1 Ndidem 11:9-43

Lesson 286 - Senior

Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Kuyak mfọnido ye akpanikọ ekpọñ fi: kọñọ mmọ ke itọñ fo: wet mmọ ke ọwọñ-esit fo” (Mme Ñke 3:3).
Cross References

I Iduọ Solomon

1. Jehovah ayat esit ye Solomon, 1 Ndidem 11:9; Ñwed Mbon Rome 1:18; 2 Ndidem 22:13

2. Edibiat ediomi ye Abasi edi ntak iyaresit Esie, 1 Ndidem 11:10, 11, 33; 1 Ndidem 3:14; 9:2-9; Deuteronomy 17:14-20

3. Etua mbọm ke ntak David, 1 Ndidem 11:12, 13; 2 Samuel 7:11-29

II Unana Emem Ye Mkpa Solomon

1. Jehovah edemere Hadad, 1 Ndidem 11:14-22

2. Jehovah edemere asua efen, Rezon, 1 Ndidem 11:23-25

3. Jeroboam emenere ubọk esie añwana ye Solomon, 1 Ndidem 11:26-36

4. Abasi anam eñwọñọ ọnọ Jeroboam, 1 Ndidem 11:37-39

5. Solomon oyom ndiwot Jeroboam, 1 Ndidem 11:40

6. Solomon akpa, 1 Ndidem 11: 41-43

Notes
SE EKPEPDE EBAÑA

Ntut-Utọñ

Anyan ini mbemiso edisim mme usen Solomon, mbemiso nditọ Israel ekesim Isọñ Uñwọñọ, Jehovah ama ọnọ item oto Moses abaña edidem mmọ. Abasi ama etiñ abaña edidem ete: “Enye okukọ ediwak horse ke idem esie,... Enye okunyuñ ọdọ ediwak iban, mbak esit esie edikabare: okunyuñ ọkọ ediwak silver ye gold ke idem esie” (Deuteronomy 17:16, 17). Ke ini usọñ, Solomon ikedaha mme akpan item emi eketode ke Ikọ Abasi, ndien Abasi ama ayat esit ye enye.

Nte uduak Abasi ekedide, edidem ekenyene ndisọñọ mme Mbet emi ke ubọk ñwed esie, nnyuñ ñkot enye kpukpru usen, “man enye okumenere esit esiemọ akan nditọ ete esie; okunyuñ ọwọñọre ọkpọñ mbet, oduk nnasia, mme ufien: kpañ usuñ esie, ye eke nditọ esie ekpebighi ke ebekpo esie ke ufọk Israel” (Deuteronomy 17:20). Idighe mme ikọ mbet emi ikpọñ-ikpọñ ke Solomon ekenyene, edi Jehovah ama ayarade idem owut enye ikaba ke ñkukut, onyuñ eteme enye ete onim mme mbet.

Itoho Unana Ifiọk

Ana ata iñwañ-iñwañ owo ndikut ete ke Solomon ikekemeke ndiwut ete ke imọ ikenyeneke ifiọk mbet Abasi. Mme item ekedi mmem-mmem, ñko Solomon ama ọyọhọ ye ifiọk, edi enye etre nditiene mme item ke abaña mbet Abasi nnyuñ nda ifiọk emi Abasi ọkọnọde enye nnam ñkpọ. Iren owo ye iban ke eyo mfin ñko inyeneke ntak ndinọ ke mmọ ndisin Ikọ Abasi. Ñwed Abasi ama osim kpukpru idut, Spirit Abasi onyuñ anam akpanikọ ọnọ kpukpru ukpọñ, edi kpa ye oro ediwak owo isañake ke usuñ Abasi. Ndusuk mmọ ekeme ndikpe ubọk ete ke mmimọ inyeneke ifiọk, erinyaña idem iduhe inọ mmọ. Okposuk edi nte owo akananam inyeneke ifet ndikot Ñwed Abasi, oro idighe ntak enye nditre ndinyene ifiọk Abasi: “Koro se owo ekemede ndifiọk mbaña Abasi ayarade mmọ ke esit; koro Abasi akayararede ọnọ mmọ. Koro tọñọ ekebot ererimbot owo etim ekut ndibe-ndibe ñkpọ emi enyenede Enye, kpa nsinsi odudu Esie ye idaha Esie nte Abasi; eda mme ñkpọ emi Enye akanamde etim efiọk; man mmọ ekunyene ñkpọ nditiñ nnyaña idem” (Ñwed Mbon Rome 1:19, 20).

Mme ñwọrọ-nda eriyarare ke ndap – nte mmọ oro Solomon ekenyenede, edi ata ñkpọ mkpa-idem, edi iyarakede inọ kpukpru nditọ Abasi. Akwa ifiọk emi Solomon ekenyenede okoto Abasi; edi ifiọk edibọ erinyaña iyomke ọkpọsoñ mbufiọk, koro otim añwaña nte ke ekpededi ọkọi ekeme ndifiọk enye. Idighe ñkpọ mkpaidem owo ndikut nte ke Abasi ama ayat esit ye Solomon, koro enye ama ọbọ mme ñwọrọ-nda eriyarare; koro ema enọ enye ifiọk okpon akan eke mbon eñwen; enye ama abuana ke ediwak utibe edidiọñ emi okotode ubọk Abasi. Abasi ama odot ndiyat esit ye Solomon koro enye okokoidekoi otut-utọñ ke mme ewuhọ Abasi. Nnyin iduñ ke emana emi ifiọk ọtọtde, Abasi ñko ọdiọñ obio America saña-saña ye ekese inyene, edi esit ediwak owo ke eyo mfin, enyuñ edaha eda ñko eñwana ye Abasi.

