Lesson 221 - Junior
Memory Verse
“Ami mmọfiọk nte ke Andifak mi odu uwem” (Job 19:25).Notes
Edikọñ Christ Ke Eto
Ikosimke urua kiet mbemiso ekọñ Christ ke eto, mme owo ema enọ Enye ukpono ke ini Enye awatde ubọñ-ubọñ oduk ke Jerusalem. Otu owo ema efiori, “Hosanna; Itoro enyene Enye emi edide ke enyiñ Jehovah” (Mark 11:9). Ke ñkpọ nte usen ifañ, itoro ye ubọñ mmọ ama akabare mkpọ unana-esit-mbọm “wot Enye ke krọs” (Luke 23:21). Ke ini Pilate ama eketiñ añwa-añwa ọyọhọ utim ikata ete ke Christ iduehe isop, otu owo ema ekan enye ubọk, ndien eda Christ ewọrọ eka ndikọñ ke krọs.
Edidahado Nnọ
Ke enyọñ obot Calvary, do ke krọs, Jesus ọdọhọ ete, “Ete, dahado nọ mmọ; koro mmọ mifiọkke se mmọ enamde” (Luke 23:34). Ke esiode efep Enye ndiyak uwem Esie nnọ man kpukpru mmọ emi enimde Enye ke akpanikọ ekpenyene nsinsi uwem, ima Esie ama okpon eti-eti ọnọ mme idiọk owo tutu Enye efen ofuri ofuri ọnọ mmọ emi ekewotde Enye. Ke ini ima Jesus ọyọhọde esit nnyin, nnyin inyeneke idiọk ekikere ibaña owo ndomo kiet, kpa ye mmọ emi enamde nnyin idiọk. Nnyin ñko, inyene ima ndidahado ofuri-ofuri nnọ.
Jesus, Eyen Abasi, akakpa ke krọs, ọkọñọ ke ufọt inọ iba. Ke ntre Ikọ Abasi ama osu (Isaiah 53:12). “Owo kiet ke otu mbon-ekọñ oro ada eduat okim Enye ke ñkañ, ndien idaha oro iyip ye mmọñ eto do ewọrọ” (John 19:34). Christ ọkọnọ uwem Esie onyuñ ọduọk Iyip Esie man ekpeyet mme idiọk-ñkpọ nnyin efep, inyuñ idu edisana uwem ke isọñ emi inyuñ inam mbeñe-idem ndika Heaven.
Mme Mbet Esie
Ke ini ekekọñde Jesus ke eto ye ke mkpa Esie, mbet Esie ema esuana. Peter ama akañ ete imọ ifiọkke Jesus (Matthew 26:70-72). Mmọ eken eda nsan-nsan ese se ikotibede. Ndusuk mmọ ema efehe mme owo enyin man ekufiọk ete ke mmimọ idi mbet Jesus. Ekeme ndidi mmọ ekefehe ndik ete ke ukem mkpa oro ke ebet mmimọ edieke inyimede ite idi mbet Jesus. Sia ekedide usen mbeñe-idem Usọrọ Passover ndien okpo ndomo kiet ikenyeneke ndikọñọ ke krọs ke Usen Sabbath (John 19:31), nso ndien iditibe inọ okpo Christ?
Edinam Akpanikọ
Ke ini nnanenyin, mme anam akpanikọ esisuk edodu ndinam utom Ọbọñ. Ke ini ntem, ke ini ndusuk ema ekefiak edem, mfuhọ onyuñ akan ndusuk ubọk, owo inyene Arimathaea ama ada ifet emi ndinam se enye ekekemede. Owo emi, Joseph, ekedi edinen owo emi okonimde ke akpanikọ onyuñ “etiede ebet ubọñ Abasi” (Luke 23:50, 51). Joseph ekedi “mbet Jesus, edi edi mbet ke ndibe ọnọ ndik mme Jew” (John 19:38). Mme Jew ema ediomi ete iyebin owo eke onyimede ete Jesus edi Christ isio ke synagogue (John 9:22). Ke ini nnanenyin emi, Joseph owut idem esie nte anditiene Christ.
Ke ini edem, mbemiso Jesus akpa, Joseph ekesinyene esit ndik, oro edi enye ekesitiene Jesus ke ndibe. Ke emi, ke ini mkpa Jesus, enye ama enyene uko ke mikereke ibaña itie esie nte owo akwa esop, minyuñ ikereke se iditibede inọ enye, Joseph aka ke iso Pilate uko-uko (Mark 15:43), ebeñe onyuñ ọbọ unyime ndise ñkpọ mbaña okpo Jesus. Joseph eketiene owo emi ekenyenede unen ndiyak okpo Jesus. Joseph ikodomoke ndinam ñkpọ emi ke ndibe, edi enye ọkọbọ odudu ke nnen-nnen usuñ. Pilate ama ọnọ Joseph okpo Jesus, ke ntre ama osio Enye ke ubọk mme asua Esie esin ke ubọk mme ufan.
