Lesson 232 - Junior
Memory Verse
“Bot edisana esit nọ mi, O Abasi; nyuñ nam obufa spirit eke ọsọñọde ada, sin mi ke idem” (Psalm 51:10).Notes
Eti Ukara David
Ke ini ekeyetde David, akwa andikara Israel aran ete akabare edi edidem ndimek ikọt Abasi, Samuel, anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ ama etiñ abaña enye ete ke enye ekedi owo emi esit esie ekemekde uduak Abasi. David ama ayak uwem esie ọnọ Abasi ke ini enye ekedide ata ekpri eyen, ndien ke ofuri mme isua emi, enye ama anam ñkpọ ọnọ Abasi ke akpanikọ.
Oto ke edikot ediwak mme Psalm emi David ekewetde, nnyin imọfiọk ite ke enye ekedi owo emi ekesibọñde akam. Ini kiet ekededi emi enye odude ke mfina, enye eyeseme okot Abasi oyom unwam. Ke ini enye akadade udim ekọñ Israel aka ekọñ, enye ekesiyom nda-usuñ Abasi nte edisañade. Ọyọhọ Psalm esie edip ye ita edi ikwọ itoro ke mfọn ye mbọm Abasi emi etienede enye ke kpukpru mme usen uwem esie.
David nko ama ekpep mbet Abasi onyuñ anam enye akabare edi mbak idem esie. Enye okoyom ndifiọk uduak Abasi nyuñ nam enye. Enye ama ọdọhọ ete, “Mmama ndinam se afo amade, O Abasi mi, mbet fo enyuñ edu mi ke esit” (Psalm 40:8).
Mfiak-Edem David
Ini ama odu ke ini ukara David emi enye ekesinde ifik ke ndinwana mme ekọñ nyuñ nyene mme edikan tutu enye ọkpọñ ukpono Abasi. Enye ikekpepke Mbet Abasi inyuñ ibọñke akam nte enye akpanamde ndien ibọrọ ekedi enye ndifiak edem nyuñ nnam enyene ndik idiọk-ñkpọ.
Abasi ama anam akpanikọ ọnọ David, kpa nte Enye anamde akapnikọ ọnọ owo mfiak-edem ekededi. Enye ama ọdọñ anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ nditiñ nnọ David ete ke enye ama anam idiọk-ñkpọ ndien ke enye ikenyeneke aba ebuana ye Abasi. Ọbọñ ikosioho enyin ifep ke idiọk-ñkpọ David oto ke edinam akpanikọ emi David akanamde ko ke ini edem. Abasi ikpadaha David ika ke Heaven ke idaha itie idiọk-ñkpọ emi enye okodude mi. Owo Abasi ọkpọfọñ nte ọfọfọn, edieke enye anamde idiọk-ñkpọ, enye edi owo mfiak-edem, nko, enye akpa adaña nte edade enye ekedomo ke ubọñ Abasi. Akpa ñkpọ emi enye enyenede ndinam mfiak ntiene Abasi edi enye ndinyime nte ke imọ idi idiọk owo, ndien atua mkpọfiọk ke se enye akanamde.
Ke ini Nathan, anditiñ-ñntiñ-nnim-ikọ akanamde David ọfiọk idiọk-ñkpọ esie onyuñ ọdọhọde enye ete “Edi afo edi owo oro” (2 Samuel 12:7), akwa mfuhọ ama omum David, ndien enye ama ọbọñ akam ọnọ Abasi man efen ọnọ imọ. Edidem Israel ama ọsuhọre idem esie onyuñ onyime ete imanam idiọk. Enye ama atua ndot ndot eyet ọnọ Abasi “Mmedue fi, kpa fi ikpọñ, mmonyuñ nam idiọk ke iso fo”. Enye okoyom nte ekpefende enọ imọ man otodo enye ekpekeme ndinyene ebuana ye Abasi emi enye ama ọkọfiọk. Idiọk-ñkpọ ama adiañare enye ye Abasi, ndien ke emi enye ikedihe aba eyen emi Ete odude ke Heaven.
Edinuaha Esit
David ama ọfiọk ete ke “Jehovah emekpere mmọ eke esit obuñọre mmọ; onyun anyaña mmọ eke esit ọduọde.” Ndien enye ama ọbọñ akam, ete “O Abasi, afo usinke edinbuñọ ye edinuaha esit ke ndek.” Abasi ama okop akam edikabare esit onyun efen.
