Lesson 283 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Mme idiọk owo efeñe itọk ke owo eke ebinede miduhe: edi eti owo adaha uko nte lion” (Mme Ñke 28:1).

Cross References

I Edisin Ke Ufọk-Ñkpọkọbi Ye Edida Ke Iso Esop

1. Mme andikara mme Jew eyat esit ebaña ukwọrọ-ikọ Abasi Peter ye John, Utom Mme Apostle 4:1, 2

2. Esin mme Mbet iba oro ke ufọk-ñkpọkọbi ke okoneyo oro, Utom Mme Apostle 4:3

3. Ediwak ukpọñ ema ediana ke otu mme andinim ke akpanikọ, Utom Mme Apostle 4:4

4. Ema ekot esop enyuñ eda Peter ye John edi ke iso mmọ, Utom Mme Apostle 4:5-7

II Esop Emi Okodude Ke Mkpaidem

1. Spirit Abasi ama esin ifiọk ke ibọrọ Peter, Utom Mme Apostle 4:8-12

2. Esop ama odu ke mkpaidem ke abaña uko mme anditiene-Christ emi, inyuñ ikemeke ndibiom mmọ ikpe, Utom Mme Apostle 4:13, 14

3. Mme andikara ewuk Peter ye John ete ekutiñ aba ikọ ke enyiñ Jesus, Utom Mme Apostle 4:15-18

4. Peter etiñ añwa-añwa ete mbet Jesus enyene ndikop uyo Abasi ñkan uyo owo, Utom Mme Apostle 4:19-22

III Edu Ye Nsaña Mmọ

1. Mme Apostle oro ekesanade eyak, eka nnen-nnen ebine mme nsaña mmọ, Utom Mme Apostle 4:23

2. Mmọ ebọñ akam eyom uko nditiñ ikọ Abasi, Utom Mme Apostle 4:24-30

3. Abasi ọbọrọ akam mmọ ye mme ñwọrọ-nda idiọñọ, Utom Mme Apostle 4:31

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Erikan

Erikọk owo mbuñọ ke Ediye Inua-Otop Temple ama oduri ata akwa otu owo. Peter ama ọsọsọp okut usuñ emi Abasi ekebererede onim, onyuñ ada ifet oro ndikwọrọ ikọ Abasi nnọ mme owo mbaña Jesus, Enye emi okotode ke Enye owo mbuñọ okop nsọñ-idem. Nte Peter etiñde ikọ abaña edikọñ Jesus ke eto, eriset ke mkpa ye edidọk ke enyọñ, Spirit Abasi anam akpanikọ oro Peter eketiñde ebe oduk ke esit mmọ oro ekopde, ndien ediwak mmọ enyuñ enim Ọbọñ ke akpanikọ. Emi ekedi ñwọrọ-nda erikan ọnọ mme mbet, edi erikan emi ikebighike ke andidiọk ekesinde ndutime. Ukọbọ ama oto usuñ ita etiene Peter ye John; mme oku, ekpeme Temple ye mme Sadducee. Ema emum nditọ Abasi iba emi esin ke ufọk-ñkpọkọbi tutu eyo esiere, koro ini ikoduhe nte esop mme Jew ekpesobode mbem-iso eyo okut.

Ukọbọ

Ntre ke akpa ukọbọ ọkọtọñọ ke abaña obufa usuñ mbuọtidem ke Abasi oto ke Christ. Nte ikade iso ke ukpep-ñkpọ emi, iyekut nte utom Abasi ye mbuọtidem ke Christ ekenyenede erikan. Emi ayarare owut mme erikan emi mbuọtidem ke Eyen Abasi ọnọde ke mme emana, mme andikọbọ ekpewak nte ewewak, me ekpenyuñ enyene akamba itie ke ererimbot emi. “Edi ekọm enyene Abasi, emi adade nnyin asaña ubọñ-ubọñ ke Christ kpukpru ini” (2 Ñwed Corinth 2:14).

