Lesson 243 - Junior
Memory Verse
“Nnyin ima itomo Jehovah Abasi Israel inọ mmọ: ndien ikemeke aba ndituk mmọ” (Joshua 9:19).Notes
Edibọñ Akam
Akañ ama odu ke ini David ekedide edidem Nditọ Israel. Akañ ama aka iso ke isua ita. Ke ini unana udia emi, mme owo ema ekop biọñ, ndien David ama ọbọñ akam. Enye ama obup Abasi ntak emi akañ okosuk akade iso ntem. David ama owut ọniọñ ke ndineme ye Abasi ke abaña se iketibede. Ekedi ini emi ekeyomde uñwam, ndien David ikekemeke ndimen afanikọñ emi mfep. David ekeneme ye Abasi emi edide ñkukure andikeme nditiñ ntak akañ nnọ enye. Ndibọñ akam edi nnen-nnen ñkpọ ndinam kpukpru ini.
David ama enyene ukeme ndikpokot mme ọnọ item esie edi. Ndusuk ekeme ndidi mmọ ekpenọ enye ekikere kiet mme eken. Edi ke David ndisuhore mbine Abasi ke akam, ema enam enye ọfiọk ata akpan ntak emi akadade akañ edi. David ikebigike ke akam mbemiso ibọrọ edi.
Ediwak ini mme owo ekut ukut koro mmọ mibineke Abasi ke akam. Mme ini odu emi Abasi ayakde ubierikpe esie osim owo koro okutde idiọk-ñkpọ ke uwem mmọ. Ke mbọm ye ima Esie, Abasi esida mmọ usuñ tutu esim ebiet ubọñ akam man eduñọre se idide uduak Esie, edi mmọ idimaha ndibọñ akam. Afanekọñ kiet mme eken eyetiene mmọ, kpa ye oro, mmọ iyomke Abasi. Oto ke editre ndibọñ akam mmọ etaba edidiọñ ye uñwam Abasi. Ndusuk owo eka iso ke ediwak isua ke ufen, mfina ye idiọk-ñkpọ, inyuñ iyomke Abasi. Ke nditre akam, mme ke ndisik ini akam nim ke iso, owo eyeka iso ke unana ifiọk ye idiọk-ñkpọ mme ndudue. Edi nnyin imekeme nditre oruk mfina oro ke esit edieke isọpde ibọñ akam.
Mbon Gibeon
Abasi ama etiñ ọnọ David ete ke akañ okodu ke ntak emi Saul okowotde ndusuk mbon Gibeon. Mmọ ikedighe Israel okposuk edi oro mmọ ekeduñde ke ufọt Nditọ Israel ke ediwak isua. Mbon Gibeon ema eduñ ke isọñ Canaan edi Nditọ Israel ikowotke mmọ ke akpa ini mmọ ebede eduk isọñ oro. Nditọ Israel ema enam iman ye mmọ enyuñ enyime ndiyak mmọ edu uwem; koro mmọ ekedade ido abiaña ye ikọ nsu enam Israel eduk ediomi ye mmọ. Nditọ Israel ikobupke uyo Abasi ke ini oro, edi ke ema ekenam ediomi ema, Abasi ama oyom mmọ enim.
Ediomi
Nditọ Israel ema edifiọk ndien nte eñwọñọ oro mmọ ekenamde ọkọsọñde etre. Mmọ ema etiñ ete, “Nnyin ima itomo Jehovah Abasi Israel inọ mmọ: ndien ikemeke aba ndituk mmọ … inyuñ inim mmọ uwem, mbak iyaresit editiene nnyin, abaña uñwọñọ emi nnyin ikọñwọñọde inọ mmọ” (Joshua 9:19, 20).
Ñkpọ nte isua 400 ekebe mbemiso edidem Saul owot mbon Gibeon. Saul ama abiat ediomi oro oto ke nsinifik esie. Ikedighe enye akanam ediomi emi, edi Abasi ama ada ediomi oro nte ñkpọ eke obọpde kpukpru Israel, ama onyuñ oyom Saul okpono enye. Mbon Gibeon ikenamke ikọ ye Israel, edi ekedi Abasi eketiñ ikọ ke ibuot mmọ.
