Lesson 245 - Senior
Memory Verse
“JEHOVAH edi andibọk mi, ndinanake ñkpọ. Enye eyenam mi nsuhọre nna ke awawa mbiet: eyeda mi aka ke mmọñ nduọk-odudu. Enye eyedemere ukpọñ mi: eyeteme mi usuñ eti ido abaña enyiñ esie. Ndien ñko ke ini ndisañade ke itihere mfut mkpa, ndifeheke idiọk: koro afo odude ye ami; edi eto fo ye esañ fo edidọñ mi esit. Afo eyebri okpokoro ọnọ mi ke iso mme asua mi: eyada aran eyet mi ke ibuot; cup mi ọyọhọ ọduọi. Mfọn ye ima ikpọñ eyebine mi ke ofuri eyo uwem mi; ndien nyeduñ ke ufọk Jehovah ke nsinsi” (Psalm 23:1-6).Cross References
I Psalm Ekpemerọñ
1. Eda ima ye ukpeme Abasi ke idem ikọt Esie edomo nte ekpemerọñ ekpemede erọñ esie, Psalm 23:1; Isaiah 40:11; John 10:11-16; Mme Hebrew 13:20; 1 Peter 2:25
2. Eti Ekpemerọñ ada mme erọñ Esie aka ke ọtọ ediwak nti ñkpọ, emem ye eti uwem edude, Psalm 23:2, 3; Isaiah 49:10; Ezekiel 34:22-31
3. Odudu Ekpemerọñ ke ufọt erọñ akan odudu ye ndik mkpa ye afanikọñ, Psalm 23:4; 72:12-17; 91:1-14; Mme Hebrew 2:14, 15
4. Abasi ọnọ ikọt Esie ima ye uñwam Esie, okposuk edi nte mme asua ekande mmọ ekuk, Psalm 23:5; 31:19-24; Job 36:15, 16
5. Abasi ọnọ mmọ emi Enye amade, cup edidiọñ emi ọyọhode ọduọi, Psalm 23:5; 45:7; 92:10; Malachi 3:10
6. Nsinsi uwem edi udeme erọñ emi esinede ke otu erọñ Abasi, Psalm 23:6; 16:11; 2 Ñwed Corinth 5:1; Eriyarare 21:3, 4
II Psalm Eke David
1. Mbuọtidem David ke erinyaña Abasi edi ọkpọsọñ inyuñ ikpuhu; Psalm 27:1-3; Exodus 15:2; Psalm 46;2
2. David okoyom ndiduñ ke Ufọk Abasi ke nsinsi, koro do ke nsinsi uwem odu, Psalm 27:4-6; 31:19, 20; John 14:2, 3; Mme Hebrew 12:22
3. David ama ọbọñ akam oyom uñwam Abasi aka iso ke uwem esie, Psalm 27:7-9, 11, 12; Deuteronomy 4:31; Psalm 50:15
4. David etiñ ye uko abaña mbọm ye erinyaña Abasi, Psalm 27:10, 12, 14; Numbers 14:8; Psalm 3:5, 6; Isaiah 12:2
Notes
SE EKPEPDE EBAÑAEti Ekpemerọñ
Psalm ọyọhọ edip-ye-ita, edi kiet ke otu itie ñwed emi ediọñọde enyuñ emade eti eti ke ofuri Ñwed Abasi. Ikọ ima esie ye uyai ọdọñ ediwak owo esit ke ediwak emana, ke ini kpukpru oruk mfina, idomo mme mkpa. Nte enye ememde anam esit owo ama enye kpukpru ini.
“JEHOVAH edi andibọk mi, ndinanake ñkpọ” ọdọñọ kpukpru se ofuri Psalm ọyọhọ Edip-ye-ita ọwọrọde. Abasi edi Ekpemerọñ ọnọ ndinen owo, ndien ikọt Esie edi erọñ Esie. Mme owo eyom akpan akpan ubọk eke edidade mmọ usuñ ke ofuri uwem; ndien Abasi edi kpukpru oro, onyuñ akan, ọnọ ukpọñ eke ediyomde nda-usuñ, ima, ye ukpeme Esie.
