2 Ndidem 2:19-25; 3:1-27

Lesson 309 - Senior

Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Koro nyeñwaña mmọñ nnọ owo nsat-itọñ, nyeñwaña idim ke edisat isọñ; nyeñwaña spirit mi ndori nditọ fo ke idem, nyeñwaña nti ñkpọ mi nnọ ubon fo” (Isaiah 44:3).
Cross References

I Mme Ñkpọ-Ntibe Ke Abaña Mbọm Ye Ubierikpe

1. Ekenọ mbọm Abasi esọk mmọ emi ekeyomde mbọm oro, 2 Ndidem 2:19-22; Exodus 34:6, 7; 2 Chronicles 30:9; Psalm 103:17; 106:1

2. Ekenọ ubierikpe Abasi esọk mmọ emi ekesuñide enyuñ esinde ndikpono Abasi, 2 Ndidem 2:23-25; Leviticus 26:21-39; Psalm 9:16; Zephaniah 3:5; Ñwed Mbon Rome 2:2

II Elisha Ye Ndidem Israel Ye Judah

1. Jehoram, Edidem Israel, ama anam ubak-ubak ukpuhọre emi mikekemke, 2 Ndidem 3:1-3

2. Ukara Israel ikenyeneke ñkọri, ikonyuñ iduhe ke emem, 2 Ndidem 3:4,5;Joshua1:1-9; Leviticus 20:22-24; Deuteronomy 6:10-15; 31:20, 21; Judges 2:1-3, 11-15

3. Jehoshaphat, Edidem Judah, ama esik idaha ke ndidiana ye Jehoram ndien kpukpru mmọ ekeduk ke afanikọñ, 2 Ndidem 3:6-10; I Ndidem 15:16-20; 2 Chronicles 18:1-34; 19:1, 2; Isaiah 30:1, 2; 31:1

4. Jehoshaphat ama afiak etiene Abasi ke ini enye okodude ke afanikọñ, 2 Ndidem 3:11, 12

5. Elisha ama asian ete ke imọ idikaha ye Jehoram, 2 Ndidem 3:13, 14

6. Ikwọ esiñwam ediwak ini ke owo oyomde onyuñ anamde uduak Abasi, 2 Ndidem 3:15; Judges 5:1; 1 Samuel 16:23; 2 Chronicles 20:20-22

7. Abasi ama ọnọ erikan ke usuñ eke owo mikekemeke ndiyik ete ke edi Enye ọkọdọñ, 2 Ndidem 3:16-20; Judges 7:2

8. Erikan emi Abasi ọkọnọde ikọt Esie ama akabare edi afia ọnọ mmọ emi mikọfiọkke Enye, 2 Ndidem 3:21-27; 2 Ñwed Corinth 2:16; Exodus 14:19-20.

Notes
SE EKPEPDE EBAÑA

Mbọm Abasi Ye Mfọn Esie Uwut-Ñkpọ Nnyin

Elisha ọbọ udeme odudu itie iba emi okodude ke Elijah, ndien afiak ọnyọñ ke Jericho. Ke Jericho enye ama edisobo ye mmọ emi ekedide nte ntiense ke abaña ifik esie ete ke iduhe se idibiọñọde enye ndibọ odudu Abasi; ndien do ke Elisha okokop nte mmọ ebeñede ete ke akpana eyom Elijah. Mbon unana mbuọtidem emi ekpenyene ndifiọk ete ke Elijah okodu ye Abasi ke Heaven, ke Abasi ikọkpọñke enye ke enyọñ obot mme ke itihere. Mmọ ekeduñ ke ebiet emi ọyọhọde ye idaresit, edi mmọ etre ndisim itie ubọñ ke ñkañ spirit emi akanade ke iso mmọ. Akpakana mmọ edi mmọ emi efiọkde Abasi, edi mmọ ekeyọhọ ye eyighe, ye edu-uwem emi mididaha mmọ ikosim uyọhọ edidiọñ Abasi. Elisha ama onim ke akpanikọ onyuñ ọbọ; enye okoyom odudu Abasi ndien onyuñ ọbọ ada ọnyọñ edi. Nnyin imọfiọk ite ke ikot emi ekekotde nditọ mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ ikedighe ukem ye eke Elisha, edi mmọ ekpekenyene eti idaha ke ido Abasi edieke mmọ ekpekesinde ifik ye udọñ ndiyom enye. Edi, kiet ke mme edinam ndiyarade odudu Elisha, Abasi ama ada anditiñ ntiñ-nnim ikọ Esie owut ete ke Imọ imenyene eti ekikere ke abaña ufọn owo.

