Lesson 240 - Junior
Memory Verse
“Ndisime owo ọdọhọ ke esit esie, ete, Abasi iduhe” (Psalm 14:1).Notes
Edianare Ekpọñ Abasi
Abasi ekedemere spirit David ndiwet mme Psalm emi. Mmọ ewut nnyin but ye mbubiam emi odude ke idiọk-ñkpọ.
Edieke satan añwanade ndinam nnyin ikere ite idiọk-ñkpọ isuk idiọkke nte ekpekerede, yak nnyin iti ite ke satan itiñke akpanikọ. idiọk-ñkpọ kiet ke uwem owo anam enye edi idiọk owo. Man ebat owo esin ke otu mme idiọk owo idighe tutu enye ananam ediwak idiọk-ñkpọ, mme se ekpekotde akamba idiọk-ñkpọ. Ñko idighe tutu owo ededi akamba owo, “Eyediọñọ idem eyenọwọñ ke ido esie, mme se enye anamde asana, mme onyuñ enen” (Mme Ñke 20:11). Nditre ndinyene erinyaña, unana ndinam se Abasi ọdọhọde enam, ye editre ndinam esit nnyin enen ke enyin Abasi, eyenam nnyin itre ndinyene ebuana ye Abasi.
Mmọ emi edianarede ekpọñ Abasi edi ndiọi owo. Idiọk-ñkpọ kiet adadianare owo ọkpọñ Abasi. Prophet Isaiah ọkọdọhọ mme owo ete “Mme idiọk-ñkpọ mbufo emedianare mbufo ye Abasi mbufo, mme oburobut ido mbufo emenyuñ edip mbufo iso Esie” (Isaiah 59:2). Solomon ọkọdọhọ ete “Jehovah ada nsan-nsan yemmeidiọk owo” (Mme Ñke 15:29).
Edibọñ Akam
Koro minọhọ mme owo ufen ndo-ndo oro mmọ enamde idiọk-ñkpọ, iwutke ite ke Abasi ikwe inyuñ ifiọkke ibaña mme idiọk-ñkpọ mmọ. Eketie David nte Abasi ikesehe ikpọ idiọk-ñkpọ emi okodude ke uwem mme owo. Nte ñkpọ eke enye ọkọnọde etop, David ama etiñ ye Abasi abaña idiọk owo. Nte owo eke enyenede mfighe ke esit ke abaña mme ukpọñ emi etakde, emi okpoñyuñ amade ndikut mme owo ewọñọrede ekpọñ idiọk usuñ mmọ, David ama ọbọñ akam. Mme Psalm emi etie nte mme akam emi ebọñde enọ Abasi. David eketiñ ye Abasi abaña mme idiọk-ñkpọ emi enye okokutde ke uwem mme owo. Ndusuk owo eka ebine mbon efen nditiñ mbaña idiọk-ñkpọ emi mmọ ekutde. Ndusuk esuan idiọk etop. David ọkọbọñ akam. Ke nditiene uwut-ñkpọ David, eyak nnyin, ke itiñde ibaña idiọk-ñkpọ ke uwem mbon efen, itiñ ñko inọ Jesus ke akam.
Esit Idiọk Owo
Mme Psalm emi ewut nte owo anamde ñkpọ ke esit esie mminenke ye Abasi. Ediwak mme anam idiọk, ikpamaha nte esinde mmọ ke otu mme idiọk owo. Mmọ ekeme ndidọhọ ete uwem mme imọ itimke idiọk. Edi edieke Abasi mikpuhọke esit owo inyuñ isin ima esie, owo oro osuk edi idiọk owo. Prophet Jeremiah ete “Esit abiaña akan kpukpru ñkpọ, onyuñ abiara fap” (Jeremiah 17:9).
