Lesson 263 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Mfọn Abasi ama ọbiọñọre edida erinyaña ọsọk kpukpru owo; onyuñ ekpep nnyin ñkpọ, man oto do nnyin idianare ikpọñ idiọk ido ye idiọk udọñ ererimbot, idu uwem ke eti ibuot ye edinen ido ye ido Abasi ke eyo emi” (Titus 2:11,12).

Cross References

I Edinam Asana Ofuri-ofuri

1. Edinam-asana ada edidiana kiet esin ke otu mme andinim ke akpanikọ John 17:21-23; Mme Hebrew 2:11

2. Christ akakpa man anam ufọk Abasi asana, Ñwed Mbon Ephesus 5:25-27; John 17:9, 16, 17, 20; Mme Hebrew 13:12

3. Edinam-asana enyene mme andinim ke akpanikọ ke ererimbot emi, Titus 2:11-14; Luke 1:75

II Ndidu Edisana Uwem

1. Mme mfri Spirit eyarade ke uwem owo emi ema ekenam asana, Ñwed Mbon Galatia 5:22, 23; Ñwed Mbon Ephesus 5:9; 2 Peter 1:5-7

2. Esio “akani owo” eduọk, Ñwed Mbon Ephesus 4:17-22; Ñwed Mbon Colossae 3:5-9

3. Emen “obufa owo” esine, Ñwed Mbon Ephesus 4:23-32; Ñwed Mbon Colossae 3:1-4, 10-15.

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Idiọk-ñkpọ

Ke ini ekebotde Adam ke Iñwañ Eden, ekenam enye ke mbiet Abasi. Ema enam Enye ọfọn ama, anana udọñ ye uduak idiọk-ñkpọ. Kpukpru ekikere ye udọñ esie ekedi edisana. Ekebot enye esin ke “edinen ido ye edisana ido akpanikọ” (Ñwed Mbon Ephesus 4:24). Idiọk-ñkpọ ikeduñkeduñ ke esit esie, edi idomo okoto añwa etiene enye, onyuñ anam enye emek nditut utọñ ke item Abasi.

Mkpa

Ke ini Adam ama akanam idiọk-ñkpọ, enye ama akpa ke spirit: adiañade ọkpọñ Abasi, mme ekikere ekabare edi mbukpo; mme udọñ ye se enye akamade ema ekabare ediọk ñko. Ndien ọtọñọde ke ini oro aka iso, kpukpru ubon Adam enyene uduot akpa ete ye eka mmọ. Utu ke mmọ emana ke edisana uwem ye edinen ido, mmọ emana ke idiọk. “Sese, ñkemana ke ukwañ; eka mi okonyuñ oyomo mi ke idiọk” (Psalm 51:5). “Mmọdo, nte idiọk-ñkpọ okotode owo kiet oduk ke ererimbot, mkpa onyuñ otode ke idiọk-ñkpọ oro oduk; mkpa onyuñ ebe osim kpukpru owo, koro kpukpru owo ema enam idiọk-ñkpọ” (Ñwed Mbon Rome 5:12).

Obukidem ye Edinam-asana

Uduot idiọk-ñkpọ emi nnyin kpukpru inyenede ito Adam edi ñkpọ emi anamde mme owo esọp eduọ eduk ke edinam idiọk-ñkpọ, mme edibiat ibet. Ntre, idiọk-ñkpọ edi ke ikpehe iba: uduot idiọk-ñkpọ idadeda imana ye mme idiọk-ñkpọ emi inamde ke ima ikekpon isim isua emi ifiọkde eti ye idiọk. Ndusuk ini esikot uduot idiọk ñkpọ emi ke enyiñ efen “uduot Adam,” “nda mmana idiọk-ñkpọ,” “akani owo,” “ikpọhidem idiọk-ñkpọ,” ye “obukidem.” Ke ini anam-idiọk etienede Abasi ye ata edikabare esit, onyuñ ọbọde erinyaña, efen mme idiọk-ñkpọ esie oro ọwọrọ ete ke mme idiọk-ñkpọ emi enye akanamde, eda Iyip Jesus efen enọ enye, enyuñ etọ akani owo oro ọkpọsọñ ita. Okposuk edi ọkpọsọñ ita emi anamde enye osuk idem idaha oro, enyuñ ekọñde enye edian ke krọs, oro ikemeke ndinam obukidem akpa, ibọhọke Iyip Jesus ọtọñọ ntak anam utom ọyọhọ ikaba ke esit esie. Ekọñ “akani owo” oro ke krọs ke ini owo ọbọde erinyaña, edi enye ikpaha kaña tutu odudu edinam-asana ediwot enye onyuñ abiat ikpọhidem idiọk-ñkpọ. “Ema ewot akani owo emi nnyin ikedide ke cross ye Enye, man ebiat ikpọhidem idiọk-ñkpọ” (Ñwed Mbon Rome 6:6).

