Lesson 259 - Junior
Memory Verse
“Sese, iketiñke ibio inọ mi” (1 Ndidem 10:7)Notes
Ọbọñ-Añwan
Solomon ama enyene esen-owo. Enye ekedi Ọbọñ-añwan Sheba, emi Jesus ekemende owut nte “Ọbọñ-añwan emi okotode edem usuk”. Enye okoto “ke mme utit isọñ edi edikop ọniọñ Solomon” (Matthew 12:42). Ediwak ini, ke ini andikara kiet akade ndisobo ye andikara eken, esidi ke ntak emi enye esiyomde ndinam ediomi edidiana ọtọ kiet, ke ndikpe mbiere, ikpe adaña isọñ, ndinam ediomi unyam urua mme ndinyene ọyọhọ ebuana ke ufọt idut kiet ye eken. Ọbọñ-añwan Sheba ikakaha ibine Solomon ke mme ntak emi baba kiet. Enye ikonyuñ isañake ibe ke isọñ oro ke ikpu-ikpu! Enye ama enyene ntak ke edisobo esie, oro ekedi ndikut ke idem esie ikpọñ mme ñkpọ emi enye ekesikopde abaña Solomon, ke abaña enyiñ Abasi man ọyuhọ udọñ esit esie ke nditim mfiọk mbaña inyene ye ọniọñ Solomon.
Isañ emi Ọbọñ-añwan emi akakade etie nte emi anam-idiọk akade etiene Abasi. Ama enyene mme usuñ emi enye akasañade emi onyuñ ebietde ukem emi owo emi oyomde Abasi asañade. Odu mme nti ido emi okodude ke uwem esie emi ebiet uwem iren, iban ye nditọwọñ emi ebọde Eti-mbuk.
Edikop Etop
Ọbọñ-añwan emi ama okop etop abaña Solomon ye ọniọñ esie. Owo itiñke inọ nnyin nte enye akasañade okop etop oro, mme anie eketiñ ọnọ enye, mme enye okodu ke mmọñ ke ini enye okokopde etop oro. Edi ke usuñ ekededi etop ama ediduk enye utọñ. Oro edi ntọñọ isañ anam-idiọk ñko. Enye enyene ndikop mbaña erinyaña, ete ke imọ imekeme ndibọ utebe-ikpe, ñko ke Jesus akakpa ke ntak idiọk-ñkpọ imọ.
Idighe kpukpru owo ekop ebaña etop Eti-mbuk ke ukem usuñ. Ndusuk owo ekop ebaña edinyaña oto ke utom efak, ndusuk ebọ mme babru emi ewetde ikọ Abasi ke ini mmọ edude ke ufọk ibọk. Ekekot ndusuk ñko ete edi mboho nditọ Abasi, ndusuk ekop ikọ ntiense emi mbọhiduñ mme oruk mmọ emi ebọde erinyaña etiñde. Abasi ada utibe usuñ anam mme owo ekop ebaña erinyaña. Ema etiñ ebaña owo emi okokutde itie kiet ke babru Apostolic Faith ke ndobo ebiet emi owo baba kiet mikeduhe; enye ama okot ubak babru oro onyuñ okop etop erinyaña. Enye ama onim ke akpanikọ onyuñ oyom Abasi tutu edifiọk ete ke imọ imọbọ erinyaña. Edi Abasi ikpọñ ọkọfiọk usuñ nte utọ itie ñwed Ikọ Abasi oro akasañade okosim utọ ndobo itie oro.
Ediwak owo emi enamde ñkpọ Abasi ekebọ Ikọ Abasi ke nsio-nsio usuñ, akpan ñkpọ edi mmọ ema ekop! Abasi anam akpanikọ ye kpukpru owo. Jesus edi “Ata uñwana kpukpru owo okododuk ke ererimbot” (John 1:9).
Ndiyarade Mfiọk Ke Idem-Esie
Ke Ọbọñ-añwan ama okokop etop emi, enye ikọyuhọke tutu enye aka okosobo Solomon onyuñ odomo ọfiọk. Ekeme ndidi ediwak ufan, nditọ ufọk, mme ñkpọ inemesit, nti udia, ye nti edisine ñkpọ ema ekan enye ekuk ke ediye ebekpo esie; edi enye ikenyeneke uyuhọ. Enye ekedi andikara, ama onyuñ enyene inyene, edi enye ama enyene mkpọsọñ mfina.
Owo emi mifiọkke Abasi inyeneke uyuhọ ñko. Enye ekeme ndinyene ñkoñ-ñkoñ idaha ke ñkpọ uwem emi mme ediwak inyene ke ererimbot, edi osuk enyenyene mme mfina ye unana uyuhọ.
