Lesson 262 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Mfọn Ọbọñ Jesus Christ, ye ima Abasi, ye nsaña Edisana Spirit, akpakam odu ye mbufo kpukpru” (2 Ñwed Corinth 13:14).

Cross References

I “Abasi Ita ke Kiet, Edisana Abasi Ita-Ke-Kiet”

1 Abasi, Nsinsi Ete

(a) Abasi Ete, edi Kiet, onyuñ Edi Spirit emi Ikọ ye utom Esie esọñọde nsinsi idaha Esie, Exodus 3:13-15; Deuteronomy 4:35-39; 2 Chronicles 6:14-18; Nehemiah 9:6; Psalm 19:1, 7, 8; 90:1, 2; 97:6; Malachi 3:6; John 4:24; Utom Mme Apostle 14:15-17; Ñwed Mbon Rome 1:19, 20; 2 Peter 1:16-21; Eriyarare 4:8-11; 7:12

(b) Mme idaha Abasi inyeneke adaña, anana utit kpa nte Enye Abasi ke idem Esie, Job 42:2; Psalm 33:6-11; Isaiah 40:28; Matthew 19:26; Utom Mme Apostle 17:27, 28; Ñwed Mbon Rome 11:33-36; 1 Timothy 6:15, 16; Mme Hebrew 4:12, 13

2 Jesus Christ, Nsinsi Eyen Abasi

(a) Ikọ Abasi owut ete ke Jesus Christ enyene saña-saña edisana idaha, ukem-ukem ye Abasi Ete, onyuñ edi kiet ke kpukpru idaha ye Abasi Ete, Psalm 2:2, 7, 11, 12; 110:1; Mme Ñke 30:4; Isaiah 6:1-5, 9, 10 – da mme itie emi domo ye se ewetde ke John 12:37-41; Isaiah 48:16; Matthew 3:13-17; 28:19; Luke 1:30-35; John 1:1-3, 10; 6:32, 33, 38, 50, 51, 58, 62; 8:58; 14:26; 15:26; 16:28; Ñwed Mbon Rome 1:1-4; Ñwed Mbon Philippi 2:5-11; 1 Ñwed Timothy 2:5; Mme Hebrew 1:1-4; 13:8; 1 Peter 1:2; Eriyarare 1:4, 5

(b) Enọ Christ mme ndisana enyiñ, Enye ñko onyuñ enyene kpukpru ndisana uduot ye mfọn-mma, Isaiah 9:6, 7; Matthew 7:29; 18:20; 28:18; John 1:1; 5:26, 27; 6:64; 14:8-11; 16:15; 20:28; Utom Mme Apostle 20:28; Ñwed Mbon Ephesus 1:22; Ñwed Mbon Colossae 1:13-19; 2:9; 1 Ñwed Timothy 3:16; Mme Hebrew 1:8; 2 Peter 1:1

(c) Christ anam ndisana utom, Matthew 9:2-7; 25:31, 32; Mark 2:7-10; Luke 10:22; John 1:3, 10; 5:22, 25-30; Utom Mme Apostle 2:21; Ñwed Mbon Rome 14:10; Ñwed Mbon Ephesus 3:9; Ñwed Mbon Colossae 1:16: Mme Hebrew 1:2, 10; Eriyarare 21:5

(d) Christ ama onyime onyuñ ọbọ edituak-ibuot, Luke 24:51, 52; Utom Mme Apostle 1:24; 7:59, 60; 2 Ñwed Corinth 12:8, 9; 1 Ñwed Thessalonica 3:11-13; 2 Ñwed Thessalonica 2:16, 17

(e) Mme ntiñ-nnim ikọ ema esu ke Christ, Genesis 3:15 – da itie emi domo ye se ewetde ke Ñwed Mbon Galatia 4:4; Micah 5:2; da itie emi domo ye se ewetde ke Matthew 2:1; Isaiah 7:14; da domo ye se ewetde ke Matthew 1:18 ye ke Luke 1:26, 35; Isaiah 9:1, 2; da se ewetde mi domo ye se ewetde ke Matthew 4:12-16; Deuteronomy 18:15; da domo ye John 6:14 ye Utom Mme Apostle 3:19-26; Zechariah 9:9 da domo ye John 12:13, 14; Psalm 41:9; ye Zechariah 11:13 da domo ye Mark 14:10 ye Matthew 26:15; Isaiah 53:7 da se ewetde mi domo ye Matthew 26:62, 63; Psalm 16:10 ye 68:18 – da mme itie emi domo ye se ewetde ke Matthew 28:9 ye Luke 24:50, 51

3 Edisana Spirit, Ọyọhọ Ibuot Abasi Ita

(a) Ikọ Abasi owut ñko ete ke Edisana Spirit edi saña-saña Ibuot Abasi ke Idem Esie, onyuñ edi Enye ke Abasi Ete ye Eyen ekedọñ utom, John 14:16, 17, 26; 15:26; 16:13-15; Ñwed Mbon Rome 8:9; 1 Ñwed Corinth 2:10-12; Ñwed Mbon Galatia 4:6

