Lesson 217 - Junior
Memory Verse
Baba ñkpọ ekọñ kiet eke ebotde ebaña fi idikwe unen” (Isaiah 54:17).Notes
Ndik
Ke Saul ama ọkọñwọñọ ete ke imọ idinamke David idiọk, mmọ mbiba ema edianade. David aka usuñ esie, ndien Saul ọnyọñ ke ebiet esie. Abasi ama odu ye David ndinyaña enye nsio ediwak ini ke ubọk Saul. Ema eyet David aran enim ke edidem, oro akpakana ọnọ enye ndọñ-esit ete ke Abasi eyekpeme enye. Koro enye mikenyeneke mbuọtidem ke Saul ye eñwọñọ esie, David ama enyene ndik ke esit esie. Ndik oro ama anam mbuọtidem esie ke Abasi emem ke abaña uwem esie. Ke ini David eketiñde ete, “Usen kiet, ndien, ubọk Saul eyesobo mi,” eketie nte ke enye ikebereke aba ke Abasi iyom uñwam. Emi akanam David ekere ete ke imọ idikemeke ke odudu imọ ndifehe mbọhọ Saul.
Nte emi ekedi ukem David emi ọkọdọhọde ete, “Jehovah edi uñwana mi, ye erinyaña mi; ndifehe anie?” (Psalm 27:1). Nte David iketiñke ite, “Ndusuk ebure ke chariot ndusuk ke horse: edi nnyin iyebure ke enyiñ Jehovah Abasi nnyin” (Psalm 20:7)? Ke ini efen, nte David iketiñke ite, “Ke usen eke ndik anamde mi, nyebuọt idem mi ye afo.” (Psalm 56:3)? Edi, idaha emi David ama okop mmem- idem. Enye ama ebiere ndika ke idut mme Philistine, man ọkpọñ Saul ye ikọt esie.
Isọñ Mme Philistine
Ndika ke isọñ mme Philistine, ikedighe mmem-mmem ñkpọ inọ David ndinam. David ama enyene ntak ndifehe ndik mbaña edidem mmọ, Achish owo Gath (1 Samuel 21:12; Psalm 56:1-13).
Mmem-idem akanam David ọkpọñ isọñ emana esie ye ebuana emi enye ekenyenede ye Nditọ Israel eken. Ke isua kiet ye ọfiọñ inañ, David ye ikọt esie owo 600 ye ubon mmọ ema eduñ ke isọñ mme Philistine. Achish, edidem Gath, ama ọnọ David obio Ziklag ete oduñ.
Asaña-Utom
Ekese ini nditọ ererimbot esima owo Abasi ndidu ye mmọ. Mmọ efiọk ete ke Abasi eyedu ye ikọt Esie. Mmọ edori-enyin ndibọ mfọn Abasi oto ke ntak eyen Abasi kiet emi odude ke ufọt mmọ. Eketie nte ke Achish ama ọfọn ido ye David ye ikọt esie ke ndiyak mmọ eduñ ke isọñ esie, ye ndinyuñ nnọ mmọ obio Ziklag. Achish akanam emi sia enye ekerede ndidia ufọn David ke ndidu ke isọñ esie. Achish ikekereke ibaña ufọn David ke esit esie. David ekedi owo uko ye eti owo-ekọñ. Achish ama ọfiọk ete ke David eyenam ekese ufọn ọnọ mme Philistine, ke ndiñwana ekọñ ye mme asua mmọ. David akaka ke idut mme Philistine man efehe ọbọhọ Saul, edi ema enyik David ndiyak uwem esie man añwana ekọñ ọnọ mme Philistine. David ikọbọhọ baba eti ñkpọ kiet ke enye ndikokop mmemidem tutu enye okoduñ ye mme Philistine. Achish ọkọdọhọ abaña David ntem ete: “Enye amanam oruk esie Israel esua enye eti-eti; mmọdo enye edidide ofin mi ke nsinsi” (1 Samuel 27:12).
Ke Afanikọñ
Ini ama edi emi mme Philistine ekeñwanade ekọñ ye Nditọ Israel. Achish ama ọnọ David utom nte andikpeme enye, oro edi andikpeme ibuot edidem (1 Samuel 28:2). Ke ndibuaha ye mme idiọk owo, David ama okut idem esie ke mfina. Esiwak nditibe adaña didie ke ndikut nte ke mmọ emi ekpọñde nditọ Abasi esikut idem mmọ ke mfina! Nditọwọñ ke ekese ini eduk ke mfina koro mmọ emekde ndiduk nduk ye ndiọi nsaña. Mme ikọ Solomon ọdọhọ nnyin ete: “Kuduk ke usuñ oburobut owo, kunyuñ usaña ke usuñ mme anam idiọk” (Mme Ñke 4:14); ñko “Kufibe mme idiọk owo ufup, kunyuñ uyom ndidu ye mmọ” (Mme Ñke 24:1).
