Lesson 271 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Edi yak owo kiet kiet ama ñwan esiemọ nte amade idem esie: ñwan onyuñ eteñe ebe esie” (Ñwed Mbon Ephesus 5:33).

Cross References

I Ndọ Edi Se Abasi Okonimde

1. Uduak Abasi ke abaña ndọ ekedi toto ke eritọñọ, Genesis 2:18-24; Matthew 19:4-6; Mark 10:6-9

2. Etara ke ibet ndọ ke adaña emi ebe me ñwan akpade, Genesis 2:24; Malachi 2:14; Matthew 19:6-8; Mark 10:7-9; 1 Ñwed Corinth 7:10-13, 27, 39; Ñwed Mbon Rome 7:2, 3

3. Anditiene-Christ inyeneke ndidọ owo emi midighe owo Abasi, 1 Ñwed Corinth 7:39; 2 Ñwed Corinth 6:14; Genesis 24:3, 4; 28:1; Deuteronomy 7:2-4; Joshua 23:11-13; Ezra 9:11, 12; Nehemiah 13:23-27

4. Owo emi akabarede edi anditiene-Christ inyeneke ndidiañade ndọ emi enye ama ọkọdọdọ ke ntak emi enye emi enye ọkọdọde minimke ke akpanikọ, Genesis 2:24; Matthew 19:5, 6; Mark 10:6-9; 1 Ñwed Corinth 7:10, 12-16

5. Se Abasi oyomde oto ñwan ye ebe edi ukem-ukem, Ñwed Mbon Ephesus 5:22-33; 1 Ñwed Corinth 7:3

II Abasi Akpan Edisio Ke Ndọ Ntọñọ Ntak Ndọ Efen

1. Abasi onyime edidiañade mme edisio kiet eken ke ndọ ke ntak kiet kpọt; edi edisana uduak Esie toto ke eritọñọ inọhọ isọñ ndidiañade ndọ, Matthew 5:32; 19:3-9; Mark 10:11, 12; Deuteronomy 24:1-3; 1 Ñwed Corinth 7:10, 11, 27

2. Editọñọ ntak ndọ owo efen ke ini akpa ebe mme ñwan osuk odude uwem edi ndisin efibe, Matthew 5:31, 32; 19:9; Mark 10:11, 12; Luke 16:18; Ñwed Mbon Rome 7:3

3. Abasi eyeda enyene-ndik ubierikpe ọsọk mmọ emi ebiatde ibet eke abañade ndọ, Matthew 5:19, 20; Mark 7:20-23; Ñwed Mbon Galatia 5:19, 21; 1 Ñwed Corinth 5:11-13; 6:9, 10, 18; 10:8; Ñwed Mbon Ephesus 5:3, 5; Malachi 3:5; Mme Hebrew 13:4; James 4:4; 2 Peter 2:14-17; Eriyarare 2:22

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Uduak Abasi Ye Ido Owo Ke Abaña Ñkpọ Emi

Ndọ ọbọp ñwan ye ebe adian ke ofuri ini uwem. Ñwed Abasi ekpep nnyin ete ke ediomi ndọ atara ke ini kiet, ke otu ñwan mme ebe emi akanamde ediomi ndọ oro akpade. Enye etiñ inwañ-inwañ ete “Mmọdo se Abasi ama akadian, yak owo okudiañare” (Mark 10:9; Malachi 2:14). (Kot ñko ke 1 Ñwed Corinth 7:39). Emi ekedi uduak Abasi nte ayarade toto ke eritọñọ, ke adaña emi Enye ọnọde owo andiñwam emi ekemde; imonyuñ ikut ñko ke ukpep-ñkpọ Christ nte ke edi uduak Abasi ñko ọnọ nnyin mfin emi, ke akpanikọ emi edi uduak Abasi ọnọ kpukpru emana.