(b) Idaha Edisana Spirit nte Abasi edi se baba mfaña kiet miduhe ke esit koro enọ Enye ndisana enyiñ, Enye onyuñ enyene mme uduot eke esanade, Enye onyuñ anam ndisana utom, enyuñ etuak ibuot enọ Enye ñko, Genesis 1:2; Psalm 104: 30; 139:7-10; Isaiah 6:3-9 – da mme itie emi domo ye se ewetde ke utom Mme Apostle 28:25, 26; Matthew 28:19; John 3:5, 6; Utom Mme Apostle 5:3, 4; Ñwed Mbon Rome 8:11, 26, 27; 1 Ñwed Corinth 2, 10, 11; 3:16, 12:11; 2 Ñwed Corinth 13:14; Titus 3:5 Mme Hebrew 9:14; 1 Peter 3:18

(c) Edisana Spirit edi saña-saña Isuñ-utom ke ererimbot man ada mme owo ọsọk Christ, edi Enye ada mme andinim ke akpanikọ oduk ke mme ntọtuñọ ñkpọ Abasi: edi Enye ñko okot mme anditiene-Christ onyuñ ọnọ mmọ odudu ndida nnam utom, Genesis 6:3; John 6:44, 65; da domo ye 16:7, 8; John 14:16, 17, 26; 16:13; Utom Mme Apostle 1:18; 6:3; 13:2-4; 1 Ñwed Corinth 2:9-16; 6:11; 12:4-11

II Abasi Ita-ke-Kiet Emi Edianade Kiet

1 Idaha Mbuot Abasi emi awakde akan kiet edi se ewutde otim añwaña ke usuñ nte mbume mme eyighe miduhe, Genesis 1:1, 26; Numbers 6:24-27; Isaiah 6:1-5; 48:16; Matthew 3:13-17; 28:19; John 14:26; 15:26; Ñwed Mbon Ephesus 2:18; 4:4-6; 1 John 5:7; Eriyarare 1:4, 5; 4:8

2 Utibe edidiana kiet emi odude ke Abasi Ita ke kiet edi se iyañade ifiọk owo onyuñ edi se ekikere owo mikemeke nditim mmum ọfọn, emi onyuñ edi se ekpepde otim añwaña ke utọ usuñ eke mbume mme eyighe miduhe, Deuteronomy 6:4; 2 Samuel 7:22; Isaiah 43:10-13; 44:6; Mark 12:29; John 10:30-38; 14:8-11; 15:26; 16:15; 17:10, 11, 21-23.

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Akpanikọ emi abañade Mbuot Edisana Abasi Ita-ke-Kiet edi ata akamba ye ọsọñ-urua akpanikọ emi ayañade ifiọk nti mme anditiene-Christ. Akpanikọ emi onyuñ edi se owo mikemeke ndida ndomo ye ñkpọ ndomo kiet. Enye edi akpanikọ emi owo mikemeke nditim ndiọñọ uniọñ ye ubom Esie ọyọhọ-ọyọhọ. Ke utọ ntak oro, ukpep-ñkpọ emi edi se inade nnyin iduñọde ye ọyọhọ ukpono ye uteñe. Inaha nnyin imen enye mfefere-mfefere ke unana ntiñ-enyin ye ido eke midotke, koro ukpep-ñkpọ emi edi kiet ke otu mme ikpọ akpanikọ emi Ikọ Abasi ekpepde. Emi edi akpanikọ emi abañade Abasi.

Ikọ Abasi otim adiana kiet ye Abasi onyuñ owut idaha Abasi ye se Abasi edide, ndien ke utọ ntak oro, mme item eke enọde nnyin ke abaña nte inamde Ikọ Abasi etim esine ke edinam nnyin me se nnyin inimde ke akpanikọ ibaña idaha Abasi nnyin. Nnyin imọdiọñọ ite edieke nnyin ibiatde ibet Abasi kiet, nnyin imabiat mmọ kpukpru; ntre edi akpanikọ nte edieke nnyin ikañde kiet ke otu Mbuot Abasi, nnyin imakañ nsinsi idaha Esie nte Abasi Ita ke Kiet. Edieke nnyin ñko isuhọrede kiet idaha, ọwọrọ ete nnyin imọsuhọre kpukpru mme idaha emi mme Mbuot Abasi eken enyenede. Edieke nnyin ñko itiñde idiọk idian kiet ke otu mme Mbuot Abasi, ọwọrọ ete ke nnyin imetiñ idiọk ikọ idian mmọ kpukpru. Edieke nnyin inyuñ itrede ndinọ kiet ke otu mmọ ukpono, ọwọrọ ete nnyin imayat kpukpru mmọ esit.

Ndusuk owo enyuñ eda ete sia ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke Kiet ọtuñọde ntre onyuñ ayañade owo ifiọk, utọ ukpep-ñkpọ oro ikemeke ndidi akpanikọ. Mme mmọ emi ekañ enyuñ esuhọre idaha Abasi kiet mme eken ke otu Mbuot Abasi Ita ke Kiet koro ukpep-ñkpọ emi miñwañake mmọ, mmọ ñko inyuñ idiọñọke se enye ọwọrọde, kpa nsinsi idaha Abasi. Edi mme ñkpọ eke eyararede enọ nnyin ekem se nnyin idade inim ukpep-ñkpọ emi ke akpanikọ. Ke editim nse nnyuñ nduñọde ye ñkọk-ibuot, mme akpanikọ emi edude ke ukpep-ñkpọ emi, odot nte nnyin inyime inyuñ ida ukpep-ñkpọ emi ofuri-ofuri, inyuñ itre ndisin ekikere nnyin ke mme nsio-nsio ikpikpu ekikere eke mme owo enọde mme ndiñwana ndiduk ke mfaña ye mmọ.