Kere se ikpeketibede inọ ekpri David edieke enye akpakanwanade ndifaña mbaña idiọk-ñkpọ esie, ñko nnyuñ mfaña ye anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ nte ke se imọ ikanamde ikọdiọkke ikaha. Nso ikpada itie edieke enye nte atañidem andikara ekpekesinde ndikop etop Abasi emi Nathan ọkọnọde? Abasi akpakayak enye ọnọ nsi-nsi ufen. Edi mfuhọ ye akam edikabare esit David ke abaña mme idiọk-ñkpọ esie ama osim Abasi utọn ndien emi ama ada edifen edi.
Oruñ Idiọk-Ñkpọ
David am okop inemesit koro Abasi ama efen ke ndudue esie, idiọk-ñkpọ emi enye akanamde, edi enye ama okut ete ke imọ imoyom ima Abasi emi awakde akan oro ke esit imọ. Oruñ idiọk-ñkpọ, emi edide nda mmana uduot, okosuk odudu ke esit esie.
Ke ini Adam akanamde idiọk-ñkpọ ke Iñwañ Eden, enye ama ada ubiom-ikpe Abasi ọsọk kpukpru owo. Uduot idiọk-ñkpọ emi okosimde Adam ke ini enye okotutde utọn ke uyo Abasi ama ebe osim nditọ esie, ye nditọ ndito esie ye emana emi ñko. Edi nda mmana ido ekpri eyen ndinam idiọk tọñọde ke ini enye amanade. Abasi ibiomke enye ikpe adaña nte enye mitim ifiọkke ọfọn akan oro; edi edieke ekpri eyen akpade mbemiso edikem ini emi enye ọkpọfiọkde ukpuhọre ke se idide eti ye idiọk, Jesus eyeda enye aka ke Heaven okposuk edi nte enye mikọbọñke akam iyom edifen nnọ. Edi ke ini owo ama akabare okpon, onyuñ ọfiọk ete ke imọ imanam mme ñkpọ emi imọ mikpenamke, enye enyene ndibeñe Jesus ete efen ọnọ imọ edieke enye oyomde ndika Heaven. Ke ini nnyin ibeñede Jesus ete efen ke mme idiọk-ñkpọ nnyin, Enye anyaña nnyin ndien nnyin ikabare imana obufa. Eyet mme idiọk-ñkpọ nnyin esio, Abasi efen onyuñ efre abaña. Edi emi edi mme ndudue oro nnyin ikanamde ke efre ebaña enyuñ efen.
Uduot idiọk-ñkpọ emi odude ke owo emi akanamde enye anam idiọk-ñkpọ osuk odudu ke enye. Adaña ini nte enye osuk ọbọñde akam onyuñ ebeñede Abasi ete añwam imọ osio ke idiọk-ñkpọ, uduot oro idikemeke ndiyak enye anam idiọk-ñkpọ aba. Edi osuk odudu do, onyuñ osuk añwañwana ndinuk enye anam idiọk.
Edisana Esit
David ama ọfiọk ete ke uduot idiọk-ñkpọ okosuk odudu ke imọ ke ema ekefen mme idiọk-ñkpọ imọ, ndien enye okoyom Abasi osio emi efep, ñko. Enye ama ọtọñọ ntak ọbọñ akam ini efen, onyuñ ebeñe Abasi ete “Bot edisana esit nọ mi.” Enye ama ọfiọk ete adaña nte ikpododomo ukeme ndinam ñkpọ eke ọfọnde ke obukidem, Abasi ekeme ndise esit esie, onyuñ okut ete ke ikasanake ofuri ofuri. Edinọ mme edifọp uwa ufene, ye mme edinam ido ukpono, ikekemke ndinam esit esie asana. Edi David okoyom Abasi eyet esit esiemọ asana man otodo enye ekpekeme ndinyene udọñ kpukpru ini ke ndinam se ededi Abasi okoyomde imọ inam. David okoyom uduot emi edinyimede kpukpru se Abasi eketiñde. Ediyet esit emi edi se nnyin ikotde edinam asana ofuri ofuri, ndusuk nnyin ikot edisana uwem, ndien nnyin ibọ enye ito Iyip Jesus. “Mmọdo Jesus ñko akakpade ke edem inua-otop obio, man Enye anam mbio-obio esana ke iyip Esiemọ” (Mme Hebrew 13:12).
