Lesson 305 - Senior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Ñkpọ-eyen-utom idiọk-ñkpọ edi mkpa, edi enọ Abasi edi nsinsi uwem ke Christ Jesus Ọbọñ nnyin” (Ñwed Mbon Rome 6:23).Cross References
I Edisobo Jehoshaphat Ye Ahab
1. Jehoshaphat adian iman ye Ahab, 1 Ndidem 22:1, 2;
2 Chronicles 18:1, 2; 19:2; Psalm 1:1
2. Ahab ọdọhọ Jehoshaphat etiene imọ aka ekọñ ke Ramoth-gilead, 1 Ndidem 22:3, 4; 2 Chronicles 18:2, 3
3. Jehoshaphat enyene udọñ ndibup uyo Abasi, 1 Ndidem 22:5; 2 Chronicles 19:3; Psalm 27:8
II Anditiñ Ntiñ-nnim Ikọ Eke Akpanikọ Ye Eke Nsu
1. Ahab okot mme nsu-nsu anditiñ ntiñ-nnim ikọ ikie inañ obon, 1 Ndidem 22:6; Jeremiah 23:13-40
2. Jehoshaphat oyom anditiñ ntiñ-nnim ikọ eke akpanikọ, 1 Ndidem 22:7-10; Amos 8:11, 12
3. Mme nsu-nsu anditiñ ntiñ-nnim ikọ ete, “Ka ... nyuñ kut unen,” 1 Ndidem 22:11, 12; Isaiah 30:10; Jeremiah 28:1-11
4. Micaiah etiñ akpanikọ, 1 Ndidem 22:13-25; Jeremiah 28:12-17
III Ekọñ Ke Ramoth-Gilead
1. Ahab ọkpuhọre idem esie, 1 Ndidem 22:29-33; Matthew 10:26; 1 Ñwed Corinth 4:5
2. Ahab ada unan onyuñ akpa, 1 Ndidem 22:34-37
3. Ntiñ-nnim ikọ Elijah osu, 1 Ndidem 22:38-40; 21:17-24.
Notes
SE EKPEPDE EBAÑAEdidi Ufan Ye Ererimbot
“Ami nnam nte Afo anamde.” Mme ikọ emi Jehoshaphat eketiñde ye Ahab edi ikọ mfuhọ ke ini afo ekerede ọfiọk ete ikoduhe owo emi akabakde ibak nte Ahab. Jehoshaphat, ke ñkañ eken ama oyom Abasi onyuñ asaña ke usuñ esie. Ke ini Jehoshaphat odukde nduk ye Ahab, enye ikanamke Ahab ọdọk osim idaha esie edi utu ke oro ọkọsuhọre idem esie onim ke idaha Ahab. Enye akanam ufan ye Ahab edi ọduọk itie ufan esie ye Abasi. “Nte mbufo ifiọkke ite, eridi ufan ye ererimbot edi eridi usua ye Abasi? Mmọdo owo ekededi eke oyomde ndidi ufan ye ererimbot anam idem usua ye Abasi” (James 4:4). Anie edi ufan fo? Anie onyuñ edi asua fo?
Mme Anditiñ Ntiñ-nnim Ikọ Samaria Emi Etiñde Ikọ Nnem-Inua
Ekeme nditoro Jehoshaphat nte ke enye ama oyom ndibup Abasi mbemiso enye ye Ahab eka ke Ramoth-gilead. Edieke enye ekpeketide ndibup Abasi mbemiso enye ekemek ndidiana ye Ahab ndika ke Samaria, okpokotim edi ñkpọ itoro ọnọ enye.
Ke ñkañ Ahab, ndibup Abasi ọkọwọrọ ndikot mme nsu-nsu anditiñ ntiñ-nnim ikọ esie owo ikie inañ, emi esidọhọde ete nnyin “ida ke uyo fo.” Jezebel ama osobo onyuñ ebin mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ Abasi efep ke obio, edi eketie nte ndomo kiet ikọsuhọke ke mibọhọke otu ñkani anditiñ ntiñ-nnim ikọ abiaña emi ekedide mbon mbubik enyuñ ebeñede idem ndinyime nnọ idiọk-ñkpọ, ererimbot ye satan ke usuñ ekededi. Kpukpru mmọ eduọñọ eduk ke afañ kiet ye ebeñe oro. “Mbufo ekuse edinen ñkukut enọ nnyin; etiñ inem ikọ enọ nnyin” (Isaiah 30:10).