Ekeme ndidu mme anam-idiọk emi eduede esisit ke se etiñde, emi enyuñ ekpemede edinam mmọ, edi mmọ edue enyuñ enyene ubiom-ikpe ke iso Abasi koro idiọk-ñkpọ edu ke esit mmọ. Jehovah ese esit (1 Samuel 16:7). Odu mbon efen emi miyomke nditiñ idiọk ikọ mme ndinam idiọk-ñkpọ edi mmọ ikemeke ndiñwam idem mmọ koro idiọk-ñkpọ odude ke esit mmọ. Apostle Paul ọkọdọhọ ete ke imọ ikenyeneke uñwam mbem iso enyaña imọ, ke imọ ikanamke nti ñkpọ eke ọdọñde imọ ndinam edi ikabare inam mme idiọk emi midọñke imọ ndinam (Ñwed Mbon Rome 7:19). Ke ema ekenyaña Paul, akwa ukpuhọre ama odu ke uwem esie. Paul ama aka iso ke ikọ ntiense esie ke ndidọhọ ete ke edi Jesus Christ akañyaña imọ, ke odudu odu ọnọ andinam utom Abasi; ndien enye ọdọhọ ete ke baba ñkpọ kiet ididianakere imọ ke ima Christ (Ñwed Mbon Rome 8:35-39). Paul ọkọdọhọ ete, “Edi ke kpukpru ñkpọ emi nnyin imakan, inyuñ idọdiọñ ikan, oto ke Enye emi akamade nnyin.” Paul ama ọnọ Abasi ekọm “emi ọnọde nnyin erikan, oto ke Ọbọñ nnyin Jesus Christ (1 Ñwed Corinth 15:57). Ke ema ekenyaña Paul, uwem esie ama ọkphọre. Idiọk-ñkpọ ikakanke enye aba; enye ama akan idiọk-ñkpọ.
Ñkok-Idem
Ediwak Psalm etiñ enọ nnyin ebaña idiọk owo, nte mmọ enamde ye Abasi ye se Abasi ekerede abaña mmọ. Idiọk-ñkpọ edi ñkpọ mbubiam ke enyin Abasi. Abasi inyeneke inemesit ibaña idiọk-owo (Psalm 5:4). Jehovah asasua kpukpru mme anam idiọk-ido (Psalm 11:5; 5:5). Abasi añwañwana ye mbon iseri, edi ofọn ido ye mbon nsukidem” (1 Ñwed Peter 5:5).
David etiñ abaña idiọk owo nte owo ñkok-idem. Yak ise se ñkok-idem ekemede ndinam ke owo. Ñkok-idem anam owo ekere abaña idem esie akan ndikere mbaña Abasi nnyuñ nyom Abasi (Psalm 10:4). Enye anam owo edi ibuk, tutu osim idaha eke enye otukde mmọ efen ọbọ ufọn mmọ onyuñ anam ñkpọ didie didie ye mmọ (Psalm 10:2). Ñkok-idem anam owo obure mbure ke mme ñkpọ eke esit esie ọdọñde utu ke uduak Abasi (Psalm 10:3). David ekedi uwut-ñkpọ Anditiene Chirst. Enye ọkọdọhọ ete, “Ukpọñ mi eyeda Jehovah obure mbure” (Psalm 34:2).
