Lesson 268 - Junior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Ñkodu ke Spirit ke usen Ọbọñ” (Eriyarare 1:10).Notes
Usen Ọbọñ
Mbemiso owo ekeme ndinim Usen Ọbọñ ke edisana, enye enyene ndifiọk usen oro. Ikọ oro, Usen Ọbọñ, okoto John nte ewetde ke Eriyarare 1:10, emi ada ọnọ Sunday, akpa usen urua. Ema ebin John esio ke obio ye ke otu nditọ Abasi, edi enye okodu ke spirit ukpono ye uteñe Abasi ke ini Ọbọñ okosobode ye enye do.
Christ ekeset ke akpa usen urua. Ediwak ini Enye ekesima ndisobo ye mbet ke akpa usen urua. Mbet ekesibono ọtọ kiet ndibuñ uyo ke akpa usen urua (Utom Mme Apostle 20:7) ye ndida mme enọ nsọk Ọbọñ (1 Ñwed Corinth 16:2). Ọbọñ ama otim ọnọ ọyọhọ unyime ke akpa usen urua ke ndidiọñ nditọ Esie emi ekekponode Enye ke akpa usen urua ke ndiyak spirit Esie nnọ mmọ emi ekebọñde akam ke ubet enyọñ ke usen Pentecost, ke usen aba ye duop ama ekebe tọñọ nte Christ ekeset ke mkpa. Ke ndo-ndo oro ema enim usen oro nte usen ukpono Abasi ke Christ ama ekeset emi ata nditọ Abasi enimde enye tutu osim mfin emi.
Mme Jew ekenim usen Sabbath, ọyọhọ usen itiaba ke urua. Ke idak Ibet, ekedi usen ukpono ye nduọk-odudu, emi ekesiode enim ndikpono Abasi. Usen Sabbath ekedi saña-saña usen emi ekesiode enim ndikpono Ọbọñ. Ke idak Ibet, Sabbath mme Jew ekedi ke ọyọhọ usen itiaba. Ọtọñọde ke usen emi Christ ekesetde ke mkpa, usen ukpono mme anditiene-Christ edi akpa usen urua. Abasi edi se ekpenamde ñkpọ enọ enyuñ ekponode Enye kpukpru usen, edi usen kiet edi se esiode enim saña-saña ndikpono Abasi.
Ke Abaña Owo
Jesus ekpep ete, “Ekenam usen Sabbath enọ owo, inamke owo inọ usen Sabbath.” (Mark 2:27). Ekebot owo mbemiso edinam usen Sabbath. Abasi okobot owo ọnọ Idem Esie, ndikpono Enye nnyuñ nnam ñkpọ Esie (Ñwed Mbon Colossae 1:16). Abasi ọdiọñ onyuñ anam usen Sabbath edi edisana ke eti ye ke ufọn owo. Usen nduọk-odudu ye ukpono Abasi enyene udori ọnọ ikpọhidem ye ukpọñ owo.
Nnyin inam utom ke usen itiokiet, ke ufọn uwak owo, ndien iyak usen eken emi adianade ke urua, emi edide Usen Ọbọñ inọ Abasi. Usen emi edi se ekpesiode enim saña-saña, man enyene ukpuhọre ye mme usen efen, emi ekemede ndinam nnyin ifre ibaña mme ekikere ñkpọ uwem emi ye utom nnyin, man iyak idem nnyin ọyọhọ-ọyọhọ inọ Abasi inyuñ inam ñkpọ Esie ikpọñ-ikpọñ.
Ọyọhọ Ibet Inañ
Moses, ada-usuñ nditọ Israel, ọkọbọ Mbet oto Abasi ke Obot Sinai. Ndien Ibet Duop ekesine do. Kiet ke otu ibet oro, ọyọhọ ibet inañ, etiñ abaña Usen Sabbath. Etiñ ntem ete: “Ti usen Sabbath nyuñ nim enye ke edisana” (Exodus 20:8). Abasi anam Moses ye Nditọ Israel efiọk ete ekenọ mmọ usen itiokiet ndinam utom, edi ọyọhọ usen itiaba edi usen nduọk-odudu. “Koro Jehovah akadade usen itiokiet anam enyọñ, ye isọñ, ye inyañ, ye kpukpru se idude mmọ ke esit, ndien odop ke ọyọhọ usen itiaba: mmọdo Jehovah ọdiọñde usen Sabbath, onyuñ okpono enye.” (Exodus 20:11).