Edinam-asana edi ndiyet esit ye uwem nnyin asana oto ke iyip Jesus. Mi ke ebiat nda-mmana idiọk-ñkpọ enyuñ eyet se ibiarade esio ke uwem owo, enam afiak asana nte ke akpa ini emi ekebotde owo. Ikpọhidem ke emi osuk okokop ubiak, ekikere ibọhọke ndudue ye idomo, edi ema enam esit ọfọn onyuñ asana nte enyenede ukeme ndibọhọ odudu idiọk-ñkpọ. Ntem imekeme ndikut ukpuhọre emi odude ke mfọn-mma Adam ye mfọn-mma mme anditiene-Christ. Mbemiso akpa ete ye eka nnyin eduọ, mmọ ema efọn ema ke esit ye ukpọñ ye ekikere ye ikpọhidem mmọ. Uduot mmọ ikasabakede ikonyuñ ibiarake ke baba usuñ kiet nte eke nnyin. Edi ke ini enamde nnyin isana, eyet uduot ye esit nnyin asana. Edi mfọn-mma nnyin idighe utọ eke Adam ke ini enye mikanamke kaña idiọk-ñkpọ. Mfọn-mma emi nnyin inyenede, ekot enye ete: mfọn-mma ikọt Christ.

Ñwed Abasi anam nnyin itim ifiọk ite ke edinam-asana inyeneke mme idiọk-owo. Edinam-asana enyene mmọ emi ema ekefak, oro edi, Ufọk Abasi. “Mme ebe, ema iban mbufo, kpa nte Christ akamade ufọk Abasi, okonyuñ ayakde Idem ọnọ ke ibuot esie; man Enye akpada mmọñ ọkọrọ ye Ikọ Abasi eyet ọkọp esie, anam enye asana; man akpada enye ọnọ Idem Esie nte ufọk Abasi emi ọyọhọde ye ubọñ, minyuñ inyeneke ntọi mme eriñwine mme oruk ñkpọ eke etiede ntre; edi man enye asana onyuñ anana ndo” (Ñwed Mbon Ephesus 5:25-27). Jesus ama ọbọñ akam abaña edinam mbet Esie esana, “Mbeñeke mbaña ererimbot, edi mbeñe mbaña mmọ oro ọkọnọde Mi... Mmọ idighe eke ererimbot, kpa nte Ami mmendighe eke ererimbot. Da akpanikọ Fo dianare mmọ nim nọ Idem Fo: ikọ Fo edi akpanikọ” (John 17:9, 16, 17). Ntre, edinam-asana, edi enọ emi adianade edifen ke idiọk-ñkpọ.

Ediyak Idem Nnọ Abasi

Ke ini owo ọbọde enọ emi anamde esit esie asana, ndien enye odu uwem emi asanade onyuñ ananade idiọk-ñkpọ, utọ owo Abasi oro odu ke eti idaha ndiyak ikpọhidem esie nte “odu-uwem uwa, emi asanade, emi onyuñ enemde Abasi ndibọ” (Ñwed Mbon Rom 12:1). Okposuk edi nte edide ido owo emi ema ekenam asana ndinam ñkpọ nnọ Abasi, edi sia obukidem akamade uwak mfina, enye onyuñ oduñde ke ererimbot eke ọyọhọde ye idiọk-ñkpọ, ana nte enye ayak idem esie ọnọ Abasi ofuri ofuri ke akam, man ekeme ndidu uwem “ke edisana ido ye edinen ido ke iso Imọ”, (Luke 1:75) ke ofuri eyo uwem esie. “Koro mfọn Abasi ama ọbiọñọre edida erinyaña ọsọk kpukpru owo; onyuñ ekpep nnyin ñkpọ, man oto do nnyin idianare ikpọñ idiọk-ido ye idiọk udọñ ererimbot, idu uwem ke eti ibuot ye edinen ido ye ido Abasi ke eyo emi” (Titus 2:11, 12).

