Lesson 257 - Junior
Memory Verse
“Ke mibọhọke Jehovah ọbọp ufọk, mmọ eke ebọpde ekpa utom ikpikpu ke esit: ke mibọhọke Jehovah ekpeme obio, andikpeme ataba idap ikpikpu” (Psalm 127:1).Notes
Uduak Abasi
Ke Abasi ọnọde uyo ndinam ñkpọ, Enye esinọ ifiọk emi edikemde ndinam uyo oro. Ke ini Abasi ọkọdọhọde Noah ọkọñ ubom, Enye ama onyuñ etiñ ọnọ enye nte akwa ubom oro editiede. Ke ini Abasi ọkọnọde Moses uyo ete ọbọp Ataya ke wilderness, Enye ama onyuñ ọnọ enye mme ọyọhọ item ndinam ntre. Ke ini emi ekeyomde ndibọp Itie Ukpono Abasi ke Jerusalem, kpa Enye Abasi ọkọnọ David usuñ nte edibọpde, emi ọkọdọhọde ete, “Jehovah akasian mi kpukpru mmọ emi ke ñwed eke otode enye ke ubọk, kpa ofuri utom ñwed oruk emi”. (1 Chronicles 28:19).
Mme Akpatre Usen David
Usen kiet David ama ọdọhọ eyen esie Solomon ete, “Ñkọm okodu mi ke esit ndibọp ufọk nnọ enyin Jehovah Abasi mi” (1 Chronicles 22:7). Ndien enye etiñ ñkpọ abaña gold, silver, okpoho, ukwak, eto ye itiat emi enye ama ekebeñe obon. “Ndien”, enye ọdọhọ ete: “afo eyenyuñ adian efen ke mmọ”. Ndien, nte ete emi abakde Abasi, enye ama ọdọhọ ete: “Daha ke enyọñ nam, ndien Jehovah eyedu ye afo (1 Chronicles 22:14, 16).
David ama ọdiọñọ ete ke utom oro ikedighe mmem-mem. Enye ama obup mme owo oro, “Anie ndien omonyime ndiyọhọ ubọk esie mfin emi nnọ Jehovah?” Ke akpanikọ mme akpatre usen David ema efọn ekan mbemiso. Enye akadara didie idahemi ke ini “mmọ etatde ubọk enọ Jehovah ke ofuri esit, David edidem ñko onyuñ adat esit eti-eti” (1 Chronicles 29:5, 9). Yak ikpañ utọñ ikop mme ikọ David ifañ emi esiode ke akam esie mbemiso enye akpa: “O Jehovah, ubom, ye odudu, ye ubọñ, ye akakan, ye utene: … “O Jehovah itie edidem edi okwo, ... kpukpru ekese ñkpọ emi nnyin itimde ndibọp ufọk nnọ fi ye edisana enyin fo, eto fi ke ubọk, kpukpru enyuñ edi okuomọ” (1 Chronicles 29:11, 16). Nte emi itihi fi akam emi Andinyaña nnyin ekekpepde nnyin ndibọñ?
Man ekekem ye ibọrọ akam David ete ke Abasi eyenọ Solomon esit eke ọfọnde ama, “man enye onim ibet fo ... onyuñ ọbọp temple emi ntimde ñkpọ mbeñe” (1 Chronicles 29:19) ye ndikem ye ibọrọ ebeñe akam Solomon, Abasi ama ọnọ Solomon ikike, ifiọk, inyene ye ukpono.
Ini Ye Ebiet
Ke David ama akakpa, ke udiana ọfiọñ ke ọyọhọ isua ukara Solomon inañ, enye ama ọtọñọ ndibọp Ufọk Abasi ke Jerusalem ke obot Moriah.