Sia Ọbọñ-añwan Sheba emi ekedide andikara, enye ama enyene mme ọwọrọ-iso owo emi enye ọkpọkọdọñde eka ebine Solomon. Enye ikọdọñke baba owo kiet ndika ñkese mme se eketiñde ebaña Solomon ekedi akpanikọ. Ọbọñ-añwan emi ikọyuhọke ibọhọke tutu enye okut “akwa Solomon” emi ke enyin esie ikpọñ.
Ndinam owo efen okut uyai Abasi mme ndifiọk mbaña mmọ efen emi enyenede erinyaña ikemke. Owo kiet kiet enyene ndisobo ye Abasi onyuñ ọbọ erinyaña ke idem esie. Ke ete ye eka ebọde erinyaña iwutke ite ke nditọ ebọ erinyaña. Nditọ oro enyene ndibọñ akam ke idem mmọ enyuñ efiọk ete ke enyaña mme imọ. Ekpedi owo oro enyene nditọ eka iren ye nditọ eka iban, mme ete ye mme eka mme iman esie ye mme ufan esie emi ebọde erinyaña, enye ikemeke ndibọ uyuhọ ibọhọke enye ọbọ erinyaña ke idem esie.
Udim Enañ-mbiomo
Ọbọñ-añwan emi akasaña ata anyan isañ ndika Jerusalem. Ediwak camel ema edu ke udim isañ esie oro, emi ekebiomde nsọñ urua ye ndiye ñkpọ uto ke enọ. Edi akpanikọ ke enye ama enyene ediwak owo ke udim isañ ye ediwak inyene. Ekeme ndidi isañ ama ọsọñ eti-eti, usuñ ọyọhọ ye ñkpọ ndik. Ekeme ndidi Ọbọñ-añwan ye mbon isañ esie ema esaña ediwak usen ebe ndobo-ndobo akpa-utatan ye ikpọ ñkoñkoñ obot emi mme inọ ekpekemede ndiyip ñkpọ mmọ. Ñkpọ ndik baba kiet ikọbiọñọke enye! Udọñ esie ekedi ndikut edidem. Ekeme ndidi enye ama onim owo efen ndise mbaña ebekpo esie ke ini enye mikoduhe, edi uduak esie ekedi ndikut Solomon nnyuñ mbup enye mkpọsọñ mbume.
Ke ini anam idiọk-ñkpọ eneñerede oyom Abasi, enye onyime ndisin ofuri ukeme esie. Enye edi etiene Jesus, onyime ndinọ se Jesus oyomde onyuñ ebeñe idem ndiyak uwem esie ye ima esie nnọ Abasi. Ndinyene erinyaña okpon akan mfina mme ntak urua emi nnyin isañade ibe ke esit.
Mme Mbume
Ema edara ndikut Ọbọñ-añwan. Ema enọ enye ufañ nditiñ ikọ ye edidem Solomon. Enye ikpọkọyuhọke ke nditiñ ikọ ye kiet ke otu ikọt Solomon ikpọñ. Enye okoyom ndikut Solomon iso ye iso. Enye ama etiñ kpukpru ñkpọsọñ mbume esie onim ke iso Solomon. Enye ama emen kpukpru se ikodude enye ke esit etiñ ọnọ Solomon, ikodipke enye baba ñkpọ kiet.
Ọbọñ-añwan oro ama odomo Solomon ye ọniọñ emi Abasi ọkọnọde enye, ke ndibup enye ñkpọsọñ mbume. Solomon ama ọnọ enye kpukpru ibọrọ. Edieke enye mikpokonyimeke nditiñ kpukpru mfina esie enye ikpọkọbọhọ mme ibọrọ.
Solomon edi mbiet Christ emi enyenede ibọrọ ke kpukpru mbume ye mfina. Ediwak owo imaha ndidomo Jesus nse. Mmọ ikaha ibine Enye man ekebọ uyuhọ ke mme mfina mmọ. Mmọ ibeñeke idem ndinyime ite ke imenyene mfina. Edieke Ọbọñ-añwan Sheba oro akpakakade ebine Solomon ye esit nte ke imọ imọfiọk kpukpru ñkpọ inyuñ inyeneke baba mbume kiet, enye ọkpọkọnyọñ ubọk-ubọk, ikpakanamke mfina esie okure. Ọbọñ-añwan oro ama obup onyuñ ọbọ (Matthew 7:7).
Inyene Solomon
Ama akpa Ọbọñ-añwan idem eti-eti ke ini enye okokopde ọniọñ Solomon onyuñ okutde ediye ufọk esie. Idem ama akpa enye ndikut nte kpukpru ñkpọ ebonode ke itie ke itie, ke ediwak nditọ ufọk esie ye mme andiñwam enye, ke inyene, edisine ñkpọ esie ye udia, ye usuñ nte Solomon odukde ke Itie-Ukpono Abasi ndituak ibuot nnọ Abasi.