Nsuhọridem

Nsuhọridem edi ata eti ido emi owo miwakke ndikut. Solomon ama otim ọsuhọre idem nte akparawa, ndien ikọ-ntiense esie ekedi ntem, “Ami ndi ata eyenọwọñ: mfiọkke ndiwọrọ nnyuñ nduk” (1 Ndidem 3:7). Solomon ñko ama ọfiọk ufọn nsuhọridem, sia mme ikọ esie ekedi, “Utip nsukesit ye eke uteñe Jehovah edi inyene ye ukpono ye uwem” (Mme Ñke 22:4). Enye ọkọdọhọ ete, “Ọfọfọn ndisuk esit ye mbon ukut, ñkan ndideme mbume ye mbon iseri” (Mme Ñke 16:19). Enye ama ọfiọk ete “Iseri owo eyesuhọre enye: edi nsukesit eyeda ukpono” (Mme Ñke 29:23). Etiñ ete ke mbuọtidem enyene se ikponde, ima anam se ikponde edi nsuhọridem enyene se ikponde ikan. Man ekeme ndimum mfọn Abasi ñkama, “nsuk idem saña ye Abasi fo” (Micah 6:8). Nnyin iduñ ke mme utit eyo emi mme owo edide “mbon idiọk iwuk, ye mbon ñkohore-idem; mmọ ema mbre ekan Abasi” (2 Ñwed Timothy 3:4).

Ukpono-ndem Ye Nduk

Ke ini Solomon ọkọbọpde mme itie uwa ọnọ Ashtoreth, Chemosh, ye Molech, abasi mme okpono ndem enye ama etiñ ndinyaña idemesie ete ke imọ ikenam ndinem iban imọ esit, ndinyuñ nnem ufan ye mme isen owo emi esidide ke esop esie esit. Ndusuk ini mme ada-iso ke mboho Ofuri Idut Ererimbot (United Nations) ekenyene oruk ekikere oro ke ini eketrede ndiberede mbono mmọ ke akam mbak mmọ ekusin mbon emi mikedighe mme okpono Abasi but ke idem. Spirit emi onyimede ndiduk nduk ye idiọk-ñkpọ edi mbubiam ke iso Abasi. “Ndien Jehovah ama ayat esit ye Solomon.” But eyenam eren me ñwañ emi ọkpọñde akpanikọ man enem ñwan, ebe, mme owo ekededi esit! Edi ñkpọ esuene ọnọ idut emi enyenede ibuot ikọ emi, “Nnyin ibuọt idem ke Abasi,” nditre ndikpono Abasi sia owo efen emi minimke Abasi ke akpanikọ odude do. Yak mmọ emi enimde Abasi ke akpanikọ esọñọ eda ke idaha mmọ nte emi Elijah akanamde, emi ọkọdọhọde ete: “Edieke Jehovah edide Abasi, mbufo etiene Enye” (1 Ndidem 18:21).

Mme Inyene

“Mbufo ekubuọt idem ke ufik, ekunyuñ ebure ke mbume: ke ini inyene etọtde, mbufo ekusin esit ke mmọ” (Psalm 62:10). Solomon ọkọbọ inyene esie nte edidiọñ oto Abasi, edi akpanikọ ete enye ama ayak esit owuk ke mme inyene esie (Se 1 Ndidem 3:13). Nditọ Israel ema etiñ enọ Rehoboam ete ke Solomon ama anam mbiomo odobi mmimọ akaha. Emi akakabare etie nte Solomon ama ọbọ utomo okpon akan nte ọkpọkọbọde man ada anam inyene esie ọtọt, onyuñ ada akama obio emi enye akakarade. “Owo akpanikọ okut ediwak ufọn: edi owo eke ọkọde wowo inyene idibọhọke ufen” (Mme Ñke 28:20). Sia edide Abasi ọnọ odudu ndinyene inyene, ndusuk owo ekere ete “Uteñe Abasi edi usuñ udia udori;” edi eduri nnyin utọñ ebaña oruk ekikere emi, ndien etiñ ete, “Edi uteñe Abasi edi akwa udori, ke ini asañade ye esit eke okutde ete se inyenede ekem. Koro nnyin ikadaha baba ñkpọ kiet iduk ke ererimbot, idinyuñ ikemeke ndida baba ñkpọ kiet ñwọrọ. Mmọdo edieke nnyin inyenede se idiade ye se idade ifuk iferi, nnyin iyekut ite oro ekem. Edi mmọ eke eyomde ndidi mbon inyene eduọ esine ke idomo ye afia ye ediwak ndisime ye idiọk udọñ, eke eduride owo esuhọre ke nditaha ye nsobo. Koro itọñ inyene edi oruñ kpukpru oruk mme idiọk-ñkpọ; ndien ke edinyanade mbine enye, ndusuk owo ema eyo ekpọñ mbuọtidem, enyuñ eda ediwak mfuhọ enọ idem mmọ unan” (1 Ñwed Timothy 6:5-10).