Edidue
David ama ada ubọñ ediwak isua mbemiso akañ ada itie. Ñwed Abasi itiñke ibaña nte Saul okowotde mbon Gibeon, nnyin ifiọkke akpan ini emi ñkpọ emi okotibede. Ini ukara Saul ama ebe, ndien akañ oro ekedi ufen ke ndudue emi ekenamde ke ata ediwak isua emi ama ekebe. Ndusuk owo ekere ete idiọk-ñkpọ ekeme ndidibe etiene nte mme usen ebigide, edi idighe ntre ke ikọ Abasi. Ekeme ndidi owo ikekwe ndudue ke ini uwot owo emi akadade itie, edi ini ama edi emi Abasi okoyomde ekpe utip. “Mbufo enam idiọk ye Jehovah: ndien mbufo etim efiọk ete ke idiọk ido mbufo eyesim mbufo” (Numbers 32:23). “Ubọk okposobo ye ubọk, idiọk owo idibọhọke” (Mme Ñke 11:21). Ofuri idut ema ebọ ufen idiọk-ñkpọ Saul.
Ke ini mme owo etutde utọñ ke uyo Abasi, mmọ eda ufen edori idem mmọ ye mmọ efen ñko. Ke ini owo kiet ke ubon anamde idiọk-ñkpọ, ofuri ubon oro ebọ ufen. Ke ini owo kiet ke otu ikọt Abasi okpude Abasi, mmọ eken eyekop mfuhọ ebaña edidianare esie. Enọ owo kiet ufen ke abaña idiọk-ñkpọ esie, edi idiọk-ñkpọ oro eyenam mmọ eken ebọ ufen ñko. Nnyin imenyene uwut-ñkpọ efen ke abaña ñkpọ emi. (Kot ọyọhọ ukpep-ñkpọ 172). Ema ekan Nditọ Israel ke Ai ke ini Achan akanamde idiọk-ñkpọ, (Joshua 7:4). Kpukpru mmọ ikọbọhọ ufen nte Achan edi ema ebọ ufen ke ntak idiọk-ñkpọ oro.
Edikpe Utip
David ama ọfiọk ete ke idiọk-ñkpọ ada ufen ye esuene ọsọk obio (Mme Ñke 14:34). David okoyom ñdikpe utip idiọk-ñkpọ emi ekenamde ye mbon Gibeon. Enye ama obup mmọ se eyomde enam. Mmọ ikoyomke eda okuk ekpe utip. Idighe kpukpru ini ke eda silver ye gold ekpe utip ndudue emi eduede owo. Uwem eyen Israel ekededi ikemke ke emi. Ke utọ ikpe emi, ibet eteme ndiduọk iyip owo emi okowotde owo man eda esọhi ndudue ofuri idut (Numbers 35:33).
Saul ama akpa ke ini emi, edi David ama onyime ete eyak nditọ iren Saul itiaba enọ mbon Gibeon . Nnyin imekeme ndinim nte ke nditọ iren itiaba emi ema etiene ete mmọ ewot mbon Gibeon. Ibet ekpep ete “mme ete ekukpa ebaña nditọ, yak owo akpa abaña idiọk-ñkpọ esiemọñ” (Deutoronomy 24:16).
Jesus Anana Ndudue
Mbuk kiet kpọt odu ke Ñwed Abasi emi ekeyomde owo emi miduehe isop akpa man esio isop idiọk-ñkpọ mmọ eke eduede. Owo oro ekedi Jesus, ñkukure Eyen Abasi kierakiet, emi akayakde uwem Esie man efen ke mme idiọk-ñkpọ nnyin, man enyuñ esio isọñ nnyin. “Koro ke adaña emi nnyin ikodude kaña ke mmem-idem, ke edikem ini Christ akpa ke ibuot mmọ emi miteñeke Abasi” (Ñwed Mbon Rome 5:6). “Kpa ñtre ñko Christ, ke ekewade Enye ini kiet ete obiom idiọk-ñkpọ ediwak owo, eyetọñọ ntak ọbiọñọre; edi enye ididighe ndinyene mbubehe ye idiọk-ñkpọ, edi edidi ndinyaña mmọ emi etiede ebet Enye” (Mme Hebrew 9:28). “Koro Christ ñko-ñko ama akpa kabaña mme idiọk-ñkpọ ini kiet, Edinen owo ke ibuot mmọ emi minenke, man Enye ada nnyin ọsọk Abasi” (I Peter 3:18).
Mkpa
David ama otim ekpeme man enye okubiat ediomi efen, oro edi, enye emi enye akanamde ye Jonathan, eyen Saul (I Samuel 18:3). Oto ke ediomi oro David ama asana uwem Mephibosheth ayak, edi nditọ Saul mbitiaba eken ema ekpa oto ke mmọ ndibiat ediomi ye mbon Gibeon.
Eka nditọ iba ke otu oro ama atua abaña mkpa mmọ. Enye ama owut ima esie ke ndifuk okpo mmọ man ekubiara, mme idiọk unam ekunyuñ ata mmọ. Enye ikabatke ndudue inọ mbon Gibeon. Enye ikesuaha inọ David ke ndiyak ñkpọ emi etibe ọnọ nditọ esie. Enye ikemenke okpo mmọ ida inyọñ,edi ama ayak ubierikpe ada ke itie esie. Mkpa mmọ ekedi ñkpọ eyen utom idiọk-ñkpọ (Ñwed Mbon Rome 6:23).