Ediwak ñkpọ ema edu emi mmọ ekekutde ke ini owo kiet adade mmọ asaña akanare isọñ okure emi edidem Solomon ọkọbọpde. Udori ukot itiokiet ema edu emi ekedade gold enam, emi akadade osim ebekpo oduk-enin, emi ekedade edisana gold efuk (2 Chronicles 9:17). Ema eda gold ebot mme ekpe edaha ke kpukpru mben ebekpo ye kpukpru mben udori ukot, emi akananam miduhe ke ebekpo edidem efen.
Ekeda edisana gold enam kpukpru ñkpọ uñwọñ ñkpọ ke ufọk-emi ekebọpde ke akai Lebanon, ndien owo ekededi ama ekeme ndiñwọñ ñkpọ ke ñkpọ uñwọñ ñkpọ gold oro. Mme okure ye eteghe ema edu emi ekedade ñsọñ urua itiat enam itiat idaha-isọñ mmọ. (1 Ndidem 7:9). Hiram, owo Tyre, emi eti ibuot ọyọhọde “enye ke idem, ye asian, ye ifiọk, ke erinam kpukpru oruk utom okpoho” ama anam mme ikpọ adaha ke eteghe Itie-Ukpono Abasi (1 Ndidem 7:14, 21). Mme lily ye pomegranate emi ekewetde ke mme adaha okpoho oro enam mmọ eye.
Mme nsuñ-ikañ Tharshish emi eketode anyan usuñ ema eda ndiye ọmọn-idiọk ye Peacock edi. Ema enọ Solomon ediwak chariot, horse ye enañ-mbiomo (mule) ke enọ. Ema enọ Solomon ediwak enọ emi okotode mme owo ke “ofuri ererimbot” kpa mmọ emi ekeyomde ndikop ọniọñ emi Abasi ekesinde enye ke esit. Mmọ ema eda mme enọ edi man ufan mmọ osuk akaka iso, idighe koro ekebakde Solomon, edi koro mmọ ekemade enye.
Gold isua kiet emi Solomom ekesibọde ekedi ñkpọ nte million dollars 19, isinke udori urua emi mme andinyam spice ye mmọ efen ekesinọde enye. “Ntem ke edidem Solomon okpon akan kpukpru ndidem ke ererimbot, ke inyene ye ke eti ibuot”. Edi akpanikọ ama otuk Ọbọñ-añwan Sheba ke esit eti-eti tutu “Idem akpa enye”.
Etop Akpanikọ
Ikọ oro Ọbọñ-añwan eketiñde eketie nte ikọ ntiense. Enye ọkọdọhọ ete ke se imọ ikokopde ekedi akpanikọ, kpa ye oro owo iketiñke ubak ubọñ Solomon inọ imọ. Ọniọñ Solomon ye inyene esie ama okpon akan se enye okokopde. Ediwak owo esiyik eti-eti enyuñ edu ke mkpa-idem ke akpa ini mmọ ekopde ebaña ubọñ emi odude ke edinyaña ukpọñ, ye odudu emi Jesus ọnọde ndidu uwem emi okoñde akan idiọk-ñkpọ. Edi ke mmọ ema ekebọñ akam enyene idara erinyaña ukpọñ, mmọ ekeme nditiñ nte Ọbọñ-añwan Sheba ete, “Sese, iketiñke ibio inọ mi”.
Ekeme ndidi ke Ọbọñ-añwan ama eyik ete ke Solomon ekeme ndinyene utọ ifiọk ye inyene nte enye okokopde, edi idaha emi enye ọfiọk ete ke ekedi akpanikọ koro enye ama okut ikpọñ ke idem-esie. Edi akpanikọ ke enye ama ekere ete ke isañ imọ ama odot, koro akpanikọ ama okpon akan etop Solomon. Ikọ ntiense esie ekebiet eke kpukpru mmọ emi esobode ye Abasi, enyuñ ekeme nditiñ ke ata ofuri akpanikọ ete ke mme eñwọñọ Abasi edi akpanikọ. Owo emi ọbọde erinyaña ọfiọk ete ke Abasi kọbọbọrọ akam.
Mfọniso Emi Nditọ Ufọk Enyenede
Ọbọñ-añwan Sheba ama ọkọm Abasi ke enọ ye mfọn emi Enye ọfọnde ye Solomon ye ima emi Enye amade ikọt Esie. Enye ama onyime ete ke edi Abasi ọkọnọ Solomon ọniọñ oro. Ke akpa ifet emi ekenimde enye ke edidem, Solomon ama ebeñe ete, nọ owo fo ndien “esit ọniọñ, man ñkpe ikpe” Ikọt fo (1 Ndidem 3:9). Sia ebeñe Solomon mikedighe eke ibuk, okonyuñ enemde Abasi esit, Abasi ama ọdọhọ ete ke ịmọ idinọhọ Solomon ọniọñ ikpọñ edi iyadian inyene ye ukpono ye anyan isua uwem edieke enye edisañade ke item Imọ (1 Ndidem 3:10-14).