Edi utom ekpemerọñ ndikpeme otu erọñ esie, koro mme erọñ esie mikemeke ndiyom mbiet ye mmọñ nnọ idem mmọ. Mme erọñ inyuñ ikemeke ndinyaña idem mmọ nsio ke ubọk mme idiọk unam, mme ñkpọ ndik eke ekande mmọ ekuk ke mme idiọk itie ke usuñ. Edi utom ekpemerọñ ndida mme erọñ esie usuñ mbe ke kpukpru ñkpọ emi okpoyomde ndinam mme erọñ esie idiọk mme ndinọ mmọ unan. Enye edi enye emi edidade uwem esie anyaña otu erọñ esie osio ke kpukpru ibak mme idiọk unam, mme eke ndiọi owo ye mme inọ, mme mme owot owo.
Enọ nnyin utibe ikọ ke Obufa Ediomi emi Jesus ọdọhọde mme owo ete ke Imọ idi Andikpeme erọñ. Enye ọdọhọ abaña Idemesie ete, “Ami ndi eti ekpeme-erọñ; eti ekpeme-erọñ ayak uwem Esie ọduọk kabaña mme erọñ” (John 10:11). Ukem ukem emi ke Jesus akanam ọnọ ikọt Esie, oro edi mme erọñ Esie. Enye ama ayak uwem Esie ọnọ ke ibuot mmọ, man mmọ ebọhọ enyene-ndik nsobo idiọk-ñkpọ ye akpatre ufen esie, oro edi nsinsi mkpa! Iyip Jesus, emi ekeduọkde ke krọs Calvary, edi usio-isop idọk-ñkpọ nnyin, nnyin ñko inyuñ inyene nsinsi uwem ke ndibuọt idem ke odudu emi odude ke Idim oro eyetde nnyin.
Ediwak Mbiet
Ekpep nnyin mi ete nnyin idinanake baba eti ñkpọ kiet, edieke nnyin isede Abasi inyuñ iyomde mfọn Esie. Nte ekpemerọñ adade mme otu erọñ esie aka ke mben suñ suñ idim, ye awawa mbiet, ebiet eke mme erọñ ediade udia enyuñ eñwọñde mmọñ nte ekemde, ntre ke Abasi ada ikọt Esie usuñ osim ebiet eke nsi-nsi kpukpru nti ñkpọ etode; oro edi, Akpa Odu-uwem Mmọñ emi edide Jesus Christ. “Ata nti owo eyedia ufọn” (Mme Ñke 28:10); ñko “Enye akada nti ñkpọ ọyuhọ mmọ emi biọñ ọdọñde” (Luke 1:53). Isaiah ama etiñ abaña Ekpemerọñ Israel ete: “Biọñ ididọñke mmọ; itọñ idinyuñ isatke mmọ; eyo ye utin idibọñke mmọ: koro anditua mmọ mbọm eyeda mmọ usuñ, eyeda mmọ aka ke ọtọ eke mmọñ otopde ọwọrọ” (Isaiah 49:10). Jesus ama ọdọhọ mbon nsat-itọñ ete, “Edieke owo ekededi okopde ñsat-itọñ, yak enye etiene Mi ediñwọñ” (John 7:37).
Mme eñwọñọ Abasi ke abaña ufọn ikpọk-idem ye ukpọñ nnyin itreke ke ini isañade ke ererimbot emi edi odu ọnọ nnyin ke nsi-nsi emana ye Abasi. Apostle John ama enyene ñkukut akwa Obio Abasi man ifiọk esisit ibaña ifure emi nti ikọt Abasi edinyenede. Enye ewet ete: “Ñkop ọkpọsọñ uyo nte otode ke ebekpo ọwọrọ ete, Sese, ebiet iduñ Abasi omodu ye owo. Enye eyenyuñ oduñ ye mmọ; ndien mmọ eyedi ikọt Esie, Abasi ke Idem Esie eyenyuñ odu ye mmọ, onyuñ edi Abasi mmọ. Enye eyekwọhọre kpukpru mmọñ-eyet ke enyin mmọ efep. Mkpa idinyuñ iduhe aba; eseme ye ntuaña ye ubiak idinyuñ iduhe aba; koro ebe-iso ñkpọ ema ebe efep” (Erinyarare 21:3, 4). Ikpaha owo idem ndien nte andiwet Psalm, ke Psalm ọyọhọ Edip-ye-itiaba etiñde abaña udọñ esie ntem: “Mmebeñe Jehovah ñkpọ kiet, ndien nyeyom enye; nte nduñ ke ufọk Jehovah ke ofuri uwem mi, man nse uyai Jehovah, nnyuñ ntim mbup ke temple esie: (Psalm 27:4).