Edibuk
Ke ini edim ama ọkọtọñọ ndidep, David ama ọdiọñ okpo mmọ obuk nte ọfọnde, man owut ukpono ọnọ Saul, emi ekedide akpa edidem Israel. David akada mmọ okobuk ke udi Kish, ete-ete mmọ, adian ye Saul ye Jonathan emi iren Jabesh-gilead eketimde ọkpọ mmọ enim.
Okposuk edi nte mmọ ekedide nditọ edidem, akana nte mmọ eduọk iyip mmọ ke ntak idiọk-ñkpọ emi ekenamde. Ke ndinam ntre, Abasi ama ọñwọñọre ọkpọñ iyaresit Esie ye mmọ, akañ onyuñ etre.
Ekọñ Ye Nnyan Owo Uko
Emi ikedighe akpatre mfina emi David ekenyenede. Mme Philistine, akani usua idut mmọ, ema etọñọ ekọñ ye enye. Nnyin imeti nte ke ata ediwak isua emi ekebede, David ama owot anyan-owo mmọ kiet, Goliath. Etie nte mbon ufọk Goliath ikefreke ibaña ñkpọ ntibe emi.
Edi akpanikọ ete David ama ọtọñọ ndisọñ, ñko ibifik esie ikekemeke aba ndisọñọ nda ke nsiñede uñwana ekọñ. Okposuk edi nte enye ọkọsọñde, David ikefeheke ikpọñ ekọñ. Ke ini idem ama “ekemem enye,” Abishai ama onyime ndiduọk uwem esie ke ndika ñkanyaña David. Abishai ama owot anyan-owo uko emi akaduakde ndiwot David.
Nditọ Israel ema ekpono David nte edidem mmọ. Mmọ ikenyimeke enye aka ekọñ aba. Mmọ ema ekpono enye etiene idaha emi enye akadade ke iso Abasi. Ikọt David ema eka ekọñ ye nnyan-mbon uko Philistine. Abasi ama ọnọ nditọ Israel ukeme ndiwot mmọ oro ekesuenede enyiñ Abasi ye Israel, ukem nte Goliath akanamde mbemiso ekan enye. Abasi ama ọnọ Nditọ Israel ukeme ndiwot nnyan-owo inañ, kiet ke otu mmọ emi ekenyene nnuen ubọk itiokiet ke ubọk ñkañ kiet ye nnuen ukot itiokiet ke ukot ñkañ kiet. Abasi ama odu ye Nditọ Israel, ndien odudu nnyan-owo emi ọkọwọrọ ikpikpu. Ntre ke Nditọ Israel ekekan mme asua mmọ, kpa mme Philistine, ofuri-ofuri.
Spirit Efen
Nnyin imeti ibaña idiọk etop emi mbon uyep duop ekenọde. Mmọ ema ekop ndik ebaña nnyan-owo ye mme obio ibibene ke Canaan (Numbers 13:28). Edi Caleb ama enyene ‘spirit efen’ ke ndinyene mbuọtidem ke Abasi. Ke isua aba ye ition ama ekebe tọñọ nte ekebọ obio nnyan-owo eda ke udeme, Caleb ama etiñ ete, “Jehovah ama odu ye ami, ndien nyekeme ndibọ mmọ itie”, (Joshua 14:12) oto ke uñwam Abasi, Hebron akabare edi udeme Caleb, koro eketimde etiene Abasi Israel (Joshua 14:14).
Oto ke mbuọtidem mmọ ke Abasi, David ye ikọt esie ema ekeme ndinyene ọyọhọ erikan nnyan-owo Gath, ye mme Philistine. Ke edibuọt idem ye Abasi ye ke edikpono ikọ Esie, nnyin ñko imekeme ndikan kpukpru mme asua emi ekpedide ndiñwana ye nnyin.
Questions
MME MBUME- David akasaña didie ọfiọk ntak akañ?
- Akañ ekebighi adaña didie?
- Mme anie ekedi mbon Gibeon?
- Nso ediomi ke ekenam ye mmọ?
- Nso ikanam eyiri nditọ Saul itiaba?
- Nso ikanam esana Mephibosheth eyak?
- Ekewot nnyan-owo ifañ ke ini emi?
- Nso ikanam mme Philistine eñwana ekọñ ye David?
- Mme anie ekenyene akpatre erikan ke ekọñ David ye mme Philistine?