Ñkok-idem anam idiọk owo anam kpukpru ñkpọ emi minemke Abasi esit. Mme idiọk owo eyuhọ ke idem mmọ inyuñ iyomke owo efina mmọ (Psalm 10:6). Mmọ enyene uyuhọ ke idem mmọ, etañ idem ebaña mme usuñ mmọ. Mmọ ebiaña idem mmọ ke enyin mmọ (Psalm 36:2). Mmọ enyene mbukpo idori-enyin ete ke mme imọ “ididuhe ke idiọk.” Idiọk owo inyeneke udọñ inọ Abasi inyuñ ikereke ibaña Enye (Psalm 10:4). Mmọ inyeneke uteñe inọ Abasi (Psalm 36:1). Mme idiọk owo eyut ubierikpe Abasi enyuñ etoro mmọ eke Jehovah asuade (Psalm 10:3). Mmọ eduak ibak enyuñ enam idiọk-ñkpọ (Psalm 36:4). Mme idiọk owo efik nnen-nnen ubierikpe enim ekere ete ke Abasi emefre, mme, inyuñ ikwe idiọk-ñkpọ mmọ (Psalm 10:11). Ñkok-idem edi idiọk-ñkpọ sia enye midighe nsuhọridem ye ifure-ifure ido emi Jesus ekekpepde okonyuñ anamde owut ke uwem Esie ọnọ mme andinim ke akpanikọ. Jesus ọkọdọhọ ete, “Emen ọkpọnọ Mi ekọñọ ke itọñ mbufo, enyuñ ekpebe Mi; koro mmenyene ifure-ifure ido nnyuñ nsuhọridem ke esit; ndien mbufo eyekut nduọk-odudu enọ ukpọñ mbufo” (Matthew 11:29).
Ukọbọ
David etiñ abaña ñkpọ efen emi esiwakde ndikut ke uwem mme idiọk owo, oro edi udọñ ndikọbọ ndinen owo kpa ikọt Abasi. Odu ndusuk ndiọi owo emi miyomke Abasi, minyuñ iyomke owo efen etiene Abasi onyuñ ọbọ mme edidiọñ Esie. Mme idiọk owo etie nte mme unam emi ewotde mme unam efen eta, nte ekpe eke ebetde ifet ndifrọ mmum unam udia esie. Enyin mmọ ewuk ese ndinen owo ke idiọk; mmọ edibe ebet ndimum eti owo.
Jesus ama ọyọ ukem ukem ukọbọ emi “Ke ini mmọ eyomde ndimum Enye” (Matthew 21:46). Mmọ “ekeduk odu, nte mmọ edikọkde afia imum Enye ikọ-inua” (Matthew 22:15). Mmọ ema ekpeme Jesus enyuñ edọñ mbon uyep “Man mmọ ekpemum Enye ikọ-inua” man mmọ ekpeyak Enye enọ odudu emi akarade (Mark 12:13; Luke 20:20)
Jesus ama ọdọhọ mbet Esie ete ke mmọ eyenyene ukọbọ (Matthew 5:11, 44). Ema etiñ ikọ nsu edian mbet enyuñ enuk mmọ esin ke ufọk mkpọkọbi (Utom Mme Apostle 5:17-20; 12:3-5; 16:19-24). Ediwak mmọ emi eketienede Christ ekedo mmọ emi ekewotde mmọ ke ntak Christ ye Eti-mbuk Esie. Mmọ emi ekekut ete ke oro edi eti ifet ọnọ mme imọ ndiduọk uwem mme imọ ke ntak Christ, ndien mkpa mmọ ekedi utibe ñkpọ emi okowutde ima Jesus ye mfọn ye odudu Abasi ke esit mmọ. Okposuk edi nte nditọ Abasi emi ekeduọkde uwem mmọ, edi mmọ ema esọñọ emum mbuọtidem mmọ ekama. Emi edi se ikponde ikan, koro ukpọñ mmọ eyedu uwem ke emem ke anana ibat emana ke nsinsi. Jesus ama ọdọhọ ikọt Esie ete, yak mmọ ekufehe mmọ eke ewotde ikpọkidem, edi mikemeke ndiwot ukpọñ. Owo ekpefehe Abasi koro idiọk-ñkpọ ye nsọñ-ibuot ke mme Ibet Abasi eyenam ukpọñ odu ke ndutuhọ ke nsinsi ke hell (Matthew 10:28).