“JEHOVAH, Enye Edi Abasi”

Moses ama ọdọhọ ofuri udim nditọ Israel ete ke edi “Jehovah edi Abasi” (Deuteronomy 4:35). Nnyin imekeme ndikut ke ibio-ibio ikọ emi ite ke Edisana Abasi Ita ke Kiet ọwọrọ owut idem añwa-añwa. Nnyin imọfiọk ite ke akpanikọ emi odude ke ikọ emi ọsọñọ ada, koro mme ikọ emi etode Edisana Spirit ndiwut mfọn-mma idaha Abasi ke ukpep-ñkpọ emi edi se ifọnde, koro Abasi etiñ se idide akpanikọ, inamke mbubru ke ikọ Esie.

Ke ini Edisana Spirit esinde enyiñ emi Jehovah ke inua Moses, Enye anam ntre ye ntak ndinọ nnyin item (Jehovah edi ata enyiñ Abasi emi odude ke akpa ñwed emi ekewetde ke usem mme Hebrew, emi ke edikabade Esie ọwọrọde ỌBỌÑ nte ewetde ke Ñwed Abasi nnyin). Enyiñ emi Jehovah edi se Enye Abasi ekemekde man ekot Enye ke adaña eke Enye ayararede Idem-Esie, kpa mmọ oro ekebọpde edian ye Enye oto ke ediomi. Edi enyiñ emi ke ediọñọ nte Ata enyiñ Abasi emi enyenede Enye ikpọñ-ikpọñ kpa enyiñ ima eke ediọñọde Enye. Owo ikenyeneke ndida enyiñ emi ntiñ ikọ nnọ mmọ emi misineke ke idak ediomi emi Abasi ekenyenede ye Israel. Edisana Spirit esiwak ndikot enyiñ emi ye akwa ntiñ-enyin, ikotke ntime-ntime.

Otim añwaña nte ke Edisana Spirit ikanamke ndudue ke ndisin ikọ Hebrew emi, Elohim ke ekpri itie ñwed emi. (Elohim edi enyiñ Hebrew emi mme akabade ñwed ewetde emi adade ọnọ Abasi). Ndisana owo ke kpukpru emana edomo ukeme mmọ ndinam enyiñ emi Elohim otim añwaña edi ikemeke kpa nte owo mikemeke ndiduñọde Enye Abasi. Enyiñ emi edi kiet ke otu mme enyiñ emi Edisana Spirit awakde ndida nnọ etop emi enyenede ofuri ererimbot. Enyiñ emi otim owut kpukpru se Abasi edide ye se Enye anamde, ọkọrọ ye se Enye akanamde, kpa ye kpukpru se Enye edinamde. Kiet ke otu mme ikpọ andikpep ñkpọ mbaña akpa usem emi ekedade ewet Ñwed Abasi ọnọ ikọ eke edade enam enyiñ emi, Elohim añwaña.

“Nsinsi, onyuñ adade ke idem Esie, eke minyuñ inyeneke andikobot Enye: Enye emi kpukpru uduak ye edinam Esie ọwọrọde oto Enye: emi miyomke ekikere mme uñwam emi otode ebiet efen: Enye emi akarade ikpọñ-ikpọñ; emi edide andisana ñkan, andisuhọre idem ñkan, Enye emi akarade ke otu mme Spirit, Enye emi anamde se ifọnde ke nsinsi; emi ọnọde se ifọnde, Enye emi edide Akpanikọ ye Edisana: Enye emi onyuñ omumde kpukpru ñkpọ akama; Enye emi odude ke nsinsi koro Enye ọfọnde ama ke nsinsi; emi ke nsinsi osuk enyenede kpukpru ñkpọ, Enye emi miyomke ebuọt ito baba ñkpọ kiet emi enye okobotde; Enye emi owo mikemeke ndida ifiọk esie mfiọk nte Enye etiede, emi owo mikemeke nditim ntiñ ñkpọ mbaña Enye: Emi edide Enye ikpọñ otim ọdiọñọ ñkpọ ọyọhọ-ọyọhọ abaña Idem Esie koro edide ekikere Esie ikpọñ-ikpọñ ekeme ndisim kpukpru se ibañade Enye. Ke ikọ efen, Enye emi ke nsinsi mikemeke ndinam ndudue ke ifiọk Esie mme ndidi se owo abiañade; emi ke nsinsi ke mfọn ido Esie minamke ñkpọ ibọhọke se idide unen ye akpanikọ onyuñ ọyọhọde ye mbọm ke nsinsi.”

Ke utọ ntak emi nnyin imokut ite ke ndimek Enyiñ iba emi “Jehovah, Enye edi Abasi” ke ekpri itie ñwed emi, edi se ineñerede iwọrọ ida. Mme idaha efen emi etimde ewọrọ eda etiñ ikọ enọ nnyin añwa-añwa edu ke ukpep-ñkpọ eke nnyin isuk ikamade mi ke ubọk.

