2 Chronicles 19:1-11; 20:1-37

Lesson 306 - Senior

Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Eyak ndik Jehovah odoro mbufo, ndien; ekpeme idem enyuñ enam: koro baba mme ukwañ-ñkpọ miduhe ye Jehovah Abasi nnyin, baba uteñe-enyin, baba erida enọ” (2 Chronicles 19:7).
Cross References

I Nsua-nnọ Jehoshaphat Ye Erifiak Ntiene Abasi

1. Esua enọ Jehoshaphat ke ntak edida idem ñkadian ye Ahab, 2 Chronicles 19:1-3; 2 Ñwed Corinth 6:14-18; Amos 3:3; Matthew 6:24

2. Jehoshaphat emek mme ebiere ikpe onyuñ ọnọ mmọ item ete ebak Jehovah, 2 Chronicles 19:4-11

II Ekan Moab

1. Mbon Moab eka ndiñwana ekọñ ye Judah, 2 Chronicles 20:1, 2

2. Jehoshaphat ọkwọrọ utre udia, 2 Chronicles 20:3, 4

3. Jehoshaphat ye Judah ebọñ akam, 2 Chronicles 20:5-13

4. Abasi ọbọrọ Jehoshaphat, 2 Chronicles 20:14-19

5. Jehoshaphat edemere mbuọtidem ye itoro, 2 Chronicles 20:20, 21

6. Abasi añwana ekọñ ọnọ Judah, 2 Chronicles 20:22-24

7. Judah efiak enyọñ ye idaresit, Abasi onyuñ ọnọ mmọ emem, 2 Chronicles 20:25-34

III Ebuana Eke Mikemke Ye Usuñ Abasi

1. Jehoshaphat adiana ye Ahaziah ọkọñ mme ubom, 2 Chronicles 20:35, 36

2. Abasi asua ọnọ enye onyuñ abiat mme ubom oro, 2 Chronicles 20:37.

Notes
SE EKPEPDE EBAÑA

Mme Owo Emi Edianarede Eda

“Nte ofọn fi ndiñwam mme idiọk owo, nnyuñ mma mmọ eke esuade Jehovah? Emi esin Jehovah ọtọhọ utọk ye afo.” Abasi emi okokotde Abraham man ọkpọñ obio emana ye ufọk ete esie aka isọñ emi Enye ediwutde enye, kpukpru ini oyom ikọt Esie edianare ekpọñ ererimbot mme anam idiọk-ñkpọ. Jehovah ama etiñ ọnọ Nditọ Israel ebe ke Moses ete “Mmọdo edieke mbufo miditreke ndikop uyo mi, nnyuñ nnim ediomi mi, mbufo eyedi ndien akpan inyene mi ekan kpukpru obio: Koro ofuri ererimbot edide okim. Mbufo eyenyuñ enyene mi nte obio oku, ye nte edisana idut” (Exodus 19:5, 6). Ahab ekedi edidem ke Israel okonyuñ oto ke ubon Abraham, edi enye ekedi okpono ndem ye owot owo. Enye ama esikọbi onyuñ owot mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ eke Abasi. Ke ñkañ eken, Jehoshaphat edidem Judah, ama oyom Jehovah onyuñ asaña ke mme ewuhọ Esie. Mmọ ema enyene ebuana ke emana edi ke ñkañ Spirit mmọ ekeda nsan-nsan ye kiet eken.