Idighe David ikpọñ ekedi ñkukure owo emi okoyomde edisana esit. Owo Abasi kiet ekededi ekeme ndinyene enye mfin, ndien ana nte enyene enye ñko, koro Bible etiñde ọnọ nnyin ete “Etiñ enyin esaña ke emem ye kpukpru owo; enyuñ esaña ke edisana ido; koro esiode oro efep, baba owo kiet idikwew Ọbọñ” (Mme Hebrew 12:14).
Owo Emi Adade Ye Abasi
Jesus ama ọbọñ akam abaña mbet Esie ete, “Da akpanikọ fo dianare mmọ nim nọ idem fo; ikọ fo edi akpanikọ ... man mmọ kpukpru ekpakam edi kiet, nte Afo, Ete odude mi ke idem, Ami nnyuñ ndude ke Afo; man mmọ enyuñ edu ke nnyin: ... man mmọ ekabare efọn ema edi kiet edehe” (John 17:17-23).
Mfọn edinam asana ofuri ofuri edi se ekotde ñko mfọn mma owo Abasi. Akwa ọkwọrọ ikọ kiet ama odu ke 18th Century emi Abasi okokotde ete editaña akamba akpanikọ. Enyiñ esie ekedi John Wesley. Ediwak owo ema esin ete ke idighe mmemem owo ndidu uwem ñkosim idaha emi enye ọkọkwọrọde, okposuk enye ọkọkwọrọde nnenen oto ikọ Abasi. Jesus ọdọhọ ete “mbufo efọn ema ndien, kpa nte Ete mbufo ke Heaven ọfọnde ama” (Matthew 5:48). Andiwet ñwed nọ mme Hebrew ama ọbọñ akam ete ekpekam enam mimọ idi, “nti ñkpọ eda enam se Enye amade” (Mme Hebrew 13:21). Abasi ikpoyomke nnyin inam ñkpọ eke ededi emi nnyin midikemeke ndinam.
Mfọnmma Owo Abasi
Oro ọwọrọ nso ke nnyin ndidọhọ nte mfọn mma owo Abasi? John Wesley ama añwaña ndinam emi añwaña nte ke edi “eriyaña nsio ke kpukpru oruk idiọk, ye ndima Abasi ke ofuri esit, mman otodo enyene idara ke nsi nsi, ye ndibọñ akam ndien itreke, ndien enọ ekọm ke kpukpru ñkpọ.” Abasi ọnọ nnyin idaha oro ke 1 Ñwed Thessalonica 5:16-18. Emi ọwọrọ ete ke nnyin ikpenyene ndibọñ akam kpukpru ini ke esit nnyin, ndien iyekeme ndinyene idara okposuk ñkpọ edidiọkde ye nnyin. Ima oro ọyọhọde ke esit nnyin ọkwọ ikwọ itoro ọnọ Ọbọñ okposuk mme ñkpọ emi abañade nnyin añwañade ndinam nnyin ikukop inemesit. “Edisana ima ikpọñ, emi ọyọhọde ke esit ye uwem, emi edi ofuri edisana uwem owo Abasi.”
Jesus ọkọdọhọ ete ke ima edi edinam ibet ọyọhọ. Akpa ibet nte Enye ọkọnọde ekedi, “Afo nyuñ ma Jehovah Abasi fo ke ofuri esit fo, ye ke ofuri ekekere fo, ye ke ofuri odudu fo”, ñko Enye ọtọñọ ntak adian ete, “Udiana-akpa edi emi, Ma mbọhiduñ fo nte idem fo” (Mark 12:30, 31). Ke ema ekenam esit nnyin asana, uduak nnyin ke kpukpru se inamde edi ima.
Ñkaiso Ima
Nnyin itiñ ite ke enam nnyin isana. Nnyin imọfiọk ite ke nnyin ima ibọñ akam iyom edinam asana ndien ima ibọ enye ke ema ekebem iso efen ke mme idiọk ñkpọ nnyin. Nnyin imekeme nditi ima emi ọkọyọhọde esit nnyin ke ini oro. Nnyin ikekemeke ndikere idiọk mbaña owo kiet eke ededi; nnyin ikekemeke nditiñ mme ñkpọ ekededi ndian owo ekededi ke edem emi akpabiatde enye; nnyin ima inam akpanikọ, inyuñ inwanake ndifuk ñkpọ kiet ekededi emi nnyin ikanamde. Edi, nte ima oro ke ododu? Nte afo ke ama mbohiduñ fo nte idem fo, me nte ke anam se afo ekemede ndibe enye iso? Nte afo amada uduak Abasi nte akpa ke kpukpru se afo anamde?
