Lesson 286 - Junior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Yak esit fo afat ikọ mi; kpeme mbet mi, nyuñ du uwem (Mme Ñke 4:4).Notes
Eti Eritọñọ Solomon
Abasi okowut Solomon idem ke Gibeon nte enye edede idap ke utibe okoneyo oro. Nnyin imokot ite ke “Solomon ama ama JEHOVAH, asaña ke item David ete esie” (1 Ndidem 3:3). Ini kiet efen, ndusuk, ke isua duop ama ekebe, Abasi owut Solomon idem ke ini ekeyakde ediye Itie-ukpono Abasi oro enọ Abasi. Edidem Solomon ama otim ekpere Abasi nte enye ọbọñde akam: “O Jehovah Abasi Israel, Abasi eke ebietde fi iduhedu ke enyọñ ke heaven, ye ke isọñ ke idak, eke onimde ediomi ye mfọn ọnọ ikọt fo eke esañade ke iso fo ke ofuri esit mmọ” (1 Ndidem 8:23).
Abasi ama ọdiọñ Solomon ke ndinọ enye ete emi abakde Abasi, emi mikedighe owo efen akan David, owo emi, “ekemde esit ye Ami” (Utom Mme Apostle 13:22). Ke esisit ini, ukpep-ñkpọ ikọ Abasi ini uyen, ama anam akamba utom ke uwem Solomon.
Mkparawa iban ye iren emi enyenede mme ete ye eka emi efiọkde Abasi enyene eti idaha ke uwem. Edieke mmọ enyimede ukpep-ñkpọ ikọ Abasi, eyeñwam mmọ ndibọ erinyaña ndo-ndo oro mmọ ekponde esim idaha eke mmọ efiọkde ete ke imanam idiọk-ñkpọ. Ndien nte mmọ ekade ke ufọk-ñwed, edieke mmọ etide ndibọñ akam kpukpru usen-ubọk ye mbubreyo, mmọ ekeme ndinyene ima Jesus ke esit mmọ. Ntak iduhe ndifiak edem ñkanam idiọk man enyene inemesit. Iduhe idara ererimbot emi ekemede ndida ndomo ye edinuhọ ke edọñ akam ke ini eñwañade mme edidiọñ Heaven. Eti-Mbuk Jesus enyene akakan inemesit ọnọ kpa idem esit ekpri eyen. Ke ufọk Ukpep-ñkpọ Usen-Ọbọñ ke etim ekpep mmọ ñkpọ ebaña Jesus ye uduak Esie; ufañ odu ọnọ ñkpri nditọ ndikwọ nnyuñ mbre ñkpọ-ikwọ ke ini ederi mkparawa. Enyik mmọ ndinam ñkpọ nnọ Jesus ke ediwak usuñ efen.
Nte Solomon Okokpude
Nnyin imotim ifiọk ite ke Solomon ama ama Abasi ke ini uyen, ediwak nti ñkpọ ema enyuñ ena ebet enye ke ini iso adaña nte enye edisuk etienede Abasi. Enyene didie mbọm ndikop nte ke ñkpọ ama ọkpuhọre ye akwa edidem emi ke ini enye “amakanam idiọk ke iso JEHOVAH” (1 Ndidem 11:6)! Eyak nnyin ikot esisit ufañ ifañ ke itie edikot ñwed nnyin; emi owutde nnyin ete ke enye ikadianake ye Abasi: “Edikem ke ini usọñ Solomon, … esit esie isañake ye JEHOVAH Abasi esie, nte esit David ete esie.” “Solomon anam idiọk ke iso JEHOVAH, inyuñ itimke itiene JEHOVAH nte David ete esie.” “Enye inimke se JEHOVAH okowukde” (1 Ndidem 11:4, 6, 10).