David okoyom ndiduñ ke Itie-ukpono Abasi oro edi Obufa Jerusalem, ye Abasi ke nsinsi. Uduak esie, ke kpukpru ini emi enye abiatde ke ererimbot emi, ekedi ndikere mbaña uyai ye mfọn-mma Abasi ebe ke akam ye edituak ibuot. Edi unen ye ifet eyen Abasi ndiyom Abasi ke edisana Itie-ukpono Esie ke nditoro nnyuñ ntuak ibuot nnọ Abasi. Owo emi atabide onyuñ okutde nte Abasi ọfọnde, inyeneke udọñ inọ inyene ererimbot emi, edi ofuri udọñ esie edi ndiduñ ye Abasi ke nsinsi. Ndusuk andiwet Psalm ekenyene emi ke ekikere ke ini enye ekewetde ete, “O mbufo etabi, enyuñ ese nte Jehovah ọfọnde: ọfọfọn ọnọ owo eke eberede idem ye enye” (Psalm 34:8).
Idọñesit Ke Iso Abasi
Psalm 23 ye 27 ewut akwa uko eke Andiwet Psalm enyenede. Enye ifeheke idiọk ekededi emi editienede enye. Uko esie ọyọhọ ke ini enye etiñde ete: “Ndien ñko ke ini ndisañade ke itihere mfut mkpa, ndifeheke idiọk: koro afo odude ye ami; edi eto fo ye esañ fo edidọñ mi esit.”
Mkpa inyeneke aba ndik ye ubiak inọ mmọ eke efakde oto ke edikan emi odude ke ediset ke mkpa Christ. Enye ama akan mkpa, hell, ye udi ke ediset oro. Ke ini mkpa, ekim ekeme ndifuk uwem, owo onyuñ ekeme ndikop ubiak ke ekpri ini, edi ndik mkpa iduhe inọ Anditiene-Christ koro enye esede akwa Ekpeme-erọñ man ada enye usuñ.
“JEHOVAH edi uñwana mi, ye erinyaña mi; ndifehe anie? Jehovah anam itọñ uwem osọñ mi; ndibak anie?” Ibọrọ iduhe inọ utọ mme mbume emi, koro iduhe owo eke okponde akan Edidem ndidem, ye Ọbọñ mbọñ. “Edieke Abasi adade ye nnyin, anie edikeme ndibiọñọ nnyin?” (Ñwed Mbon Rome 8:31). Koro “mkpa ye uwem, ye mme angel ye mbọñ, ye ñkpọ eke edude ke emi, ye ñkpọ eke edidide, ye mme odudu, ye ukoñ ye utuñọ, ye ñkpọ efen ekededi eke ebotde, idikemeke ndidianare nnyin ke ima Abasi, emi odude ke Christ Jesus Ọbọñ nnyin” (Ñwed Mbon Rome 8:38, 39).
Cup Edidiọñ
David ama ekere abaña mme ukut ke ini edem ke uwem esie, ye ediwak mme asua emi ekeñwanade ndiwot enye; onyuñ otoro Abasi ke mme utibe edifak emi Abasi afakde enye. Nditim ntiñ Abasi ama ebri okpokoro edidioñ ye ukpeme ọnọ enye ke iso mme asua esie. Eketie nte ke ini ñkpọ ọsọñde ye enye akan, ntre ñko ke Abasi ọkọdọdiọñ odu ye enye. David ama ada akwa ima Abasi ye ntiñ-enyin eke Enye enyenede ọnọ erọñ Esie odomo ye cup emi ọyọhọde ọduọi. Etiñ ukem ikọ emi ke Psalm ọyọhọ Edip-ye-itiaba ke ini Andiwet Psalm ọdọhọde ete, “Koro ete mi ye eka mi ekekpọñde mi, ndien Jehovah emen mi akama.” Ima ete ye eka oto Abasi; ndien ke otu se ibọpde owo idian kiet, edi ata ọkpọsọñ ñkpọ ndisibe uruk ima ete ye eka mfep. Edi Andiwet Psalm etiñ ete oruk afanikọñ emi okpososim enye, oro edi, ete ye eka esie ndikpọñ enye, Abasi eyedọñ enye esit onyuñ omum enye akama.