Baba owo ndomo kiet ikemeke ndise esit fo nyuñ mfiọk mme afo amama Abasi ke ofuri esit fo, ye ke ofuri ukpọñ fo, ye ke ofuri ekikere fo, ye ke ofuri odudu fo; edi edieke afo anamde, afo onim mbet Esie. Se edade efiọk ima edi ñkopuyo. Ke 1 John 2:5 nnyin ikot ite: “edi owo ekededi eke onimde ikọ Esie, ke akpanikọ ke emenam ima Abasi ọfọn ama ke esit esie.
Mme Ibet Abasi
Nso idi mme mbet emi Abasi odoride enyin ete ke owo emi enamde asana enyene ndinim? Nnyin imokut ndusuk mmọ ke I Ñwed Corinth 13: “Ima enyenyene anyan ime, onyuñ ọfọn ido; ima ifibeke ufup; ima inamke inua, ikohokere idem, inamke ido eke midotke, iyomke ufọn esiemọ, isọpke iyaresit, ikamake udu. Ima idarake se ikwañade, edi adadara se idide akpanikọ; ima ememe kpukpru ñkpọ, ononim se ifọnde ke akpanikọ kpukpru ini, ododori enyin abaña kpukpru ñkpọ, ememe ime ke kpukpru ñkpọ.
Ke ofuri ñwed ikọ Abasi Paul, John, ye Peter, nnyin imokot ediwak; ndien James ọdọhọ ete “ido Abasi eke asanade, minyuñ ideheke ke iso Abasi Ete nnyin edi, ndisaña nse nditọ-akpa ye mme ebe-akpa ke ukut mmọ, ndinyuñ ñkpeme idem ke idiọk-ñkpọ emi odude ke ererimbot” (James 1:27). Idughe ibet Abasi emi midighe akpan ibet. Nnyin imekeme ndinam idem nnyin asana ke ndisio idem nnyin mfep ke mme ñkpọ inemesit ererimbot ye mme edu uwem mmọ, edi enọ nnyin uyo ñko ete idi ñkpọ unwam inọ mmọ emi enanade, ndinyuñ nsaña nse mbio udọñọ, ikunyuñ itiñ ikọ idian mbio efen ke ido eke midotke, edi yak itiñ ikọ imenere esit mmọ inyuñ itiñ inọ mmọ ibaña mme ñkpọ obio ubọñ Heaven. Jesus ọkọdọhọ ete “Adaña nte mbufo ekanamde ñkpọ emi enọ kiet ke otu nditọ-ete mi, kpa ata ñkpri emi, mbufo ekanam enọ Mi” (Matthew 25:40).
Edikọri Ke Mfọn
Nnyin isiwakke ndidu uwem mman ekekem ye kpukpru ikọ Abasi ke ndo ndo oro enamde nnyin isana, edi ye mfọn oro ke esit nnyin, enam nnyin inana ndek man otodo nnyin inyene ukeme ndisaña nkekem ye ikọ Esie nte eyararede enọ nnyin. Apostle paul ama etiñ ọnọ Timothy, “Sin ifik wut Abasi idem fo, (2 Ñwed Timothy 2:15). Ke ntre Abasi oyom nditọ Esie ekpep se uduak Esie edide, man enyuñ enam enye.
Uduak Abasi ke ndinam nditọ esie esana edi man enye ada mmọ ọnọ idemesie, “Ufọk Abasi emi ọyọhọde ye ubọñ, minyuñ inyeneke ntọi mme erinwine mme oruk ñkpọ eke etiede ntre; edi man enye asana onyuñ anana ndo” (Ñwed Mbon Ephesus 5:26, 27).
Questions
MME MBUME- Ini ewe ke David akayak esit esie ọnọ Abasi?
- Nso ke Abasi ekekere abaña enye ke ini David ama akakabare edi edidem?
- Nso ke David akanam ke ini enye ama akanam idiọk ñkpọ onyuñ ayat Abasi Esit?
- David ọkọbọñ akam oyom ñkpọ iba. Mme ñkpọ emi ekedi nso?
- Nso ke Abasi anam ọnọ nnyin ke ini ema ekenyaña nnyin?
- Nso ke edinam asana anam ke esit owo?
- Siak ndusuk mme ñkpọ emi Abasi oyomde oto owo emi ema ekenam asana?
- Nso edi ntak emi Abasi anamde ikọt Esie esana?