Idomo

Satan osuk enyenyene ukeme ndidomo owo emi ema ekenam asana, ebe ke enyin ye ke ekikere. Enye ama owut Jesus kpukpru mme idut ererimbot, ye ubọñ mmọ, edi Jesus ama akan enye. Nnyin ñko imenyene ukeme ndiñwana ye enye, “Ke akpanikọ nnyin idodu uwem ke obukidem, edi nnyin iñwanake ekọñ nte ido obukidem edide (koro ñkpọ ekọñ, eke idade iñwana ekọñ, idighe ñkpọ ekọñ obukidem, edi se ikopde idem ke enyin Abasi ndiwuri mkpọsọñ ebiet); nnyin iwuri ekikere esit owo, ye kpukpru edikoñ ñkpọ eke emenerede idem ke enyọñ eñwana ye ifiọk Abasi; inyuñ imum kpukpru ekikere nte mbuot-ekọñ, inam mmọ esuk ibuot enọ Christ” (2 Ñwed Corinth 10:3-5).

Andidiọk ebe ke ekikere ye uduak esit owo ada owo Abasi awaha ọkpọñ usuñ. Ediwak ini Satan ebe ke ekikere ye uduak esin ubahade mme idiọk-esit ke otu nditọ-ete. Edi edinam-asana esin edidiana kiet ke otu nditọ Abasi kpa ñkpọ emi andidiọk asuade onyuñ oyomde ndibiat kpukpru ini. Mme ñkpọ ekọñ Spirit enọ nnyin ukeme ndikara nnyuñ ñwuri mme ekikere ye uduak emi, ndien ke inamde ntre, nnyin ikan Satan.

Edidiana Kiet

“Man mmọ edi kiet, kpa nte nnyin idide kiet.” “Man mmọ kpukpru ekpekam edi kiet, nte Afo, Ete, odude Mi ke idem, Ami nnyuñ ndude ke Afo, man mmọ ñko ekpedi kiet ke nnyin.” “Man mmọ edi kiet kpa nte nnyin idide kiet.” “Ami ndu ke esit mmọ, Afo onyuñ odu ke esit Mi, man mmọ ekabare efọn ema edi kiet.” Kpukpru mme ikọ emi ekebaña edidiana kiet ye edidi kiet eto ke akam emi Jesus ọkọbọñde abaña mbet Esie, (John 17). Ọfọn adaña didie ọnọ nnyin mfin emi ndinyene edinam-asana man ikeme ndi-nyene akwa ukpeme emi edinamde nnyin ikeme ndikan uduak Satan, emi edide ndibahare nnyuñ ñkan nnyin.

Edifen Nnọ

“Eme ime ye kiet eken, enyuñ efen kiet eken, edieke owo mbufo ekededi enyenede ikọ ye owo; kpa nte Ọbọñ ekefende mbufo, efen mmọ eñwen kpasuk ntre” (Ñwed Mbon Colossae 3:13). Oh! Edieke kpukpru mmọ oro ekotde idem mmọ mbon Abasi, ekpekemede ndinyene ọyọhọ mfọn Abasi oro ke ukpọñ mmọ, baba edisioño ndo kiet, mme utọk, mme afanikọñ ikpeduhe ke otu ikọt Abasi. Kere baña nte Abasi adade mfọn Esie efen mme idiọk-ñkpọ nnyin onyuñ abiatde mme isọn emi ikakamade Enye oto ke unana edinam uduak Esie! Adaña didie ke nnyin ñko ikpenyene ndifen nnọ kiet eken! “Ndien ekọrọ ke kpukpru ñkpọ, esine ima, emi edide se ibọpde uwem adiana inam ọfọn ama. Eyak emem Christ akara ke esit mbufo” (Ñwed Mbon Colossae 3:14, 15).