Ọyọhọ Psalm Edip-ye-itiaba aka iso ke nditiñ mbaña ukpeme Abasi ye utọ usuñ nte Abasi odipde ikọt Esiemọ ke Ataya Esie ye ke iso Esie. Ufañ Ñwed Abasi emi ọsọñọ etiñ abaña akwa ima eke Abasi enyenede ọnọ ikọt Esiemọ, onyuñ eti nnyin abaña ukpep-ñkpọ Jesus ke ini Enye adade ukpeme Abasi ke idem ikọt Esie odomo ye unen emi obonde nditọ ke idak mba esie. Jesus ama ọdọhọ ke ini oro ete, “Adaña ediwak ini didie ke ñkoyom ndibon nditọ fo ọtọ kiet, kpa nte unen obonde nditọ esie ke idak mba esie, ndien mbufo ikonyimeke” (Matthew 23:37). Ke mme Psalm nnyin imokut ukem ekikere emi, koro ewet do ete, “Enye eyeda ntañ esie ofuk fi, afo eyenyuñ efehe oduk ke idak mba esie” (Psalm 91:4).
Mfọnido Abasi
Psalm 23 ye 27 etre ye ikọ idori-enyin ke abaña mfọn ye mbọm Abasi emi enyenede ikọt Esie. Idori-enyin David ete mfọn ye mbọm ekpetiene imọ ke ofuri eyo uwem esie, ama enen, koro owo eke odude uwem ndimenere ubọñ Abasi ke uwem esie enyene mme utip oto Abasi. Mme utip emi edọñọ idara-esit, emem ye nsinsi uwem emi otode mfọn ye mbọm Abasi Andikpon ñkan. Eñwọñọ Abasi edi: “Kufre mbet mi; edi yak esit for ekpeme mme ewuhọ mi: Koro eyekọrọ anyan usen, ye isua uwem ye ifure enọ fi” (Mme Ñke 3:1, 2).
David ama enyene eti ifet ndiyarade odudu erinyaña ye anana-utit mfọn Abasi ke uwem-esie, koro ukpọñ ye uwem esie ema edu ke afanikọñ ke ediwak ini emi ekebede. Ke mme oruk ini ntem, enye ama ọdọhọ ete, “Mikpedige nnimde ke akpanikọ nte ke ndikut ufọn Jehovah ke isọñ mme andidu uwem, (ñkpatak)” (Psalm 27:13). Emi edi ọkpọsọñ ubiom-ikpe ye ikọ ntiense ọnọ kpukpru mbon ifu emi kpukpru ini minamke utom eke odotde mmọ ndinam nnọ Abasi. Usen nnaneyin eyedi; ndien sia Andinyaña mididuhe, mmọ eke esinde ndinam utom nnọ Abasi eyetak nte mbiet iñwañ. Edi idighe ntre ye David. Mbuọtidem esie okodu ke odu-uwem Abasi, ndien enye ọnọ mmọ eke minyeneke oruk uko emi ke erinyaña Abasi item ete, “Bet Jehovah: sọñ idem, ndien enye eyesọñ fi esit: tim bet Jehovah” (Psalm 27;14).
Questions
MME MBUME- Anie idi Andikpeme erọñ?
- Nso idi utom ekpeme-erọñ?
- Nso edi ntak emi mme erọñ eyomde andikpeme?
- Nso idi ntak emi David okoyomde ndiduñ ke Ufọk Jehovah ke nsinsi?
- Didie ke Psalm Edip-ye-itiaba ọsọñọ etiñ abaña saña-saña ima Abasi ye ikọt Esie?
- Eda didie ima ete ye eka edomo ye ima Abasi?