Ekeme ndidi David ama ekere ke esit esie se enye akpanamde. Nte enye eyesin ndika ñkañwana ekọñ ye Nditọ Israel? Nte enye eyesuhọ ke ufọk okop ndik, inyuñ inyeneke esit ekọm inọ Achish ke se enye akanamde ọnọ enye? Mme nte David eyedi anditap ikọt esie nnọ mkpa? Nte enye eyeñwana ekọñ ye Israel nte asua esie? Nte oro idinamke David idotke ndidi edidem? Edieke ewotde Saul, nte owo idibiomke David ikpe? Ndusuk, nte David okosuk ekerede ñkpọ emi, eketie nte ke idiọk-ñkpọ ye edibiat enyiñ eyedu ke se ededi eke enye edinamde. Nte usuñ ikoduhe inọ David ndibọhọ ubiom ikpe ye mfuhọ?
Andikpeme Edidem
Ema enọ David ye ikọt esie nte andikpeme Achish. Ekeme ndidi David ikpọñ ekekere ndidi andikpeme edidem. Nnyin itimke ifiọk mme David ama onyime nditiene mme Philistine ññwana ye Israel. David ama odu edisana uwem ye uwem eke akananade ndudue ke otu mme Philistine. Enye okodu ke ata ọkpọsọñ idaha. Oro ekesin enye ekeberede ke Abasi man añwam enye ndinam se ifọnde.
Mbọñ mme Philistine ikonyimeke inọ David ye ikọt esie. Mmọ esọñ eyire ete ekuyak David aka ekọñ ye mme imọ. Mme Philistine ekefehe ndik ete, edieke eyakde David ye ikọt esie eka ekọñ, mmọ eyekabade eñwana ye mme imọ. Ke mme usen edem mmọ ekedi usua, ndien mmọ ema ekere ete ke David ama edi ñkpọ ndik akan Saul. Ekeme ndidi ke mmọ ema eti ete ke David ekedi owo emi okowotde owo uko mmọ, Goliath (Ọyọhọ Ukpep-Ñkpọ 211). Man enem mbọñ mme Philistine esit, Achish ọdọhọ David ye ikọt esie ewọrọ ekpọñ ekọñ. Achish ama ọfiọk abaña eti uwem David. Achish ikekwe ndudue mme idiọk ke enye. Achish ama enem esit onyuñ okop uyuhọ ke edu uwem ye ebuana emi David ekenyenede ye enye. Man okuyat mme Philistine esit, Achish ama ọnọ uyo ete yak David ye ikọt esie enyọñọ ke usenubọk. Ntem ke Abasi akanyaña David osio ke ekọñ mbon Philistine, onyuñ osio enye ke ekọñ emi enye ekpetienede mme Philistine añwana ye Israel.
Iduñ Mmọ
David ye ikọt esie ema esọp enyọñ ke obio mmọ, Ziklag. Mmọ ekesaña usen ita. Osuk etie nte mmọ ema ekop mmem-idem enyuñ eyom ndisọp ndu ke ufọk. Se ñkpọ mfuhọ eke ekekutde! Ke ini mmọ mikoduhe, mbon Amalek ema eka ekọñ ke Ziklag, etañ kpukpru owo efep, enyuñ efọp obio. David ye ikọt esie, mbon uko mme añwana ekọñ emi, ema efuhọ eti-eti tutu mmọ etua eyet. David ye ikọt esie ema ema nditọ mmọ ye iduñ mmọ. Emi akanam iren owo emi etua ebaña ubon mmọ emi eketañde efep ye iduñ mmọ emi ekebiatde.
Edineñede Ndudue
Ekeme ndidi Abasi okonyime nsobo ye editañ mme owo mfep ke Ziklag, man eneñede ndudue David. Itie iduhe ndiwut nte ke David ama ọbọñ akam mme enye ndibup Abasi mbaña ndikoduñ ye mme Philistine. Etie nte David ama eyik ete ke Abasi ekeme ndikpeme enye nsio Saul ke ubọk. Ke ini David akakade okoduñ ye mme Philistine, Abasi ikonyimeke ewot enye ye ufọk esie, edi mmọ ema ekut ukut. “Koro Jehovah ọtunọ owo eke Enye amade” (Mme Hebrew 12:6).
