Lesson 258 - Senior
Memory Verse
“Mbufo mme enyin-usuñ emenere mbuot mbufo: mbufo nsinsi itim enyuñ emenere idem ke enyọñ; ndien edidem ubọñ eyeduk” (Psalm 24:7).Cross References
I Edinim Ekebe Ediomi
1. 1Solomon amatañ kpukpru ñkpọ emi ete esie David ọkọdiọñde edibon ke Itie-ukpono, 2 Chronicles 5:1; 1 Chronicles 29:2-5
2. Mme mbio owo Israel ye mme mbuot mme esien Israel ema esop idem ọtọ kiet man mmọ ekemen Ekebe Ediomi edọk edi, 2 Chronicles 5:2, 3; 2 Samuel 6:1-15; 1 Ndidem 8:1-4
3. Mme Levi ye mme oku ekemen Ekebe Ediomi ye mme ñkpọ mbana Efe-Esop eduk ke Itie-ukpono, 2 Chronicles 5:4, 5, 7-10; 1 Ndidem 8:6-9
4. Solomon ye ofuri owo ema enam ekese uwa ke ini emi, 2 Chronicles 5:6; 1 Ndidem 8:5
II Ubọñ Abasi Edibuana
1. Ke ini ema ekenim Ekebe ediomi, mbon ikwọ ema ekenyuñ ekwọ itoro enọ Ọbọñ, ubọñ Esie ama ediyọhọ Itie-ukpono nte obubit enyọñ, 2 Chronicles 5:11-14; Exodus 40:34, 35;1 Ndidem 8:10, 11
2. Ke utit akam edidiọñ Solomon ikañ ama oto ke enyọñ ọsuhọre edita edifọp uwa ye mme uwa eken, 2 Chronicles 7:1-3; Leviticus 9:24; 1 Ndidem 18:30-39
III Akam Edidioñ Solomon
1. Solomon ama asuan otu owo ke adaña emi enye ama okotoro Abasi ke mme uwak edidiọñ Esie, 1 Ndidem 8:54-56; Psalm 36:5; Eseme Jeremiah 3:22, 23; 1 Ñwed Corinth 1:9
2. Ema esọñọ mme owo idem ndida ke ñkañ Ọbọñ, 1 Ndidem 8:57-59, 61; Deuteronomy 29:9-13; Joshua 23:6-8; 1 Ñwed Corinth 15:58; Galatia 5:1
3. Edinam akpanikọ Israel akpakayarade owut ofuri ererimbot ete ke Jehovah edi Abasi, 1 Ndidem 8:60
IV Ediomi Abasi
1. Abasi ama okop akam Solomon onyuñ ọñwọñọ ndinọ ibọrọ edieke edidem edinimde mbet Abasi, 1 Ndidem 9:1-5
2. Abasi ama ọñwọñọ ndinam ebekpo Solomon aka iso ke utip edinam akpanikọ esie, 1 Ndidem 9:5
3. Ntut-utọñ iditreke ndida ufen nsọk Solomon ye ofuri ufọk esie ye Nditọ Israel nde, 1 Ndidem 9:6-9.
Notes
SE EKPEPDE EBAÑAKe Ntak Etop Ye Ubọñ
“Ntem ke ofuri utom ufọk Jehovah emi Solomon akanamde okure” (2 Chronicles 5:1). Ekebiat isua itiaba ke ndida nnam utibe ediye ufọk oro Solomon ọkọbọpde ọnọ ukpono ye ubọñ enyiñ Abasi Israel. Itie-ukpono oro okodoro ke ntọnsuhọre obot Moriah, ndien mme andiduñ ke Jerusalem ema emehe ke ndikut enye ke ata anyan ini mbemiso ekekure ndidọñ nsio-nsio ikpehe ke esit. Ekebọp enye nte edibighide ke ata ediwak isua, ndien ema ebọp enye okpon “eti-eti man enye enyene etop ye itoro ke otu kpukpru mme idut” (1 Chronicles 22:5). Emi ekedi ata utom ima, emi ata ediwak owo ke ofuri esien Israel ekedade isua itiaba ke usuñ kiet mme enam. Ke akpanikọ esit mme owo ama emenere eti-eti ke adaña emi ini ekekemde nte enim mboho ediberede usuñ.
