Lesson 246 - Senior

Memory Verse

“Jehovah etie ufan ye mmọ eke ebakde enye, ndien enye eyeteme mmọ ediomi esie” (Psalm 25:14).

Cross References

I Uko Ke Akam

1. Andiwet Psalm ama Ọbọñ akam, onyuñ ọfiọk ete ke Abasi eyebọrọ, Psalm 25:1-3; Matthew 7:7, 8; Mme Hebrew 11:6; 1 John 5:14, 15

2. Ekebọñ akam emi ke ofuri esit ndifiọk usuñ ye uduak Abasi, Psalm 25:4-7; John 7:17

3. Ndifiọk edu Abasi ada mbuọtidem esin ke esit owo Abasi, Psalm 25:8-11; John 3:16; 1 John 4:10

4. Eyeda mmọ emi eteñede Abasi esin ke ediomi Esie, Psalm 25:12-14; Mme Hebrew 8:6; 9:14, 15

5. Mfọn-mma ye edinen ido eyenyaña eyen Abasi osio ke kpukpru ukut esie, Psalm 25:15-22; Mme Hebrew 10:35, 36

II Ñkpọ-Ndik Eke Ebetde Mme Andikọbọ

1. Ema ekot Abasi ete etiñ enyin ese mme ndiọi odunam owo, Psalm 94:1-4

2. Eketie nte idiọk-ñkpọ ndomo kiet idiọkke ikan se ekpenamde, Psalm 94:5, 6

3. Mme idiọk owo ke ndudue ekere ete ke Abasi ikwe edinam mmọ, Psalm 94:7; Ñwed Mbon Galatia 6:7

4. Andibot kpukpru ñkpọ etetiñ enyin ke kpukpru idaha ke ererimbot, Psalm 94:8-11; Genesis 6;5; Ñwed Mbon Rome 3:23

III Emem Emi Enyenede Mmọ Eke Ekọbọde

1. Abasi enyene uduak ke ntunọ ikọt Esie, Psalm 94:12-14; Mme Hebrew 12:5-11

2. Edinen ido eyekan ke akpatre, Psalm 94:15-18; Isaiah 33:14-17

3. Nti eñwọñọ Abasi ekem se edade ebiọñọ andidiọk, Psalm 94:19-23; Ñwed Mbon Rome 8:31, 33-39

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Ata Ọbọñ Akam

Edidem David ke akpanikọ ekedi owo ọbọñ akam. Ke emana emi owo mmikotimke ifiọk ufọn ye odudu akam, ke ediwak idaha edidem Israel ama esibọñ akam onyuñ ọbọ Abasi mme nti ñkpọ. Uwem edibọñ akam emi ekedi ndibe ñkpọ emi ọkọnọde David edikan ke uwem esie ye odudu emi enye ekenyenede ke otu owo. Abasi Akani Ediomi osuk edi Abasi Obufa Ediomi, ndien ukem Abasi oro emi okokopde akam David osuk ododu ke Heaven ndibọrọ akam mmọ emi eyomde Enye ke ofuri esit mfin emi. Eneñere etiñ ewut ufọn edibọñ akam ke ini Eti-mbuk emi, ndien akpana nta mme ọbọñ akam edu kpukpru ini tọñọ nte Christ okoduk ke ererimbot. Edi ñkpọ mbọm nditiñ nte ke mme owo isọpke ndida ifet edibọñ akam nnam ñkpọ, emi edide usuñ odudu emi ererimbot akanam mifiọkke, oro edi ñkukure usuñ ndinyene uñwam nto Abasi ke kpukpru se owo oyomde. Nso inyene ke nnyin ikpama ndinọ man inyene mme edikan emi ewetde ke Ñwed Abasi? Owo emi amade ndibọñ akam nte mme owo oro ekebọñde ke Ñwed Abasi ekeme ndinyene ukem edikan oro ke ñkpọ ekededi ke uwem esie. “Edieke mbufo eduñde Mi ke idem, ikọ Mi onyuñ oduñde mbufo ke esit, ebeñe se eyomde, ndien eyenam enọ mbufo” (John 15:7). Emi edi itiat idak isọñ edidiọñ Abasi ọnọ ndinen owo.