Ke ini Elijah okodude ke obot Carmel, mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ Baal ekedi owo ikie inañ ye aba ye duop edi Anditiñ ntiñ-nnim ikọ eke Abasi ekedi kiet. Ke Samaria mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ nsu ekedi owo ikie inañ edi kpa Micaiah ikpọñ eketiñ akpanikọ. Ibat owo emi emumde oyọhọ akpanikọ Abasi ekama mfin edi ata esisit. Mme owo nte John Ọduọk-owo mmọñ, emi ekekemede ndidaha nda ndọhọ edidem ete ke ifọnke enye ndidu uwem efibe ndinyuñ nda ñwan eyen-ete esie Philip ndọ, iwakke ke emana efibe emi. Mme ọkwọrọ-ikọ Abasi emi enimde Abasi, Andibot kpukpru ñkpọ ke akpanikọ, enyuñ esinde mme ukpep-ñkpọ eke otode owo eke abañade obot iwakke mfin emi. Mme ibat owo ifañ edomo ndikpep nte ke anditiene-Christ enyene ndidu uwem emi okoñde akan idiọk-ñkpọ, koro utọ mme andikpep oro idighe mme ọwọrọ etop owo ke emana ukwañ-ido emi. Mmọ emi ekwọrọde ete ke mmọ eke enyenede edisana esit edikut Abasi ekpekpri akan. Ndien ke otu mmọ emi ekpepde ebaña edinam asana, ifañ ke eyo mfin enim ke akpanikọ ete ke owo enyene ndibọ Uduọk-mmọñ Edisana Spirit, ye idiọñọ emi Ñwed Abasi etiñde ete ke owo enyene ndisem obufa usem, man enye edi ọyọhọ andikan? Mme owo emi emade akpanikọ enyuñ enyenede ukeme nte Elijah, Micaiah ye John Ọduọk-owo mmọñ edi se eneñere eyom ke ererimbot mfin.
Mme Isuñ Utom Satan
Okposuk edi mmọ ekesinede ọfọñidem abiaña, Jehoshaphat ama enyene ọyọhọ akpanikọ ndida ndiọñọ nte ke mme owo ikie inañ oro ikedighe mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ eke Abasi. “Satan ke idem esie ke oforo angel uñwana. Ntre ke idighe utibe-ñkpọ edieke mme asaña-utom esie eforode mme asaña-utom edinen ido” (2 Ñwed Corinth 11:14, 15). Mme nsu-nsu anditiñ ntiñ-nnim ikọ owo ikie inañ oro ekedude ke eyo Ahab ineñekere ifina nnyin, edi mfina nnyin odu ke mme mmọ emi etode ke mmọ etọt eti-eti. Peter ọsọñọ ọnọ ikọ nduri-utọñ ete: “Edi mme Prophet abiaña ema enyuñ ebiọñọde ke otu mbio-obio, kpa nte abiaña-abiaña mme anditeme edinyuñ edude ke otu mbufo; mmọ edisaña ndibe-ndibe, eda esen ukpep-ñkpọ eke osobode ukpọñ owo, eduk etiene mbufo, edinyuñ ekañ kpa Ọbọñ emi akafakde mmọ, ... Ediwak owo eyenyuñ etiene mmọ ke mbukpo ido mmọ; oto mmọ ke owo eyenyuñ etiñ idiọk edian usuñ akpanikọ” (2 Peter 2:1, 2). Jesus ekeneñere etiñ abaña ini nnyin emi ke ini Enye ọkọdọhọde ete, “Ediwak Prophet nsu eyedaha eda enam ediwak owo ewaha ekpọñ usuñ” (Matthew 24:11). Nte afo ukopke nte anditiñ ntiñ-nnim ikọ nsu oro kiet ọdọhọde ete: “ke emi eyen-eka mi Ahab, afo ka nnen-nnen ke Ramoth-gilead. Kukere ubaña nditak; afo edi kiet emi ema ekenenim erinyaña enọ ndien Abasi eyekpeme fi, akpanam se ananam.”