Paul ama ọdọhọ nditọ Hebrew ete: “Etiñ enyin esaña ke emem ye kpukpru owo; enyuñ esaña ke edisana ido, koro esiode oro efep, baba owo kiet idikwe Ọbọñ.” Edi ọkpọsọñ ñkpọ ọnọ ndusuk owo ndisaña ke emem ye kpukpru owo. Edi mmem-mmem ñkpọ ọnọ mmọ ndisaña ye mbio efen. Ndisaña ke emem ye ndusuk owo edi ndidomo ime ye mme enọ mfọn Abasi emi edude ke uwem nnyin. Mme owo edu emi edide mbon eñwan ye mbon utọk, emi emade nditiñ ikọ eti eti. Utọ mbon oro ewak nditiñ se minenke. Ndien edieke mmọ ekemede ndidori owo ikọ man ikpe obiom owo oro, mme nditiñ se minenke ndian enye emi edidade afanikọñ edi, eyenam ntre. Mmọ eyenam ikọ oro okpon, ekwaña ikọ enyuñ ewọñọre enim, enyuñ ediọñ mme ikọ efen edori ke esit ke idiọk usuñ. Oruk mbon oro edi mmọ emi edomode enọ ye mfọn fo. Edi Ikọ Abasi ọdọhọ ete, “Esaña ke emem ye kpukpru owo”, idighe ye ndusuk owo, edi ye kpukpru owo.

Ibuk

Edieke iñwanade ndidiana kiet ke spirit nnyuñ nsaña ke nsuhọre-idem ye mfefere esit ye anyan ime inyuñ iyọ kiet eken, nnyin iyekeme ndisana ubak usuñ nnyin ye ekikere nyak man kiet osuk idem ọnọ kiet eken, inyuñ inam akpanikọ inọ Ikọ Abasi.

Nnyin ikemeke ndidu uwem ibuk ndien ifiak isuhọ ye odudu emi otode Heaven ke uwem nnyin. Nnyin inyene ndibuana inyene nnyin ye owo efen. Mfina ediwak owo edi koro mmọ edide ibuk, eyom ufọn enọ idem mmọ ikpọñ, enam ñkpọ enọ idem mmọ ikpọñ, ndien akani owo oro ke idem mmọ oyom kpukpru ñkpọ esaña nte enye amade, midighe ntre, afanikọñ ọtọñọ ini kiet. Idighe uwem owo emi enamde asana edi oro, mme uwem owo emi enyenede edifen ke idiọk-ñkpọ, edi, edi esit emi mimanake obufa kaña.

Uduak Emi Eyakde Ofuri Ofuri

Owo emi enyenede erinyaña odu uwem emi ananade idiọk-ñkpọ. Ndot-ndot ufup, iyaresit, ifiopesit, idiọk ibaña, usua, edisin esit ke ñkpọ owo ye nsu etre utom mmọ ke ndo-ndo oro Christ odukde ke esit owo emi ọbọde erinyaña. Owo emi enyañade ikemeke ndiduọ obom. Enye ekeme ndikop nte oruñ idiọk-ñkpọ emenerede idem ke isọñ esit esie, edi idiyakke enye owut idem ebe ke ifiop esit mme ndot-ndot ufup ke ama ọkọbọ erinyaña. Edinam-asana eyewubere oruñ idiọk-ñkpọ efep onyuñ anam esit asana. Ke edinam-asana ebiat utom obukidem enyuñ eyet mbukpo ido ye mme idiọk udọñ efep. Se isuhọde ke emi edi uduak esit emi asanade, minyuñ inyeneke idiọk-ñkpọ, edi enyene ukeme ndimek se enye amade, onyuñ ekeme ñko ndisuhọ ke ndiyak idem kpukpru usen nnọ Abasi. Nnyin inyene ndibọñ akam ke ido nte Jesus ọkọbọñde, “Okudi nte Ami nnyimede, edi yak edi nte Afo onyimede” (Luke 22:42). Nnyin inyene ndikpa ke ñkañ obukidem man idu uwem inọ Abasi. Paul ọkọdọhọ ete: “Ntọñọ idem mi ita; nnam enye oduk ufin, mbak, ke mma ñkọkwọrọ nnọ owo eñwen, ke usuñ ekededi edisio mi ke idem mi eduọk” (1 Ñwed Corinth 9:27). “Koro edieke mbufo edude uwem nte obukidem etemede, mbufo enyene ndikpa; edi edieke mbufo edade Spirit, mbufo ewot erinam eke obukidem anamde, mbufo eyedu uwem” Ñwed Mbon Rome 8:13). Owo emi ema ekenam ukpọñ esie asana, emi enyenede uduak emi miyomke usuñ esie, onyuñ ọkpọñde udọñ esie, ayakde uwem esie ñko ọnọ Abasi; ekeme ndidọhọ ete: “Ema ewot mi ke krọs ye Christ; edi ke ndodu uwem; edi idighe aba ami ke idem mi ke ndu uwem, edi Christ ke odu uwem ke esit mi. Ndien uwem eke ndude ke obukidem ke emi, ke ndu ke mbuọtidem, kpa mbuọtidem eke nnyenede ye Eyen Abasi, emi akamade mi, okonyuñ ayakde Idem Esie ọnọ abaña mi” (Ñwed Mbon Galatia 2:20).