Edieke nnyin ikpokoduñde ke mme usen eset oro, inyuñ idọk kiet ke otu mme obot inañ oro ekebọpde Jerusalem edori, man ida ise ñkañ edem usiaha-utin, nnyin ikpokokut nte Inyañ Jordan asañade ñkwaña-ñkwaña ye idiọk Inyañ Inuñ. Ke isede usuk-usuk ikpokokut mme obot-obot obio Judea ye Bethlehem; ke inyuñ isede edem usop-utin, ekeme ndidi ikpokokut ñkpọ nte nsuñ-ikañ ke udim ke ata anyan usuñ emi adade ọnọ Akwa Akpa. Idim Kidron okodu ke ebedeñ emi ekekperede do, kpa Iñwañ emi Andinyaña nnyin okodude ke okoneyo oro eketapde Enye.
Mme Enyene-Ifiọk Nnyuñ Nnam Utom Edinyime Esit
Nte nnyin ikpokubokede mme ikpa-ñwed mbuk ñkpọ-ntibe inyuñ isọp ise nte Solomon okobopde Itie Ukpono Abasi? Mfina ke ndinam utom ikoduhe, oro edi, utom ama odu ọnọ kpukpru owo, owo kiet kiet ama enyene utom esie ndinam. Kpa nte David ama eketiñ, “Ndien kpukpru owo eke enyimede, enyuñ enyenede ifiọk kpukpru oruk usọ edu mi ye afo, ke ofuri oruk utom: (1Chronicles 28:21). Ema edọk mme ikpọ itiat esioño ke isọñ itiat, ediọñ mmọ efọn enyuñ esibe mmọ ekem ke udomo mbemiso eda mmọ eka ebiet emi ekebọpde Itie Ukpono Abasi. Ema ekut mme ndusuk itiat ke Itie Ukpono Abasi emi ekeniọñde ikpat 40 enyuñ ekponide ke ikpat ition ye itiokiet ke ubom, enyuñ edobi ekan ton 100. Ema enam enyọñ obot oro otim añwaña, man Itie Ukpono Abasi ye mme efe esie enyene ifet eke okponde ekem, ke mmọ ndida mme itiat emi nnim ke mme mben obot oro, nyuñ nda mme ikpọ adaha mmum mmọ ñkama. Ntre ke ekebọp mme una-isọñ ye mme ikpọ aba-isọñ. Imokot ite ke Solomon ekenyene enañ-mbakara 40,000. Mme nyọhọ-nsuhọ ufọk-isọñ emi akanade iñwañ ekedi se enimde enọ mme enañ mbakara ye mme ukpat-ñkpọ. Mme usuñ eke edianade iba-iba ema edu emi owo ekekemede ndisaña ke ọkpọ-usuñ mbe nduk ñkosim mme ufọk-enañ kiet kiet emi edade ke udim, emi enyuñ edade mbai itiat ebiri ke isọñ mmọ man mme enañ-mbakara edifiọnọre. Ema ekut mme ndudu ndimum mme enañ-mbakara oro nnim, mme eto ndiyiri mmọ ye mme itiat ufọk-enañ.