Obufa Itie Nduọk-odudu Ekebe Ediomi
Kiet ke otu akpa edinam Solomon nte enye ebeñede idem ndidiọñ ufọk Abasi ekedi, ndimen Ekebe Ediomi nsio ke obio David nda ndi ke obufa itie nduọk-odudu esie ke Itie-ukpono. Ekebe Ediomi ekedi idiọñọ nte ke Abasi ododu ye Nditọ Israel mmọdo ekedi akpa uduak Solomon ndikut nte Spirit Abasi oduñde ke ufọk emi ekebọpde ke ubọñ Enyiñ Esie. Abasi ndidu do ekpedi ata nnen-nnen edidiọñ, ndien ñkpọ baba kiet ikpọfọnke ikan oro. Edidem Solomon ama otim ọfiọk ke udomo ini emi ete ke akpana nte Abasi ọdiọñ kpukpru edinam imo. Kpasuk ntre edi ata akpan ñkpọ mfin emi Spirit Abasi ndidu ye nnyin ke kpukpru se idomode ndinam edieke anade ikut unen nte nditọ Abasi.
Ema ekot mme mbio owo Israel, mme etubom mme esien ye mme ibuot ufọk ke esien Israel ete ekeda Ekebe Ediomi edi. Mme Levi ekenyene ndibiom Enye ye mme ndisana ñkpọ emi ekedude ke Ataya. Solomon ikoyomke ñkpọ-ntibe efen ada itie emi ebietde ubiere-ikpe emi okosimde Uzzah ke ini emi David okodomode ndimen Ekebe Ediomi ndinim ke Obio David. (Se 2 Samuel 6:1-10). Ke idaresit mme owo ema ewa ata ekese uwa, Abasi onyuñ ọbọ enọ mmọ, ndien ekemen Ekebe Ediomi edinim ke itie nduọk odudu esie ke “ata edisana ebiet, kpa ke idak mba mme Cherubim”. Ema enam ikpọ cherubim iba saña-saña ndida mfuk enye. Mme cherub oro ekeda ke ikpat mmọ enyuñ etat mba mmọ, ndien uniọñ mba kiet ekedi ibio idomo okuk ition. Ata Edisana Ebiet ekedi ibio idomo okuk edip ke ubom, ntre mba mme cherubim emi kiet-kiet ama otuk ibibene emi adade enọ añwa ndien mba mmọ iba eken etuk kiet eken ke ufọt esit ufọk. Ke idak mme mba emi ke ekediọk Ekebe Ediomi.
Ke Idak Mba Esie
“Nyesobo ye afo do, nnyuñ ntie ke enyọñ itie usio-isop, ke ufọt mme cherubim iba emi (edorode) ke enyọñ ekebe ñkpọ-ntiense nneme ye afo” (Exodus 25:22). Nditọ Israel ikenyeneke ndiduk ke Ata Edisana Ebiet ibọhọke akwa oku ikpọñ emi ekenyenede ndiduk edisana itie oro ini kiet ke isua, ke usen usio isop. Ke edikabare edinam emi, Ñwed Abasi etiñ ọnọ nnyin ete “Edisana Spirit ada emi owut ete, iyarakede kaña usuñ eke adade owo oduk ke Edisana Ebiet, adaña ini nte akpa ataya osuk odude” (Mme Hebrew 9:8). Ukem ewuhọ emi ama onyuñ enyene odudu ke eyo ukpono Abasi ke Itie-ukpono.
Edi, ke ukem ini oro Jesus akakpade, ikpehe emi akabaharede Ata Edisana Ebiet ye Edisana Ebiet ama “asiaha iba ọtọñọde ke enyọñ tutu osim isọñ”. Ndien usuñ ana iñwañ ọnọ owo ndibe mbine Abasi oto ke ediwa idem Jesus ke mkpa. Man isaña isim Abasi ofuri-ofuri, nditọ owo enyene ndisaña ke usuñ emi Jesus akasiakde onim ebe ke erinyaña ukpọñ emi itie-uwa okpoho adade ọnọ, emi odude ke efe esop Itie-ukpono; ebe ke edinam asana emi itie o-gold ye incense emi asakde kpukpru ini ke Edisana Ebiet adade ọnọ, onyuñ ebe ke baptism Edisana Spirit emi nsinsi Ikọ Abasi ye ebuana Edisana Spirit emi odude ke Ata Edisana Ebiet adade ọnọ. (Ke abaña ọyọhọ ukpep-ñkpọ emi abañade Ataya, mme nsio-nsio ubet esie, mme ñkpọ mbana ye se mmọ edade enọ, fiak kese ke Ñwed 6, Ọyọhọ Ukpep-Ñkpọ 70, 72, 73, ye 74). Ikot Abasi ke asuana ke ofuri ererimbot mfin, okot kpukpru owo ete ediduk ke idak mba Esie man efiọk utibe idara emi odude ke ndinyene ebuana ye Enye.
