Lesson 278 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Usuñ nti owo ebiet uñwana eke asiahade, aka iso ayama tutu osim ufọt uwemeyo” (Mme Ñke 4:18)

Cross References

I Eti Edikpep

1. Solomon ọnọ nditọwọñ nti item, Mme Ñke 4:1, 2; Psalm 34:11

2. David, ete Solomon, ama ekpep enye ndinim mbet esie, Mme Ñke 4:3, 4; 7:2

II Eti Ibuot

1. Ewut eti ibuot nte akpan ñkpọ, Mme Ñke 4:5-7; 2:2- 5; Matthew 13:44

2. Ebat mme edidiọñ emi etienede eti ibuot, Mme Ñke 4:8, 9; 1:9; 3:22

3. Eñwọñọ anyan uwem enọ mbon emi esañade ke usuñ eti- ibuot, Mme Ñke 4:10-13, 19, 3:2

III Oruk Usuñ Iba

1. Enọ nnyin item ete ikuduk ke usuñ mme oburobut owo, Mme Ñke 4:14-17; 1:10-15; Psalm 1:1

2. Usuñ ndinen owo ebiet uñwana eke ayamade, Mme Ñke 4:18; Matthew 5:14; 2 Samuel 23:4

3. Ọfọn nte ikpemede esit nnyin ikan kpukpru se ikpemede, Mme Ñke 4:20-27

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Solomon ama enyene ediwak inyene emi ekebede oto ke ubon ete esie osim enye. Enye ekedi eyen ini usọñ David, okonyuñ ọkọri ke idak ido ukpono Abasi nte akadade itie ke ini oro. Solomon ama enyene ifiọk editiñ ikọ ye ifiọk usuñ edikara ye mme nti udọñ ke abaña ñkpọ Abasi oto ete esie. Ekekpep enye mme ñkpọ ye ukpono Abasi ke ido mme Jew. Enye ñko ama otim enyene ifiọk abaña mme mbuk Abasi ye se Abasi obotde emi ekenamde ewet mme ñke ñkpọ nte tọsin ita ye mme ikwọ emi esimde tọsin kiet ye ition (1 Ndidem 4:29-34). Solomon ama akabare edi kiet ke otu mme utibe andiwet mbuk ke ererimbot. Nnyin ikot ke Ñwed Abasi ite, “Jehovah onyuñ ama enye” (2 Samuel 12:25).

Item Emi David Ọkọnọde Solomon

Solomon ọtọñọ ikpehe uwet-ñkpọ esie enye emi ye mme ikọ emi: “Mbufo nditọwọñ ekop item ete enyuñ ekpañ utọñ ke ifiọk ye asian. Koro mmotim nteme mbufo eti ñkpọ, mbufo ekukpọñ ido mi. Koro ñkedide eyenọwọñ nnọ ete mi, ye ekpri ikpọñ eyen ke enyin eka mi. Ndien enye eteme mi, onyuñ ọdọhọ mi ete, yak esit fo afat ikọ mi, kpeme mbet mi nyuñ du uwem” (Mme Ñke 4:1-4). Solomon okoyom ndiyak ukpep-ñkpọ akpanikọ emi okotode ete emi ọfiọkde Abasi nnọ mme emana eke editienede enye ke edem.

Ke ata ini uyen Solomon, David ama ọnọ Solomon, eyen esie, item ke ikọ Abasi, onuk mme mbet Abasi esin ke esit eyen oro, ye eti edikpep, ye ntak emi anade ete ekpeme mme mbet Abasi man enye ekpenyene nsinsi uwem. Ke idak ibet, ema etim eteme mme Jew ndikpep nditọ mmọ ñkpọ Abasi ke ini mmọ etiede ke esit ufọk mmọ, ke ekade isañ, ke enade ke mbri ye ke ini edemerede ke usenubọk. Solomon owut nnyin ata eti ndise ke abaña eti item esie. “Ndien enye eteme mi, onyuñ ọdọhọ mi ete: Yak esit fo afat ikọ mi, kpeme mbet mi, nyuñ du uwem” (Mme Ñke 4:4).