Ke nditim nduñọde mme usem mme Hebrew, nnyin iyekut ite ke enyiñ emi Jehovah ada ọnọ kiet, ke ini Elohim adade ọnọ uwak. Emi owut ete ke Abasi nnyin edi Kiet ke usuñ kiet onyuñ awak akan kiet ke usuñ efen. Ke iduñọrede Ñwed Abasi ye ifiọk emi, nnyin iyekut ite ke Mbuot Abasi awak akan kiet, edi Enye edi kiet ke edinam. Ke Edisana Spirit ndimek mme enyiñ iba emi owut ete ke ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke Kiet edi ofuri akpanikọ, koro edieke ukpep-ñkpọ emi ekpedide nsu, mme Enyiñ iba emi ekpena enyene ntuaha. Do ndien ke ekpri itie ñwed emi, nnyin imokut ite ke Abasi nnyin edi Kiet ke edinam okposuk edi nte Enye edide Mbuot Abasi Ita ke Kiet.

Mme Ñkpọ Eke Esọñọde Ukpep-Ñkpọ Abasi Ita ke Kiet

Mme ñkpọ efen edu emi esuk eneñerede esọñọ akamba akpanikọ emi odude ke ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke Kiet. Ke akpa ufañ ikọ ke Ñwed Abasi, Enyiñ emi Elohim, ada ọnọ uwak ibat owo emi owutde ete ke Jesus Christ ye Edisana Spirit ema ebuana ye Abasi Ete ke ini ekebotde kpukpru ñkpọ (John 1:3; Ñwed Mbon Colossae 1:16; 1 Ñwed Corinth 8:6; Ñwed Mbon Ephesus 3:9; Mme Hebrew 1:1, 2). Nnyin imetọñọ ntak ikot ite ke eritọñọ, Elohim ama ọdọhọ ete, “Eyak nnyin inam owo isin ke mbiet nnyin” (Genesis 1:26). Edisana Spirit ikpanamke utọ ndudue oro ke usem eke ewetde mi, do nnyin imokut ikọ emi adade ọnọ uwak owo ke Ibuot Abasi.

Ke ñkukut emi Isaiah okokutde Ọbọñ Jehovah, enye ama onyuñ okop mme seraphim efioride ekot kiet ete “Edisana, Edisana, Edisana Jehovah mme udim” (Isaiah 6:3). Mbon emi ekpepde ñkpọ ebaña ikọ Abasi ye mme nta-ifiọk ke ikọ Abasi, ekot itie emi ntọñọ itoro emi enọde ke ikpehe ita.

Mi ñko, imokut nte ewetde Enyiñ emi Jehovah, koro kpukpru ini eke ewetde ỌBỌÑ, mme ABASI, enyene ndiwet mme enyiñ emi ke ikpọ ebisi, ke Ñwed Abasi emi Edidem James ọkọnọde odudu ndikabarede nto akpa usem Hebrew emi ikọ oro Jehovah odude. Ke ini ewetde ikọ emi Ọbọñ, ndien akpa ebisi esie kpọt edi akamba kpa nte odude ke (Isaiah 6:1), ikọ Hebrew emi ewetde do edi Adonai. Ikọ oro Adonai mme Ọbọñ, ke ini adade ọnọ owo kiet mme kiet ke otu Mbuot Abasi, owut ete Enye emi etiñde ebaña edi ete-ufọk mme andikara owo efen. Ñkpọ efen emi eneñerede ọwọrọ ada ke itie emi edi, itie ekededi eke ewetde enyiñ oro Adonai, esuk ewak ndiwet enye man ada ọnọ uwak owo, enyuñ ewet enye ñko man owut ete ke ñkpọ oro enyene owo, enyuñ ewut ete ke owo, idut mme ñkpọ oro eke enyenede edi inyene uwak owo.

Kpa ukem itoro emi enọde ke ikpehe ita emi Isaiah okokopde ke inua mme odu uwem ke heaven ọkọwọrọ ñko oto mme unam ye mme ñkpọ eke enyenede uwem, emi edude ke iso ebekpo Abasi (Eriyarare 4:6-11). Nnyin ikut ite mme unam emi ye mme mbiowo 24 emi John Edima okokutde, edi udim mmọ oro ekefakde kpa mme ndisana ikọt Abasi emi eketañde edọk, (Eriyarare 5:9). Ke nditiñ ibio-ibio mbaña ñkpọ emi, nnyin ikut ite mme angel, mme udim enyọñ, ye ndisana ikọt Abasi eke efakde kpa mmọ oro edibuanade ke akpa eriset enyene ebuana ke ndinọ Abasi itoro ke ikpehe ita emi ke ido ukpono eke mmọ enọde Abasi. Akpan ñkpọ eneñede esine ke edimek eke mmọ emekde nditoro Abasi ke utọ usuñ emi sia emi edide usuñ itoro eke kpukpru mmọ oro eke editorode Abasi ke Heaven edidade enọ Enye Abasi itoro.

Ndien edieke Edisana Abasi Ita ke Kiet miduhe, Edisana Spirit ikpeketiñke enyin ibaña ndimek utọ usuñ itoro emi owutde idaha Abasi Ita ke Kiet. Edieke Abasi Ita ke Kiet mikpeduhe edinọ Abasi itoro ini kiet kpọt akpana ekem. Ndien edieke mme owo efañade enyuñ edọhọde ete ke edinọ Abasi itoro ini kiet ikemke, nnyin ndien ibup ite, ntak eke edinọ itoro emi edide ikata? Do, edieke edinọ itoro ini kiet mikemke, nte ọwọrọ ete nnyin inyene ndinyime ite ke ikata ekem? Yak ibọrọ mbume emi: Nte utim ikatiaba ikpetimke ifọn ikan, sia ikatiaba osuk awak ndidi ibat emi Ikọ Abasi akam esitiñde abaña ke ini ekerede ndinam se etiñde ebaña otim ọyọhọ? Edieke edinọ itoro utim ikata edide koro ini kiet mikemke, nte mmọ oro eyikde ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke Kiet edọhọ ete ke ndinam ntre Abasi idotke ndibọ itoro nnyin ọyọhọ-ọyọhọ?