Mkpe ubọk emi abaharede ke ikpehe inañ edu ke Psalm edip ye ition. David ama ọbọñ akam oyom efak enye esio ke ubọk mme asua esie, oyom item ke usuñ uwem, oyom edifen nnọ ke se ekeduede ke mme usen edem, ye nsin ifik nditọ Abasi. Psalm anañ ye duopenañ onyuñ ekpere ndidọñọ ukem mme akam emi, emi owutde akpatre nsobo idiọk owo ye nsinsi edikan emi anade ọnọ mmọ emi ebuọtde idem ye Abasi. David ọkọbọñ akam esie ọnọ Abasi. Enye ke idemesie ama etiñ ebeñe esie. Enye ama ọfiọk ete ke se ikponde ikan ọkọkọñọ ke enye ndidori enyin ke Abasi, akan enye ndiyom ufọn idem esie. Mme asua Abasi ema ese uwem David, kpa ntre ke mme asua Eti-mbuk ese uwem mme Anditiene Christ mfin. Edieke mbuotidem David ye edinim Abasi ke akpanikọ mikpakadaha kpukpru se Ikọ Abasi etiñde idi, mme asua David ikpedighe ndisak nnyuñ nsin enye ke ndek ikpọñ edi mmọ ekpesuene Abasi Enyọñ ñko. David ama ọfiọk ete ke eyeborọ akam imọ, koro owo ikemeke ndineni nte ke Abasi ekeme ndibọrọ akam.

Nditọ Abasi ifañ eneñere enyene nsọñọ nda ke Ikọ Abasi ke abaña ukọk udọñọ mme edifak nsio ke afanikọñ, enyuñ esọñọ eda ke ufọt nsahi ye ukọbọ mme idiọk owo? Edieke Abasi etrede ndibọrọ akam ke utọ ini oro eyesuene enyiñ Esie nko; edi mbuọtidem inanake ibọrọ, ndien Abasi eyekpono enyiñ Esie kpukpru ini. Owo ekededi emi ọsọñọde ada ye Abasi onyuñ akade iso ndibuọt-idem ye Enye, eyekut ibọrọ akam esie ndien eyetoro enyiñ Abasi.

Ndiyom Usuñ Abasi

Ndifiọk Abasi nnyuñ nsaña ke usuñ eke Enye onimde edi ñkukure ñkpọ se owo akpanamde ke uwem esie. Nnen-nnen akam eyesine owo ndibeñe Abasi man ọfiọk se enye akpanamde, koro oro edi usuñ emi adade owo aka enyọñ, ndien edieke nda-usuñ miduhe owo ekeme ndisọsọp nsop usuñ. Mme ñkpọsọñ ini eyedu ke usuñ uwem, edi Abasi eyetim eteme mmọ emi eyomde item Esie. David ama enyene esit emi enye okoyomde Abasi edinyaña esie ada enye usuñ. Enye ekedi owo emi mikananake ifiọk ererimbot emi, edi enye ama ọfiọk ete ke ifiọk ererimbot emi ididaha mfọn Abasi isọk enye.

