Lesson 255 - Junior
Memory Verse
“Sin esit fo ke item, nyuñ kpañ utọñ fo ke ikọ ifiọk” (Mme Ñke 23:12).Notes
Eduñ Ke Palestine
Akamba mbiomo ama odu onọ Solomon ke ini enye ekedide edidem. Enye ama enyene ata ediwak obio ndikara emi ekewakde ekan nte ekesidude ke idak ukara Israel. Ete esie David, ama añwana akan mme idut emi ekekande mmọ ekuk, ndien akpa ini ekedi emi, emi Israel akakarade kpukpru isọñ emi Abasi ọkọñwọñọde ọnọ Abraham ye ubon esie ke ñkpọ nte isua 900 emi ekebede.
Nso ke Solomon ekpekeme ndinam ye utọ akwa idut emi okokponde ntre? Enye ekedi owo isua efurenañ mme edip kpọt, ndien enye ama oyom ifiọk man ekeme ndikpe ikpe nnọ otu owo emi ekewakde ntre. Solomon ama enyene ifiọk oto ke ukara ete esie, ete ke Israel esikut unen ke ini mmọ esañade ke ibet Abasi; ndien Solomon ama oyom idut esie ekut unen ke ukara esie. Enye ama ebiere ke esit esie ndisaña ke mbet Abasi, man ọbọ mfọn Abasi ọnọ isọñ mmọ. Abasi ama okpono enye, ndien ke akade iso, Solomon ama ekeme ndiwet ete: “Nti ido efori obio: edi idiọk ido esin obio enyene but” (Mme Ñke 14:34).
Edituak Ibuot Ke Mme Ñkoñ-Ñkoñ Ebiet
Ke ini emi Solomon ekedide edidem, Ekebe Ediomi okodu ke Jerusalem, edi Ataya okosuk odu ke Gibeon. Owo ikọbọpke Ufọk-Abasi kaña, ndien akpan itie ukpono Abasi ikoduhe. Ema ebọp mme itie-uwa ke ediwak ñkoñ-ñkoñ ebiet man eda ekpono Abasi, edi mmọ ekebiet mme itie-uwa mme okpono ndem, ke ntre ndik ama odu nte ke esit nditọ Israel eyewọñọre ebine ndem. Akamba utom emi Solomon ekenyenede ndinam ekedi ndibọp Ufọk-Abasi ke Jerusalem, man kpukpru nditọ Israel ekpekeme ndikpono Abasi ke itie kiet, ke mbuọtidem kiet. Utom emi ekenyene ndida itie ke ediwak isua ke ini ukara esie.
Ntak Ndiyom Uñwam Abasi
Solomon ama enyene ntak ndiyom uñwam nto Abasi man enye ekeme ndikara akwa idut oro, ke ntre enye ama aka Ataya ke Gibeon ndibọñ akam. Esit esie ama enen ke iso Abasi, ntre Abasi ama ekeme ndineme ye enye. Okoneyo oro Abasi ama ayarade idem owut enye ke ndap, onyuñ obup se Solomon okpoyomde enọ enye eto Heaven. Solomon ama ọfiọk ete ke Abasi eyebọrọ akam esie, nte andiwet Psalm ikewetke ite, “ama edi mmọ eke eneñerede esaña, enye isinke mmọ nti ñkpọ (Psalm 84:11)? Ete esie ama etiñ ete, “Tiñ enyin ke owo eke ọfọnde ama, nyuñ se edinen owo: koro (eti) utit anade ọnọ owo emem” (Psalm 37:37). Solomon okoyom emem ndien ama onyuñ ọfiọk ete ke Abasi eyenọ imọ.
Solomon ama etiñ ye Abasi abaña mme akamba edidiọñ emi eketienede David, andikpon ñkan emi ekedide Solomon ndidi edidem ke emi. Abasi ama ọñwọñọ ete ke ebekpo David eyesọñọ ada ke nsinsi, ndien Solomon ama ọtọñọ ndinam eñwọñọ oro osu. Abasi ama etiñ mme ikọ efen ọnọ David abaña Solomon: “Enye eyebọp ufọk ọnọ enyin mi, nyenyuñ nnam ebekpo ubọñ esie ọsọñ ada ke nsinsi. Ami nyedi ete esie, ndien enye eyedi eyen mi; ... ima mi idikpọñke enye, nte ñkanamde enye ọkpọñ Saul, emi ñkebinde ke iso fo mfep. Ntre ke ufọk fo ye ubọñ fo edisọñ eda ke iso fo ke nsinsi” (2 Samuel 7:13-16). Okoneyo oro Solomon akayak idem esie ọnọ Abasi ntọtuñọ-ntọtuñọ man enye aka iso ayak Abasi ebe ke enye anam Obio uboñ Esie aka iso.