Eyo ama okut edisobo Peter ye John ke ufọk-ñkpọkọbi, emi ekedi obufa ñkpọ-ntibe ọnọ mmọ, edi emi akana edi se iditibede inọ mme anditiene usuhọre owo Nazareth. Kpa ye mfin emi ke ndusuk idut ererimbot, nditiñ mbaña mbuọtidem ke Christ Jesus edi se ikponde ikem ndida nsin owo ndik, ukọbọ, edisin ke ufọk-ñkpọkọbi me ndiwowot. Ke ini ọkpọsọñ ekim oro, ema ewot ediwak owo ke ntak Christ, edi etiñ ete ke mme anditiene-Christ emi ewotde ke isua 25 emi ebede ewak ekan ofuri mmọ oro ekewotde ke ini ekim oro. Mme Mbet ema ebọ ufen ke akpa ifet emi andidiọk ekesinde ndutime ke ufọk-Abasi Christ — ñkpọ-ntibe emi osuk akade iso tutu osim mfin emi ke kpukpru usuñ. Idut emi nnyin iduñde mi ọnọ nnyin unen ndikpono Abasi nte nnyin imade, emi ñko ke ikọm Abasi ibaña, edi ekeme ndikpuhọre ke okoneyo kiet edieke enimde mme idiọk owo ke itie ukara.

Ke Iso Esop

Ke ndañ-nsiere, mme andikara, mme ikpọ owo, mme Andiwet-ñwed, akwa oku ye mme oruk esie esobo ọtọ kiet ke esop — ata akamba otu mme andikara Jerusalem emi enyenede ndik. Ema ekot Peter ye John edi ke iso esop man mmọ edibọrọ mbume ebaña nte mmọ ekenamde owo emi ekedide mbuñọ toto ke emana esie asaña. Owo iba emi, ema eti ebaña utọ otu emi, ndusuk owo do ekenyuñ edude ke ñkpọ nte ọfiọñ ifañ emi ekebede. Mboho enye oro ekedi emi Jesus akadade ke iso esop emi ekebierede ete ewot Enye ke krọs. Peter ama eneñede eti ñkpọ-ntibe oro ọyọhọ-ọyọhọ, koro usen oro ke ikọ emi ekpri eyen-añwan eketiñde, akanam Peter akañ Ọbọñ. Peter ke emi ke iso esop ekedi obufa owo, koro akamba ukpuhọre ama ada itie ke esit ye ke uwem esie. Peter ama atua eti-eti onyuñ akabare esit ofuri-ofuri ke abaña edikañ emi enye akakañde Ọbọñ, Jesus ama onyuñ efen ọnọ enye ọtọñọ ntak ọnọ enye erinyaña ukpọñ. Peter ama aka iso etiene Jesus, ayak ofuri uwem esie ọnọ ndinam uduak Christ onyuñ emek Jesus akan mme ñkpọ ererimbot emi. Ema enam esit Peter asana, koro ke usen Pentecost enye okodu ke esit kiet ye mbet 120 ke ubet enyọñ ndien do enye ama ọbọ uduọk-mmọñ Edisana Spirit. Ndusuk mbon esop oro ema ekere ete ke Peter ye John eyenyek idem ke iso mmọ oto ntak ndik; edi Peter ye John ema ewut akwa uko enyuñ etiñ añwa-añwa ebaña idorienyin emi okodude ke mmọ ye ofuri esit mmọ.

Mme Edinam Isin-Enyin

Mfaña ikoduhe ke abaña utibe erikọk oro koro owo oro ke idem esie akadade ye Peter ye John, mmọdo utibe-ñkpọ oro eketiñ ikọ idemesie. Ntre ikpe oro ama akabare edi nduñọre ndifiọk mbaña nte utibe-ñkpọ oro akadade itie, oro edi, akpanikọ emi mbon-esop oro kiet-kiet ekpekefiọkde. Ikọ ama ọsọñ eti-eti koro akwa oku ye nsaña esie ema ekọñ Jesus ke krọs. Edieke ediyakde mme Mbet ekwọrọ ikọ ke ifure ebaña Christ emi ekesetde, akwa oku idinyeneke aba ukpono, ubiom-ikpe iyip Christ eyenyuñ odoro mme andikodori Enye ikọ. Ke ndisuk ñkere ñka iso, mme oku ekekara itie-ukpono, ntre mmọ ema esin enyin ke abaña odudu ye uku emi mme Mbet ekenyenede ke adañaemi mmọ ekekwọrọde ikọ Abasi ebaña ukpep-ñkpọ Christ. Mmọ ekere ete ke idaha ukpono mme andikara itie-ukpono (temple) eyesuhọre edieke eyakde ekwọrọ eti-mbuk emi ye unana ubiọñọ.

