk owo mi Moses uyo?” (Numbers 12:8).
David ama ama Abasi onyuñ enyene ndik abaña ndinam se iyatde Enye esit. David ama ada se Abasi eyetde aran nte ñkpọ uto. Mme ọkwọrikọ nnyin mfin, edi se Abasi eyetde aran onim. Mmọ edi se ekpekamade ye ukpono emi ekemde nte mmọ emi Abasi ekemekde onim ndikwọrọ Ikọ. Nnyin inyene nditiñ ikọ ye mmọ ke ido ukpono inyuñ itiñ se ifọnde idian mmọ. Nnyin inyene ndida nditọ Abasi ñko nte ñkpọ uto ke enyin Abasi, koro Enye ama mmọ ọyọhọ-ọyọhọ, ke ndida Iyip Jesus nyet kpukpru ndudue mmọ, nnyuñ ndiọñ mmọ ye Edisana Spirit Esie. David ikanamke Saul idiọk, mme ndikayak ikọt esie enam enye ntre. David ikadaha Saul nte asua esie, edi akada enye nte enye emi Abasi eyetde aran onim, emi odotde ukpono (1 Ñwed Thessalonica 5:12, 13), ye nte ete-ufọk esie emi enye enyenede ndisuk idem nnọ (1 Peter 2:18). Ikọt David ema enọ David ukpono, mmọ ema ekop uyo esie, enyuñ ekpono ekikere esie ke nditre ndinam Saul idiọk-ñkpọ.
Nneme Ye Saul
Ke edikem ini Saul ama ọkpọñ aba itiat. David ama etiene enye, onyuñ ofiori okot enye. Ke ini Saul ọwọñọrede ese enye, David ama ọnuhọ ọnọ enye ke ido ukpono, ndinọ edidem ukpono. David ama owut Saul ubak ọfọñidem onyuñ ayarade ete, “koro ñkesibede utọñ ekura fo mfep.” David okoyom nditiñ nnọ edidem mbaña edinam esie mbak mfina okudu.
Ọkpọfọn nnyin ndikpep ñkpọ nto edinam David emi. Ikọ emi owo etiñde ye owo efen idinamke ñkpọ emi ekebede añwaña enye ikpọñ-ikpọñ; onyuñ ekeme ndinọ ifet ndiwut nte ke afo edi ata anditiene Ọbọñ. Ukwọrọ-ikọ Jesus ke enyọñ Obot ekekpep ete, “Mmọdo edieke adade enọ fo edi ke itie-uwa, onyuñ etide do ete, eyen-ete fo enyene ikọ ye afo, kpọñ enọ fo do ke iso itie-uwa, ka kebem iso nam emem ye eyen-ete fo, ndien di diwa enọ fo” (Matthew 5:23, 24). Fiọk ete ke Jesus ikọdọhọke ite, “Edieke afo eduede eyen-ete fo,” mme, “Edieke ikpe obiomde fi.” Edi akpanikọ ete ke Saul ikedighe aba “eyen-ete,” koro ke ini enye ama ekesin Abasi, Abasi ñko ama esin enye; edi David ikoyomke baba owo kiet enyene mfina abaña enye.
Nsu-Nsu Mbuk
David okoyom ndinam edidem ọfiọk ete ke ekebiom imọ ikpe ke se midighe akpanikọ. Enye ikoyomke ndinam edidem idiọk-ñkpọ. David ikobiomke Saul ikpe, edi enye okobiom mmọ emi ekenọde edidem item. David ama okut ye edidem, onyuñ owut idiọñọ man ayarare itie nsu oro. David ndisibe ọfọñidem edidem ikpọñ-ikpọñ ke ini enye ekenyenede ifet ndiwot Saul, ekedi uwut ñkpọ ete ke David ikenyeneke idiọk ekikere ibaña Saul mme itie ubọñ esie. “Da oro fiọk, nyuñ se, ete ke idiọk ido ye ukwañ-ñkpọ iduhe mi ke ubọk, ñkonyuñ nduehe fi baba ñkpọ kiet.”