Edinam Mbeñeidem
Ke ema ekeyak okpo Jesus enọ Joseph, enye ada edisana ọfọñ linen awañ enye. Mbet Jesus efen, oro edi, Nicodemus emi eketienede Jesus ke okoneyo, ama añwam Joseph. Nicodemus ada mbuaha ufuọñkpọ ndida ndiọñ okpo nte ido ubuk-owo mme Jew ekedide (John 19:39). Mmọ ema ediọñ okpo Jesus ndibuk ke ima, ntiñ-enyin ye eti ekikere, nte ekemde ye ekpri ifet emi mmọ ekenyenede. Joseph ama enyene obufa udi, emi okotuñde ke itiat onim ọnọ idem esiemọ. Etiñ enọ nnyin ete ke mbon inyene ikpọñ ekesikeme ndinyene utọ obufa udi emi etuñde ke itiat. Emi, ñko, ama anam ntiñ-nnim-ikọ ke abaña mkpa ye edibuk Christ ọwọrọ osu: “Mmọ enim udi esie ye mme idiọk owo, edi enye odu ye owo inyene ke mkpa esie” (Isaiah 53:9).
Nicodemus ama ọnọ mme nsọñ-urua ufuọñkpọ, Joseph onyuñ ọnọ Jesus obufa udi esie. Nte emi idighe eti uwut-ñkpọ inọ nnyin ndinọ Jesus ñkpọ? Ndusuk, nnyin imanam ekikere ndida uwem nnyin nnam ñkpọ eke odorode nnyin udori. Edi uwem nnyin edi ñkpọ eke Jesus akpadade anam ñkpọ. Ekeme ndidi imanam ekikere ndida nda-mmana enọ nnyin nnem idem nnyin esit. Jesus ekeme ndida enye nnam ñkpọ ñko. Nte nnyin ikotde ibaña mmọ efen nte enọde Jesus ñkpọ, nte ñkpọ iduhe ke esit nnyin emi ikpọnọde Jesus ñko? Nte nnyin imenyene udọñ nte Joseph ekenyenede ndinọ Jesus ñkpọ emi Enye oyomde onyuñ adade anam ñkpọ?
Edibuk
Ema enim Jesus ke obufa udi Joseph, enyuñ ekpat akamba itiat eberi ke inua udi. Ndusuk mbet Jesus ema eda ekpere, oro edi iban emi eketode ke Galilee (Luke 23:55) emi ekenyuñ ekutde ebiet emi ekenimde okpo Jesus. Ntem ke ekebuk Jesus mbet enyuñ ekere ke Enye edisuhọ ntre ke udi. Mme okpo owo esisuhọ do ke udi; edi Jesus ekedi Eyen Abasi; ndien Enye ama enyene odudu ediset ke mkpa. Jesus ama etetiñ ete Imọ iyeset ke ọyọhọ usen ita (Matthew 16:21). Jesus ama enyene odudu emi akande mkpa ye udi.
Etie nte mbet Jesus ema efre ebaña mme ukpep-ñkpọ Esie. Ndusuk, mmọ ema eti ete Enye ama etiñ ete Imọ iyewọrọ ke udi. Ikpọ oku ye mme Pharisee ema eka ke ọtọ Pilate ye ebeñe ete enye ọnọ uyo man etim ekpeme udi Jesus mbak mbet edidi edisio okpo Jesus enyuñ edọhọ ete Enye ama eset ke mkpa (Matthew 27:64). Pilate ama ọnọ mmọ uyo ete mmọ ekpeme udi Jesus nte ekekeme.
Ikpọ oku ye mme Pharisee enim idiọñọ ke itiat ke inua udi. Ema enim mbon ekọñ ndikpeme. Mmọ ema enam kpukpru ñkpọ ndibiọñọ eriset Jesus, edi mmọ ikekemeke “Baba eti ibuot, mbufiọk, baba item eke ekemde ye Jehovah iduhe” (Mme Ñke 21:30).