Mmọ Emi Ebuenede Ke Spirit
Esit emi ọyọhọde ye idiọk-ñkpọ anam inua etiñ nsu ye oburọbut ikọ adian nditọ Abasi akpan-akpan. Mme ubuene emi David etiñde abaña edi mbon emi edide mbon nsuhọridem ye mme “ubuene ke spirit.” Jesus ama etiñ ete ke mme mmọ emi edu ke otu mme mmọ eke ediọñde (Matthew 5:3). Idiọk-ñkpọ ke esit owo anam owo asak mme mmọ oro eke edoride enyin ke Abasi nsahi (Psalm 14:6). Enye etiñ ikọ ke ido abiaña ye ñkari onyuñ odip usua ke esit esie (Mme Ñke 26:26). Ke abiaña ye ñkari ke enye odomo ndikan nditọ Abasi. Ekikere idiọk-owo edi ndibiaña ndinyuñ nsobo (Psalm 14:4; 10:8).
Idiọk-owo aduak ibak abaña eti owo. Ndusuk ini ke okoneyo, mmọ edemere eduk odu enyuñ enam idiọk uduak ebaña nditọ Abasi (Psalm 36:4). Emum mmọ ke mme idiọk uduak mmọ (Psalm 10:2; 9:16). David ama etiñ ete, “Afia emi mmọ edipde omomum mmọ ukot” (Psalm 9:15). Ke Ñwed Mme Ñke, nnyin imokot ite, “Owo eke otibide obube eyeduọ ke esit: ama akpat itiat, itiat eyefiak ọtọ enye” (Mme Ñke 26:27).
Ke Ñwed Esther, odu uwut-ñkpọ emi abanade owo emi ọkọduọde oduk ke afia emi enye ọkọkọkde. Owo ibak kiet emi enyiñ esie ekedide Haman, ekedi asua ye nditọ Jew koro Mordecai ama anam akpanikọ ọnọ Abasi, ke ntre, enye ikonuhọke inọ Haman (Esther 3:2). Haman ama ọtọñọ utom ibak esie onyuñ ekere ete eyeyiri Mordecai ewot. Haman ama ọbọp itie uyiri-owo ebeñe ndiwot Mordecai. Edi kpukpru ñkpọ ema ekpuhọre ekpọñ nte enye ekekerede. Ahasuerus, edidem ama okop abaña usua emi Haman ekenyenede ọnọ Mordecai kpa owo emi “ọkọdọhọde se ifọnde abaña edidem” (Esther 7:9). Ahasuerus ama ọnọ mordecai, owo akpanikọ oro ukpono ye inyene emi Haman ekekerede ete ke edi imọ idinyene. Edidem ama ọnọ uyo ete esobo Haman, emi ọkọyọhọde ye ibuk ye ebiọ, emi esit esie ñko ọkọyọhọde ye ibak ke abaña nditọ Abasi. “Ntre ke mmọ eyiri Haman ke eto oro enye ekebeñede onim ọnọ Mordecai” (Esther 7:10).
Unana Mbat-Ibuot
David owut ndisime emi odude ke mme edinam idiọk owo. Enye (Idiọk owo) owut unana ifiọk ke ndiyik ukara ye odudu Abasi ke abaña kpukpru ñkpọ, koro, ke usen kiet kpukpru edọñ eyetọñọ enọ Ọbọñ, ndien kpukpru edeme eyenyuñ eyarade ete Christ edi Ọbọñ (Isaiah 45:23; Ñwed Mbon Philippi 2:9-11).
Mme idiọk owo edọhọ ete mme imọ ibakke Abasi (Psalm 36:1). Akande oro, mme idiọk owo edọhọ ete Abasi iduhe. Mme mmọ oro eyikde enyuñ ekañde Abasi enam ntre koro mmọ eyomde nte Abasi mikpoduhe, koro mme utom mmọ ediọkde. “Nte kpukpru mme anam-idiọk ifiọkke ñkpọ?” Mmọ enam ñkpọ nte mme ndisime ye mme anana ibuot, koro owo ekeme ndiyarade nfiọk ọyọhọ-ọyọhọ ke idemesie nte ke Abasi odu. Usuñ inyuñ iduhe ndifaña akpanikọ emi, edi mme idiọk owo ema ndikere ntre, nnyuñ mbiaña, nnyuñ ntuk idem mmọ. Mme anam-idiọk edi ñkpọ but, koro mmọ edude ye ndedehe uwem (Psalm 14:1, 3). Mmọ inọhọ Abasi ukpono, inyuñ inamke eti ñkpọ inọ idem mmọ.