Mme Sadducee, ñko ekedi mme ada iso ke ukọbọ oro koro ukpep-ñkpọ eriset mme akpa-mkpa akañwañwana ye se mmọ ekenimde ke akpanikọ. Mmọ ikonimke ke akpanikọ ete ke eriset ke mkpa, mme angel, mme spirit edu. Mme Sadducee ikpekwe unen ke ukpep-ñkpọ mmọ edieke ediyakde mme Mbet eka iso ekwọrọ ikọ Abasi.

Akpanikọ Emi Asakde Nte Ikañ

Jesus ama ọnọ mbet Esie item ete ke idomo eyedi. Enye ama ọdọhọ ete “Mmọ eyemum mbufo, enyuñ ebine ndinam mbufo idiọk; enyuñ eyak mbufo esin ke ubọk mbon synagogue, enyuñ esin mbufo ke ufọk ñkpọkọbi, enyuñ eda mbufo eka ke iso ndidem ye mme andikara ke abaña enyiñ Mi” (Luke 21:12). Jesus ama ọñwọñọ ñko ete: “Mmọdo ebiere ke esit mbufo ete mme imọ idibemke iso ikere nte mme imọ idibọrọde: koro Ami nyenọ mbufo inua ikọ ye eti ibuot eke kpukpru mme asua mbufo midikemeke ndikañ mme ndineni” (Luke 21:14, 15). Eñwọñọ oro ama osu ke ini Peter ye John ekedade ke iso esop ndikañ idem ke abaña ikọ emi ekedoride mmọ.

Mme Mbet ema ekwọrọ akpanikọ Abasi emi ekebede oduk esit mmọ emi ekekopde, ndien mmọ ikenyeneke baba ikọ kiet ndida mbiom mmọ ikpe. Edi ikọ Abasi emi ọkọsọñde odudu ke Peter ọkọkwọrọ man otuk mmọ emi ekekọñde Jesus ke krọs. Enyene-odudu, iñwañ-iñwañ ye ibio-ibio ikọ emi abañade utom Jesus ke Peter eketiñ ndida ñkañ idemesie, onyuñ etiñ ñko abaña idiọk-ñkpọ emi odude ke ndinuk Ọbọñ nnim ñkañ-ñkañ. Enye etre ikọ ñkañ-idemesie ye ikot erinyaña ukpọñ emi enyenede kpukpru owo ke edidọhọ ntem ete, “Erinyaña inyuñ itoho ke baba owo kiet efen; koro enyiñ baba kiet efen inyuñ iduhe eke enọde ke otu owo ke idak ikpa-enyọñ eke enyenede ndida nnyaña nnyin” (Utom Mme Apostle 4:12).

Ke Ema Ekekpep Eto Jesus

Akwa oku ye mme nsaña esie ikefreke ite ke mme Apostle ema edu ye Jesus enyuñ ekpep ñkpọ eto Enye. Mmọ ema eti ebaña uko emi Jesus ekenyenede ke Abasi, ndien mme Mbet enyuñ ewut ukem uko oro. Mbuk emi abañade Jesus ekedi akpanikọ, akwa oku ekpetiñ se enye ekpetetiñ. Owo ikemeke ndifaña ikọ eriset ke mkpa Christ, edi mbon esop emi ekenem esit didie ndifaña! Nditọ Abasi ema etiñ ñkpọ ebaña ukpọk udi oro, ndien mme andikara ema etim efiọk ke esit mmọ ete ke udi ekedi ukpọk ke akpanikọ. Edieke Christ mikpesetke ke mkpa, ntak kiet oro akpanam mme andikara ebiat ikọ Abasi; edi mmọ ikekemeke. Andinyaña emi ekesetde ama ọnọ Peter isọñ ndikwọrọ ikọ Abasi, Edisana Spirit ñko onyuñ ọnọ enye odudu nditiñ ikọ. Mbon esop “ikekemeke ndineni.”