Mme Cedar Lebanon
Mme ekpi-eto ema ewọrọ eka mme akai Lebanon. Do ke mmọ ekekpi mme ikpọ cedar emi esọñde urua eti-eti, emi enyuñ ekemede ndikap eye eti-eti. Ukwak (mme engine) unam utom ikoduhe, ke ntre ekeda ubọk enam utom, emi akanamde ata ediwak owo edian ubọk ke ndinam utom. Edi akpanikọ ete ke idara ama odu ke esit mmọ emi ekekpide eto adaña nte ekuri 10,000 mmọ ekefede aka iso ye edem; esit owo 10,000 emi enyuñ emia nte esit kiet, koro mmọ ekenyenede uduak kiet, emi ekedide ndibọp ufọk Ọbọñ. Ndien mmọ efiori, “Eto!” nte akamba cedar ọduọde ke isọñ, emi edi eto efen edidade ebọp ufọk Ọbọñ. Ke ọfiọñ kiet emi ekenamde ọkpọsọñ utom ama ekebe, mmọ ema efiak enyọñ ufọk ndidu ke ọfiọñ iba, man owo 10,000 efen enyuñ eka ekeda itie mmọ. Ke ntem ke mme anam-utom 80,000 ye mme ese-utom 3,300 ekese ñkpọ ebaña utom emi. Mme obiom-mbiomo 70,000 ekesuhọre eka mben esuk Inyañ Mediterranean ndimen mme cedar oro. Mme ikpọ mbio-eto emi ekefiọrọde ke enyọñ inyañ ekemen mme cedar ekesim Joppa, ndien emen mmọ do esaña obot ekesim Jerusalem. Do owo ikedaha ekuri, hammer mme ñkpọ utom ukwak inam ñkpọ efen, ke mibọhọke ndida mme mbai eto emi kiet kiet nsin ke itie mmọ (1 Ndidem 6:7). Ediwak eto fir edi se ekeyomde ñko, koro ekedade enye efuk ke isoñ ufọk oro.
Mbon-ekọñ mmọñ Solomon ema enyuñ eda gold eto anyan usuñ Ophir edi, emi ọkọwọrọde ete ke akada isañ mmọñ isua ita ke mme nsuñ-ikañ ini eset oro, koro usuñ-mmọñ Suez ikeduhe ke ini oro.
Edisana Ebiet
Ata Itie-Ukpono Abasi ekedi ikpat 90 ke uniọñ, ikpat 30 ke ubọm, ye ikpat 30 ke ukoñ, emi ekedade eto cedar emi efukde gold enam. Ubet etak-ufọk, mme Ata Edisana Ebiet, edi se ukara ke enyin awawa, ye purple, ye ididuot, ye eti linen akabaharede enye ye Edisana Ebiet (2 Chronicles 3:14). Ubet-etak ufọk ekedi ukem-ukem ke kpukpru ñkañ esie, ikpat 30 ke kpukpru ñkañ. Ekedi ke esit ubet emi ke cherubim iba ekedu, emi edade eto olive, emi efukde gold enam, emi mmọ kiet kiet ekekoñde ikpat 15, mba mmọ enyuñ etuaha ye kiet eken enyuñ eniọñ ikpat 15. Nte emekeme ndikere nte ndise emi ekeyede, mba mmọ etuk kiet eken, mme mba mmọ eken eketuaha ibibene esit oro, iso mmọ enyuñ etuk ese isọñ ebiet emi Ekebe Ediomi edinade? Ema ekap mme mbiet cherubim, eyop, ye flawa, emi ekedade gold efuk. Ekeda edisana gold efuk ke isọñ ubet oro, kpa nte ekenyuñ efukde altar eto cedar emi okodude ke Edisana Ebiet. David ama ebeñe edisana gold onim ọnọ Itie Ukpono Abasi; nte inyuñ idighe inem ñkpọ ndifiọk ete ke itie-uwa emi ekesifọpde incense, emi edide mbiet edinam-asana. enye ama onyuñ ebeñe ata eti gold onim ọnọ? (1 Chronicles 28:18).
Nte Ekemde Ye Uduak
Solomon ama onyuñ ọbọp efe-esop emi itie-uwa okpoho okodude emi akadade ọnọ erinyaña ukpọñ. Ekenam kpukpru ñkpọ ekem ye uduak Abasi, man eneñere ebiet Ataya emi okodude ke wilderness. Edi Itie-Ukpono Abasi ama otim ọsoñ urua akan, uniọñ, ubom ye utuñọ esie ema ekan eke Ataya utime ikaba. Edọhọ ete ke ibat okuk esie ekedi ñkpọ nte billion dollar iba sim ition.