Mme ete ye eka nditọ esibọ edidiọñ ke mmọ eyakde nditọ mmọ ofuri-ofuri enọ Abasi. Edi kere baña mme edidiọñ emi editienede nditọ emi ekade iso eyak idem mmọ enyuñ enyime ndiyak uwem mmọ ofuri-ofuri nnọ uduak Abasi! Ediwak edidiọñ emi owo mikemeke ndibat edu enọ mkparawa emi ediyakde kpukpru se mmọ enyenede esin ke ndinam utom nnọ Jesus. Akana nte Abasi okpono nyak-idem Solomon ke ndinọ mme edidiọñ emi ekekponde ekan se David ọkọbọde.
Nte Mme Ntantafiọñ Ke Heaven
Abasi ama ọñwọñọ ọnọ Abraham ete ke ubon esie eyewak nte mme ntantafiọñ ke ikpa-enyọñ. Eketie Solomon nte ke ini oro edikem. Mme esien Israel ema etọt tutu ata ediwak owo eduñ ke kpukpru ebiet ke Edisana Obio oro; ndien eketie Solomon, ke unana ukeme esie, nte ke owo ikemeke ndibat kpukpru mme owo emi. Enye edisaña didie ada kpukpru owo emi usuñ? Enye okoyom mmọ ema Abasi; enye ñko okoyom mmọ edu ke inemesit enyuñ eforo ke isọñ oro. Enye ama enyene mbiomo ke esit esie ke abaña ufọn ikọt esie akan nte enye ekekerede abaña idem-esie.
Enye ama ofiọk ete ke afanikọñ eyedu ke otu owo emi, emi ediyomde enye esin emem. Enye ama okut idem-esie nte ekpri eyen, ndien enye edikeme didie ndikpep mmọ oro esọñọde enye ke emana, se inende ye se minenke. Abasi ikpọñ edikeme ndiñwam enye ndibiere se inende. Apostle James ama ewet ete: “Edi edieke owo mbufo ekededi ananade eti ibuot, yak enye ebeñe Abasi, emi ọnọde kpukpru owo ke ntarubọk, minyuñ itọhọke owo; ndien Abasi eyenọ enye” (James 1:5).
Emi edi se Solomon ekenimde ke akpanikọ, ntre enye ama ebeñe ete: “Nọ owo fo ndien esit ọniọñ, man ñkpe ikpe ikọt fo, man ntim mfiọk eti ye idiọk: koro anie ekeme ndikpe akwa ikọt fo emi?”
Abasi ama enem esit ke akam emi. Enye ama enem esit nte Solomon mikedighe owo ibuk. Ndien koro ibuk mikoduhe ke ebeñe esie, Abasi ñko ama ebeñe-idem ndinọ enye inyene ye etop emi enye mikebeñeke.
Ifet Kiet
Edieke ekpenọde fi ifet kiet ndibeñe ñkpọ, nso ke afo ekpebeñe? Nte afo ekpebeñe mfọniso? Edieke afo ekpenyenede enye, okuk ikpenamke fi enyene inemesit. Ekeme ndinem fi ndibiat enye ke esisit ini, edi edieke mubiatke enye unọ Ọbọñ, enye eyesọp ndida mfuhọ nsọk fi. Mme edide afo ekebeñe ndiwọrọ etop, ndien kpukpru owo emi ekotde enyiñ fo ke ñwed-ñkpọ-ntibe efiọk ọwọrọ--etop utom emi afo akanamde, nso ufọn ke enye edinam ọnọ fi edieke afo adade ke iso Abasi onyuñ okopde nte Enye ọdọhọde ete, “Ndiọñọke mbufo”? Ndikabade ndi eyen Abasi edi ñkpọ eke okponde akan ke ererimbot. ‘Abasi ọmọfiọk mmọ emi enyenede Enye” (2 Ñwed Timothy 2:19).
Edidem Emi Ọkọfiọkde Ñkpọ Akan
Solomon ekebeñe ifiọk, ndien Abasi ama ọnọ enye . Ndien uforo ke obio ukara esie edidi nte ewetde ete, “ndien baba owo kiet ke otu ndidem idibietke fi ke ofuri uwem fo”. Kere baña ñkpọ emi! Enye eyedi enye emi ọfiọkde ñkpọ akan, enye emi enyenede ñkpọ akan, ye edidem emi ọsọñde ke odudu akan ke ofuri ererimbot. Ndien edieke enye edikade iso ke eti usuñ emi enye eyeduñ ke isọñ ke ata ediwak isua.