“Wut mi usuñ fo, O Jehovah.” Abasi akaka iso ndiyarare Idemesie suñ-suñ nte nnyin ifiọkde ke mbuk-eset. Ekese nditọ owo enyuñ ekpep ndifiọk se Abasi oyomde oto mmọ. “Abasi, emi akadade mme prophet etiñ ikọ ukpuhọ-ukpuhọ ye ke nsio-nsio usuñ ọnọ mme ete nnyin ke eyo oko, ke ukperedem ini emi ama etiñ ọnọ nnyin ke Eyen; emi Enye ekemekde onim, ete edidi andinyene kpukpru ñkpọ, okonyuñ adade ubọk Esie obot ekondo” (Mme Hebrew 1:1, 2). Jesus ekedi ke ererimbot ke ntak ndiyarare Abasi Ete nnọ ubon owo, ndiwut owo nte ekpedude uwem man ekem ye uduak Abasi, ndinyuñ nnọ Idemesie nte akakan uwa ke abaña idiọk-ñkpọ ererimbot. Jesus ọkọdọhọ ete, “Ami ndi usuñ ye akpanikọ ye uwem: owo baba kiet itieneke Ete, ibọhọke ebe ke Ami” (John 14:6). Ke mme owo eyomde ndifiọk uduak ye usuñ Abasi mfin, mmọ eyekut Jesus. Ke nditim ntiene nde ikpat Esie, mmọ eyesim ebiet eke mmọ eyomde ndika. “Ekọm enyene Abasi ke enọ Esie emi ayañade edeme,” oro edi nsọñ-urua edidiọñ emi enyenede nditọ owo.

Usuñ uwem emi edi utibe usuñ. Andiwet Psalm etiñ abaña enye nte usuñ mbọm ye akpanikọ. Ikọ ntiense Anditiene Christ edi ke enye edi usuñ emem, idara ye edikan idiọk-ñkpọ. Mme ikọ idara emi nditọ Abasi esitiñde ke ini ekade ndibọ utip mmọ ke edade edomo ye eseme mme idiọk owo ke ini mkpa mmọ, akpana otim ayarare owut ete ke usuñ Abasi edi usuñ eke ọfọnde akan. Kpukpru mmọ eke esañade ke ọkpọ-usuñ edinen ido efiọk mme idara eke edude ke esit, ndien kpukpru nditọ Abasi ke ekpe nditọ ererimbot ubọk ete mmo edomo usuñ emi ese ke uwem mmọ enyuñ ekut nte mmọ edinyenede akwa uyuhọ ke idem mmọ.

Ndikpep Mme Anam Idiọk

Abasi etiñ ke Ikọ Esie ete ke Imọ inanake ñkpọ ntiense ibaña Idemesie ke ererimbot. Ke usuñ kiet mme eken, anam idiọk eyefiọk ete ata Abasi odu, ndien edieke enye editienede nda usuñ emi Abasi ọnọde kpukpru owo ke esit, anam idiọk oro eyesọp ndisim ifiọk emi enye enyenede ke idem esie abaña Abasi. “Ata uñwana emi anamde enyin añwaña kpukpru owo okoduduk ke ererimbot” (John 1:9). Kpukpru owo emi minamke ñkpọ inọ Abasi enyene ntak ndinọ, edi etiñ enọ nnyin ete ke ntak baba kiet idiñwamke owo ke iso Afia Ebekpo Ubierikpe, ke ini edikpe ikpe mme idiọk owo. Ñwed Abasi etiñ ọnọ nnyin ete ke mmọ emi edidade ke iso itie ikpe ke usen oro idinyeneke se etiñde, koro Abasi ama otim ekpep mmọ ñkpọ, ke idem itie idiọk-ñkpọ mmọ; man añwam mmọ ebọhọ nsobo edieke mmọ ekpekekpañde utọñ.