David ama ọdọhọ ete, “Afo ke osuk ebine ndibọ mi uwem... edi ubọk mi iditukke fi.” David ama ọdọhọ ete ke Saul ndibine imọ ikenenke, ke ekedi ndisuhọre idaha edidem ke enye ndibine owo nte David emi ekedide eyen ufọk, ekpeme-erọñ ye enye emi ekebinde esio ke obio esie. Ke nsuhọre idem, David ama ada edibine esie okodomo nte edidem ekpebinede okpo ebua mme idañ ebua. David ikenyañake idem aba ikan okpo ebua mme idañ. David ikamaha ndisio usiene ke idemesie koro usiene ye utip enyene Abasi (Deuteronomy 32:35).
Owo Ibak
Ñke eset etiñ ete ke idiọk owo anam se idiọkde. Isaiah, anditiñ ntiñ-nnim ikọ, ama etiñ oruk ikọ emi, “koro oburobut owo edidọhọde oburobut ñkpọ, esit esie edinyuñ anam ñkwaña” (Isaiah 32:6). David ama ọdọhọ ete, “Jehovah osuk ekpe ikpe ke ufọt mi ye afo,” okposuk edi nte mikesọñke-sọñ ke ndifiọk owo emi akanamde idiọk, David mme Saul.
Nte ufọn ama odu ke nneme David ye Saul? Nte David eketiñde ikọ, enye ke idem-esie ama enen. Enye ama owut mbuọtidem esie ete ke Abasi eyeñwam imọ; nte nnyin ikutde ito ikọ Saul, Saul ama enyene nnen-nnen ubiom-ikpe.
Saul Ayarade Ndudue Esie
Saul ama atua eyet, edi ntua eyet esie ikasañake ye edikabaresit. Ekikere ye mfọn-ido David ama anam Saul etiñ mme ikọ emi, “Afo emenen akan mi.” Enye ama onyime ete ke David ama anam se inende, ndien ke edi imọ inam se idiọkde. David ama ada eti osio usiene idiọk. David ama ama asua esie, onyuñ anam se ifọnde ọnọ Saul emi akasuade enye (Matthew 5:44). Saul ikoyomke edidahado nnọ ito Abasi mme David. Enye ama ọdọhọ ete ke Abasi eyenọ David usiene mfọnido esie.
Saul ama ọfiọk ete ke David eyedi edidem, onyuñ onim ebeñe ete yak David okusobo ufọk imọ, kpa nte ekedide ido ke ediwak idut ke ini obufa edidem adade ukara. David ama ọnọ Saul eñwọñọ esie. Eñwọñọ oro ama osu ke ini David ekekpemede Mephibosheth eyen eren Jonathan emi ekedide mbuñọ, (2 Samuel 9:7, 13), ye ke ndinọ ufen ye mmọ emi ekewotde Ish-bosheth eyen eren Saul. (2 Samuel 4:5, 11, 12).
Ke Emem
David ye Saul ema ediañare ekpọñ kiet eken ke emem. “Ke adañemi usuñ owo enemde Jehovah esit, enye anam idem mme asua esie etie emem-emem ye enye” (Mme Ñke 16:7). Ke esisit ini Saul ama etre ndibine David. Ke akpanikọ, Saul ama ọnyọñ ufọk ye ubiom-ikpe ye but. David ama aka iso oduñ ke mme aba itiat. Ekeme ndidi ke enye ama enyene emem ke esit esie, koro enye ikenyeneke ubiom-ikpe ke iso Abasi ye owo. Enye ikanyanke ubọk esie inam owo emi Abasi ekeyetde aran onim idiọk-ñkpọ.
Questions
MME MBUME- Ewe ebiet ke David okodibe?
- Nso idi ntak emi David okodude ke utọ ebiet oro?
- Nso idi ntak emi Saul okoyomde David?
- Didie ke Saul akasaña okut David?
- Nso idi ntak emi David okosibede mben ekura Saul?
- Nso ke ikọt David ekeyom ndinam Saul?
- Nso idi ntak emi mikowotke Saul?
- Ọkọwọrọ nso ke David ndidọhọ ete, “Enye emi Abasi eyetde aran onim!”?
- Akasaña didie man mmọ ediañare ke emem?