Ke usen nduọk-odudu, emem ye ifure emi, mmọ ekenyene nditi nte ke mmọ ekedi ifin ke isọñ Egypt, edi Abasi akada mmọ ọwọrọ “ke ọkpọsọñ ubọk ye edimenere ubọk osio fi ke esit” (Deuteronomy 5:15).
Usen Nduọk-Odudu
Ọbọñ etiñ abaña usen emi ete, “kunam baba utom ke esit.” Emi ekedi usen nduọk-odudu ọnọ kpukpru owo, kpa nditọwọñ, ifin, esen-owo ye mme unam, man mmọ “etie suñ” (Exodus 23:12). Owo esikop nsọñidem ke ikpọhidem ye ke spirit ke ini enye odude ke Usen Ọbọñ ke edikot Ñwed Abasi ye ke edibọñ akam ye ke editiñ ikọ Abasi. Ukpọñ esie ọyuhọ, onyuñ ọyọhọ ye edidiọñ. Ikpọhidem esie onyuñ ọbọ nduọk-odudu ke ọkpọsọñ utom. Ke ini owo adade Usen Ọbọñ anam utom emi akpanade nte enam ke mme usen efen ke urua, mme abiatde Usen Ọbọñ ke ndiyom inemesit ererimbot, ukpọñ esie okop biọñ, ikpọhidem esie onyuñ akpa mba onyuñ okop mmemidem nditọñọ utom ke obufa urua.
Ufen Mkpa
Ndinim usen nduọk-odudu ke edisana ekedi ibet Ọbọñ, ndien Enye oyom ikọt Esie enim ibet emi. Ke idak Ibet, ọkpọsọñ ufen ama esidu ọnọ mmọ emi ebiatde usen nduọk-odudu. Nnyin ikot ite, “owo eke asabarede enye, enyene ndikpa: koro edieke owo ekededi anamde utom ke esit, yak esibe ukpọñ oro efep ke mbio-obio mmọ” (Exodus 31:14). Mfin emi, mmọ emi esuk eyirede ke ndibiat Usen Ọbọñ eyekut ete ke mmọ itiehe biọñ ke spirit ikpọñ, edi mmọ ekpa ke spirit.
Ke mme isua emi ekebede, ofuri idut nnyin ema enim usen Ọbọñ ke edisana. Ema eberi mme usuñ ufọk urua, etre mme utom ke iñwañ, ekpere ndidi kpukpru owo ekesika ke ufọk Abasi ndikpono Abasi. Ibet ndida nnọ mme abiat Usen Ọbọñ ufen ema edu ke ediwak mme obio. Nte ibet idut nnyin asañade, ema eyom mme owo ekpono Usen Ọbọñ. Abasi ama okpono idut nnyin ke edinam emi nte Enye okponode mmọ emi ekponode Enye. Ke usen mfin, Satan ọsọñọ ediwak owo esit onyuñ ọwọñọde mmọ ọkpọñ Abasi. Ediwak owo ke eyom inemesit enọ idem mmọ enyuñ eyom ebiat mbet ukpono Abasi ke Usen Ọbọñ efep ke idut nnyin.
Mfin emi imokut ite ke mme owo ke esin ifik ke ndinam utom ke iñwañ ye ke mme ufọk utom mbubehe ke ndinam mme nsio nsio utom; ndien Abasi inemke esit. Etim eyarade efiọk ke mme owo inyeneke ọyọhọ uforo ke ntak emi minimke Usen Ọbọñ ke edisana oto ke ndida nnam utom. Edi ido mme anditiene-Christ nditre ndinam utom ke Usen Ọbọñ. Mmọ enyene ndimek utom emi midibiọñọke mmọ ndikpono Abasi ke Usen Ọbọñ. Ndusuk nditọ Abasi esin edimenere idaha ke utom mmọ, ubak esin ndusuk utom koro eyomde mmọ enam utom ke Usen Ọbọñ. Abasi okpono onyuñ ọdiọñ mmọ ke edinam emi. Mme mmọ emi enimde Usen Ọbọñ ewut ete ke mmọ emek ndidiana ye Abasi ke edinam utom Esie, mbemiso mmọ enam mbubehe mmọ. Odu mme utom emi eyomde enam esim ke Usen Ọbọñ. Edi nte mme utom efen iduhe inọ nditọ Abasi ndinam?