Ekese ini, ke ntak ufọn ikọt Esie, Abasi esiyak afanikọñ ye ukut oduk edi. Oro iwutke ite ke Abasi ọwọñọrede iso Esie ọkpọñ mmọ. Ke usuñ oro ke Abasi otim oduri nnyin ọnọ Idem Esie. Abasi amama nnyin onyuñ oyom nnyin ikpep ndibuọtidem ye Enye ikan.
Akananam, nte nnyin ifiọkde, iduhe ini emi ekefinade mbon ufọk David ke ini enye ọkpọñde mmọ aka utom Abasi. Abasi ama etiñ enyin onyuñ ekpeme mbon ufọk David. Ini enye emi, David ikọkpọñke mmọ ika utom Abasi. Enye ọkọkpọñ ufọk ke ekikere idemesie. Idighe Abasi ọkọdọhọ enye aka, mme ndito ke ntak utom Abasi enye ọkpọñ ufọk.
Ndisọñọ Idem Ke Abasi
David okodu ke nnanenyin, edi “David ọsọñọ esit esie ke Jehovah Abasi esie.” Ke ini eketiede nte ke kpukpru ñkpọ edaha eda ebiọñọ David, enye oyom Abasi. Saul ama ebin David osio ke Obio esie. Mme Philistine esio enye efep ke udim ekọñ mmọ. Mbon Amalek ema ebiat obio esie enyuñ etañ mbon ufọk esie ke mbuot-ekọñ. Ndien mme ufan David ekabare eyat esit ye enye, ikọt esie enyuñ eyom nditọñọ enye ke itiat. Ke oruk ini ukut ye nnanenyin emi, David ama ọfiọk se akpanamde. Enye ama enyene mbuọtidem ke Abasi. Ndusuk David ama ọbọ ukpep-ñkpọ ke ini enye emi, koro enye ama ọbọñ akam. David ama obup Abasi, onyuñ owut ete ke imọ ibere ke Abasi man añwam imọ. David otim obup Abasi ete, “Nte ndibine udim owo emi?” Abasi onyuñ ọnọ David ibọrọ ete, “Bine: koro afo mudutreke ndisim mmọ, nnyuñ mbọ mmọ kpukpru.” Ndusuk ntak emi ediwak owo misibọhọ nnen-nnen ibọrọ ke ini ebọñde akam esidi koro mmọ ebọñde akam ntre-ntre, inyeneke iwuk ke abaña se mmọ eyomde eto Abasi. Abasi ama enyene etop ye eñwọñọ emi mikekemeke ndibiara ọnọ David.
Ebine Mbon Amalek
Owo 600 emi esit ọkọdiọkde mmọ, emi ekedude ye David ema ekut mbuọtidem ye ime esie. Enye ama ọfọn ido ye mmọ, ndien mmọ esaña ye enye nte enye ebinede mbon Amalek. Ndusuk irenowo emi ema ekpọt eti-eti tutu mmọ ikemeke ndisaña ikpat kiet ye David nte enye akakade ndisuan mmọ oro ekeyipde mbon ufọk ye inyene esie. David ikenyikke ikọt esie esaña ebe nte ukeme mmọ ekedide. Ke mben idim Besor, ubak kiet ke itie ita ke otu mbon-ekọñ David ema esuhọ do.
Mbọm Ye Uñwam
David ama ọfọn ido ye akparawa eyen Egypt kiet emi enye okosobode ke ikọt. David owut enye mbọm ke ndinọ enye udia ye mmọñ. Ndusuk owo ikpeke-biatke ini mmọ ndiñwam akparawa emi, ekpekenyuñ ekere ete ke mmimọ inyeneke mbubehe ke mfina esie. Okposuk edi nte David akabiatde ini onyuñ adade udia esie ọnọ akparawa emi, enye ama ọbọ utip oto ke etop emi enye ọkọbọde. Eyen Egypt emi ekedi ifin ọnọ owo mbon Amalek kiet, enye ama etiñ ọnọ David kpukpru se enye okoyomde ndifiọk. Ke ini eyen Egypt emi ọkọdọñọde, ete-ufọk esie ama ọkpọñ enye. Idahemi akparawa emi ama okop nsọñidem, onyuñ oyom ndiñwam mmọ emi ekeñwamde enye, nnyuñ nnọ ete-ufọk esie ufen emi ekesinde enye.