Edinam Ibat

Edieke nnyin inamde ibat ke ini ke ini, ndiduñọre uwem nnyin nnyuñ nse mme ndudue nnyin, ndien ida Ikọ Abasi ye mbuọtidem ke Abasi idomo ndikan mme ndudue ye mmem-idem ye mme unana ukeme nnyin, Abasi eyesin ñkpọ ke nnyin emi edinamde isọñ idem ke Enye. Afanikọñ ediwak owo ke ediwak ini edi ke mmọ-ema ndiyak idem mmọ nnọ mmem-idem, enyuñ ema ndika iso nsuhọ do, ndien akpa ñkpọ emi mmọ efiọkde edi ke mmimọ ke inam mmem-idem emi aka iso. Abasi iyomke nnyin inam ntre. Enye oyom nnyin ikan mmọ. Nnyin inyene ndikan ke ini iñwanade ye mmem-idem, inyuñ ikpọnọrede mme ñkpọ obukidem inim, ndien iyak idem inọ mme ñkpọ Spirit, oro edi, ida esit mbọm isine, ye mfọnido, ye nsuk-idem, ye ifure ifure ido, ye ime ndien ọkọrọ ke kpukpru ñkpọ esine ima, emi edide se ibọpde uwem adiana inam ọfọn ama, (Ñwed Mbon Colossae 3:14).

Ndisana Ke Esit Idem

Eyop ọtọñọ ndikọri ke ekpin. Mme ndak eyop emi edude ke idak ema ekpa, ekpin esie ọkọri ọwọrọ ediye ediye. Mme oruñ esie ekọri eduk isọñ tutu ekesim mmọñ emi odude ke esit isọñ. Emi edi ndiwut nte ata eyen Abasi etiede. Uwem esie ke Spirit enyene ñkọri oto ntọtuñọ utom emi enamde ke esit esie, emi ñko owutde idem ke edu uwem esie.

Ediwak owo edomo ndiwut idem nte mmọ emi enamde esana, enyuñ enyenede nsuhọre-idem, mmọ enyuñ edomo ndiwut idem nte ata ndisana owo. Oro idighe baba ñkpọ kiet. Akpan ñkpọ emi miyomke ubiat ini edi ndisana ke esit idem, ndiyak idem nnọ Abasi nnyuñ nsin oruñ ntọtuñọ-ntọtuñọ ke Ikọ Abasi. Oro eyefọn onyuñ oñwum mfri eke ọfọnde ama. Edieke afo añwanade ndinyene ñkọri ke Spirit enyọñ-enyọñ, oro eyebiat mfri, edi edieke ñkọri ọtọñọde utom ko ke esit idem ọwọrọ, mfri eyefọn ama, ndien utom emi afo anamde ọnọ Abasi eyenana ndo.

“Eyak emem Christ akara ke esit mbufo; ekekot mbufo eduk ke idem kiet, man enyene emem oro. Mbufo enyuñ enyene esit ekọm” (Ñwed Mbon Colossae 3:15).

Questions

MME MBUME

1. Nso idi mme enyiñ emi Ñwed Abasi okotde nda-mmana idiọk-ñkpọ.?
2. Nọ isọñ ke Ikọ Abasi emi owutde ete ke edinam-asana edi ọyọhọ utom mfọn iba emi adianade erifen ke idiọk-ñkpọ.
3. Nso idi ndusuk ñkpọ emi ikemede ndinyene nto edinam-asana?
4. Nso idi mme ndusuk ñkpọ emi etode ke ntak iduọ owo eke edinam-asana mikemeke ndisio mfep?
5. Nte edinam-asana efefik nda-mmana idiọk-ñkpọ onim mme owowubede osio?
6. Nọ isọñ ke Ikọ Abasi emi owutde ete edinam-asana enyene nnyin ke eyo emi.
7. Siak mme mbuñwum Spirit.
8. Nso ye nso ke owo enyene ndisana nyak ke ini enye akabarede edi anditiene-Christ?
9. Nso ñkpọ ke enọ anditiene-Christ item ete ada “esine”?