Akam Edidiọñ
Ndo-ndo oro mme oku eyakde Ekebe Ediomi enim ke itie esie, mme ọkwọ-ikwọ ye mme ebre-ikwọ etọñọ nditoro Abasi, ubọñ Abasi ama ọyọhọ esit Itie-ukpono nte obubit enyọñ. Ubọñ Edisana Abasi ama okpon eti-eti tutu mme oku ikekemeke aba ndinam utom. Solomon ama ada itie esie ke enyọñ mbot okpoho emi ekenamde ke abaña emi. Enye ebemiso adaha ada ndien ọtọñọ edọñ ke iso ofuri esop Israel onyuñ emenere ubọk ke enyọñ. Solomon ama ọfiọk ete ufọk oro ikemke Akwa Ubọñ Abasi emi “akarade ke nsinsi,” edi Solomon okoyom ete Abasi owuk Enyiñ Esie do, yak enyin Esie ñko atara ke uwemeyo ye okoneyo ese ufọk oro ye mmọ emi ekponode Enye do ke akpanikọ. Solomon ama etre akam edidiọñ esie ye ọkpọsọñ mkpe-ubọk.
Akam Emi Ebọrọde
“Ekem ke ini Solomon ọbọñde akam ama, ikañ oto ke enyọñ osuhọre, edita mme edifọp uwa ye mme uwa emem; ubọñ Jehovah onyuñ ọyọhọ ke ufọk (2 Chronicles 7:1). Ke ini ikañ Abasi ọduọde ata uwa, owo ikakpaha ndibup mme Abasi ama eyere akam mme ikeyereke. Nditọ Israel ema enem esit ndikut nte Abasi ayararede Idem Esie ntre, “mmọ etuk iso ke isọñ ke “pavement”, enyuñ ebọñ akam, enyuñ ekọm Jehovah” (2 Chronicles 7:3).
Ekedi ata akamba ñkpọ ọnọ Nditọ Israel oro ekedude ke ini Solomon ndikut nte ikañ otode Abasi edita edifọp uwa ye mme uwa emem, koro mbiet ikañ oro ama oto enyọñ ọsuhọre ke ini ekediọñde Ataya ke akai-ikọt. Abasi okowuk ete “Yak ikañ asak ke itie uwa kpukpru ini; okunime” (Leviticus 6:13). Mme oku ema esikpeme ndinim mbet Abasi, ndien mmọ ekesida ikañ oro otode ke enyọñ enam utom Abasi. Ekebat kpukpru ikañ efen nte esen-ikañ.
Kpukpru mme anditiene-Christ ke eyo emi ekpenyene ndisak nte ikañ nnọ Abasi. Ke ini owo oyomde ndimana obufa, ndien ke enye onyuñ amanade obufa, enye ayak idem esie oro edi awa idem esie ọnọ Abasi. Spirit Abasi etie ntiense ke esit owo oro ete enye ọbọ ibọrọ akam esie ke abaña erinyaña ukpọñ, ndien ikañ edisana ima Abasi ọyọhọ esit esie. Ikpanaha edip edeme ikañ ima oro; enye enyene ndisak nyama man kpukpru owo ekut. Jesus ọkọdọhọ mbet Esie ete “Mbufo edi uñwana ererimbot. Obio eke ebọpde ke enyọñ obot ikemeke ndidibe” (Matthew 5:14). Edisana ikañ Abasi aka iso ndisak ke esit anditiene-Christ adaña nte enye onimde mme mbet Abasi, onyuñ ọbọñde ọkpọsọñ akam, anamde edisana ido ke edinam ye ke ikọ, asañade ke ofuri uñwana emi Abasi ayararede oñyuñ ayak idem kpukpru usen ọkọrọ ke ndima Abasi Ete ye Eyen esie Jesus Christ.