Ke ini Jesus ọkọkwọrọde ikọ ke enyọñ obot, Enye ekekpep otu owo ndima mme asua mmọ, ndidiọñ mmọ eke esuñide mmọ ndinyuñ mbọñ akam mbaña mmọ eke ekọbọde enyuñ esuñide mmọ. Mmọ ekenyene ndinam emi edieke mmọ ekeyomde ndidi nditọ ete mmọ emi edude ke heaven, koro Abasi Ete edide Abasi mbọm, ima ye mfọnido. Mme nti ido emi, Abasi ayak mmọ ọnọ uduot owo ke usuñ kiet me eken nte Enye amade. Kpukpru mmọ emi enyenede uduot Abasi Ete emi odude ke enyọñ enyene ndibiet Enye, oto ke mfọn Esie ye odudu edimana obufa, nti ido emi enam utom ke uwem mmọ emi mmọ enyenede ebuana.

Ke ini Elisha okosimde Jericho, enye ama okut nte obio oro enemde, edi mmọñ ikọfọnke, isọñ ikonyuñ ifọnke ñkpọ. Ediwak owo edu ke ererimbot emi enyenede mme enọ utom ye eti ibuot emi ekpedade eñwam enyuñ edi edidiọñ enọ mmọ emi minyeneke mfọniso ke ererimbot, edi mmọ etre ndiyere ikot ediye utom emi koro mmọ minyeneke nti edu uwem emi odotde. Nnyin inyene ndiyene esit mbọm nte nditọ Abasi, ima ye eti ido, man ikeme ndinam uduak Abasi inyuñ idu ye Enye ke nsinsi. Edieke owo oyomde ndimum erinyaña Abasi ñkama enye enyene ndiñwum mme mfri Spirit emi. Edi edieke kiet kotu nditọ Abasi ọduọde, enye enyene ndifiak ñka ebiet eke mfina esie otode man ekeme ndifiak nda enye nsin ke uduak emi Abasi onimde ọnọ enye. Mbemiso enye anam emi, enye enyene ndiduñọre esit esie; ke enye ama ọkọsuhọre idem ọbọñ akam onyuñ oduñọre, enye enyene ndiwai “ndot ndot oruñ” mfep, oro edi mkpasip usua, idiọk-ñkpọ emi ọkọride adian do, ye unana esit mbọm emi asua ukpọñ esie akafiakde ọtọ.

Ntọt Ke Abaña Ubierikpe Abasi

Kpa nte eyararede mbọm ye ima ye mfọn Abasi enọ mmọ emi Enye edituade mbọm, kpa ntre ñko ke ubierikpe Esie edidoro mmọ emi esinde mbọm Esie. Iñwọñọke inọ nnyin ite ke Abasi eyebighi ndinọ ubierikpe, me eyesio ubierikpe onim, man eyak nnyin ika iso ke ndinam idiọk-ñkpọ nnyuñ nsọñ ibuot ye Abasi tutu nnyin ikpon inyuñ iwọrọ owo. Ibet Abasi kiet eke ebiatde odot nsinsi ufen. Abasi edi edinen, ndien kpukpru usuñ Esie enyuñ edi ukem ye edinen. Enye oyom idiọk-owo etiene Enye man Enye ọnọ mbọm ye ima ye mfọn Esie ọyọhọ-ọyọhọ.