Nso idi ntak emi mme owo eñwanade ye Ete, Eyen ye Edisana Spirit? Oro edi ñkukure usuñ emi owo ekemede ndinyene idorenyin ndikut eti ñkpọ ke ererimbot emi. Mbon esop oro ema enyime akpanikọ, edi mmọ esuk eyire ke nsọñ-ibuot mmọ ye Abasi. Ñkohore-idem ama ọbiọñọ mmọ ndinyime ubiom-ikpe emi okodude ke esit mmọ. Mme owo ke ererimbot mfin ke esuk enam ntre. Abasi esinam mme owo ekut eti usuñ ye se Enye oyomde oto mmọ, edi mmọ esin ndisaña ke usuñ oro. “Mmọdo owo emi ọfiọkde ndinam eti ñkpọ, ndien minamke, eritre ndinam oro edi idiọk-ñkpọ ọnọ enye” (James 4:17). Idiọk-ñkpọ ndomo kiet ididukke Heaven.

Ndikop Uyo Abasi

Ke ini mbon esop ema ekekut ete mmimọ inyeneke unen ndinọ mme Apostle ufen, mmọ ebiere ete esin mmọ ndik ke idem man mmọ edop uyo. Mmọ ewuk Peter ye John ete ekutiñ ikọ ekunyuñ ekpep ñkpọ ke enyiñ Jesus, oro edi, ikọ emi mme andikop mikenyimeke. Owo Abasi onyime ke ofuri esit ndinim mme ewuhọ mme ebierikpe, ye eke mme andikara adaña nte mmọ mituahake ye mbet Abasi. Peter ye John ema ebọrọ esop oro ete, “Mbufo ekam ekere mme enen ke enyin Abasi ndikop uyo mbufo ñkan eke Abasi.” Owo eke ededi emi enyenede ekikere akpanikọ ke esit esie eyedọhọ ete se ifọnde edi ndikop uyo Abasi.

“Ndinen ke enyin Abasi.” Oro edi udọñ ye idaha eke kpukpru nditọ Abasi eyomde. Ọkwọrọ-ikọ Abasi kiet ke eset ama ọdọhọ ete: “Emi ñko ekpedi ewuhọ nnyin— ndinam se inende. Se inende idighe se idorode udori; se inende idighe se inemde; se inende idighe se ikemde ye obufa ido; se inende idighe se iyomde ukpono ererimbot. Ndien man ifiọk se inende nnyin inyene ndinuk idem nnyin ndian, idighe ke ñwed mbufiọk owo, edi ke edisana mbet Abasi— koro ibet emi ọbọpde ofuri nditọ Abasi edi ndinam se inende ke enyin Abasi.”

Efiak Etiene Mme Nsaña Mmọ

Esop oro etọñọ ntak etiñ ikọ ndik enọ Peter ye John, ndien eyak mmọ enyọñ. Ke ndo-ndo oro ema ekeyak mmọ enyọñ, mmọ ema edi ke ọtọ mme nsaña mmọ, nditiñ mbaña kpukpru se mme akwa oku ye mme ikpọ owo eketiñde. Etop emi akabañade ikọ ndik oro ama anam mme andikop emenere uyo ye esit ke akam. Otu mbet ikọbọñke akam iyom usiene oto ke enyọñ edidoro mme andikọbọ mmọ, edi mmọ ekebọñ akam eyom uko emi okponde akan ndida ñkwọrọ ikọ Abasi. Mmọ ekebeñe ete yak utibe edikọk udọñọ awak aka iso, “Man enam mme idiọñọ ye utibe-ñkpọ ke enyiñ Edisana owo Fo Jesus.” Ke akpanikọ otu oro ema eneñere ebọñ akam, koro ke adaña-emi mmọ ebọñde akam, ufọk emi mmọ ekebonode ke esit enyek, ndien kpukpru mmọ eyọhọ ye Edisana Spirit, enyuñ etiñ ikọ Abasi uko-uko.” Abasi akama ndibọrọ akam emi ye ñwọrọ-nda idiọñọ, ndien owo ekededi eke ọbọñde utọ akam oro enyene nditim mfiọk ete ke eyebọrọ. Abasi eyedi ntiense ke esit esie. Abasi eyeñwam owo eke otimde enyene udọñ ndikwọrọ ikọ Abasi ye uko.