Edu Ke Ererimbot Edi Idighe Eke Ererimbot

Ima Abasi enyene ndiduk ke ata isọñ esit eti-eti akan eke obuk ye iyip. Ibet ekpep ete “Ke adaña emi eyen-uka, mme eyen- eren fo, mme eyen fo añwan, mme ñwan ikpanesit fo, mme ufan fo emi etiede nte ukpọñ fo, edinukde fi ke ndibe-ndibe, ete, Yak nnyin ika ikanam ido mme Abasi efen ... kunyime unọ enye, kunyuñ ukop uyo esie; enyin fo okunyuñ atua enye: edi kutre enye ndiwot; yak edi ubọk fo ebem iso odoro enye, onyuñ owot enye” (Deuteronomy 13:6-9). Edidianare nda nnọ Abasi ndusuk ini ọwọrọ ndidianare ñkpọñ ubon nnyin ye nditọ ete; nte mme anditiene-Christ, nnyin idu ke ererimbot edi idighe eke ererimbot. Nnyin ikemeke ndisio idem nnyin ofuri ofuri mfep ke ndisaña ye mme anam idiọk, kpa nte Paul etiñde ete: “Nkewet nọ mbufo ke ñwed mi, nte ekuduk nduk ye mbon use. Ndọhọke nte ekusasaña ye mbon use eke ererimbot emi, ye mme esin esit ke ñkpọ owo, ye mbon ñkan-ubọk ye mme okpono-ndem, ke baba ñkpọ kiet; koro ke erinam ntem mbufo ekpenyene ndiwọrọ ñkpọñ ererimbot” (1 Ñwed Corinth 5:9, 10). Jesus ama esisaña ye mme anam-idiọk man Enye enyene ifet nditiñ nnọ mmọ usuñ erinyaña. Enye ama esinyime mme ikot, ke ndika ñkadia udia ye mmọ ndien ema ebiom Enye ikpe ete ke Enye edi owo mmin ye ama udia, ufan mme publican ye mme anam idiọk (Matthew 11:19).

Nnyin ñko inyene ndisaña ye mme anam-idiọk man ida mmọ isọk Christ, edi nnyin inyeneke nditiene mbuana ke mme idiọk edinam mmọ. Nnyin imekeme ndinam utom inọ mme idiọk owo, mme ndinyuñ nda mmọ ke utom, edi ikemeke ndibuana ke mbubehe edinam mmọ. “Ekubọp idem utiñe-utiñe ye mmọ eke minimke ke akpanikọ. Nso udeme ke edinen ido enyene ye ukwañ-ido? Nso ebuana ke uñwana enyene ye ekim? Nso nduk ke Christ oduk ye Belial? Nso udeme ke andinim ke akpanikọ enyene ye owo eke minimke ke akpanikọ? ... Mmọdo, Jehovah ọnọ uyo ete, Ewọñọ ke otu mmọ, enyuñ edianare eda. Ekunyuñ etuk ñkpọ ndek baba kiet” (2 Ñwed Corinth 6:14-17).

Ekot nnyin nte mme anditiene-Christ, ndidianare nda, ndien ke ntak oro, nnyin inyeneke ebuana ke ñka ekpo mme ke ñka ifọt. Ndọ ñko edi ñkpọ efen emi minaha nnyin inam ye mmọ emi mibọhọ erinyaña ukpọñ, kpa ye oro, owo eke ama ọkọdọdọ ndọ edide ñwan mme ebe eke mibọhọ erinyaña inaha enye adianare ke ndọ oro. (Se 1 Ñwed Corinth 7:12, 13). Edi ata akpan ñkpọ ọnọ anditiene Christ ete ke ata akpan nsaña esie emi enye emekde enyene ndidi mmọ eke ebọde erinyaña ukpọñ, enyuñ edude uwem owo Abasi. “Ekubiaña idem mbufo ke ñkpọ emi. Idiọk nsaña ababiat eti ido” (1 Ñwed Corinth 15:33). “Owo eke asañade ye mme enyene-ibuot eyenyene ibuot: edi nsaña mbon ndisime eyediọñ ọdiọk” (Mme Ñke 13:20). Jehoshaphat ama anam ndisime ke mbumek esie ke emi enye ekemekde Ahab nte owo nsaña esie, ndien ada iyaresit Abasi ọnọ idem esie. “Eridi ufan ye ererimbot edi eridi usua ye Abasi?” (James 4:4).