Inyeneke Ima Inọ Akpanikọ
“Nte prophet Jehovah eke nnyin ikpobupde enye, iduhe aba mi?” “Osuk kaña owo kiet, ... edi ami mmasua enye.” Mme ndiọi edinam ema ewak eti eti ke idak, ọkpọsọñ edima idiọk-ñkpọ ke uwem esie ikọnọhọ Ahab ifet ndiyom akpanikọ. Ñwed Abasi etiñ ete “koro ini ọmọñ edi eke mme owo midibọhọ eti ukpep-ñkpọ; ndien sia utọñ edebede mmọ ndikop isio ikọ, mmọ eyekọ mme andikpep enọ idem nte ekemde ye mme idiọk udọñ mmọ, eyenyuñ esio utọñ efep ke akpanikọ, enyuñ ewọñọre ebine ikpikpu mbuk” (2 Ñwed Timothy 4:3, 4).
Ikọ emi, “eyenyuñ esio utọñ efep ke akpanikọ,” eneñede owut se owo kiet kiet onyimede ndinam; edi mme ikọ emi edianade do, “enyuñ ewọñọde ebine ikpikpu mbuk,” owut unana edinyime ke idem esie ndinam ñkpọ oro. Ke itie efen ke Ñwed Abasi etiñ ete, “Abasi ọdọñ abiaña ndinam utom ke esit mmọ, ete enim nsu ke akpanikọ: man edikpe ikpe kpukpru owo emi midaha akpanikọ, edi edarade ke ukwañ ido.” (2 Ñwed Thessalonica 2:11, 12). Edieke owo osimde idaha emi minyeneke ima inọ akpanikọ, kpa nte Ahab asuade-sua akpanikọ, ye mmọ eke etiñde akpanikọ, enye asaña ke isọñ eke enyenede ndik eti eti. Enye ekeme ndifiọhọ idem esie ke itie eke Abasi anamde ikọ Esie ọwọrọ osu, “Ami ñko nyemek ndutuhọ mmọ” (Isaiah 66:4). Nso idorenyin idu aba inọ obukidem ke ini Akwa Abasi emekde ndutuhọ mmọ ndien Spirit Esie onyuñ etre ndinam utom ke ukpọñ mmọ. Ndima akpanikọ edi akpan ñkpọ ke uwem owo ekededi.
Akpanikọ isiwakke ndidi inem-inem inọ idiọk-owo nditie ñkere. Edi akpanikọ ayarade ete ke nsinsi hell ana ọnọ enye edieke enye mikabakere esit. Akpanikọ ama ayarade owut ete ke eyewot Ahab ke Ramoth-gilead. Edi kpa ke adaña ediyarade oro, Ahab ama ọwọñọre utọñ esie ọkpọñ akpanikọ onyuñ ebine mme ikpikpu mbuk. Mme ikpikpu mbuk oro ema enem eti eti ndikop. Mme ikpikpu mbuk oro ekedi eñwọñọ edikan ye uforo. Edi akpanikọ ama ọwọrọ owut idem. Ahab ọnọ uyo ete “esin owo emi ke ufọk ukwak, enyuñ eda uyo ukut ye mmọñ ukut ebọk enye, tutu ami ndi ke ifure.” Micaiah ama aka okoduk ke ufọk ukwak, edi Ahab ikefiakke edem inyọñ ke ifure—edi ekemen okpo esie enyọñ. Enye akada ikọ nnem-inua mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ owo ikie inañ, edi akpanikọ emi owo usua esie Micaiah eketiñde ama akabare osu.