Emi ekedi ndap, edi ama okpon akan ikpikpu ndap. Abasi ama awak ndida ndap ke ini eset ndọñ mme etop Esie nnọ mme owo. Solomon ama onyuñ otim ekere kpukpru se enye eketiñde ọnọ Abasi ke ndap oro. Akpa ñkpọ emi enye akanamde ke ini oro ama ekebe, ekedi ndika ke Jerusalem ñkatuak ibuot nnọ Abasi ke iso Ekebe ediomi, ndinyuñ ñwa uwa ekọm nnọ Abasi ke mme edidiọñ emi enye ọbọde.
Abasi ekesitiñ ikọ ke eyo oko ọnọ mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ ke ndap ye ñkukut, edi ye nnyin, Enye ọnọ nnyin Ñwed Abasi. Nnyin imekeme ndifiọk uduak Abasi nto ke ndikot Ikọ Esie. Enye idikpuhọkede Ikọ Esie. Owo ekeme ndidaba ndap emi otode Abasi; edi ndap oro eyesaña ukem-ukem ye se Ñwed Abasi etiñde. Abasi idinọhọ owo ndap emi misañake ye se Enye ama ekewewet. Nnyin iyekut ke Ñwed Abasi kpukpru item emi nnyin inyenede ndida ndu uwem ke usen ke usen, ye mbeñe-idem nnyin ndika Heaven ke enyọñ.
Etop
Solomon ama ọwọrọ etop ke kpukpru idut ererimbot emi ekediọñọde. Ikpọ owo ye ndidem ema eda ñkpọ uto mmọ esọk Solomon. Ema eda ufuọñkpọ ye mme nsọñ-urua ñkpọ eken emi mikoduhe ke palestine eto mme esen idut edi; ema enyuñ enọ Solomon ata ediwak gold ye nsọñ-urua itiat, tutu obio esie akabade edi idut emi ekenyenede ñkpọ ekan ke ofuri ererimbot. Ntem ke Abasi okofori Solomon.
Kpukpru owo ema ebuana ke uforo emi. Ekọñ ikoduhe, ke ntre kpukpru mkparawa ema enyene ifet ndidu ke ufọk ye ubon mmọ. Mmọ ema enyene mme iñwañ emi ekefọnde ñkpọ eti-eti, ndien baba owo kiet iketiehe biọñ.
Solomon ke idem-esie ama enyene inyene eti-eti. Enye ama enyene tọsin horse aba, ye itie emi ekebọpde enọ kpukpru mmọ. Nditọ ufọk ye mbon ekọñ emi ekeduñde ke okure edidem ema ewak ke usuñ nte ekedade enañ edip-ye duop, erọñ ikie ye ediwak ufene ye unen efen enam udia enọ mmọ ke usen ke usen.
Ọniọñ
Iduhe owo ke eyo uwem Solomon emi ekenyenede ifiọk nte enye. Enye ama ewet ediwak ñwed man mme owo efen ebọ uñwam eto ifiọk esie ñko. Enye ama ewet tọsin ñke ita emi ediwak edude ke Ñwed Abasi ke Ñwed Mme Ñke; onyuñ ewet tọsin ikwọ kiet ye ition. Enye ama onyuñ ewet mme ñwed abaña obot, oro edi ke abaña iyak ke inyañ-ibom, ñkpri unam (nte nnuene, atat), mme unam ke akai ye ke ikọt; ye ke abaña mme eto ye mme vine. Kpukpru emi ekedi mme utom ubọk Abasi, ndien Solomon ama ama ndikere mbaña se Abasi akanamde.
Kpukpru ukara ke ererimbot ema enọ mme owo ebine Solomon man ekekpep eto ifiọk esie, oro edi, ifiọk emi okotode Abasi. Daniel ama ewet ete: “Mmọ eke enyenede eti ibuot eyeyama nte ikpa-enyọñ ayamade” (Daniel 12:3). Ifiọk emi Abasi ọkọnọde Solomon ama ayama oduk ofuri ererimbot. Adaña nte Solomon okosuk asañade ye Abasi onyuñ onimde mbet Esie, ubọñ ye odudu esie ema eka iso ndidu.
Questions
MME MBUME- Isọñ Israel okokpon didie ke ini Solomon akakarade?
- Anie ke Abasi ekebemiso ọñwọñọ ndinọ isọñ oro?
- Solomon ekedi owo isua ifañ ke ini enye ọkọtọñọde ndikara?
- Eketie enye nte mme owo ke isọñ Israel ewak adaña didie?
- Ke nso utọ usuñ ke enye okoyom ifiọk ndida ñkara mmọ?
- Ke ebiet ewe ke Solomon ekenyene utibe ndap esie?
- Nso ñkpọ ke Solomon ekebeñe ke ini Abasi ọkọdọhọde enye ebeñe se enye oyomde oto Imọ?
- Nso ke Abasi ọkọnọ Solomon?
- Da ndusuk ñkpọ emi Solomon akanamde tiñ ndiwut ifiọk esie.
- Ewe ifiọk edi ata akpan ifiọk?