Edi edieke mme idiọk-owo esuk ekade iso ke mme idiọk ido mmọ, mmọ idikwe ñkpọ efen ke ebede ubierikpe Abasi, oro edi, nnen-nnen ufen emi ekemde ye idiọk-ñkpọ mmọ. Ndien edieke Abasi emi ọfiọkde utit tọñọ ke eritọñọ esibede anam idiọk-ñkpọ efep ke eritọñọ uwem idiọk-ñkpọ esie, ubierikpe oro enen. Abasi ọfiọk mme anam-idiọk ekededi eyetua mkpọfiọk abaña idiọk-ñkpọ esie; ndien ke abaña mkparawa emi ekesuñide enyuñ esuenede Enye ke ndisuene isuñ utom Esie, Enye ikabiatke ini ke ndidọñ usọp-usọp ubierikpe osim mmọ. (Kot ke Ecclesiastes 8:11-13).

Ndisime Emi Odude Ke Edisik-idaha Ye Ebuana Ye Mme Anam -Idiọk

Ukpep-ñkpọ nnyin efen etiñ abaña ndidem ita ye mme edinam mmọ, emi ke ediwak itie okotim ọdiọkde. Jehoram ekedi edidem Israel, emi idahemi, ekedide idut mfiakedem ye mme okpono ndem. Se ekemede nditiñ mbaña enye ekedi “enye anam idiọk ke iso Jehovah; edi inamke nte ete esie ye eka esie: enye onyuñ emen adaha Baal oro ete esie akanamde, efep.” Enye ama abiat ukpono-ndem emi mmọ emi ekebemde enye iso ekenyenede efep, edi enye ama ọsuhọ idiọk-ñkpọ emi ido ukpono-ndem okonimde. Ama ọfọn nte enye ọkọduọñọde ndem, edi emi ikekemke.

Ndusuk mmọ emi ekopde ikot Abasi ekere ete ke ekem edieke mmọ eduọkde ndem emi mmọ ekekponode, nnyuñ ñkere enyiñ anditiene-Christ. Mmọ ekere ete edieke inamde ntre ke mmimọ imodot ndiduk Heaven. Edi emi ikemke. Ukpono-ndem edi edikpono ñkpọ emi midighe ata Abasi, ediwak owo ke ererimbot emi edi mme okpono ndem koro mmọ ekponode se ubọk mmọ enamde ye ifiọk mmọ ñko. Edieke mmọ emade ñkpọ ekan Abasi, ñkpọ oro akabare edi ndem. Ndikabare ñkpọñ ukpono ndem edi nnyin ndima Jehovah nkan ñkpọ ekededi.

Idighe ekpri ñkpọ inọ owo emi ekedide ata okpono-ndem, ndiduọñọ mme eto-mkpe esie, nnyuñ ñkpọñ se enye okonimde ke akpanikọ ñkabare ndiana ye mme anditiene-Christ. Ediwak ini mmọ emi enyene ndisobo ye ọkpọsọñ ukọbọ oto ke idaha emi mmọ emekde ndida. Ediwak ini mmọ ekan, oto ke udọñ esit mmọ ye ñkpe-mbiere eke idem mmọ ke abaña ndik ye eñwan emi edude ke esit mmọ. Se mmọ enamde ke ini ekañde ukpono ndem, emi ekedide ñkukure usuñ ukpono emi mmọ ekefiọkde, okpon akan se ediwak owo enamde ke ndinyime Christ nte Andinyaña mmọ, edi inyeneke ukpuhọre ke iso mmọ mme ke usuñ edu uwem mmọ.