Edi ke isede ñkukut Isaiah idighe ikpikpu ndutiñ ifiọk owo ke inyene nte isọñ ndikpep ite ke Mbuot Abasi Ita ke Kiet odu. John Edima ama etiñ abaña mme ikọ emi Isaiah eketiñde onyuñ adian ete, “Isaiah eketiñ ikọ emi koro enye okutde ubọñ Esie (Jesus); enye ama onyuñ etiñ ñkpọ abaña Enye (Jesus): (John 12:37-41). Ndien ke ebede oro, ke Utom Mme Apostle, nnyin imokut nte Edisana Spirit eketiñde mme ikọ oro Isaiah okokopde, (Utom Mme Apostle 28:25-27). Do ndien ke nnyin ikut ite ke ini Isaiah “ñko okokutde Abasi,” enye ama okut Edisana Abasi Ita ke Kiet; koro enye ama okut Abasi ke ebekpo Esie, enye ama okut Jesus ke ubọñ Esie emi inua mikemeke nditiñ, onyuñ okop uyo Edisana Spirit. Ndidian do, Abasi ke akpatre ñkukut emi ama obup ete, “Anie ke ndidọñ utom”? Anie edinyuñ aka ñkpọ ọnọ Nnyin?” Edieke mikpedighe Abasi Ita ke Kiet, ikọ eke owutde uwak owo ye enye eke owutde owo kiet ikpabuahake mi kpa ke udim ikọ kiet, koro emi ọkpọwọrọ akamba ndutime. Edi nnyin imọfiọk ite ke baba ndudue kiet iduhe ke ọtọ oro, koro ekedi Abasi Ita ke Kiet ke Isaiah okokut onyuñ okop uyo Esie.

Mme Itie Efen ke Akani Ediomi Emi Esọñọde

Enọ nnyin mme idaha efen ndisọñọ ntak eke enọde itoro ke ikpehe ita emi ndudue miduhe ke esit emi ñko mikadaha inọ ñkpọ efen ke mibọhọke idaha Abasi Ita ke Kiet.

Ke edidiọn emi Abasi ọkọnọde Moses ete ọnọ mme oku eda ediọn ikọt Esie, ewet edidiọñ emi ke ikpehe ita ye ke idaha ita. Emi ñko edi se ineñerede iwọrọ ida. Abasi ama ọdọhọ ete, “ntem ke mbufo edidiọñ nditọ Israel, edọhọ mmọ ete, JEHOVAH akpakam ọdiọñ fi; onyuñ ekpeme fi: JEHOVAH akam anam iso Esie ayama ọnọ fi, onyuñ ọfọn ọnọ fi; JEHOVAH akam enen iso ye afo, onyuñ ọnọ fi ifure.” (Numbers 6:23-26). Eyekut ete ke esiak enyiñ oro, Jehovah utim ikata ke ọtọ emi, ñko ewet ikọ emi nte adade ọnọ owo kiet, idighe uwak, emi owut ete ke Mbuot Abasi edi Ita ke Kiet. Mi ñko enọ saña-saña edidiọñ emi enyenede ikọt Abasi emi onyuñ otode mme Ibuot Abasi emi kiet kiet, emi ñko onyuñ otode ediomi kiet.

Se Iyararede Iwut Mbuot Abasi Ita ke Kiet ke Obufa Ediomi

Se mme idaha efen mi ñko emi nnyin imiñde mme abisi mmọ ebre akan, ndiwut idaha Abasi Ita ke Kiet. Akam edidiọñ mme Apostle owut mme Owo ita, koro akam oro edi ntem, “Mfọn Ọbọñ Jesus Christ, ye ima Abasi, ye nsaña Edisana Spirit akpakam odu ye mbufo kpukpru” (2 Ñwed Corinth 13:14). Mme ndisana ikọt Abasi esaña ebe ke Christ, “ke Spirit kiet itiene Ete” (Ñwed Mbon Ephesus 2:18); ndien mme edidiọñ ke mfọn ye emem edi se enọde nnyin “oto Enye emi odude-du, emi okonyuñ odude-du, emi edinyuñ edide, osim mbufo: onyuñ oto ke mme Spirit itiaba emi edude ke iso ebekpo Esie; onyun oto Jesus Christ, emi edide ntiense emi anamde akpanikọ andibem iso mmana ke otu mme akpa-mkpa” (Eriyarare 1:4, 5). Ñko inaha nnyin ifumi mmem-mem ikọ oro eke ọdọhọde ete, “mmọ emi etiede ntiense edi ita, Spirit, ye mmọñ ye iyip; mmọ mbita enyuñ ekem uyo” (1 John 5:8). Akpatre ikọ emi edi se etimde enam añwaña ke itie efen ke Ñwed Abasi, koro itie emi etim ekpep utọ edidiana kiet emi odude ke mbuot Abasi Ita ke Kiet enyuñ esọñọ ñko ete ke edi Jesus Christ edi Ikọ ke Idem-Esie (Kot John 1:1-34).