Mbeñe-idem
Odu ke Ñwed Abasi owo emi okowutde unana ukpono ke nditañ ifia ke usen nduọk-odudu (Numbers 15:32). Owo emi ama ọbọ utip idiọk-ñkpọ oto ke edinam emi. Ema ewot enye nte ekemde ye Ikọ Abasi. Edieke owo emi akpakanamde ọyọhọ mbeñe-idem, enye ikpetañke ifia ke edisana usen emi.
Ke ini Nditọ Israel esañade ke Akai-ikọt, Abasi ama ọnọ mmọ manna ndidia, ndien Abasi ama onyuñ ọnọ mmọ uyo ndinam mbeñe-idem mbaña usen nduọk-odudu man otodo mmọ ekunam utom ke usen oro. Nditọ Israel ema etañ manna ke kpukpru usen ubọk koro “ke ini eyo ofiopde manna atara.” Usen ubọk ke usen itiokiet ke urua ema esikut manna, edi mmọ emi mikesikpañke utọñ inọ item Abasi emi ke ini edomode ndika ñketañ efen ke ọyọhọ usen itiaba mmọ ikekwe baba kiet. Abasi ama ọnọ mmọ uyo ete etim etañ nte edikemde mmọ ke usen ubọk ọyọhọ usen itiokiet, man ekem mmọ ke usen iba, koro udiana usen oro edide edisana. Abasi ọdọhọ ete, “Mbufo esañ se eyomde ndisañ, enyuñ etem se eyomde nditem; ndien eda ofuri nsuhọ enim enọ idem mbufo ekpeme tutu eyo esiere” (Exodus 16:23).
Ndinam mbeñe-idem mbaña edisana usen edi se ikenemde Abasi esit. Manna emi ama ana ibiarake ke ini eketañde mmọ awak akan ke usen ubọk ọyọhọ usen itiokiet; edi ke ini ekededi etañde awak akan udia usen, manna emi ama esibiara onyuñ oduk ndọñ.
Ke ini owo anamde mbeñe-idem ke edinim Usen Ọbọñ, iduhe ntak ndinam se midotke ke Usen Ọbọñ. Mbemiso Usen Ọbọñ, nditọ Abasi ke ufọk mmọ enyene ndinam mbeñe-idem ke udia, ọfọñ, ebiet iduñ ye ñkpọ-isañ. Usen Ọbọñ idighe usen emi ekpenamde mme utom eke midotke ke mme ufọk nnyin. Nditọwọñ ekpenyene ndinam ọyọhọ mbeñe-idem mbemiso osim usen oro. Edieke mmọ mikemeke, oro ikpanke mmọ ndinam utom mmọ, mme ndinọ uñwam, mme ndinam idem mmọ asana. Ndinim Usen Ọbọñ ke edisana inamke owo etie ifu, koro enye anamde utom Ọbọñ.
Edidiọñ
Ama odu ediwak edidiọñ: oro edi emem, uforo, ukpeme, ye Ọbọñ ndidu ye mmọ edieke nditọ Israel edinimde mme ewuhọ Abasi emi onyuñ esinede ndinim usen nduọk-odudu ke edisana ye ndinim ebiet ukpono Abasi ke edisana (Leviticus 26:2). Ke ebede mme edidiọñ emi, Abasi ama ọñwọñọ ndimenere nnyuñ nnọ mmọ akpan inyene Esie edieke mmọ edinimde usen nduọk-odudu emi. Mmọ eyekop inemesit oto ñkop-item edieke mmọ edikponode Abasi ke usuñ Esie, edinyuñ etiñde ikọ Esie midinyuñ itiñke ikọ idem mmọ (Isaiah 58:13, 14). Ke ini owo otimde ama onyuñ okopde uyo Abasi, akamba inemesit esie edi ke ndinam utom Abasi. Usen Ọbọñ eyedi eti ini nditọñọ ndikpep ukpep-ñkpọ urua efen ye ikọ ibuot.