Okposuk edi edide ñkpọ akwa itoro ndikpọñ nditeñe nnyuñ mkpono mme isen abasi emi, edi oro ikpọñ ikemke. Kpukpru owo ema enam idiọk-ñkpọ, ke ntre owo kiet-kiet enyene ndiyom edifen nnọ ke mme idiọk-ñkpọ ye odudu ndikan idiọk-ñkpọ emi Abasi edinọde owo eke oyomde edinen ido ke ofuri esit. Ibọhọke owo enyene edifen nnọ ndien enye amana obufa ke akpanikọ, midighe ntre ediñwana esie edi ikpikpu. Idiọk-ñkpọ esie osuk ododu ye enye, enye eyenyuñ okop ubierikpe Abasi ke idem esie abaña mme idiọk-ñkpọ oro. Jehoram ama ọduọñọ ndem edi osuk akaka iso ke mme idiọk-ñkpọ esie.

Owo itiñke ediwak akpan ñkpọ ke itie emi ibaña edidem Edom, edi nnyin ikere ite ke ido esie ikọnọhọ enye itoro ke iso Abasi. Enye ikenyeneke mbuọtidem ke Abasi, edi akayak ofuri mbuọtidem esie esin ke odudu ekọñ ye ke ifiọk owo. Edi enye ndidiana ye edidem emi ekedide anam-idiọk anam nnyin ifiọk ibaña idiọk itie esie.

Ama edi Jehoshahpat, ekeme ndibiom enye ikpe eti-eti. Etie nte mmemidem Jehoshaphat ekedi enye ndidiana ye anam idiọk-ñkpọ, koro ke ñkpọ nte ikaba ke edem enye ama anam ntre ye mmọ emi mikenyeneke Abasi, ama onyuñ ọbọ ubierikpe Abasi ikaba abaña mme edinam esie (2 Chronicles 18:1-34; 20:35-37). Edi kpa ye ofuri se enye ọkọfiọkde, ọkọrọ ye se ikotibede inọ enye ke edem, enye ama onyime ikot edidem Israel ke ndidiana kiet man eñwana ekan Moab emi ọkọsọñde ibuot ye Israel.

Ntak ikoduhe inọ Judah ndinyene mbọm mbaña unana emi okosimde Israel. Kpukpru utomo emi ekesibọde nditọ Moab ikodukke ke ebiet unim ñkpọ Judah. Baba ñkpọ kiet ikatakke Judah ke nditọ Moab nditre ndikpe utomo nnọ Nditọ Israel. Edi ọkpọsọñ ñkpọ owo ndifiọk ntak edidiana kiet mmọ adaña nte otukde Judah, nnyuñ nsuk nda Jehoshaphat nte ata eti owo Abasi. Edi akpanikọ ke enye ama enyene ndik Abasi, ọnọ Abasi uteñe, onyuñ oyom ukpeme Esie. Enye ama ọfiọk idaha mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ Abasi (1 Ndidem 22:7), edi enye ikesitieneke kpukpru ikọ emi anditiñ ntiñ-nnim ikọ ekesibọde oto Jehovah, akpan-akpan edieke ikọ oro mikemke ye ekikere esie.

Ke ini emi, Jehoshaphat ikoyomke ifiọk ito Jehovah ke abaña ekikere emi ekenamde, ikonyuñ inamke ñkpọ ndifiọk se inende edieke mme ukpep-ñkpọ emi owo enyenede oto ke mme ñkpọ emi okotibede ọnọ enye ke edem akanamde ufọn. Enye ama ebem iso akadiana ye ndidem emi mikọfiọkke Abasi, onyuñ etiñ ikọ ọsọñọ ete: “ami ndi nte afo, ikọt mi nte ikọt fo, ye mme horse mi nte mme horse fo.” Edieke ikọ emi ekedide akpanikọ, ediwak nti ñkpọ ikpoduhe emi ekpetiñde edian nditọ Judah. Edi edieke ekedide ikọ ñkari, ye ikọ ndiyut esit owo, andida nditọ Judah usuñ ikedighe se enye ekpedide edieke enye etiñde ntre.