Eyom Eti Ibuot

Kiet ke otu mme akpa item emi ekenọde edidem emi edikarade ke ini iso ekedi: “Nyene eti ibuot, nyene asian. Kufre, kunyuñ uwọñọre ukpọñ ikọ inua mi. Kukpọñ enye, ndien enye eyekpeme fi: ma enye ndien enye eyekama fi. Ata akpan ñkpọ edi eti ibuot: nyuñ nyene asian ye ofuri inyene fo” (Mme Ñke 4:5-7). Nnyin imọfiọk ite ke item emi enọde mi abaña owo ndinyene edinen ido ye ifiọk emi otode Abasi, koro Ikọ Abasi ọdọhọ ete yak nnyin iyom eti ibuot oro, ndien enye eyekpeme nnyin; inyuñ ima eti ibuot oro, ndien enye eyekama nnyin. Ifiọk edikama, mme edikpeme, odu ata esisit ke ererimbot. Ndibak Abasi edi ñtọñọ ifiọk, ndien ndik Abasi ada edikabare esit mkpọñ idiọk edi. Adaña ini ibọde eti ibuot emi, eberere esit ye ukpọñ nnyin, ndien nnyin inyene ifiọk ke ñkañ spirit.

Okposuk edi oro Solomon ekedide eyenọwọñ, enye ama otim ọnọ mkpañ-utọñ ke edinen ukpep-ñkpọ ete esie onyuñ ada mmọ esin ke esit esie. Ke ema ekenam Solomon edidem, Abasi ama owut enye idem, onyuñ obup enye se enye oyomde Imọ inam inọ enye. Solomon ọkọdọhọ ete! “Kam nọ mi eti ibuot ye ifiọk, man ñwọrọ ke iso mbio emi, nnyuñ nduk: koro anie edikpe akwa ikọt fo emi?” (2 Chronicles 1:10).

Solomon ama okut ete ke imọ inyene ndibere ke Abasi ofuri-ofuri man imọ inyene ifiọk ndikara otu owo “emi ewakde nte ntan isọñ ke ibat.” Ebeñe esie ama enem Abasi esit, ndien Abasi ama ọnọ enye awak akan nte enye ekebeñede. Abasi ama adian inyene ye ukpono ye ifiọk ọnọ enye: “Kpono enye (eti ibuot) ndien enye eyefori fi: enye eyenọ fi ubọñ ke ini afo afatde enye. Enye eyeyara fi ediye mbana ñkpọ ke ibuot, eyenọ fi anyanya eke enyenede uyai” (Mme Ñke 4:8, 9).

Usuñ Iba

Kiet ke udiana mme item oro ekenọde Solomon ekedi: “Kuduk ke usuñ oburobut owo, kunyuñ usaña ke usuñ mme anam idiọk” (Mme Ñke 4:14). Mi ke nnyin ikut ite ke usuñ iba esaña esim nsinsi ini, kiet edi ññwaña usuñ oro adade osim nsinsi nsobo. Enye eken edi usuñ ndinen owo.

Ediwak owo eduk ke ññwaña usuñ emi adade osim nsobo, koro inem idiọk-ñkpọ ama atap mmọ. Ekeme ndidi etabi ufọk-unek, ufọk ndise, mme ñka ubre kad, mme mbre bọl, onyuñ ekeme ndidi mmọ esaña ke ññwaña usuñ emi otode ke unana mmọ ndinyene iwuk ke usuñ mmọ. Ndusuk edu do ke ntak emi mmọ eñwanade ye Abasi ke esit mmọ. Ndusuk edu do oto koro mmọ enyenede ndik ebaña ekikere mme ufan mmọ. Ndusuk edu do koro mmọ eyomde okuk ye inyene uwem emi ekan nte mmọ eyomde inyene ke ñkañ Abasi, oro edi idorienyin nsinsi uwem ye Abasi ke obio Abasi. Ndusuk edu do koro mmọ miyomke ndibiom esuene Krọs Christ. Ndusuk edu do koro mmọ eyomde usuñ eke ememde akan nnen-nnen usuñ, ndien mmọ ema esiak usuñ ukpono eke idem mmọ, midighe, mmọ ema etiene eke owo efen akasiakde. Ndusuk edu do koro mmọ ema eduọk erinyaña mmọ.