Obot Moriah
Itie emi ekebọpde ufọk Abasi oro ke nto-nsuhọre obot Moriah ekedi ebiet emi Abasi akanamde akpan edinam iba ndiwut mme owo mfọn ye odudu Esie. Mme ñkpọ-ntibe ita emi ewut udọñ Abasi ndika iso nyarade Idem-Esie nnọ owo. Ekebem iso ekot Abraham edọk Obot Moriah ke ini Abasi ọkọdọhọde enye awa eyen esie ke edifọp uwa ọnọ Imọ. Abraham ọkọbọrọ ete “Se ami mi”, ndien awawara ọtọñọ isañ. Mbuọtidem Abraham ama ọnọ ibọrọ mbume Isaac: “Eyen mi, Abasi eyeyom eyen erọñ uwa ọnọ Idem Esie” (Genesis 22:8). Ema ebọp Isaac edori ke ifia ke itie uwa, edi angel Abasi ama ọbiọñọ uwa oro. Okukim erọñ emi nnuk esie ọkọmọde ke mfuhọ ikọt ama akabade ada itie Isaac emi adade ọnọ Eyen Abasi emi ekedide ata Eyen-erọñ emi Abasi ọkọnọde ererimbot. Ke ata akpatre ini, ikemenke Enye ke altar mme ke krọs ifep. Iyip Esie ama oduọhọ man efen mme idiọk-ñkpọ owo.
Isañ Ọyọhọ Ikaba
Ediwak isua ema ebe ndien edinam isañ Ikọ Abasi ọyọhọ ikaba eka edisana ebiet emi. David ama ọsọsọp ebiere ndibat Nditọ Israel ke ini mitọtke Abasi, edi ke adaña emi enye mikam ikureke ubat-owo kaña enye ama ayarade ọfiọk ete ke ima iwọrọ ikpọñ uduak Abasi. Abasi ama ọnọ David ndimek ke otu ubiere-ikpe ita. David ama ọbọrọ anditiñ ñtiñ-nnim ikọ emi akadade Ikọ Jehovah ọsọk enye ete: “Mmetie ke akwa nnan enyin; yak nnyin ikam iduọ isine Jehovah ke ubọk; koro Enye okponde mbọm: yak mi ñkuduọ nsine ke ubọk owo” (2 Samuel 24:14).
Abasi ọdọñ idiọk udọñọ osim Israel ke usen ita. Tọsin owo ata ye duop enyuñ ekpaña mbemiso ewuk angel afai emi okosobode mmọ nditre. David ama anam mkpe ubọk ọnọ Abasi abaña ikọt esie, ndien Abasi okop onyuñ ọdọñ anditiñ ñtiñ-nnim ikọ ye etop ete yak David aka ke itie ubek ibokpot Araunah ke obot Moriah, anam itie uwa do onyuñ ọfọp edifọp uwa ọnọ Jehovah. David ama ọsọsọp anam nte Abasi eketemede.
Araunah okoyom ndinọ David kpukpru se enye ediyomde ndida mfọp uwa, edi David esin ọdọhọ ete, “Ih ih, edi nyebọ fi ke ekọm-urua; ndinyuñ mfọpke edifọp uwa nnọ Jehovah Abasi mi ke se mikpaha mi baba okuk kiet” (2 Samuel 24:24). Esit David okoyom ndida se itimde isọñ urua nnam uwa nnọ Ọbọñ.
Nso idi ata nsọñ-urua enọ emi anditiene-Christ ekemede ndinọ Abasi esie mfin? Uwem ke owo ada nte nsọñ urua inyene, koro “kpukpru se owo enyenede ke owo edinọ ke ibuot uwem esie” (Job 2:4). “Mmọdo mmada mbọm Abasi ñkpe mbufo ubọk nditọ-ete mi, nte eda ikpọhidem mbufo enọ Abasi nte odu uwem uwa, emi asanade,emi onyuñ enemde Abasi ndibọ, koro emi edide uwa eke anade ọnọ mbufo ndiwa” (Ñwed Mbon Rome 12:1). Esit ye uwem emi Abasi oyomde eyak enọ ke utom Esie, edi enye emi ama ekenyene utebe-ikpe oto ke mbuọtidem.