Edi ñkpọ emi ọkọnọde mfuhọ akan ke mfiak-edem emi ekedi ke ini mmọ ema ekebiere enyuñ eka usuñ mmọ inyuñ itiñke inọ Abasi mme ete mmọ, mmọ esọp nditiñ ikọ mbiat Abasi oro sia isañ mmọ mikọfọnke. Ke ini akpa mfina ekedide, mbemiso mmọ ekut mme asua mmọ, mmọ ema esuñi Abasi ete ke Enye akatap mmọ esin ke afia. Usuñ emi mmọ ekesañade okoto mmọ, inyuñ itoho Abasi. Uduak okoto mmọ, itoho Abasi. Nduk oro ikotoho Abasi. Edi se mmọ eketiñde ekedi ke ndudue ye se ikadade unana erikan isọk mmọ okoto Abasi!

Idighe tutu owo aka edem, ke ñkpọ nte isua ikie usukkiet mbemiso Christ amana nte nsek eyen ke Bethlehem, ndien owo ekeme ndikut utọ ndudue oro. Ata ediwak owo enam kpa ido oro mfin emi. Ediwak owo emek usuñ idiọk, enyuñ ebiom Abasi ikpe ke se iwọrọde inọ mmọ ke usuñ oro. Mmọ etọ mkpasip idiọk ido, enyuñ ebiom Abasi ikpe ebaña se mmọ edọkde. Mmọ esio Abasi efep ke se mmọ eyomde ndinam enyuñ ebiom Enye ikpe koro minamke uduak mmọ ọwọrọ usuñ. Mmọ etre ndiyom nda-usuñ Abasi, edi ekut ndudue ye Enye ke mmọ ekutde ete ke usuñ mmọ inenke.

Ọsuhọre-Idem Owo Abasi Ye Ọkwọ -Ikwọ

Mme itie nsọñọ-idem edu ke mbuk emi, ye ke mme ñkpọ-ntibe ye mme owo emi nnyin ikemede ndida nte uwut-ñkpọ. Eyen-ufọk edidem kiet ama ọfiọk Elisha nte ọsuhọre idem eyen ufọk owo Abasi; Jehoshaphat ama eneñere owut nsọñ-ibuot ye idiọk-ñkpọ esie ke enye ndisin ndibup Elisha mbaña uduak Abasi, edi enim ete ke ikọ Jehovah okodu ye Elisha. Jehoshaphat ama enyene ndusuk nti ido ke ini edem, ndien, owo Abasi ama onyuñ eti, oro ekesin enye ekpe ubọk abaña mmọ sia enye eketeñede edidem Judah. Enye ama oyom ọkwọ-ikwọ ndien ke ini etọñọde ndikop inem ikwọ oro, Spirit Abasi ama ọsuhọre odoro owo Abasi ke idem.

Abasi adada ediwak usuñ otuk mme esit owo. Kiet ke mme usuñ emi Enye adade adian ye erikwọrọ Ikọ Abasi, emi edide akpan usuñ ndisuan Eti-Mbuk edi inem ikwọ. Eda ikwọ ekan ediwak ekọñ, idighe ekọñ spirit ikpọñ, edi ekọñ ikpọhidem ñko. Ikwọ añwam ata ediwak owo emi Satan ọtuhọrede nditie suñ nnyuñ ñkop ekpri suñ-suñ uyo Abasi. Edibre ye edikwọ ikwọ añwam eti-eti ke erikwọrọ Ikọ Abasi ofuri ini, asañade ye odudu onyuñ ọyọhọde ye Spirit Abasi. Abasi adada edibre ikwọ ye erikwọ ikwọ anam utom kpukpru ini, ke emana emi ye ke emana emi ekebede, nte akpan ukwọrọ-ikọ ndida nsua nnọ mme owo ke idiọk-ñkpọ mmọ, nnyuñ ñwut mmọ nnen-nnen itie mmọ ke iso Abasi.