Ke ini owo anamde ñkpọ ọnọ Abasi ke ofuri esit, ndien usuñ esie onyuñ enem Abasi esit, Abasi, anam idem mme asua esie etie emem-emem ye enye” (Mme Ñke 16:7). Edi ke ini owo ọkpọñde Abasi, mfina enyene ndidu. Koro Solomon okokpude Abasi, Abasi ọdọhọ enye ete, “nditreke ndiwai fi ubọñ ke ubọk mbọ.” Sia Solomon okotutde utọñ, ekenyene ndibọ enye ubọñ ye odudu emi Abasi ọkọnọde enye ye ifet emi enye ekenyenede ndidi edidem nnọ kpukpru owo. Ema enọ enye ntọt; enye ikenyeneke mfaña; enye ama ọdiọñọ ete ke imọ ikpenyene edisana esit ke iso Abasi nte David ete esie ekenyenede.
Uforo Ke Inyene
Edi ima ererimbot ye mme inemesit idiọk-ñkpọ ema ebe eduk esit Solomon. Uwem esie ọkọyọhọ ye idara kpukpru ini. Enye ama odomo ndiyuhọ ukpọñ Esie ye idara, ikwọ, mmin ye inyene. Nte gold ye ọsọñ-urua itiat otode Ophir edi kpukpru isua, nsọñ-urua ñkpọ-udia (Spice) emi mbon-urua anyan usuñ edade edi, ọsọñ- urua eto cedar emi otode Lebanon, gold, silver, ivory ye mme inyene eken emi mbon-urua edade eto Tarshish edi ke kpukpru isua ita ebede, Solomon “eyedia, ọñwọñ, onyuñ adat esit.” Edi ata idara ye emem emi ebighide idighe ke utọ usuñ oro. Solomon ama otim ọfiọk oro, sia imenyene se enye ekewetde emi anamde nnyin ifiọk, “Bak Abasi, nyuñ nim mbet esie: koro emi edi eke kpukpru owo” (Ecclesiastes 12:13). Owo ndifiọk se ekpenyenede ndinam edi ñkpọ kiet, edinanam edi ata ñkpọ efen. “Mmọdo owo emi ọfiọkde ndinam eti ñkpọ, ndien minamke, eritre ndinam oro edi idiọk-ñkpọ ọnọ enye” (James 4:17). Ubierikpe emi Abasi ọkọnọde Solomon eketie nte utọ oro ekenọde ufọk-Abasi kiet: “Nyekpọhi fi nsio ke inua Mi …ọdọhọde ete, Mmenyene inyene, mmonyuñ ñkọ inyene, nnyuñ nnanake ñkpọ; ndien udiọñọke ete idi ata nditaha owo, emi enyenede mbọm, inyuñ ibuene, inyuñ idọñọ nnan, inyuñ inana edisine-ñkpọ” (Eriyarare 3:16, 17).
Mmọ emi ekpọñde Abasi enyuñ etutde utọñ ke mbet esie itreke ndibọ ufen. Ke ini Edidem Saul okotutde utọñ ke uyo Abasi, enye ama ọduọk itie ubọñ esie, onyuñ ọduọk ukpọñ esie ke akpatre (1 Samuel Ibuot 15 ye 31). Edidem Belshazzar emenere idem ye ntañ-idem, mme asua esie edorede enye ke itie ubọñ enyuñ ewot. (Daniel 5). Abasi ke ananam ye owo mfin ukem nte Enye akanamde ke ini eyo oko. Mme edidiọñ Abasi etiene mmọ oro enamde item, edi isuñi Abasi etiene mmọ oro ekpọñde Abasi.