Baba Ñkpọ Kiet Isopke
Eyen Egypt emi ama ada David usuñ aka ke nna-ekọñ mbon Amalek, emi ekesuk enamde idara ke ntak mbume emi mmọ eketañde ke obio David. Ke utọ ini emi mbon Amalek ekekerede ete ke mme imọ idu ke ifure, enyuñ efre ofuri-ofuri ebaña ekọñ, David abuat mmọ, onyuñ omum mmọ ke ini mmọ mikoduhe ke mbeñe-idem ndinyaña idem mmọ. Owo 400 kpọt ekebọhọ ke otu mmọ, ndien “David anyaña kpukpru se Amalek ekedade.” Ema enyaña kpukpru owo enyuñ efiak ebọ mme mbume. Baba ñkpọ kiet ikatakke David, edi enye ama enyene ekese mbume.
Mbuọtidem Esie Ke Abasi
Yak otim oduk nnyin ke esit nte David okokutde unen ke adaña ini enye ọkọbọñde akam okonyuñ enyenede mbuọtidem ke Abasi. Ke ini David ekefehede aka ke isọñ mme Philistine, enye ama akabade edi ofin, okonyuñ enyene nditiene ñka ekọñ. Ke ini David ọkọbuọtde idem ke Abasi, enye ama okut ete ke kpukpru se ekeduakde ebaña enye ema ekpu. Adaña ini nte David okonimde Abasi ke akpanikọ, baba ñkpọ ekọñ eke ekebotde ebaña enye ikekwe unen (Isaiah 54:17). Ntre ke edidi ke uwem nnyin ke ini nnyin inyimede ndibuọt idem ye Abasi nnyuñ mbere ke Enye.
Edibahade Mbume
Ke ini David ye ikọt esie efiakde enyọñ ke mben idim Besor, mmọ emi ekedude do ema edisobo ye mmọ. Okposuk edi nte mmọ mikekemeke ndidọk ñka ye David, mmọ ema edaresit ke eti utom oro ekenamde. Edi ndiọi owo ema edu ke otu mmọ oro ekedọkde ye David, emi ekedide mbon ibuk ye mme ọdiọk itọñ. Mmọ ema enyime ndiyak mme owo nnọ mmọ emi ekesuhọde, edi mmọ ikonyimeke ndibahare mbume ye mmọ.
David ikakpañke utọñ inọ ikọt esie. Enye ama ọdọhọ mmọ ete ke ntak ndinọ Abasi ekọm ke abaña uñwam ye ukpeme Esie, kpukpru owo eyenyene udeme ke ñkpọ mbume. Ekpekedi se ifọnde inyuñ idotde ndibahade ñkpọ mbume ye mmọ oro eketiede ye “mkpoduoho”. Ke usen oro, David ọnọ mbet ye ewuhọ ete ke kpukpru owo edinyene udeme ukem-ukem ke utip ye ke ñkpọ mbume.
Ukem nte edide mfin, ñkpọ kiet ekededi emi enamde ke iñwañ utom Ọbọñ edi ke ufọn kpukpru owo onyuñ odot utip. Idighe kpukpru nnyin inyene ukeme ọyọhọ-ọyọhọ ke kpukpru utom eke enamde enọ Ọbọñ; edi ke ndinam akpanikọ ke edibọñ akam, oro edi nditie “ye mkpoduoho”, iyebọ itoro ke se inọde uñwam inyuñ ibọ utip ñko.
Questions
MME MBUME- Nso idi ntak emi David akakade ndiduñ ke isọñ mme Philistine?
- Ewe obio ke ekenọ David?
- Nso ke Achish okoyom oto David?
- Nso idi ntak emi mme Philistine mikonyimeke David etiene mmọ añwana ekọñ?
- Nso ikotibe ke ini David ọkọkpọñde ufọk?
- Nso idi ntak emi akanade nte Abasi eneñede David?
- Nso oruk ibọrọ ke David ọkọbọ ke ini enye ọkọbọñde akam?
- Nso ke David ọkọbọ ke ntak emi enye akanamde ufan ye eyen Egypt?
- Nso idi ntak emi kpukpru owo ekenyenede udeme ke ñkpọ mbume?
- Didie ke nnyin ikeme ndisuhọ ke ufọk “ye mkpoduoho”?