Kpasuk ntre ñko ke etim enam añwaña ke mme itie emi: “mbufo ema ema Mi, eyenim mbet Mi. Nyenyuñ mbeñe Ete, ndien Enye eyenọ mbufo Iberedem efen, man Enye edidu ye mbufo ke nsinsi.” “Edi Iberedem.... kpa Edisana spirit” (John 14:15, 16, 26). Mbemiso Christ akabade edi owo, Enye ama etiñ mme ikọ emi ete, “Mbufo esaña ekpere Mi, ekop ñkpọ emi; ñkọdọhọke ke ndibe ke eritọñọ, toto nte Enye okodu, Ami ndu do; ndien ke emi Ọbọñ Jehovah ọmọdọñ Mi ye Spirit Esie” Isaiah 48:16). Ewet ñko ke Psalm ete, “Afo edi Eyen Mi, Ami mmobon fi mfin emi” (Psalm 2:7) efen edi “JEHOVAH ọdọhọ ye Ọbọñ mi ete,” (Psalm 110:1). Etiñ enọ nnyin ke Obufa Ediomi ete ke mme itie emi ke Ñwed Psalm eda enọ Abasi Ete ye Jesus Christ, Eyen Esie (Matthew 22:41-45; Mme Hebrew 1:1-5).

Se Mme Anditiñ ntiñ-nnim ikọ Ekewetde Ndisọñọ Ukpep-ñkpọ Emi

Ọfiọk-ñkpọ owo oro ama ọdiọñọ utuñọ ndibe ñkpọ eke odude ke ukpep-ñkpọ Mbuot Abasi Ita ke Kiet mbemiso enye ọdọhọ ete, “Anie ọdọk ke enyọñ, ndien ọsuhọde? Anie atañ ofum esin ke eka-ubọk esie? Anie ọbọp mmọñ ke ọfọñ-idem? Anie ọsọñọ onim ofuri mme utit ererimbot? Nso idi enyiñ Esie? Nso inyuñ idi enyiñ Eyen Esie, koro Afo ọmọfiọk?” (Mme Ñke 30:4). David ñko ama ewet ete, “Teme mi ndinam se afo amade: koro Afo edide Abasi mi: Spirit fo ọmọfọn” (Psalm 143:10). Etiñ enọ nnyin ete ke Spirit Abasi okodoro ke enyọñ mmọñ ke eritọñọ ererimbot, ndien ñko kpa Spirit Abasi akañwana ye mme owo ke ntak idiọk-ñkpọ mmọ ke mme eyo oro (Genesis 1:2; 6:3).

Mme mmọ efen emi Edisana Spirit okodorode mmọ ke idem ema ewet ebaña mme Mbuot Abasi emi kiet kiet ye utom mmọ. “Ami nnyuñ ndi Jehovah Abasi mbufo, eñwen inyuñ iduhe... nyeñwaña Spirit Mi nnọ ofuri obukidem; (Joel 2:27, 28). “Itoho ke odudu inyuñ itoho ke nsọñidem, edi oto Spirit Mi, Jehovah mme udim ọdọhọ” (Zechariah 4:6).

Edinam Edina Uduọk mmọñ Etiene Ọsọñọ Ukpep-ñkpọ Emi

Ke edade kpukpru se mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ eketiñde emi ewetde mi ye mme mmọ oro ufañ miyakke ewet mi nnyin ñko imekeme ndise ke mme mbuk eset ke Ñwed Abasi inyuñ ikut mme ñkpọ ndida nsọñọ ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke Kiet. Kere baña uduọk-mmọñ Jesus ke ini Spirit Abasi ọkọsuhọrede edidoro Enye ke idem ndien uyo Abasi Ete oto ke Heaven, ọdọhọ ete, “Emi edi edima Eyen Mi, emi esit enemde Mi eti-eti ye Enye” (Matthew 3:16, 17). Akpatre item emi Jesus ọkọdọhọde ikọt Esie enam ekedi, “Mbufo eka ekenam kpukpru mme idut edi mbet Mi, enim mmọ baptism esin ke enyiñ Ete ye Eyen ye Edisana Spirit” (Matthew 28:19).

Ediwak owo ikabakere mme ikọ unim owo baptism Christ ọfọn sia mmọ edọhọde ete ke itie oro iwutke Abasi Ita ke Kiet, edi owut Abasi kiet emi enyenede mme enyiñ ita eke esiakde ke itie Ñwed oro. Mmọ esọñọ ikọ mmọ ke ndikabare mme itie ñwed efen ke Ñwed Abasi enyuñ eyut ewọñọre se ikọ oro akadade ọnọ, ndien mmọ edọhọ ete ke ana nnyin ina uduọk-mmọñ ke enyiñ Jesus. Ndusuk mmọ edọhọ ete ke mme imọ imenim ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke Kiet edi ke ntak mme itie ñwed eke etiñde ebaña mi, ana nnyin ina baptism ke enyiñ Ọbọñ nnyin Jesus Christ. Mme mfaña emi edi ido ediñwana ye Ikọ Abasi ndien edinam emi ñko etuaha ye se Ikọ Abasi ekpepde onyuñ adade ọnọ.