Eti Edikpep

“Kpukpru owo eke eyomde ndidu eti uwem ke Christ Jesus enyene ndibiom isin-enyin” (2 Ñwed Timothy 3:12). Anditiene-Christ enyene ifiọk ete ke imọ ikemeke ndinam akpanikọ ke ido imọ nte owo Abasi ndien itre ndinyene ntuaha ke usuñ kiet me eken ye mme owo ke ererimbot. Ubiọñọ emi ekeme ndidi nsahi mme ikọ esuene, ekeme ndinyuñ ndi edibin ke itie utom; midighe, onyuñ ekeme ndidi editre ndimenere owo idaha ke itie utom; onyuñ ekeme ndidi ediwak ñkpọ-ntibe emi eyọhọde ye ñkpri iyaresit midighe, ekeme ndidi utọ ubiọñọ emi ọwọrọde ada añwa-añwa; ñkpọ kiet edi akpanikọ: ererimbot ididarake uwem ata owo Abasi, koro enye esinde ubiomikpe ke esit mmọ emi ekutde enye. Kpukpru nditọ Abasi enyene ndinim Abasi ke akpanikọ nte ke Enye eyeda mmimọ ebe ke kpukpru oruk idomo. Idomo oro ekeme ndiyom ọkpọsọñ akam; edi idomo oro ama ebe, owo Abasi eyenyene ukeme ndikwọrọ ikọ Abasi ye uko eke okponde. Ndien nso efen inyene udori eke okponde ntre?

Ñkpọ efen emi anade nte ekpeme: Mbet Christ ema eti mbon esop ebaña Christ ke idem Esie. Owo idighe anditiene-Christ kaña, ibọhọke tutu edu-uwem esie, nneme esie ye kpukpru edinam esie eti ererimbot abaña Jesus. “Koro enye etiede kpa nte ekerede ke esit esie” (Mme Ñke 23:7). Ndusuk owo edu uwem otime-otime ke ema ewọrọ ekpọñ añwa ufọk Abasi, edu-uwem mmọ ke ererimbot ọyọhọ ye ñkpọ but; kpa ye oro mmọ eda inua etiñ nte mmimọ iyọhọde ye Spirit ke adaña emi mmọ edude ke otu nditọ Abasi. Oro idighe ido Abasi eke asanade. Edu ukpono Abasi emi Christ ekpepde idighe ndiwut edisine-ñkpọ emi owo enyenede ke ini enye amade, man ekut. Ata uwem anditiene-Christ edi ukem-ukem ke Monday kpa nte edide ke Usen-Ọbọñ (Sunday), enye eyenyuñ onyime eduñọre uwem esie. Ke kpukpru ini ye ke kpukpru ebiet, ata uwem anditiene-Christ eyewọrọ owut Anditọñọ enye ye Andinam enye ọsọñ ada.

Questions

MME MBUME

1. Nso idi ntak ekesinde Peter ye John ke ufọk-ñkpọkọbi? Anie ekesin mmọ?
2. Siak ndusuk owo emi ekedude ke esop ndibiom Peter ye John ikpe. Nte nnyin imokop ñkpọ ibaña mme owo emi akananam?
3. Nso ikedi mbume emi mbon esop ekedade nte isọñ ndida mbiom mme Mbet ikpe?
4. Peter ọkọbọrọ mbume oro didie?
5. Nso ñkpọ iba ikodu ke uwem Peter ye John emi akanamde mbon esop edu ke mkpaidem?
6. Didie ke esop oro ekedomo nditre mme Mbet ndikwọrọ mbaña Jesus?
7. Ke nso utọ usuñ ke nnyin ikeme ndida ibet ñkop-item emi Peter eketiñde ke esop oro ndu uwem nte mme anditiene-Christ?
8. Nso ñkpọ ke otu mbet ekenam ke ini mmọ ekekopde mme ikọ ndik emi eketiñde ke esop oro?
9. Abasi akayarare ibọrọ Esie didie?