Ọyọhọ Usen Ita
Ke ntuhube usenubọk ke ọyọhọ usen ita tọñọ nte ekebuk Jesus, ediwak iban, emi edide mme anditiene Jesus, eyom usuñ ekesim iñwañ mfri emi ekebukde Jesus (John 19:41, 42). Nte mmọ esañade ke usuñ, mmọ ekere nte edikpatde itiat ke inua udi esio (Mark 16:3). Ke ini mmọ esimde udi, ke eyo añwañade, mmọ ekut ete ke ema ekpakpat itiat efep. Mmọ ema edu ke mkpaidem ye ntimere-esit eke mikpakanaha edi ntre. Ikafañ ke isiwak ndifina idem nnyin ibaña ñkpọ eke miketibeke? Yak nnyin ikpep ndiyak uwem nnyin nnọ Abasi nnyuñ mbuọt idem ke Enye nkan ndikere nnyuñ ntimere esit mbaña ini iso.
Angel
Anie akakpat itiat efep ke inua udi? Unyek-isọñ ama odu, ndien angel oto Heaven edikpat akwa itiat oro efep. Idem ama enyek mbon-ekọñ eti-eti ke ini mmọ ekutde angel. Edisine-ñkpọ esie ama esem, onyuñ afia nte snow. Iso esie akayama nte emireñ-mireñ. Mbon ekọñ, emi ekedide mbon-ukpeme, ema enyek idem enyuñ ekabare etie nte mme akpa-mkpa.
Angel ama etiñ ikọ ndisọñọ iban oro idem, ete mmọ ekufehe ndik. Ema enam iban oro ese udi emi ekenimde Jesus. Ikekwe okpo emi ewañde ke linen nte mmọ ekekerede ndikut. Jesus ikoduhe do, Enye ama eset, nte angel ọkọdọhọde, onyuñ ọkpọñ mme ọfọñ emi ekedade ebọp Enye ke udi (John 20:5).
Ndik Ye Idara
Nte iban ekade nditiñ nnọ mbet eken, esit mmọ ọkọyọhọ ye ndik ye idara. Mmọ ema efehe ndik koro odudu Jesus emi ayañade ifiọk mmọ okofukde mmọ. Mmọ ema edara koro Jesus ikpaha, mmọ eyenyuñ ekut Enye. Nte iban emi efehede eka ndisuan eti mbuk emi nnọ mme mbet, Jesus ke idem esie osobo ye mmọ. Enye ọkọkọm mmọ, ete, “mmọkọm mbufo”. Iban oro eduọ Enye ke ukot enyuñ etuak ibuot enọ Enye. Jesus ama ọdọhọ mmọ ete eka eketiñ enọ mme mbet eken ete Imọ iyesobo ye mmọ ke Galilee.
Ubọk-Edem Ye Nsu
Ndusuk mbon-ekọñ emi ekekpemede udi Jesus etiñ enọ mbon ukara se ikotibede. Ikpọ oku ye mbiowo ema esobo ibuot man enam ekikere. Mmọ ema ekpe ebiere ndidip mme owo se idide akpanikọ. Mmọ ikenyimeke ete Jesus ama eset ọwọrọ ke udi. Mmọ enọ mbon-ekọñ ediwak okuk ete esu nsu. Mbon-ekọñ ema edot ufen mkpa ke ndide idap ke idaha ukpeme. Mmọ ema ebọ okuk, enyuñ edọhọ ete, mbet Esie ekediyip Enye, ke ini mmọ ekedede idap. Mme Jew ema eneñede enim mbuk emi, ke ntre mmọ etiñ enye añwa-añwa.
Se Ediset Jesus Ọwọrọde
Ediset Jesus ñwọrọ ke udi edi ata akpan ñkpọ ọnọ kpukpru mme andinim ke akpanikọ. Emi ọwọrọ ete ke inam ñkpọ inọ Andinyaña emi odude uwem. Enye emi enọde kpukpru odudu, oro edi kpukpru odudu ke Heaven ye ke isọñ. Christ ekenyene ndinọ uwem Esie ke ntak idiọk-ñkpọ nnyin. Okonyuñ ana nte Christ eset ke mkpa man ekpetebe nnyin ikpe (Ñwed Mbon Rome 4:25). Ediset ke mkpa Christ ñko edi eñwọñọ ye mbiet (eñwọñọ ye uwut-ñkpọ) eriset mme akpa-mkpa ke Christ ke ini ukorowo Abasi edisiorode uyo. Eyenam mmọ emi edude uwem enyuñ ebeñede idem ebet Jesus “edọk ye mmọ ke ikpa-enyọñ, man isobo ye Ọbọñ ke enyọñ: ntem ke nnyin ididu ye Ọbọñ ke nsinsi-nsinsi” (1 Ñwed Thessalonica 4:17).