Ọyọhọ isañ anam ikaba ke obot Moriah ekedi mbiet edinam asana. Owo eke oyomde ọyọhọ enọ mfọn iba emi enyene ndida enọ eke ọfọnde ama ndi, oro edi idem-esie nte odu-uwem uwa, ediyak ọnọ, onyuñ ọkpọñ ke itie uwa man Abasi ada anam nte Enye okutde ete ọfọn.
Isañ Ọyọhọ ikata
Isañ ọyọhọ ikata ke obot Moriah ekedi ke usen editi oro ekeberede usuñ Itie-ukpono (Ufọk Abasi). Mi ke ekeda ekut Usen Pentecost, ndien ọfọn nditim nse ediwak ñkpọ-ntibe emi enamde usen iba emi ebiet kiet eken.
Kpukpru mme oku emi ekebuanade ke ediberede usuñ Ufọk Abasi ema enam idem mmọ esana. Mbet emi ekesuhọre ke Ubet Enyọñ ema etim enam idem mmọ esana ñko. Mme oku ikie ye edip ekefri obukpoñ ke ini ekediọñde Itie-ukpono, ndien ukem ibat mbet 120 ñko ekedu ke Ubet Enyọñ ke ini Edisana Spirit ọkọsuhọrede edidoro mmọ ke idem. Mme ebre-ñkpọ ye mme ọkwọ-ikwọ “ekenam nte owo kiet ke ndikwọ nnyuñ ntoro Abasi,” ndien Ñwed Abasi etiñ ọnọ nnyin ete, “Ekem ke ini osimde usen Pentecost, kpukpru mmọ edu ọtọ kiet” (Utom Mme Apostle 2:1). Ubọñ Abasi ama onyuñ ọyọhọ ofuri Itie-ukpono, ndien ikañ oto ke enyọñ edita edifọp uwa ye mme uwa emem. Ke abaña Pentecost nnyin ikot ite: “Ndien idaha kiet uyom oto ke enyọñ edi, ebiet uyom ata ọkpọsọñ oyobio eke ofumede, enye onyuñ ọyọhọ ofuri ufọk oro mmọ etiede ke esit. Mmọ enyuñ ekut mme edeme eke esakde ikañ nte edemede idem edoro mmọ ke ibuot, edeme kiet ke owo kiet, edeme kiet ke owo kiet. Ndien Edisana Spirit ọyọhọ kpukpru mmọ ke idem, mmọ enyuñ etọñọ ndisem nsio-nsio usem, nte Spirit ọnọde mmọ ukeme nditiñ” (Utom Mme Apostle 2:2-4).
uduọk-mmọñ Edisana Spirit edi se ikponde ikan ke kpukpru mme enọ emi Abasi ọnọde nditọ owo. Enọ emi enyene nnyin emi idude ke Ikọ Abasi mfọn emi ñko. Edisana Spirit eyesuhọre oduk ke edisana esit emi oyomde Enye. “Uñwọñọ oro enyene mbufo ye nditọ mbufo ye kpukpru mmọ emi edude nsan-nsan, adaña owo nte Jehovah Abasi nnyin edikotde etiene Enye” (Utom Mme Apostle 2:39).
Questions
MME MBUME- Siak mme usuñ emi ekemede ndida edibọp Itie-ukpono Abasi ndomo ye ntim-idem owo Abasi ndika Heaven.
- Nso ikedi kiet ke otu mme akpa edinam Solomon ke adaña emi enye ekebeñede idem ndidiọñ Ufọk-Abasi?
- Mmọñ ekedi akpatre itie nduọk-odudu Ekebe ediomi okodu?
- Anie ke ekeyak oduk Ata Edisana Ebiet ke itie-ukpono Abasi? Ikafañ?
- Ata Edisana Ebiet ada ọnọ nso?
- Ke nso utọ usuñ ke edu ukpono ọkpuhọrede ke idak emana mfọn emi?
- Siak ñkpri ñkaha, ñkpọ itiokiet emi Solomon ọkọbọñde akam ebeñe ke ini edidion Itie ukpono Abasi.
- Nso akwa ñkpọ ntibe akada itie ke utit akam oro?
- Siak mme isañ ita emi ekenamde eka Obot Moriah ye se kiet kiet adade ọnọ ke ñkañ Spirit.