Usuñ edinen owo edi mfafaha usuñ, ndien edi ibat-ibat owo eyom enye. Etim etiñ ewut uyai esie, ndien ata owo Abasi ọfiọk enye ke enye okotde: “Edi usuñ nti owo ebiet uñwana eke asiahade, aka iso ayama, tutu osim ufọt uwemeyo” (Mme Ñke 4:18). Ekim, ndik ye ñkpọ mkpa edu ke usuñ oburobut owo; edi eke edinen owo ana iñwañ onyuñ ọyọhọ ye uñwana. Owo Abasi asaña ke mme ewuhọ Abasi ndien anana ndudue: osioño uñwana erinyaña ukpọñ emi enye ọkọbọde owut kpukpru mmọ eke etimde emeghe ye enye, me, mmọ oro edude ke idak ukara esie ke usuñ kiet me eken.

Esit Emi Ekpemede

Esit edi obube mmọñ uwem ọnọ obukidem. Ntre ke ñkpọ spirit, nnyin itiñ ite ke esit edi ebiet iduñ Ọbọñ Uwem ye Ubọñ, ndien ke mme idim uwem spirit ewọrọ eto Enye esim kpukpru mme odudu ye mme ekikere owo, ke ema emen Enye edori ke ebekpo. Nnyin inyene nditim ntiñ enyin mkpeme man itim ifiọk ite ke obube mmọñ emi isireke, mbak edisibe mmọñ-uwem emi efep.

Ntre nnyin inyene ndimen idiọk-inua ye mkpọk-inua abiaña mfep ke idem nnyin; ndien kpa nte ekedide, isaña ika iso. Edieke esit asanade, kpukpru mme ekikere esie eyesana enyuñ efọn. Nnyek-idem, idiọk ndutiñ ye unana ime eyetre. Duñọre usuñ fo, nyuñ kut ete ke imọ inyeneke idiọk ido ndomo kiet. Tim kere baña kpukpru mme edu-uwem fo.

Utit

Ke ebiet efen ke Ñwed Abasi etiñ enọ nnyin utit ofuri ñkpọ: “Bak Abasi nyuñ nim mbet Esie: koro emi edi eke kpukpru owo. Koro Abasi eyekot kpukpru ñkpọ emi enamde edi ikpe, ọkọrọ ye kpukpru ndibe-ndibe ñkpọ, edide eti, onyuñ edide mme idiọk” (Ecclesiastes 12:13, 14).

Ke ini uwem nnyin nte nditọ Abasi, nnyin imokop ediwak ikọ-ntiense ito mkparawa iren ye iban emi ekesañade ke ekikere esit mmọ; inyimeke uduak Abasi, edi Abasi ke mbọm Esie ama ada mmọ ọwọrọ ke ubierikpe. Ndusuk, mmọ emi ema enyene mme ete ye eka emi ekefiọkde Abasi, emi ekesinọde mmọ item man eda mmọ esin ke eti usuñ, ikonyuñ itreke ndibọñ akam mbaña mmọ adaña nte mmọ edude uwem. Ke ini mmọ ekesuk edude ke uwem idiọk-ñkpọ, ediwak ini mmọ ema ekop akam emi mme ete ye eka mmọ emi ekebakde Abasi ekesibọñde, ema enyuñ ewak nditi mme ikọ emi ekekpepde mmọ. Abasi akada mme usuñ emi okot mmọ man efiak ekabare esit.