Ndisobo Jesus
Okposuk edi ndusuk owo minyimeke, minyuñ inimke ke akpanikọ ite Jesus ama eset ọwọrọ ke udi, ediwak ntiense ekut Enye. Mbet duopeba ema eka ke Galilee ndien Jesus ama osobo ye mmọ, kpa nte Enye ọkọdọhọde. Jesus ama etiñ ikọ ye mbet Esie ndien mmọ etuak ibuot enọ Jesus, Andinyaña mmọ, emi ekesetde ke mkpa.
Jesus ama asaña ye mbet Esie iba ke usuñ Emmaus (Luke 24:13-15). Mmọ ikọfiọkke Jesus ke akpa ifet, edi nte Enye osuk odude ye mmọ, esit ofiop mmọ oto ke emi Enye anamde Ikọ Abasi añwaña; ke ini mmọ efiọkde Enye, Enye osop mmọ ke enyin (Luke 24:31, 32). Jesus ama ayarade idem ọnọ mbio efen ñko. Ñkpọ nte mbet 500 ema ekut Jesus ini kiet (1 Ñwed Corinth 15:6).
Mbon Eyikhe
Ndusuk mbet Jesus ikonimke ke akpanikọ ite Enye ama eset ọwọrọ ke udi onyuñ odu uwem. Okposuk edi emi mmọ eken eketiñde kpukpru ñkpọ ntibe emi enọ mmọ, mmọ ekeyom ndikut ke enyin mmọ. Thomas ikoduhe ke akpa mboho emi Jesus okowutde mbet idem. Kpasuk ntre ñko ke owo esiduọk akamba edidiọñ, ke ini enye midukke mboho nditọ Abasi, emi enye ekenyenede ifet ndiduk. Thomas ikekemeke ndikut Jesus. Enye ọkọdọhọ ete: “Ndinimke ke akpanikọ ibọhọke ini ñkut nde ọkpọ-ukwak ke ubọk Esie, nnyuñ nsin nnuenubọk mi ke nde ọkpọ-ukwak, nnyuñ nsin ubọk mi ke ñkañ Esie” (John 20:25).
Ke mboho efen, Thomas ama odu. Jesus ama onyuñ odu do ñko. Ufọn ikoduhe ndisin ubọk ke nde ọkpọ-ukwak, ke ini Thomas okutde Jesus. Ke ini Thomas okutde Christ, enye ama onim ke akpanikọ. Jesus ama ọdọhọ ete: “Sia ama okokut Mi, omonim ke akpanikọ? Ọfọfọn ọnọ mmọ emi mikekwe, edi enimde ke akpanikọ”.
Ifiọk Emi Owo Enyenede Ke Se Enye Asañade Ke Esit Ebe
Ediwak nditọ Abasi edu emi mikekwe Christ edi enim ke akpanikọ ete Enye odu uwem. Job ama etiñ ọsọñọ, ke ini ọdọhọde ete, “Ami mmọfiọk nte ke Andifak mi odu uwem”.
Mme anditiene Jesus mfin emi ikekwe Jesus, edi ke esit mmọ, mmọ enim ke akpanikọ ete Enye ke ododu uwem. Isañ anditiene Christ edi ke mbuọtidem, idighe ke edikut ke enyin (2 Ñwed Corinth 5:7). Nnyin isaña didie ifiọk ite Jesus odu uwem? Okpon akan mbuọtidem. Okpon akan idorenyin. Edi ifiọk edinyaña ukpọñ anam esit owo onim ke akpanikọ ọyọhọ-ọyọhọ ete Andinyaña odu uwem.
“Enye ‘set, Enye odu uwem, man ọnọ edinyaña!
‘Fo bup mi nte mfiọkde nte enye odu uwem?
Enye odu ke esit mi”.
Questions
MME MBUME- Nsinam ekekọñde Christ ke krọs?
- Nso idi ntak emi Jesus akakade Jerusalem ke ini Enye ọfiọkde ete mme owo ke enam ekikere ndiwot Enye?
- Anie okobuk Jesus?
- Ekebuk Jesus ke mmọñ?
- Didie ke nnyin ifiọk ite ke Jesus ama akpa ke akpanikọ?
- Jesus okodu usen ifañ ke udi?
- Nso ikotibe inọ itiat emi ekeberide ke inua udi?
- Nso idi ntak emi Jesus ekesetde ke mkpa?
- Nso idi ntak emi edide akpan ñkpọ ọnọ nnyin ndinim ediset ke mkpa Jesus?
- Nnyin inam didie ifiọk ite Jesus ama eset ke mkpa