Odu ediwak usuñ eke Abasi adade ekpep anam idiọk ete ke Abasi odu, onyuñ “edi Andinọ mmọ emi eyomde Enye utip” (Mme Hebrew 11:6). Nnyin imeti mme ikọ ntiense mmọ emi ekekerede ete ke mme imọ ifiọkke ñkpọ ibaña Abasi, edi ekekotde Enye ke ini afanikọñ ye ukut, enyuñ ekut nte Abasi anamde ñkpọ abaña mmọ onyuñ ọborọde akam mmọ. Mmọ ekedi mme idiọk owo, ih; edi tọñọde ke ini oro aka iso mmọ efiọk ete ke Abasi odu ke Heaven ke eyenyuñ ọbọrọ akam. Ini ama edi emi mmọ ekebọñde akam eyom edifen eto Abasi enyuñ ekut Jesus nte Andinyaña mmọ. Mme anam idiọk-ñkpọ eken ema enyene ifet ndisobo ye nditọ Abasi; ndien ke ekutde nte mmọ edude uwem owo Abasi ke usen ke usen, oro anam mmọ eyom Andinyaña ke idem mmọ. Mme ikọ ke Ñwed Abasi, ikọ ntiense ke efak, ukwọrikọ ke ufọk Abasi, se emiñde ke mme ñwed Ikọ Abasi, emi edi mme usuñ ifañ emi Abasi adade anam esit nditọ owo enyene ifiọk ebaña Enye. Ñkpọ kiet edi akpanikọ, oro edi ke “Jehovah ọfọn onyuñ enen: mmọdo enye eyeteme mme idiọk owo usuñ.” Edieke owo ekededi anade nte ọborọ abaña mme idiọk-ñkpọ esie ke usen ikpe, edidi koro enye ekesinde ndikpañ utọñ nnyuñ nnam se akpanade nte anam, emi enye ekenyenede ifiọk abaña. Edieke emi ekedide akpanikọ ke eyo uwem David, akam edi akpanikọ akan ke emana nnyin emi. “Nte mmọ ikokopke? Ke akpanikọ mmọ ema ekop. Uyom mmọ ọmọwọrọ ke ofuri isọñ, Ikọ mmọ enyuñ esim utit ererimbot” (Ñwed Mbon Rome 10:18).

Usiene

Okposuk edi nte Abasi ọfọnde onyuñ enende, nditọ owo inyeneke unen ndikere nte ke Abasi idikpehe ikpe inyuñ inọ idiọk owo ufen. Abasi ekeme ndiyak idiọk owo odu uwem ke ediwak isua, man ọnọ enye ifet ndikabare esit. Ekese ini esitie nte ke mme owo ekeme ndinam oruk idiọk ñkpọ ekededi ndian Abasi ye ikot Esie, enyuñ ebọhọ ufen; edi Abasi emi, “usiene” enyenede Enye, ọmọfiọk kpukpru edinam owo, eyenyuñ ọnọ idiọk owo utip. “Yak edi nte idiọk owo anamde idiọk ido utim ikikie, onyuñ ebigi anyan uwem, edi ami mmotim mfiọk nte ke edifọn ye mmọ eke ebakde Abasi, eke ebakde enye ke iso: edi idifọnke fọn inọ idiọk owo, edi enye eyemuhọ uwem nte ukpọñ: koro enye mibakke ke iso Abasi” (Ecclesiastes 8:12, 13).

Ikpikpu ekikere iba edu ke esit owo emi osuk akade iso ke edinam idiọk inyuñ ikereke ndikabare esit. Ke akpa ifet enye ekere ete ke mme idiọk-ñkpọ esie idiyarakede; edi Abasi etiñ ye kpukpru idiọk owo ete “ndien mbufo etim efiọk ete ke idiọk ido mbufo eyesim mbufo” (Numbers 32:23). Andiwet Psalm obup mbume emi owo mikemeke ndifaña ete: “Nte anditọ utọñ idikopke? Nte andibot enyin idikwe ñkpọ? Nte Enye emi ọnọde mme idut ufen iditunọke, Enye emi ekpepde owo ifiọk?” Andibot emi ọkọnọde owo ukeme edikop ikọ, nte Enye inyeneke ukem ukeme oro ndikop ñkpọ, ke idem idaha eke okponde akan? Abasi emi okopde akam ndinen owo, nte Enye inyuñ ikopke mme ikọ ndiọi owo? Abasi emi okutde ebeñe ke esit owo emi enyenede udọñ ke abaña ima Abasi mbemiso enye etetiñ, nte Enye ñko ikwe ndiọi ekikere ke esit, okposuk edi nte misioho itiñ? Nte Enye ọnọde mme okpono ndem ufen ke abaña mme idiọk ido mmọ, kpasuk ntre ke Enye edikpe ikpe ọnọ mmọ emi edude ke idak uñwana Ikọ Esie. Ke akpan, Abasi ọmọfiọk kpukpru ekikere esit owo onyuñ okut kpukpru idiọk-ñkpọ. Kpukpru idiọk edinam emi owo mikabakede esit ikpọñ, ewet esin ke Ñwed Abasi. (Se ke Eriyarare 20:12).