Mmọ eken eke mikenyeneke mbọhiduñ eke efiọkde Abasi, etiñ ete ke Abasi akada usuñ kiet me eken anam mmọ eduk ke uñwana Ikọ Abasi. Mmọ ye mbio efen emi ema ekefọfiọk usuñ owo Abasi ye se enye oyomde, ema ebọ ufen ke mme idiọk-ñkpọ mmọ, enyuñ eda mbọm ebiere ikpe mmọ koro mmọ ekebiatde ibet Abasi ye eke owo. Abasi ama onyime mfuhọ ye ukut etiene mmọ man oto do mmọ ekeme ndikut ata akamba ubiomikpe emi editienede mmọ ke mmọ esuk eyirede ke idiọk usuñ mmọ.

Mme idiọk edinam ekeme ndidibe ke iso owo, edi Abasi okut mmọ kpukpru, baba ñkpọ kiet idibeke ke enyin Esie, ñko kpukpru mme idiọk edinam eyewọrọ eyarare ke uñwana enyuñ eda ke ikpe ke akpatre. Eti edinam oro owo Abasi anamde ke ndibe, Abasi eyenọ utip añwa-añwa.

Item emi Solomon ọnọde nditọwọñ, emi otimde ọfọn akan, edi: “Nyuñ ti Andibot fi ke ini afo edide akparawa” (Ecclesiastes 12:1). Ti Abasi ke ini uyen fo, man afo ekpenyene edidiọñ ye anyan uwem, man afo ọbọhọ ukut ye mfuhọ eke etienede anam-idiọk. Enem didie Abasi esit abaña owo oro ọkọbọde erinyaña ke ini uyen esie, owo emi akanam midukke ke ufọk emi ewutde ndiọi mbukpo ndise, emi akanam mibreke mbre nsa me ndika ufọk unek, enye emi akadade item mme ete ye mme eka emi ebakde Abasi, emi miyakke ikpat mmọ eduk ke usuñ idiọk. Oruk nditọ oro ke Abasi ọdiọñ.

Nte ededi, erifen ye ukem-ukem uyọhọ ima Abasi osuk ododu ọnọ mbio oro ema ekekpọñ ufọk emi esikponode Abasi ewọrọ eduk ke idiọk ye ukut, kpa ye mmọ oro akananam miduñke ke ufọk eke ekponode Abasi. Eti ifet ndinam ñkpọ Abasi odu ke ini iso, ye utip obio Abasi ke akpatre, ọnọ mmọ emi etienede Abasi enyuñ enamde ñkpọ enọ Enye ke akpanikọ, inamke ñkpọ mme nso idaha ini ke uwem ke mmọ ekebọñ akam ke ofuri esit eyom erifen. Ke Abasi efende, Enye efre. Ekwọhọre mme idiọk-ñkpọ ke uwem nnyin efep ke ini Abasi adade mbọm erifen Esie ayara nnyin ke idem. Enam nnyin itie nte akananam nnyin inamke idiọk-ñkpọ. Abasi asasua idiọk-ñkpọ. Enye ọkọnọ Iyip Uwem Esie ndifak mme anam-idiọk. Enye amama ukpọñ kpukpru mme anam-idiọk, edi Enye asasua idiọk-ñkpọ oro idiọk owo akanamde.

Abasi okobot nnyin man nnyin ikpodu ke idaresit. Ti Enye ke ntak Ima Esie, mbọm Esie, ukama Esie ye ukpeme Esie. Emeti Enye? Ikpanam didie ifre Enye? Enye ọkọnọ Uwem Esie ke abaña nnyin!

Questions

MME MBUME

1. Anie ọkọnọ Solomon oruk item mbufiọk oro?
2. Nso ke enye ọkọdọhọ ete edi ata akpan ñkpọ owo ndinyene?
3. Bat ediwak ñkpọ emi eti ibuot ekemede ndinam nnọ fi.
4. Tiñ baña usuñ iba emi esiakde ke ibuot-ñwed emi.
5. Nso ke Solomon etiñ ọnọ nnyin ete imen ifep ke idem nnyin?
6. Idikeme didie ndikpeme esit?