Ñkpọ Ndik
Ke ebede idiọk owo ndidu idiọk ye ndisime uwem, ñkpọ ndik akanare enye okuk. Okposuk edi nte mme anam idiọk edọhọde ete ke mme imọ ifeheke ndik, oro isuhọkede ufen ye ukut eke edidorede mme mmọ emi etrede ndinam emem ye Abasi. Mmọ etuk idem mmọ ke nditre ndinyene nti ñkpọ ke uwem, oro edi nti ñkpọ eke Abasi enyenede ke ubet Esie ọnọ mme mmọ emi ebuọtde idem mmọ ye Enye, ndien eda nsobo enọ idem mmọ. “Mme idiọk owo eyefiak edem eduk ke hell, kpukpru mme idut eke efrede Abasi” (Psalm 9:17).
David ama ada se ibetde mme idiọk owo odomo ye mme edidiọñ emi ebetde mme mmọ eke ebuọtde idem ye Abasi. Mbọm inyuñ iduhe inọ mme mmọ eke mikabakede esit, edi, “ima Jehovah ebigi ke nsinsi-nsinsi ye mmọ eke ebakde Enye” ndien “owo eke ọbuọtde idem esie ye Jehovah, ima eyekan enye okuk” (Psalm 103:17; 32:10). Ibak ye ubi edu ke idiọk-ñkpọ edi nti ñkpọ ye edisana ido edu ke Abasi enọ ikọt Esie. Uwem idiọk owo ayayat owo esit onyuñ ọyọhọ ye mme idorenyin emi ekpude, edi owo Abasi enyene ime ye uyuhọ
Abasi ekpeme ikọt Esie. Mmọ enyene uyuhọ ke spirit ọkọrọ ye ekese ñkpọ, oro edi “isek ufọk Fo” ye “akpa inem ñkpọ Fo” (Psalm 36:8). Mmọ edori-enyin ke Abasi ndinọ mmọ se mmọ eyomde nnyuñ mkpeme mmọ. Mmọ “enyuñ ebuọt idem mmọ ke mfut mba Fo” (Psalm 36:7; 91:1; Deuteronomy 32:11, 12).
Edi ke edinam ñkpọ nnọ Ọbọñ nnyuñ mbuọtidem ye Enye ye Ibet Esie ikpọñ-ikpọñ ke nnyin ikeme ndinyene uwem spirit ye uwak edidiọñ emi edude ke esit ke uwem enye emi ye ke uwem eke edidide. “Koro obube mmọñ uwem odude ye afo: nnyin iyekut uñwana ke uñwana fo.” Kot se Jesus eketiñde abaña uñwana ye uwem ke John 8:12 ye ke John 10:10.
Questions
MME MBUME- Mme anie edi mme idiọk owo?
- Abasi ekere nso abaña mme idiọk owo?
- Nso idianare idiọk owo ikpọñ Abasi?
- Siak mme ñkpọ emi edukde ke esit owo oto ñkokidem.
- Anie ọkọbọ nditọ Abasi?
- Nso idi ukọbọ?
- Nnyin isaña didie ifiọk ite ke Abasi odu?
- Nso idi ntak emi mme owo edọhọde ete Abasi iduhe?
- Da uwem anam idiọk-ñkpọ domo ye uwem owo Abasi.
- Nso ukpuhọre edidu ke nsinsi ini eke owo Abasi ye eke anam idiọk-ñkpọ?