Ke ndida ikọ ediduọk owo mmọñ emi Christ ọkọnọde ndomo ye mme itie efen ke Ikọ Abasi, nnyin ineñede ikut ite ke mme itie oro esọñọ ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke Kiet. Ndien mme itie oro eke ewutde ete yak enim nnyin uduọk-mmọñ ke enyiñ Ọbọñ nnyin Jesus Christ ituahake ke baba usuñ kiet ye Ikọ Abasi edieke edade mmọ ke usuñ eke enende. Ke etimde ese mme itie Ñwed emi, oro edi ke (Utom Mme Apostle 2:38; 10:48), ewet ete ke Mme Apostle, oto ke odudu Edisana Spirit, ekekpep ebaña ukpep-ñkpọ Christ ye idaha Esie nte Abasi. Emi ekedi ata akpan ñkpọ emi akanade nte enam ọsọñọ ada ke esit mmọ emi ekekopde ikọ oro ke utọ ini oro.

Uduọk-mmọñ eke John ọduọk-owo-mmọñ, ekedi ke abaña erikabare esit. Uduọk-mmọñ emi Jesus ekekpepde ama enyene ukpuhọre ye eke John. Uduọk-mmọñ Jesus ada mme owo esin ke mbuọtidem mme anditiene-Christ, ndien edinam emi akada ọnọ edikpa ye Christ ñwọrọ ñkpọñ idiọk-ñkpọ ye ediset ye Enye ñwọrọ nduk obufa uwem. Uduọk-mmọñ Christ edi mbiet mkpa, edibuhọ, ye ediset Jesus. Ke utọ ntak emi, mme Apostle ema esọñ uyo etiñ ebaña uduọk-mmọñ Christ ndiwut ukpuhọde emi odude ke Esie ye eke John. Ke uduọk-mmọñ John mmọ oro ekekabarede esit eyom edifen ke mme idiọk-ñkpọ ema ena uduọk-mmọñ. Edi man ekem ye item Jesus mmọ eke ekabarede esit ekenyene ndina uduọk-mmọñ ndiwut utom erinyaña eke enamde ke esit mmọ, ndinyuñ ñwut ñko mkpa ye edisett Ọbọñ mmọ. Ke ini mme Apostle ekedọhọde ete ke utọ mmọ emi enyene ndina uduọk-mmọñ ke enyiñ Ọbọñ nnyin Jesus Christ, mmọ ikọwọñọkede ikpọñ ikọ edina uduọk-mmọñ emi Jesus ọkọnọde koro ikọ ke abaña uduọk-mmọñ ekedi ndiwut otu owo nte ke mmọ enyene ndina uduọk-mmọñ ke ido ñte Jesus akpepde onyuñ owutde idighe ke ido uduọk-mmọñ edikabare esit emi John Ọduọk-owo-mmọñ okonimde.

Mme itie ñwed efen edu emi Christ eketiñde ikọ abaña ñkpọ emi ke ini Enye okodude mi ke ererimbot. Enye ama etiñ abaña Ete Esie emi odude ke Heaven, onyuñ owut ebuana Esie ye Ete ọkọrọ edidiana kiet emi odude ke ufọt Mmọ ye Edisana Spirit emi otode mmọ.

Ebuana Mbuot Abasi Ita ke Kiet

Ke imaikese mme idaha ke Ikọ Abasi emi ọsọñọde ukpep-ñkpọ Mbuot Abasi Ita ke Kiet, nnyin iyewọñọre ise ebuana emi mbuot Abasi Ita ke Kiet enyenede, koro minenke ndikere mbaña Mbuot Abasi nte edi nsio-nsio mme Abasi Ita mme ndikere mbaña Enye ñko nte Owo kiet.

Ke itie emi ke akamba ndibe ñkpọ odu. Edi mi ke ifiọk ayaña owo ndidiọñọ akpanikọ emi enimde enye ke iso. Edi mi ke mbuọtidem ye edinim ke akpanikọ ena eda itie edikọk ibuot, koro tọñọ ekebot ererimbot “mme owo etim ekut ndibe ndibe ñkpọ emi enyenede Enye, kpa nsinsi odudu Esie ye idaha Esie nte Abasi” (Ñwed Mbon Rome 1:20), edi kpa ye emi, inọhọ nnyin ukeme nditim mfiọk ata ediwak akpanikọ eke ewọrọde eda emi nnyin inyuñ itimde ikut. Emi edi se edade nte akpanikọ ke ererimbot. Nso idi ntak eke midighe akpanikọ ke ñkañ spirit?

Owo ikemeke nditiñ otim añwaña nte edidiana kiet emi odude ke Mbuot Abasi Ita ke Kiet edide. Edieke edade kpukpru mme ikọ emi edude ke mme usem nnyin emi etiñde ñkpọ ebaña ido edidiana kiet, ediana ọtọ kiet, mmọ ikemeke nditim nnam añwaña utọ edidiana kiet emi odude ke Edisana Abasi Ita ke Kiet. Ke etañde kpukpru mme ekikere emi mme owo enọde ke ñkpọ nte emana ikie emi ebede edian ọtọ kiet, kpukpru emi enọ nnyin ata esisit ifiọk ebaña utuñọ ebuana ye edidiana kiet emi odude ke Abasi Ita ke Kiet.