Ndusuk owo edomo ndikere ete ke Usen Ọbọñ edi usen mmọ, usen emi ikpedade inam nte enemde mimọ esit. Mmọ ekabare Usen Ọbọñ enim ndida nnam ikpu-ikpu ñkpọ ye mbre, inyuñ ikereke ibaña Abasi.
Ndidep Ye Ndinyam
Ọbọñ ama otim ọsọñọ edinim Usen Nduọk-odudu. Kpukpru ñkpọ ekenamde ekedi ndimenere ubọñ Abasi. Ema eneñere etiñ ete ke esiode ukpono-ndem efep, iduhe idiọk-ñkpọ efen emi mme Jew ekesiwakde ndinam nte edibiat Usen nduọk-odudu. Ke eyo Nehemiah, ntunọ ama esidu ọnọ Nditọ Israel emi ekesibiatde Usen Nduọk-odudu.
Nehemiah ama afiak aka ke Jerusalem ndiñwam Nditọ Israel ndifiak mbọp ibibene obio emi mme asua ekewuride. Nehemiah ama okut ñko ete, ke Nditọ Israel inimke Usen Nduọk-odudu. Mmọ eyak edọk idọk enyuñ ebiom mbiomo eduk obio ke usen nduọk-odudu. Ndusuk ini mmọ ekere ete ekpena idọk ñkpọ iñwañ mimọ ke ini adatde, edi akana eti mmọ ikọ Ọbọñ: “Nam utom ke ofuri usen itiokiet; ndien dop ke ọyọhọ usen itiaba: dop ke ini utọ, ye ke ini ukpeñe” (Exodus 34:21).
Ndusuk Nditọ Israel ekedi mme anyam urua. Mmọ ekedu uwem eto ke ndidep ye ke ndinyam. Ndusuk, mmọ ikesiberekede usuñ ufọk-urua mmọ, edi, Nditọ Israel ekesuk ededep ñkpọ ke usen nduọk-odudu eto mbon Tyre emi ekesidade iyak eduk obio. Ekeme ndidi Nditọ Israel ikesinamke utom ke usen nduọk-odudu, edi mmọ enyik mmọ efen ndinam, mmọ ebiat usen emi ke ndidep “kpukpru oruk ñkpọ urua” (Nehemiah 13:15, 16). Nehemiah ama asua ọnọ Nditọ Israel onyuñ obup, “Nso idiọk ido edi emi mbufo enamde, enyuñ ebiat usen Sabbath?” Nehemiah ama eneñere asua ọnọ mmọ ke ndiberi mme itim obio nnyuñ nnim mbio ukpeme “man mbiomo okuduk ke usen Sabbath.” Ke ini mbon urua ye mme anyam urua esañade ekanade edem obio, enye ebin mmọ onyuñ ọdọhọ mmọ “nyenam mbufo ñkpọ.”
Nte ekedide ke eyo Nehemiah, nditọ Abasi mfin emi iduhe ke idaha ndinam utom ke Usen Ọbọñ. Mmọ etim enam mbeñe-idem, idepke inyuñ inyamke me ndikpe isọn ke Usen Ọbọñ, koro midotke inyuñ inọhọ Abasi ubọñ.