Edidemere

Ke ini Micaiah, anditiñ ntiñ-nnim ikọ ọnọde Ahab ntọt, enye omum anditiñ ntiñ-nnim ikọ oro esin ke ufọk-ñkpọkọbi, edi nnyin imokut nte spirit Jehoshaphat edide isio. Ikọ Abasi itiñke ibaña usọp-usọp erinam esie ke edisua nnọ Jehu anditiñ ntiñ-nnim ikọ edi ñkpọ efen emi nnyin ikutde Jehoshaphat anamde edi ndisaña ke ofuri Judah nnyuñ nda esit kpukpru owo mfiak nnọ Abasi. Enye obon mme ebiere-ikpe onyuñ ọnọ mmọ item ete: “Mbufo etiñ enyin ke se mbufo enamde: koro midighe owo ke mbufo ekpe enọ, edi ekpe enọ Jehovah ndien enye odu ye mbufo ke ikọ ikpe. Eyak ndik Jehovah odoro mbufo, ndien; ekpeme idem enyuñ enam; koro baba mme ukwañ-ñkpọ miduhe ye Jehovah Abasi nnyin, baba uteñe-enyin, baba erida enọ.”

Usọp-Usọp Ñkpọ-Ntibe

Edi akpanikọ nte ke mbon Judah ikadaha ọfọn ke ñkañ Abasi ke ini uyo okosimde Jehoshaphat ete ke ata akwa udim mbon-ekọñ ke edi ndiñwana ye enye. Akamba uyuhọ odu ke ini usọp-usọp ñkpọ ntibe adade itie ndikut nte ke nnyin imada ọfọn ke ñkañ Abasi. Edi akpanikọ ete ke Jehoshaphat ama okop ndik, edi ndik esie ama enyene adaña koro enye ama ọtọtọñọ ndibere ke Abasi ọkpọsọñ-ọkpọsọñ. Enye “akabare iso oyom Jehovah, onyuñ ọkwọrọ utre-udia ke ofuri Judah.” Emi ekedi utre-udia emi Abasi okokponode; ikedighe ndinam man mme owo ekut, edi ekenam ke ofuri esit akpanikọ.

Ke usọp-usọp ñkpọ-ntibe emi, kpukpru owo ke Judah ema edaha eda ini kiet enyuñ enam kpa nte Jehoshaphat eketiñde. “Ndien Judah ebono ekpe Jehovah ubọk: mmọ enyuñ eto ke kpukpru obio Judah edi ndiyom Jehovah ... Ndien ofuri Judah eda ke iso Jehovah, ye ñkpri nditọwọñ mmọ, ye iban mmọ ye nditọ mmọ”. Ọkọfọn Abasi ke enyin didie ndikut nte kpukpru ikọt Esie esobode idem ọtọ kiet ndiyom iso Esie! Jehoshaphat akada ke iso mmọ ke usen oro onyuñ ọtọñọ nditiñ mbaña odudu Abasi; onyuñ eti Abasi abaña mme eñwọñọ Esie, anam Abasi ọfiọk abaña ebeñe esie. Enye ama etiñ ayarade unana ukeme esie, do ndien ke idorenyin ye mbuọtidem, ama ọdọhọ ke akpatre ete “Edi nnyin idori enyin ye afo”.

Ibọrọ

Ke ndo-ndo oro, Jehoshaphat mme etetiñ ikọ okure mme ikureke Spirit Abasi ama ọdọdọñ ibọrọ, “Mbufo ekudighe nsia okunyuñ oyomo mbufo ke iso akwa otu owo emi; koro midighe mbufo ke ekọñ emi enyene, ke edi eke Abasi.” Ọkpọsọñ ndik nnyin ọnyọñ ke ini imende mfina nnyin isọk Abasi ke akam. Nnyin inyeneke ñkpọ efen ndinam ke ini ima ikayak ofuri mbuọtidem nnyin inọ Abasi. “Jehovah edi uñwana, ye erinyaña mi; ndifehe anie? Jehovah anam itọñ uwem ọsọñ mi; ndibak anie?” (Psalm 27:1). “Ndien Jehoshaphat otuk iso ese isọñ: ndien ofuri Judah, ye mme andiduñ Jerusalem eduọñọ ke iso Jehovah, etuak ibuot enọ Jehovah.” Jehoshaphat ikobupke mbume ibaña ibọrọ emi Abasi ọkọnọde. Ediwak ini mme owo isinyeneke erikan oto ke unana erinim ke akpanikọ, oro edi unana erinim mme eñwọñọ Abasi ke akpanikọ. “Kpukpru ñkpọ ekededi eke mbufo ebọñde akam ebeñe, enim ete mme imọ ima ibọ inyene, ndien eyewọrọ ọnọ mbufo” (Mark 11:24).