Mme ikpọ adaha iba ema eda ke añwa Itie-Ukpono Abasi emi ekeyiride mme mkpọkọbi ke enyọñ mmọ ndida nyiri mme pomegranate okpoho 100. Yak itim ise ñkpọ ibaña efe emi okodude ke iso Itie-Ukpono Abasi. Enye ekedi ikpat 30 ke uniọñ ye ikpat 180 ke ukoñ, ndien ekeda edisana gold efuk esit esie. Kere baña tower ufọk-Abasi emi okpokoñde nte ufọk-enyọñ 15 emi edade gold efuk esit ofuri ofuri!
Itie-Ukpono Abasi ikedighe akwa ufọk nte mme ufọk-Abasi eyo emi, emi ufañ edude enọ ediwak owo nditie; edi ekedi ebiet emi okodude ndidam ndutim mboho; ndien otu owo ekeda ke añwa. (Se Ọyọhọ Ukpep-ñkpọ 70, Ñwed Itiokiet, ke abaña mboho ntuakibuot). Ata Itie-Ukpono Abasi edi se ekedade isua itiaba ye ubak ebọp, edi ema edian isua 13 efen ndida mbọp ufọk Solomon ñkure, ye mme ñkoñ-koñ itie ndise, efe, esa ye mme ikpọ ufọt-ufọk. Edieke nnyin nte Ọbọñ-añwan Sheba ikpokodude uwem ke eyo Solomon oro ndikut Ufọk Ọbọñ oro, okpotim añwaña nnyin nte Itie-Ukpono oro ekeyede oto ke idaha mme itiat, mme ndiye ñkpọ emi ekekapde ye mme ndiye ndise gold.
Akani Ye Obufa Jerusalem
Ikedighe ke Palestine ikpọñ, edi ke ofuri ererimbot ini oro, Itie-Ukpono Abasi ke Jerusalem ekedi akamba itie ntuak-ibuot ọnọ mme Jew; ndien ekebọp kpukpru synagogue ewọñọre iso ese Itie-Ukpono Abasi. Ke ini Daniel okodude ke ufin, ke ediwak isua ema ekebe, enye ama eberede mme mkpriusuñ esie ese ñkañ emi Jerusalem okodude onyuñ ọbọñ akam, okposuk edi ke ini oro Itie-Ukpono Abasi ama owure.
Mfin emi, nte afo emeberede mme mkpri-usuñ esit fo ese Jerusalem? Idighe obio isọñ oro ekebiatde ikata enyuñ etọñọ ntak ebọp, edi Jerusalem enyọñ? Nte afo ke owuk enyin nte Abraham eset ese, “Obio eke enyenede nsọñọ-nda, eke Andibọp ye Andinam Enye edi Abasi” (Mme Hebrew 11:10)? Nte ọdọñ fi ndikut Obio edisana gold oro John okokutde, “edisana obio, Obufa Jerusalem, nte otode ke Abasi ọsuhọre ke heaven edi” (Eriyarare 21:2)? Edieke edide ntre, ana nte ebeñe idem abaña ebiet oro. Edieke afo enyenede idorenyin ndinyene ifet ke ediye Itie-Ukpono Abasi enyọñ, ana nte ebana fi idem enyuñ esọi fi mi ke isọñ, man ke ini esinde fi ke ufọk enyọñ oro owo ikopke uyom hammer ndomo kiet. Didie ke nnyin ikeme ndibọ mme edisọi, edikpi ye edifọp nnam asana emi? “Jehovah ọdọhọ, ete, Nte ikọ mi ibietke ikañ? nte ibietke hammer eke obomde akamba itiat?” (Jeremiah 23:29). Ikọ Abasi ekeme ndifọp kpukpru ñkpo eke midotke nsio ke esit; hammer esie onyuñ ekeme ndibom esisit mi ye ko nsio nduọk, edieke owo akam onyimede ndiyak idem esie nnọ anam ntre.