Ifik Emi Eyomde Man Ebọ Uñwam Abasi

Mme usuñ emi owo Abasi ọkọnọde ke abaña ubọhọ mbon ekọñ Israel, Judah ye Edom, ekedi isen-isen. Owo ekeme ndibup ntak emi eketibide mme obube ke akai-ikọt. Ntak emi miketibike ndudu ke isọñ edieke mmọ ekeyomde mmọñ? Ke ini Abasi ọnọde uyo, ọfọn nnyin ndikop uyo Esie.

Erikan ikemeke ndidu edieke nnyin isuk ikade iso ke usuñ idem nnyin ke ini mmọ ema ekebem iso eda nnyin esin ke nsobo. Ñkukure usuñ emi owo enyenede erikan edi nditiene andida nnyin usuñ nnyuñ nnam uyo Esie. Eyeyom nnyin idọk isọñ. Nsin ifik enyene ndidu. Owo nnan ke eyo Jesus ekenyene ndiyet mbat mfep ke enyin esie; owo mbuñọ ekenyene ndimen mkpana esie nnyuñ nsaña; eyen añwan ke mben obube mmọñ ekenyene ndikoi mmọñ nnyuñ nnọ Enye emi ekedide Jew. Ikedighe utom emi mmọ emi ekekopde uyo Jesus ekenamde akada erikọk ye erinyaña ọsọk mmọ, edi ekedi koro mmọ ema ekop uyo Esie, oro akada ibọrọ edi. Mbon-ekọñ ema edọk obube, ndien Jehovah ama anam se ikọsuhọde. Utibe-ñkpọ ke abaña emi edi ke mmọñ ama ọwọrọ ke ọtọ eke owo mikodorike enyin, ndiñwam mmọ. Mmọñ oro okoto ke akpa-utatan ọwọrọ.

Usuñ Abasi enyene ukpuhọre adaña didie ye eke nnyin! Nnyin ikpọbọhọ ediwak afanikọñ; edieke nnyin iyakde utọñ nnyin ana iñwañ ọnọ mme item Abasi, ndien ke ikopde, isọp idem ndinam mmọ. Nnyin idikemeke ndifiọk usuñ eke Abasi oyomde ndida nnyaña nnyin. Nnyin inyeneke ukeme ndikere mbaña usuñ nte Abasi ekemede ndida mmọñ nto akpa-utatan man osuk nsat-itọñ nnyin. Akpan utom emi anade ọnọ nnyin edi nnyin ndinam uduak Abasi nnyuñ nyak Enye enyene usuñ Esie ke uwem nnyin. Emem odu ke ebiet eke Abasi akarade. Erikan odu ñko ke ebiet eke Enye ebemde iso.

Questions
MME MBUME
  1. Nso ukpep-ñkpọ ke afo ekpep oto ke erikọk emi Elisha ọkọkọkde mmọñ?
  2. Nso idi ntak emi nnyin ikpetiñde ite ke ubiere-ikpe Abasi ama enen, ke ini Enye ekebierede ikpe ọnọ mkparawa emi ekesuñide Elisha?
  3. Nso idi akakan ikọ emi Ñwed Abasi etiñde abaña Jehoram, edidem Israel?
  4. Ke mme ini ewe ke Jehoshaphat okoduk nduk eke ebietde enye emi?
  5. Nso ke Jehoshaphat akanam? Nso ke enye eketiñ, ke ini enye akadiande idem ye Jehoram?
  6. Nso ikedi ntak emi Jehoram ekenyenede udọñ ndidiana ye Jehoshaphat? Nso ufọn ke edidiana kiet oro akada ọsọk Jehoshaphat ye Judah?
  7. Nso ke Elisha ekebiere ndinam ke ini edọñde edikot enye?
  8. Nso ikọ ke Jehoshaphat eketiñ ke ini ekekotde Elisha, emi ekedide ubiom-ikpe ọnọ enye nditre ndikot anditiñ ntiñ-nnim ikọ ke eti ini?
  9. Nso utom ke ikwọ ekenyene ke mme edinam emi?
  10. Tiñ ntak emi ikwọ emi nnyin imehede, “kam buọtidem”, ekemde ye ukpep-ñkpọ emi.