Nte ido owo edide, enye omiom edisana ibet ye uduak Abasi ke usuñ kiet mme eken. Oto ke ntak emiom, mbuk ofuri ererimbot anam ifiọk nte ke Abasi ama osobo ofuri ubon owo. Ke mmọñ ukwọ ama ọkọsuhọre, Enye ama anam ediomi ye mmọ oro Enye akafakde ete ke Imọ iditọñọke ntak isobo ererimbot ke utọ usuñ oro. Enye ama ọñwọñọ ediwak ufọn ye edidiọñ ọnọ mmọ emi edinimde ediomi Esie enyuñ ebọ mme eñwọñọ Esie eda enyene. Edi owo ama ọsọsọp abiat ediomi oro Abasi akanamde ye enye ndien ọtọñọde ke ini oro nti ido eka iso esuhọre edi idiọk-ñkpọ aka iso ọtọt.

Abasi ama anam uduak Esie, oro edi udeme Esie ke ediomi oro, okposuk edi nte owo osuk akade iso ndibiat enye ye mme ediomi efen emi Enye akanamde ye nsio-nsio idut ererimbot. Abasi ama anam akpanikọ onyuñ enyene mbọm ọnọ Idut Emi Enye Ekemekde, edi ke ediwak ini mmọ esọñ ibuot ye Enye, ndien ke akpatre enam akakan idiọk-ñkpọ ke ndisin ñkukure idorenyin erinyaña mmọ enyuñ ekọñ Eyen Abasi ke eto.

Mme Gentile, ñko, ema enyene ifet ndimek mme ndisin Ọbọñ Ima; edi mmọ ñko, ke akamba-idaha esin Enye emi ekekpede ekọm-urua onyuñ anamde edi mmem-mem mmọ ndinyene erinyaña ukpọñ. Jesus ama etiñ ọnọ mbet Esie ete ke mme utọ idiọk-ñkpọ emi eyedu, edi Enye etiñ ete ke mmọ editim ewak akpan-akpan ke mme usen oro edikperede editọñọ ntak ndi Esie ke isọñ. Enye ọdọhọ ete: “Ndien nte ekedide ke eyo Noah, kpa ntre ke edidi ke usen Eyen Owo. Mmọ ekedia ñkpọ enyuñ eñwọñ ñkpọ; Mmọ edọ ndọ enyuñ eda owo enọ ke ndọ, tutu osim usen emi Noah odukde ke Ubom, ndien ukwọ edi edisobo mmọ kpukpru. Kpa nte okonyuñ edide ke eyo Lot; mmọ ekedia ñkpọ enyuñ eñwọñ ñkpọ; mmọ edep enyuñ enyam; etọ iñwañ, enyuñ ebọp ufọk: edi ke usen oro Lot ọwọrọde ke Sodom, ikañ ye itiat eto ke enyọñ edep edisobo mmọ kpukpru: kpasuk ntre ke edidi ke usen emi Eyen Owo ediyararede idem” (Luke 17:26-30).

Mfin emi nnyin imokut nte ñtiñ-nnim ikọ oro osude. Edu-uwem mme owo ke eyo mfin ke abiara, akpan-akpan ke mme isua ifañ emi ekebede, ñko nnyin imokut ite ke emi edi ata akpan idiọñọ ndiwut editọñọ ntak ndi Eyen Abasi.

Eyo ye edinam owo ekeme ndikpuhọre etiene nte ini ebede. Owo ekeme ndibat ke ikpikpu onyuñ esin se efiọkde nte usuñ Abasi, oro edi eti usuñ ye usuñ eke ọfọnde ama, ọwọñọde ebine inemesit ye se ikemde ye udọñ itọñ obukidem. Edi Ikọ Abasi, uduak Esie, ye mbet Esie osuk edi ukem-ukem kpukpru ini. Abasi ama ọdọhọ toto ke eritọñọ ete owo eyekpọñ ete ye eka esie akadiana ye ñwan esie (idighe iban) ndien mmọ mbiba eyekabade edi obuk kiet. Akananam Ikọ Abasi oro ikpuhọkede. Osuk adada tutu osim mfin emi.