Ọyọhọ nsu-nsu ekikere iba efen emi mme owo enyenede edi, ke ufen eke edinọde ke ntak idiọk-ñkpọ edieke ayararede idisọñke odudu nte emi Ñwed Abasi etiñde. Nsinsi ini ọniọñ onyuñ ọdiọk ye anam idiọk, ndien owo ikpadaha enye inam mbuburu. Mme ikọ Jesus, Eyen Abasi, ke abaña ebiet iduñ idiọk owo ke ini iso, akpana oduri kpukpru owo utọñ man ekuka do. Ikọ ntiense owo inyene ke mbuk Lazarus akpana otim owut owo mme ndutuhọ hell man anam kpukpru owo efehe ekpọñ usuñ emi adade owo aka nsobo. Se John okokutde ke ini enye ekesede mme ererimbot ini iso, ayarare owut enyene ndik ufen emi enimde enọ idiọk owo. Kudomo Abasi use man okut nte eduọkde ukpọñ fo ke mkpọdiọhọ ikañ, edi fehe bọhọ iyaresit ekedidide ke ndifehe mbine edisana Abasi mbọm ye ima.

Andiwet mme Psalm emi ama etre ye ekikere edikan emi enyenede mmọ eke ebuọtde idem ye Abasi. Me okpono ndem ekeme ndidama enyuñ ekere ikpikpu ñkpọ, edi ndinen owo eyenyene edikan ke akpatre. Abasi eyesuk aka iso anam ikọt Esie ebiet Enye ke edinen ido ye ke edisana uwem, tutu Enye ada mmọ okosim ke Heaven. Mfọn mma emi ke idem mmọ emi edide Ñwan Ndọ Christ, ekese idaha esito mme asua Eti-mbuk ke ndikọbọ Ufọk Abasi, onyuñ oto mme ufen ye ukut, ye ntunọ edi Jesus edi Anditọñọ ye Andinam mbuọtidem nnyin ọfọn ama, idinyuñ iyakke owo baba kiet asaña ebe ke se enye mikemeke ndibiom. Idori-enyin Anditiene Christ iduhe ke mme ñkpọ ererimbot emi. Idori-enyin esie ọkọñọ ke mme ñkpọ Heaven, ndien idori-enyin emi inamke owo but, koro enye inyeneke se ekemede ndida ndomo.

Questions

MME MBUME

1. Nso idi ntak emi David okotimde ọbọñ akam ete mme asua esie ekukan enye?
2. Nso ke andiwet Psalm okoyom Abasi owut enye?
3. Siak ndusuk edu Abasi emi akam emi abañade?
4. Tiñ ndusuk edidiọñ ndinen owo.
5. Nso ke Ñwed Abasi etiñ abaña usiene? Enye enyene anie?
6. Didie ke Abasi ọfiọk ke ini enamde idiọk-ñkpọ?
7. Nso idi ntak eke ikọt Abasi ebede ke ukut ediwak ini, edi mme idiọk owo eforo?
8. Tiñ wut ukpuhọre ke ufọt edinen owo ye idiọk owo ke nsinsi ini.
9. Didie ke edinen owo akan ke akpatre? Anie edi ebiet ubọhọ mmọ?