Mme Andikpep Mme Jew
Isuñi odu ọnọ mmọ eke ọkọrọde ñkpọ mme onyuñ osiode ñkpọ efep ke Ikọ Abasi (Mme Ñke 30:6; Eriyarare 22:18, 19). Ndusuk mme andikpep mme Jew ema etiñ enyiñ ekpeme ọyọhọ mbet inañ. Mmọ ema etat enyuñ edian ñkpọ ke Ikọ Ọbọñ. Emi akada itie ke ini Jesus okodude mi ke isọñ. Usen kiet ke ini Jesus ye mbet esañade ebe ke iñwañ ibokpot, biọñ ama ọdọñ mmọ, ke ntre mmọ ema ewak ibokpot eta. Ke ini mme Pharisee ekutde emi, ema esua enọ mbet, koro mmọ ekenamde emi ke usen Nduọk-Odudu. Mmọ ikafañake nditañ ibokpot ke iñwañ owo efen, koro ema enọ mmọ odudu ndidia ñkpọ ke iñwañ mbọhọ-iduñ, sia mmọ mikesibeke-sibe ibokpot mikonyuñ idaha grape isin ke ekpat inyọñ ufọk (Deuteronomy 23:24, 25). Mme Pharisee ekekere ete ke Jesus ye mbet Esie ikokponoke usen nduọk-odudu. Mmọ ema etet enyuñ eta ibokpot, koro mmọ mikekemeke ndinyaña. Jesus ama ekpep mmọ ete, ke ubiom ikpe iduhe inọ owo ekededi eke adade usen Nduọk Odudu anam utom mbọm mme utom mfọn ekededi. Jesus ọnọ mme uwut-ñkpọ ndiwut nte ke ini owo anamde utom mbọm ubiom ikpe iduhe inọ enye nte abiat ibet Abasi. Nte iketebeke David ikpe ke ini unana esie ke ndita uyo iso emi akanade ọnọ mme oku ikpọñ ndita (1 Samuel 21:6; Mark 2:25, 26)? Nte ema ebiom mme oku ikpe emi ekedade usen Nduọk Odudu enam mme nsio-nsio utom edifọp uwa ke Itie-Ukpono Abasi (Numbers 28:9, 10)?
Jesus ama etiñ ọnọ mme Pharisee ete ke mmọ ifiọkke Ikọ Abasi, edieke mmọ ekpefiọkde, ikpobiomke mmọ eke miduehe ikpe. Mme Pharisee ema ekpeme ndinim ubak ibet Abasi, edi etre ndinim ubak eken. Mme Pharisee etim eti usọrọ ye mme uwa, edi inyeneke mbọm. Ọbọñ ama etiñ ebe ke inua Hosea, anditiñ ntiñ-nnim ikọ ọnọ Nditọ Israel ete, koro nyomde ima, nyomke uwa; nyom ifiọk Abasi ñkan edifọp uwa (Hosea 6:6). Abasi oyom ikọt Esie “ndinam se inende, nnyuñ nsuk idem” nsaña ye Abasi fo (Micah 6:8). Emi iwọrọke ite ke Usen nduọk-odudu ikpọñ ke enyene ndinam mme ñkpọ emi, edi enam enye kpukpru usen ke urua, edi mme Pharisee ikesinamke mmọ.
Ke ini mme Pharisee ebupde Jesus ete mme edi se ifọnde owo ndikọk owo udọñọ ke Usen nduọk-odudu? Enye ọbọrọ mmọ ete, “Mmọdo enen ndinam ufọn ke Usen nduọk-odudu” (Matthew 12:12). Jesus eti mmọ ete edieke erọñ mmọ ọduọde oduk obube ke Usen nduọk-odudu ana ete mmọ ekesio. Nte owo isọñke urua ikan erọñ emi owo owutde utom mbọm ke Usen nduọk-odudu?
Ke eyo emi, ediwak owo minọhọ Abasi ye Usen Ọbọñ ukpono, ndik eke odude ọnọ ediwak owo idighe koro mmọ esinde ifik enam nte emi mme Pharisee ekenamde, edi mmọ esosio idem efep. Nnyin nte mme anditiene-Christ, yak idi nti uwut-ñkpọ inọ mmọ efen ke edinim Usen Ọbọñ ke edisana.
Questions
MME MBUME- Usen Ọbọñ ọwọrọ didie?
- Ewe edi usen nduọk odudu ye usen ukpono Abasi ọnọ anditiene-Christ?
- Didie ke inim Usen Ọbọñ ke edisana?
- Nso ke anditiene-Christ esinam ke Usen Ọbọñ?
- Nso ke enye mikpanamke ke Usen Ọbọñ?
- Ewe usen ke esio enim ndinọ Abasi ukpono ye ubọñ?
- Owo ekeme didie ndibeñe idem ke abaña Usen Ọbọñ?
- Nso inemesit ke owo ekeme ndinyene ke Usen Ọbọñ?
- Nso ke enyenọwọñ ekeme ndinam ke Usen Ọbọñ emi adade ukpono ọnọ Ọbọñ?
- Emi ọkọwọrọ nso ke Jesus ndidọhọ ete, “Ekenam usen Sabbath enọ owo edi inamke owo inọ usen Sabbath”?