Edibiat Uduak Abasi Ye Ubierikpe Abasi

John, ọduọk-owo mmọñ ama etiñ onyuñ asua ọnọ idiọk-ñkpọ edisin efibe, emi akabañade andikara emi akadade ñwan owo efen ọnọ idem esie (Matthew 14:3, 4). Ema ekpep enyuñ esua enọ idiọk-ñkpọ efibe, Abasi onyuñ owut uduak Esie añwa-añwa, ke mme uwut-ñkpọ emi Abasi akadade unana edinam akpanikọ nditọ Israel odomo ye mmọ emi ekedukde ke ndọ ekem ediañade ekeduk ke ndọ efibe, enam idiọk-ñkpọ (Malachi 2:11-15). Ke ini David akanamde oruk idiọk-ñkpọ emi, enye ama anam etiñ idiọk edian enyiñ Abasi ke otu mmọ emi mifiọkke Abasi, onyuñ ada ubierikpe Abasi ọnọ idem esie ke ntak idiọk-ñkpọ esie (2 Samuel 12:13, 14).

Jesus ama etiñ ikọ ye eyen añwan Samaria oñyuñ anam enye onyime ete ke idem ọyọhọ owo ition emi enye odude kiet idighe ebe esie (John 4:16-18). Edisana Spirit ama ebe ke Paul Apostle ekpep nnyin ete ke mmọ emi enamde akwa idiọk-ñkpọ edisin efibe emi idinyeneke udeme ke obio ubọñ Abasi ibọhọke mmọ ekabade esit enyuñ esioño idem efep ke idiọk-ñkpọ mmọ (1 Ñwed Corinth 6:9; Ñwed Mbon Galatia 5:19-21; 2 Peter 2:14-17).

Etiñ ke ediwak itie ke Ikọ Abasi ndikpan edisin ke ndek se Abasi ọkọtọñọde onim ke ufọn owo. Ediwak enọ mfaña enyuñ esin ukpep-ñkpọ Ñwed Abasi añwa-añwa man oto do mmọ efuk enyuñ eyom unen ndidip idiọk-ñkpọ mmọ. Edi Ikọ Abasi osuk ada ke itie esie, ndien ubierikpe Abasi eyeduọ odoro kpukpru mmọ emi enamde idiọk-ñkpọ emi, okposuk edi ido efibe mmọ ekpekemde ye mbet me edu -uwem obio mmọ.

Ndọ Akpanikọ

Ikọ Abasi ana iñwañ-iñwañ ke abaña ndọ. Abasi etiñ ọnọ nnyin ete ke idighe uduak Imọ, ikọt Imọ ndibọp idem utiñe-utiñe ye mmọ eke minimke Abasi ke akpanikọ (2 Ñwed Corinth 6:14). (Fiak kot ke 1 Ñwed Corinth 7:10-16). Enye ọdọhọ ete ke ndọ edi se ekponode. (Mme Hebrew 13:4) onyuñ otim ọnọ item abaña se ñwan enyenede ndinam nnọ ebe ye se ebe enyenede ndinam nnọ ñwan (Ñwed Mbon Ephesus 5:22-33; Ñwed Mbon Rome 7:1-3; 1 Ñwed Corinth 7:2-6, 10-16, 27-33).

Kpa nte ima ikebem iso itiñ, Abasi inyimeke ke uduak Esie ete owo osio ke ndọ, Enye onyuñ onyime edidianare ñkpọñ kiet eken ke mme ntak ifañ emi Enye onimde. Mkpa ikpọñ ekeme ndidianare mmọ emi Abasi ama akadian ọtọ kiet. Ke editim ñkere ofuri-ofuri mbaña se Abasi ekpepde emi, kpukpru se isọñde ye mfina eyenyene ibọrọ. Abasi abat kpukpru ndọ ke ñkpọ eke enyenede ukpono. Idighe tutu ọkwọrọ-ikọ Abasi adadian ndọ oro ke ufọk Abasi, edi edieke ediande ndọ ke ido obio mme ke esop, adaña nte ndọ oro asañade ekekem ye se Ikọ Abasi ekpepde, ndọ oro ọsọñọ ada.