Andinọ Nti Enọ
Solomon ekedi ata owo inyene. Ndinyene ediwak inyene idighe idiọk-ñkpọ ke enyin Abasi; inyuñ idiọkke ndinyene nti ndiye ñkpọ ke uwem. Nte ededi, eduri nnyin utọñ ke Ñwed Abasi ete edieke inyene ọtọtde, yak nnyin ikusin esit ke mmọ (Psalm 62:10). Abasi oyom nnyin, ke ofuri esit ida se Enye ọnọde nnyin iñwam owo efen. Inyene, edi edidiọñ ọnọ ndusuk owo, onyuñ edi isuñi ọnọ mmọ efen. Ndusuk owo esimenere idem ke ini inyene ọtọtde. Ada ọyọhọ odudu Abasi ndisọñọ nda ke ini ñkpọ ọfọnde, akan ke ini unana. Nnyin inyene ndibọ mme ñkpọ eke Abasi ọnọde nnyin ke ntat-ubọk, inyuñ ibuana inyene nnyin ye mmọ efen. Ke ndinam ntre, nnyin idiñwamke mbio nnanenyin ikpọñ, edi iyeñwam ndisuan Eti-Mbuk ke mkpet-mkpet ye ke nsan-nsan. Edi edidiọñ Abasi isimke mmọ oro etaharede kpukpru inyene ke idem mmọ ikpọñ; koro, ke nditim ntiñ, inyene emi oto Andinọ kpukpru nti ye enọ eke efọnde ema.
Akwa Mbọm Abasi
Ke utit uwem Solomon, nnyin ikut nte mbọm abuahade ye ubiere-ikpe. Ke ntak ete esie. David, Abasi ama ọfọn ye enye, kpa ke idem ini oro enye ama ọkọkpọñ Abasi. Abasi ọkọdọhọ ete: “Ndiwahi ofuri ubọñ mbọ; nyenọ eyen fo esien kiet mbaña David owo mi” (1 Ndidem 11:13); kpañ David owo mi ekpenyene utuenikañ kpukpru ini ke iso mi ke Jerusalem, obio emi ñkemekde ke idem mi, ndinim enyiñ mi do” (1 Ndidem 11:36).
Yak nnyin ise ukpuhọre emi odude ke utit uwem Edidem Solomon ye eke David. Ke eke David, nnyin ikot: “Enye onyuñ akpa ke eti usọñ ọyuhọ usen, ye inyene, ye ukpono” (1 Chronicles 29:28). Edi mme ikọ oro ewetde utit uwem Solomon edi: “Ke ini usọñ Solomon … esit esie isañake ye JEHOVAH Abasi esie, nte esit David ete esie” (1 Ndidem 11:4). Nso utọ ukpuhọre! Etiñ enọ nnyin ete “edi eyenyaña owo eke edimede ime tutu osim akpatre” (Matthew 10:22).
Solomon ikotimke ikpañ utọñ nte ekpedide inọ item ete esie David emi ọkọdọhọde, “Eyen mi, kop, nyuñ nim ikọ mi; ndien isua uwem fo eyewak” (Mme Ñke 4:10). Edieke enye akpakanamde ntre, enye ñko okpokodu uwem osim ini usọñ. Edi utu ke oro, enye akpa mbemiso osim isua “ata ye duop.” Yak akparawa otim ekpeme idem ke edinam esie onyuñ ọbiọñọ utọñ ọnọ ata akpa ibet ke ikọ Abasi, emi asañade ye uñwọñọ:
“Nditọ, ekop uyo mme ete ye mme eka mbufo ke Ọbọñ; koro emi enende.
“Kpono usọ ye uka; (emi edi akpa ibet eke asañade ye uñwọñọ;)
“Man ọkpọfọn ye afo okponyuñ odu uwem ebigi ke isọñ” (Ñwed Mbon Ephesus 6:1-3).
Questions
MME MBUME- Tiñ mme ini iba emi Abasi okowutde Solomon idem.
- Nso ke Abasi ọkọñwọñọ ndinọ enye ke akpa ediwut idem?
- Nso idi ntak emi Abasi ọkọdọhọde ete, “Nditreke ndiwai fi ubọñ ke ubọk mbọ”?
- Nso idi ntak emi mikọbọhọ enye ebekpo ubọñ ofuri-ofuri?
- Siak enyiñ mmọ oro ekedade mfina esọk Solomon?
- Nso eñwọñọ ke Abasi akanam ọnọ Jeroboam?
- Mme eñwọñọ emi ekenyene ndibe didie?
- Solomon ekebighi didie nte edidem?
- Utit uwem esie eketie didie ke edade edomo ye utit uwem David?
- Eñwọñọ anyan uwem enọ anie?