Ufọk Nnyin
Ikọ ndise efen emi ikutde ke Ñwed Abasi owut fi ye ami ete nnyin kiet kiet ke ibọbọp ufọk. Ufọn iduhe nnyin ndika akai Lebanon ñkoyom eto cedar, obube isọñ ñkọdọk itiat, mme una-isọñ Jordan ñkoyom okpoho, mme ndika Ophir ñkoyom gold. Utu ke oro, ọfọn nnyin ndiduñọre Ikọ Abasi. Do ke nnyin ikut mme ñkpọ ubọp ufọk nnyin, ndien ke altar akam ke Abasi onyuñ ọnọ mme unana nnyin.
Akpa ñtọñọ-ukot ke ndibọp itie ukpono Abasi nnyin edi nditiene Jesus Christ, emi edide Itiat-Idak-Isọñ: “Edi ọfọn kpukpru owo ekpeme se mmọ ebọpde edori ke esit. Koro baba owo kiet ikemeke ndinim itiat-ukot-ufọk efen mbe se ema ekenim, emi edide Jesus Christ” (1 Ñwed Corinth 3:10, 11). Oto ke Ikọ Esie nnyin ikpep ite ke ata akpan mbak ke itie ukpono Abasi edi mme mfọn ita emi edide Utebe-ikpe, Edinam-Asana ye Baptism Edisana Spirit. Ke Itie-Ukpono Abasi Solomon, mme ñkpọ emi ekedade enọ mme mfọn emi ke efe esop ekedi altar okpoho, ke Edisana Ebiet ekedi altar gold ye Ata Edisana Ebiet ke edem ikpehe ọfọñ.
Ke ima ikọbọ mme enọ spirit emi, ọfọn nnyin nditim mkpeme ndimek mme ñkpọ eke nnyin idade inam esit esie eye. Kpa nte Solomon akadade edisana gold edi ke Itie-Ukpono Abasi ke Jerusalem, ana nte nnyin ida se ifọnde ikan ibọp ufọk nnyin. Ọkpọsọñ edibọñ akam ye ediyak idem edi se ufọk nnyin oyomde, ye ñkop-uyo ye ima emi abuahade ye mbuọtidem. Nnyin imekpep ite ke mbuọtidem eke edomode ọsọñ urua akan gold (1 Peter 1;7), ndien se idade idiọñ itie ukpono Abasi nnyin eye edi “suñ-suñ spirit eke enyenede iso but”. Ñkpọ efen ndida nam enye eye edi ifiọk emi ekotde “ediye mbana ñkpọ ke ibuot” (Mme Ñke 4:9).
Yak nnyin ika iso ndikọri, ndituk esit nnyin esem inyuñ inam enye eye ye mme ñkpọ eke midibiarake. Ndien, ke ini ikañ edidide, emi edidomode kpukpru utom owo, “ufọk” nnyin, eke mibietke Itie-Ukpono Abasi ke Jerusalem emi ekewuride utim ikata, eyesọñọ ada, nnyin iyenyuñ ibọ akwa utip (1 Ñwed Corinth 3:13, 14).
Questions
MME MBUME- Nso idi ntak emi David mikekemeke ndibọp Ufọk Ọbọñ?
- Nte Edidem Hiram ama adiana ye Solomon?
- Didie ke Solomon ekekpe mme owo Hiram utip?
- Edidem ekenyene mme esibe-eto ifañ ke mme obot?
- Solomon akakara nte edidem ebighi adaña didie mbemiso enye ọtọñọ ndibọp Itie-Ukpono Abasi?
- Itie-Ukpono Abasi oro okokpon didie?
- Tiñ nte Ubet-etak-ufọk, ebiet emi ekenimde Ekebe Ediomi eketiede.
- Emekere ete ke Solomon ama ada ñkpọ eke mifọnke ọbọp Ufọk?
- Nso ke nnyin ikeme ndikpep nto emi?
- Solomon akada ini ebighi didie ọbọp Itie-Ukpono Abasi?