Sia edide ntem, ñkukure ndọ emi Abasi mibatke nte nnen-nnen ndọ edi oruk oro enamde ye owo kiet me mmọ mbiba emi ema ekedọdọ ndọ ye owo emi osuk odude uwem. Ke ntre edieke nnen-nnen owo emi ọkọbọbọde ke ndọ oyomde ndidọ owo efen ke ini ebe esie osuk odude uwem, ediomi ndọ oro ekenamde ke akpa osuk ọsọsọñọ ada, ọyọhọ ndọ ikaba emi idighe nnen-nnen onyuñ ọwọrọ ada añwa-añwa ndiñwana ye ibet Abasi. Edidian ndọ ọyọhọ ikaba emi edi ndisin efibe. Akpa ediomi ndọ emi mkpa-mkpa ikpọñ ekemede ndidianare osuk ọsọñ ada; edifiak ndọ ndọ efen edi ndisin ndikpono akpa ediomi oro ekenamde.

Mbiomo emi anade ọnọ ọkwọrọ-Ikọ Abasi emi enyenede nditeme mmọ emi asua ukpọñ ama okonuk esin ke utọ idiọk-ñkpọ emi osuk akade iso tutu mfin emi okpon. Owo Abasi emi odude ke mbuọtidem eyebọñ akam ọkpọsọñ onyuñ ọduñọde kpukpru ñkpọ emi enyenede ebuana ke ndọ emi enye ekerede man oto do okut nte asañade ekekem ye uduak Abasi. Eritọñọ ewuhọ emi Abasi ọkọnọde ye ikọ oro Enye eketiñde ke edisana uduak Esie emi ekenamde ke editọñọ ekem ndiyarare idaha akpanikọ ke ebuana ndọ kiet ekededi. Uduak Abasi eke ayararede mi edi nda usuñ ye idaha eke inyenede ndidomo ifiọk ye ebuana nnyin nte owo kiet kiet, man uwem nnyin enen ke enyin Abasi; ido nnyin okudi se etiñde ñkpọ edian ke otu owo. Ke ntre, “Ebup ewuhọ ye ñwed ntiense: ke mmọ minyimeke ndidọhọ nte ekemde ye ikọ emi, ke edi mmọ eke midikwe usiere” (Isaiah 8:20).

Questions

MME MBUME

1. Tiñ editọñọ uduak Abasi ke abaña ndọ toto ke eritọñọ ye nte mbet oro ọbọpde owo.
2. Siak ndusuk mbon-ekọñ Abasi ke Ñwed Abasi emi ekekpepde ñkpọ esua enọ idiọk-ñkpọ efibe; nyuñ tiñ ke ikọ idem fo se mmọ eketiñde ebaña efibe.
3. Ke nso utọ ini ye ini ewe ikpọñ-ikpọñ ke ediomi ndọ etre?
4. Nte tutu owo ọdọdọ ndọ ke ufọk Abasi mme ke iso ọkwọrọ-Ikọ Abasi mbemiso Abasi abat ndọ oro nte edinen ndọ? Nọ ntak ndida nsọñọ ibọrọ fo.
5. Nso ke Abasi oyom oto ñwan ke abaña edu-uwem ye se akpanade nte enye anam ọnọ ebe esie?
6. Nso ke Abasi oyom oto ebe ke abaña edu-uwem esie ye se akpanade nte ebe anam ọnọ ñwan esie?
7. Ini ewe ke ndọ edi ukwañ ke enyin Abasi?
8. Ke editiñ enyin nse ndọ, nso ke Abasi ọdọhọ ete ekere ebaña? Siak ufañ ñwed ke 2 Ñwed Corinth emi edide isọñ eke inyenede ndida nnọ nnen-nnen ibọrọ ke mbume emi.
9. Nte Abasi ama onyime usio ndọ toto ke eritọñọ uduak Esie?
10. Nso ibọrọ ke eyen añwan Samaria ọkọnọ Jesus ke ini Enye ọkọdọhọde ñwan oro ete okokot ebe esie edi? Nso idi ntak emi Jesus ọkọdọhọde ete ke enye ama otim ọbọrọ?