Ke mme ekikere efen emi mme owo esinọde imenyene mme mbiet ñkpọ eke ikemede ndida ndomo ye mme ekikere oro man añwam nnyin nditim mfiọk se etiñde ebaña. Edi ke ukpep-ñkpọ enye emi, mbiet ñkpọ iduhe eke nnyin ikemede ndida ndomo ye Abasi. Nnyin ñko inyuñ ikemeke ndinyene mbiet ñkpọ efeñ emi ekemede nditim nnam utọ ñtọtuñọ ukpep-ñkpọ emi otim añwaña nnyin, koro kpa ke Enye Abasi ye ke Enye ikpọñ-ikpọñ ke ọyọhọ ifiọk emi odu. Ñkpọ ndomo kiet ke isọñ mme ke ofuri ererimbot iduhe emi enyenede saña-saña idaha uduot eke etiede ntem. Emi edi ofuri akpanikọ eke ayararede idaha Esie nte Abasi.

Mme Ñkpọ Emi Ewọrọde eda ke Ikọ Abasi Ndiwut Edidiana kiet emi odude ke Abasi

Ke ndikpep mbon Ephesus ñkpọ mbaña ima emi nnyin nte mme owo ikpenyenede ye kiet eken, akpan-akpan utọ ima ye edinyime emi anade odu ke ufọt añwan ye ebe emi edide mme anditiene Christ, Paul Apostle ada emi odomo ye utibe edidiana kiet eke Christ enyenede ye ufọk Abasi. Apostle John ñko ọnọ nnyin mbiet ukpep-ñkpọ emi abañade utọ edidiana kiet emi anade odu ke ufọt nditọ Abasi emi edide ikọt ufọk Abasi Christ, koro enye etiñ ọnọ nnyin ete ke Jesus ama ọbọñ akam abaña nnyin “ndidiana kiet” man enam nnyin “ifọn ima oto ke edidiana kiet” nte Enye ke Idem Esie odude ke Abasi Ete, Abasi Ete ñko onyuñ odude ke Enye. Nnyin ñko imokut ite ke ñkpọ iduhe mi eke ekemde emi Edisana Spirit akpadade otim anam ukpep-ñkpọ edi-diana kiet emi otim añwaña nnyin; koro Enye minyeneke mbiet ñkpọ eke ekemde mi ke isọñ ndida nam ukpep-ñkpọ emi ye akpanikọ esie añwaña nte ifiọk isọñ emi edide.

Edisana Spirit ada ndọ mme anditiene Christ onim nte uwut ñkpọ, man nnyin ikeme ndinyene esisit ifiọk eke abañade utuñọ ifiọk emi, Enye onyuñ ada edidiana kiet emi Christ enyenede ye Ete Esie odomo ye ebuana ye edidiana kiet emi mbon isọñ ediọñọde ebaña, emi ke idem esie ayañade ifiọk ye ekikere owo. Ke emi, edieke nnyin mikemeke ndifiọk mme ñkpọ eke edude mi ye nnyin ke isọñ, nnyin idisaña didie idiọñọ mme ñkpọ oro eke mbiet mmọ miduhe mi ke isọñ, kpa mme ñkpọ oro udomo ifiọk owo mikemeke nditat nnyuñ nnam añwaña? Nnyin ikemeke! Edi nnyin imọkọm Abasi, koro ikemede ndinyene udeme ke mme edidiọñ eke etode ifiọk emi, okposuk edi nte nnyin minyeneke ọyọhọ ifiọk ke abaña ñkpọ emi.

Nnyin imọyuhọ ke emi koro nnyin imenyene idorenyin ite iyetim inyene ọyọhọ ifiọk ibaña ñkpọ emi ke usen kiet, ke ini edifuhọrede ọfọñ-ikpehe, mme ndibe ñkpọ emi eyetim eñwaña nnyin. Adaña oro iyefiọk ọyọhọ-ọyọhọ, kpa nte efiọkde nnyin, iyenyuñ ibiet Enye emi ọkọnọde uwem Esie man nnyin inyene uwem inyuñ inyene uwem ọyọhọ-ọyọhọ.

Questions

MME MBUME

1. Bat mme ubak enyiñ emi enọde Christ ke Ñwed Abasi.
2. Tiñ mme itie ke Ikọ Abasi emi esọñọde ete ke Christ edi Eyen Abasi.
3. Siak mme itie ke Ikọ Abasi emi esọñọde ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke kiet.
4. Nso idi ntak emi ererimbot enyimede ukpep-ñkpọ emi akañde Edisana Abasi Ita ke Kiet?
5. Nnọ ntak emi ekemde ye Ikọ Abasi ndisọñọ ete ke Edisana Spirit edi Kiet ke otu Mbuot Abasi Ita ke Kiet?
6. Didie ke Christ ọkọdọhọ enim uduọk-mmọñ? Oro owut nso?
7. Da ikọ idem fo tiñ baña ñkukut emi Isaiah okokutde, ewe akpan ukpep-ñkpọ ke Ñwed Abasi ke ñkukut emi ekpep onyuñ ọsọñọ?
8. Tiñ ñkpọ baña uduọk-mmọñ Jesus nyuñ wut nte mme ñkpọ ntibe emi ekedade itie esọñọde ukpep-ñkpọ Abasi Ita ke Kiet.
9. Nso idaha utom ke enọ Christ ke ofuri uduak edifak owo? Ewe idaha utom ke Enye anam kaña? Ewe idaha utom ke Enye ada idaha emi? Ewe idaha utom ọsuhọ ọnọ Enye ndinam?
10. Nso idi idaha utom emi Edisana Spirit anamde? Utom Esie oduk didie ke uduak edifak owo?