Ọbọñ-añwan oro ama ọdọhọ ete ke ọfọfọn ye nditọ ufọk Solomon adaña nte mmọ ekopde uyo edidem, kpukpru ini. Ekeme ndidi nditọ ufọk Solomon ikọfiọkke ibaña mfọniso emi mmọ ekenyenede ke ndiduñ ye Solomon ndinyuñ ñkop ikọ ọniọñ esie. Nnyin imenyene Edisana Ñwed Abasi ye mme ikọ ọniọñ esie, emi edinọde nnyin nsinsi uwem edieke ikopde item. Eyak nnyin emi idide ikọt Christ idara mme ifet emi inyenede. Nnyin imekeme ndika iso nduñ ye Christ ye ikọt Esie. Nte afo emekeme ndisiak mme eridiọñ efen emi enọde mmọ oro enyimede ndinam ñkpọ nnọ Abasi?
Mme Enọ Emi Ekenọde Solomon
Mbemiso Ọbọñ-añwan Sheba ọkọnyọñ obio esie, enye ama ọnọ Solomon mme enọ. Mmọ ekedi ata nti enọ, gold ye mme nsọñ urua itiat. Enye ama ọnọ ediwak spice emi akananam owo efen minọhọ enye ntre. Enye okoyom ndinọ Solomon mme enọ emi. Nte enye ikokopke ọniọñ emi Abasi ekesinde ke esit Solomon? Nte idighe Solomon ọkọbọrọ kpukpru ñkpọsọñ mbume esie? Ke idaresit ye mfọnido, enye ama ọnọ mme enọ emi. Solomon ama enyene inyene. Enye ikoyomke inyene Ọbọñ-añwan emi, edi enye ama ọbọ. Ke usiene, enye ama ọbọ “kpukpru se inemde enye, eke enye oyomde, ọkọrọ ye se ọnọde enye nte ekemde ubọk edidem Solomon”. Enye ama afiak ọnyọñ obio esie ye kpukpru mme enọ oro, ọkọrọ emi enye okosobode ye Solomon onyuñ okopde ọniọñ esie! Enye ọkọbọ emi adian ye kpukpru mbume esie emi ekebọrọde! Enye ama enyene kpukpru emi adian ye uyuhọ.
Enye Emi Okponde Akan Solomon
Edi ukem ukem didie ye owo emi ọbọde erinyaña ukpọñ! Nte andibọ erinyaña ukpọñ iyakke idem inọ Abasi nte emi Ọbọñ-añwan ọkọnọde gold? Nte andibọ erinyaña ukpọñ iyakke mme talent mmọ inọ Abasi nte enye ọkọnọde ediwak ufuọñkpọ ediwak nsọñ urua itiat? Owo eke ayakde idem ọnọ Abasi ọbọ mme eridiọñ Abasi. Emen mme ñkpọsọñ mfina esie efep. Enye ama ọbọ uyuhọ ke mme udọñ esie. Se ededi emi edibeñede ke enyiñ Jesus (John 14:14) edinyuñ ebuọtde idem (Matthew 21:22; Mark 11:24) enye eyebọ (Matthew 7:7).
Nso utibe-ñkpọ ke ekedi ke ndikut Solomon! Edi nnyin imekeme ndifiọk Enye emi “okponde akan Solomon”. Solomon ikekemeke ndinọ owo baba kiet erinyaña ukpọñ, edi Jesus, Eyen Abasi, anyaña nnyin osio ke idiọk-ñkpọ. Imekeme nditiñ kpukpru se idude nnyin ke esit inọ Enye ke akam inyuñ idipke ñkpọ baba kiet. Nnyin imenyene eti idaha ikan Ọbọñ-añwan Sheba oro edi nnyin imekeme nditiene Jesus Christ, Eyen Abasi, Enye emi okponde akan Solomon.
Questions
MME MBUME- Anie owo akaka ndisobo ye Solomon?
- Nso idi ntak emi enye akakade ebine Solomon?
- Enye akakama nso aka Jerusalem?
- Nso ke enye okobup Solomon?
- Emi ọkọwọrọ didie ke ini enye ọdọhọde ete owo “iketiñke ubak inọ mi”?
- Ọbọñ-añwan oro ọkọbọ nso oto Solomon?
- Enye ọkọnọ Solomon nso?
- Nso idi ntak emi Ọbọñ-añwan Sheba okotorode Abasi?
- Mme anie ke mfin emi ebiet Ọbọñ-añwan Sheba?
- Anie edi Enye emi okponde akan Solomon?