Mmeme Owo
Owo ekeme ndibup ete: “Nso itibe ye afo Jehoshaphat? Afo okobup oyom ndikop uyo Abasi. Afo ama onyuñ okop, edi afo ọwọñọde ọkpọñ enye onyuñ ọdọk aka ke Ramoth-gilead ukereke ubaña nte edikande fi do. Nte afo ñko okonyuñ etiene nnem-inua mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ nsu? Mme idem ekemem fi nte mukemeke ndidọhọ ete ih-ih ufan mi? Edieke afo ọkpọkọsọñọde ada ye anditiñ ntiñ-nnim ikọ Abasi, afo akpanyaña uwem Ahab, edi utu ke oro afo etiene Ahab aka Ramoth-gilead ke ebiet emi nsobo ekebetde enye. Afo ama okop akpanikọ, ndien akpanikọ oro ọwọrọ osu. Edieke afo ọkpọkọsọñọde ada ke idaha fo, ndusuk afo akpakabade Ahab ọnọ akpanikọ, ndien akpanikọ emi akpanyaña ukpọñ esie osio ke nsinsi hell.”
Edikpuhọre Idem Ye Mbubik
Etie nte ekpri ndik ama odu ke esit Ahab ete ke ikọ Micaiah eyewọrọ osu, koro Ahab ama ọkpuhọre idem esie mbemiso enye aka ekọñ. Edi edidip idem ikemeke ndikpan ikọ Abasi ndiwọrọ nsu. Ediwak mbio mbubik efuk idem eduk ke ererimbot ye enyọñ-enyọñ ido uteñe Abasi, edi esit mmọ ọyọhọ ye idiọk-ñkpọ. Jesus okofiori ete: “Eyedọdiọk ọnọ mbufo, mme scribe ye mme Pharisee, mbon mbubik! koro mbufo ebietde udi eke eyetde ndom, eke eyede ndise edem-edem, edi ke esit-esit eyọhọde ye mme okpo mme akpa mkpa ye kpukpru ndek. Kpa ntre ke mbufo ewut idem edem- edem nte ndinen owo, edi ke esit-esit mbufo eyọhọ ye mbubik ye ukwañ ido” (Matthew 23:27, 28). Nso udori idu ke mbubik uwem mme ke edidip idem edieke utit edide mkpa ye nsobo?
Ahab ama onyime ikọ Elijah edi esin ndikop ikọ Micaiah. Elijah eketiñ ntiñ-nnim ikọ abaña nsobo Ahab, edi ke ini enye ọkọsuhọrede idem esie, Abasi ama afiak ọnọ enye ifet efen. Ahab ama esin ifet oro, ndien ikọ emi Abasi ọkọdọñde mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ mbiba, Micaiah ye Elijah, ema ewọrọ osu. “Ekuyak ebiaña mbufo; owo ikemeke ndibiaña Abasi: se ededi owo ọtọde, oro ke enye edinyuñ ọdọk” (Ñwed Mbon Galatia 6:7).
Questions
MME MBUME- Nso idi ntak emi ọkọdiọkde Jehoshaphat ndiñwam Ahab ke ekọñ?
- Nso idi ntak emi Jehoshaphat okoyomde anditiñ ntiñ-nnim ikọ efen ke ebede owo ikie inañ emi Ahab okokotde?
- Nso ikanam Ahab asua Micaiah?
- Nso ibọrọ ke mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ ikie inañ ekenọ ke abaña edidem ndika ke Ramoth-gilead?
- Se mme nsio-nsio itie ke Ñwed Abasi emi abañade mme nsu-nsu anditiñ ntiñ-nnim ikọ.
- Nso idi ntak emi ekesinde Micaiah ke ufọk ukwak?
- Ekewot Ahab didie?
- Nso ikedi ikọ ntiñ-nnim ikọ Elijah ke abaña mkpa Ahab?
- Yom mme nsio-nsio ntak ke ukpep-ñkpọ emi, emi owutde ete ke Ahab ikokponoke Abasi.
- Domo ntiñ-nnim ikọ Micaiah ye se iketibede.