Mme Asua

“Ndien Jehovah edemere asua ọnọ Solomon” (1 Ndidem 11:14). Abasi ama ọbọp akwa itie-ubọñ ọnọ Solomon onyuñ anam enye edi akamba owo, edi enye emi ọtọde ekeme ñko ndidibere se enye ọkọtọde. Abasi ama ọnọ Solomon emem, edi Abasi ñko ama ekeme ndimen emem ke uwem esie mfep. Samuel ama etiñ ọnọ Saul ete, “Jehovah ama ọkọkpọñ fi, onyuñ akabade edi asua fo” (1 Samuel 28:16). Mme asua nnyin ke ererimbot ekeme ndinam nnyin ata akamba ibak, edi okpon ñkpọ didie ndidi asua ye Enye emi, “Ke ama owot, onyuñ enyenede odudu ndiduọk ke hell” (Luke 12:5).

Akpa usua Solomon ekedi Hadad emi okotode Edom; ọyọhọ iba ekedi Rezon emi okotode Damascus; ndien ọyọhọ ita ekedi Jeroboam, eyen-ufọk Solomon ye andikara ufọk Joseph. Mme akpa asua iba emi eketo ke añwa, akpatre okoto ke idak ukara esie. Abasi ama ọñwọñọ ndinọ Jeroboam esien duop ke Solomon ama akakpa; edi etie nte Jeroboam akañwana ndinam mbubehe oro ikpọñ ke idemesie ke ini Solomon osuk odude ke ebekpo ukara. Owo ndinam ñkpọ mbem uduak Abasi iso isidaha udori idi. Edieke Jeroboam ekpeketienede mbet Abasi, ufọk esie akpaka iso ọtọt, ndien ebekpo ubọñ esie ekpetie nte eke David.

Ọniọñ

Solomon ama enyene akwa ifiọk, edi enye ama ọkpọñ Abasi. Jeroboam ekedi ọkpọsọñ owo uko – eti owo anam utom engine edi enye ikekpañke utọñ inọ mbet Abasi. “Nte Abasi ikanamke ifiọk mbon ererimbot emi akabade edi ndisime?” “Ikotke ediwak mmọ emi owo ebatde ke mbon eti ibuot, ikotke ediwak mme enyene odudu, inyuñ ikotke ediwak mbọñ” (1 Ñwed Corinth 1:20, 26). Ifiọk ererimbot emi ọwọrọ nso edieke enye midaha nnyin isim nsinsi uwem? Ọfọn nte ekotde nnyin “ndisime” ndien nnyin iduk ke Heaven ke utit uwem nnyin akan ndikere ete idi mkpọsọñ owo edi ke akpatre nnyin iduk ke hell.

Solomon ama ọduñọre kpukpru ñkpọ ke idak utin. Enye ama odomo ifiọk; odomo inyene; odomo inemesit, ikwọ ye mmin; tutu enye oduk ntọtuñọ-ntọtuñọ ke ido edikpono-ndem. Edi enye akabat kpukpru emi “ke ikpikpu ye idomo eke miwọrọke usuñ” (Ecclesiastes 1:14), emi ekedi utibe ubiere ikọ. Enye ewet ete: “Yak nnyin ikop utit ofuri ñkpọ emi: bak Abasi nyuñ nim mbet Esie: Koro emi edi eke kpukpru owo” (Ecclesiastes 12:13). Yak ikere ite ke ibọrọ utit nduñọre Solomon ama anam ufọn ọnọ enye onyuñ anam enye akabare esit mbemiso enye “ọsuhọre ana ye mme ete esie ede onyuñ ọbuhọ ke obio David ete esie” (1 Ndidem 11:43).

Questions
MME MBUME
  1. Nso idi ntak emi Jehovah akayatde esit ye Solomon?
  2. Nte David me Saul akanam ama awaha okokpono ndem?
  3. Nso idi ntak emi Hadad eyen Edom akadahade ada añwana ye Solomon?
  4. Nso idi ntak emi Jehovah ekebighide ndinọ Solomon ubiere-ikpe?
  5. Mme idut ewe eda itie idut ita emi ekesọñde ibuot ye Solomon?
  6. Nso ikedi idaha Jeroboam mbemiso enye efehe aka Egypt?
  7. Nso oruk eñwọñọ iba ke Abasi ọkọñwọñọ ọnọ Jeroboam?
  8. Ufọk Jeroboam ekenyene ndinam nso man mmọ ekeme ndisọñọ nda ubọñ?
  9. Solomon ekedi ñkpọ nte owo isua ifañ mbemiso enye edikpa?
  10. Emekere ete Solomon ama ọbọ mme ufọn emi Abasi ọkọñwọñọde ọnọ enye ke 1 Ndidem 3:14?