Mbuọtidem Emi Ekewutde

Idighe Jehoshaphat ndinim Abasi ke akpanikọ ikpọñ, enye ama etiñ ọnọ ofuri Judah ete, “Eberi edem ye Jehovah Abasi mbufo, ndien eyemum mbufo ekama; enim uyo mme prophet esie ke akpanikọ ndien mbufo eyekut unen.” Ke enye ama ọkọnọ nditọ Judah item ntre, ke mbuọtidem Jehoshaphat ama odomo onyuñ anam ata akpan ñkpọ kiet ke otu mme ñkpọ emi anade nte ñkpọ eriti. Utu ke enye ndinọ ñkpọsọñ mbon ekọñ esie eka iso-ekọñ, “enye onim mme andikwọ nnọ Jehovah, eke esinede mbana, ebe mbon-ekọñ iso ewọñọ etoro, enyuñ edọhọ, ete, “Mbufo etoro Jehovah; koro ima Esie edide nsinsi.” “Ekem adaña emi mmọ etọñọde ikwọ ye itoro.” Jehovah ọtọñọ ndinam ñkpọ nnọ mmọ, ndien ema esobo mme asua mmọ. Ke ndo-ndo oro mbuọtidem omumde mme eñwọñọ Abasi, itoro onyuñ ọtọñọde ndiwọrọ ke inua owo kiet ke otu nditọ Abasi, afo emekeme ndinim ke ọyọhọ akpanikọ ete ke Abasi eyenam se Enye ama ọkọñwọñọ ndinam. Kere baña emi! Owo idaha baba ofut kiet iñwana, imenekere eduat mme nditop utigha ih ih, mme ukpọk itiat emi otode ñkpọ utop itiat ekpeme erọñ, edi Abasi ọnọ mmọ erikan. Kpukpru se mbon Judah ekenyenede ndinam ekedi ndikaka iso ñkwọ, ñtañ mme ñkpọ mbume, nnyuñ ñkwọ itoro Abasi ke unyọñ mmọ. Ñkpọ ekọñ mmọ ekedi otu ekọñ mbuọtidem; ofut mmọ, ekedi ikọ Abasi. Mme ñkpọ ekọñ mmọ ekedi ọkpọsọñ ndien erikan mmọ ekedi akamba. “Ndik Abasi ama odoro kpukpru mme idut ererimbot ke ini mmọ ekopde nte Jehovah akañwanade ekọñ ye mme asua Israel.”

Questions
MME MBUME
  1. Nso idi ntak emi ekedide idiọk-ñkpọ Jehoshaphat ndiñwam Ahab?
  2. Nso ke Jehoshaphat akanam ka abaña nsua-nnọ Jehu, anditiñ ntiñ-nnim ikọ?
  3. Nso ke Jehoshaphat akanam ke ufọn eti ukara?
  4. Nso ke Jehoshaphat akanam ke ini emi mme asua eketimde akwa udim ekọñ edi ndiñwana ye enye?
  5. Ke ewe usuñ ke nnyin ididianare ida ye mbon ererimbot?
  6. Didie ke Jehoshaphat akanam ndiwut mbuọtidem esie ke Abasi?
  7. Nso ke Abasi akada akan mme asua Judah?
  8. Duñọre akam Jehoshaphat nyuñ tiñ ntak emi edide eti uwut-ñkpọ?
  9. Nso ñkpọ ke Judah akanam ke ekọñ ye mme asua mmọ?
  10. Nso idi ntak emi mbufiọk erikọñ ubom Jehoshaphat mikekwe unen?