Lesson 312 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Mmọnyọ idikpọñke Judah, eto Ọbọñ idinyuñ ikpọñke mkpatiañ-ukot esie, tutu Shiloh edi; mme idut eyenyuñ ekop enọ enye” (Genesis 49:10).

Cross References

I Ntiñ-Nnim Ikọ Ọwọrọ Osu

1. Eyenọwọñ añwan emi mifiọkke eren owo akaman Jesus Christ, emi ekedide Christ Abasi, nte ema ekebem iso etiñ ebaña Enye, Matthew 1:18-25; Isaiah 7:14; 8:8; 9:6, 7; 11:1

2. Christ akamana ke Bethlehem, ke obio David, Matthew 2:1, 5, 6; Luke 2:1-7; John 7:42; Micah 5:2

3. Mme ọfiọk-ñkpọ owo eketo ke anyan ebiet ediyom Christ, Matthew 2:1-7; Luke 2:1-7, 11; Numbers 24:17-19

4. Joseph ye Mary ema emen Jesus efehe eka ke Egypt man ebọhọ usua Herod, Matthew 2:8-15; Hosea 11:1

5. Herod ama owot kpukpru nsek nditọ ọtọñọde ke isua iba suhọre, ye ekikere nte ke iyewot Christ, Matthew 2:16-18; Jeremiah 31:15-17

6. Joseph ye Mary ema enyọñ ke Egypt eka ndiduñ ke Nazareth ke Galilee, Matthew 2:19-23

II Emana Andinyaña Nnyin

1. Mme angel ema etiñ mbuk akwa idaresit ke abaña emana Christ, ye idaha Esie nte Abasi enọ mme ekpeme-erọñ, Luke 2:8-14; Utom Mme Apostle 2:36

2. Mme ekpeme-erọñ ema eka ekese Jesus, ekọm, enyuñ etoro Abasi ke se mmọ ekekopde enyuñ ekutde, Luke 2:15-20

3. Ndisana ikọt Abasi ema efiọk Jesus enyuñ enyime ete ke Enye edi Christ Abasi, Luke 2:21-40; Isaiah 52:10; Psalm 98:2, 3.

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Tutu Shiloh Edi

Owo ama enyene idorenyin ke Enye emi edifakde owo osio ke idiọk-ñkpọ tọñọ nte akpa idiọk-ñkpọ ekebe oduk ke ererimbot. Ekenam akpa eñwọñọ Andifak enọ Adam ye Eve emi ekedide akpa mme abiat-ibet Abasi, ke ntre ke mmọ ekedi mme akpa owo emi ekeyomde edifak. Eñwọñọ emi ekenọde mmọ ekedi ubak isuñi oro ekesuñide uruk-ikọt. Nte edọhọde ete: “Nyenyuñ nsin usua ke ufọt fo ye ñwan, ye ke ufọt ubon fo ye ubon esie: enye eyenuak fi ibuot, afo eyenyuñ anuak enye nditiñ-ikpat” (Genesis 3:15). Ata akpan ñkpọ eke odude ke eñwọñọ emi ekedi ke edito ke ubon ñwan Christ edi, ñko ke Enye eyebiat Satan ye kpukpru utom esie. Okposuk edi akanade nte Satan anuak nditiñ-ikpat mkpasip oro otode ñwan, oro edi Christ, akana nte ke akpatre kpa Christ oro abiat kpukpru se idiọkde. Ke akpanikọ Christ ama amana oduk ke ererimbot, ndien mme idiọk owo ema ekọñ Enye ke eto; edi Enye ama eset ke ubọñ akan mkpa, obio-ekpo, ye udi, ndien idahemi Enye ada ubọñ ke Enyọñ.

Tọñọ ke ini akpa eñwọñọ ke abaña Andifak, Abasi ke ediwak ini ama afiak edemere mme eñwọñọ oro. Tọñọ ke ini akpa ubon owo ke ererimbot, mme owo ema edu emi ekenimde mme oruk eñwọñọ oro ke akpanikọ; ndien Abasi ama ada mmọ ọnọ Idem Esie oto ke edinim oro mmọ enimde ke akpanikọ. (Kot Ñwed Mbon Rome 4:3). Abel, Enoch, Abraham, Jacob ye Isaac ekedu ke otu mme akpa owo emi ekenimde eñwọñọ Abasi ke akpanikọ ke abaña Andifak. Mmọ emi, ye ediwak mbon efen, kpukpru mmọ ekedori enyin ke usen edidi Messiah, Jesus Christ.

Mme mbuk ñkpọ-ntibe ererimbot ye eke Abasi ekpep nnyin ete ke ofuri idut ererimbot emi ekenyenede ntat-enyin ema enyene akwa ifiọk enyuñ enim ke akpanikọ ebaña edidi Messiah ye Edidem Israel. Osuk etie nte mmọ ekeda akamba ubak ifiọk oro eto Daniel. Ema eyarade enọ Daniel mme ini eke Messiah edidide. (Kot Daniel 9:20-27). Daniel ekedi etubom ke otu mme andikara ye ke otu mme ọfiọk-ñkpọ owo ke Babylon emi ekefiọkde enyuñ ekponode. Ndusuk ema etiñ enyuñ efiọk ebaña ọniọñ esie ke abaña mme ntiñ-nnim ikọ oro akabañade Messiah ye ikọt Esie. Ndien se ekeyarade enọ Daniel uyọhọ ini eke Messiah edidide.

Ntiñ-nnim ikọ Balaam ke abaña Christ ekebem eke Daniel iso. Okposuk edi nte Balaam ekedide Gentile, enye ama etiñ ke nde ke nde ete “Ntanta-ọfiọñ asaña oto ke Jacob,” ye esañ emi edidahade ke enyọñ ke Israel (Numbers 24:17). Okposuk edi nte Abasi ọkọñwọñọde Andifak ye Messiah ọnọ Israel akpan-akpan, osuk etie nte mbon efen emi mikotoho ke idut Israel, emi okotode ke ntak kiet me eken, ye ọkpọsọñ udọñ mmọ, ema etiene enyene idorenyin ke Christ. Ke ata ediwak isua emi ekebede mbemiso emana Christ, Abasi ama ekpep Israel man oto ke mmọ Enye ekpekpep mme idut eke mifiọkke Abasi usuñ nte ekemede ndikpono Abasi. Edi, ke ñwakñkan ini, Israel ekesin ndikpono ata odu-uwem Abasi ekabare ekpono ndem. Nte ededi, Abasi akada owo kiet-kiet ke otu mmọ nditiñ nnyuñ nsian mbaña idorenyin ye eñwọñọ Messiah. Okposuk edi nte ata ediwak owo ekenyenede ata esisit ifiọk ke abaña ntak edidi Christ, emana Esie nte Nsek-Eyen ke Obio Bethlehem ikedighe ke unana ntak.

Ukpọñ owo, emi mikemeke ndikpa, ama okut ntak ufak tọñọ nte idiọk-ñkpọ ke akpa ifet ekebe oduk esit owo onyuñ anam ibak esie. Ñwed ikpọhidem ibiọñọke owo ndiyom erinyaña; edi, ke adaña emi ediwak mbon Israel ekedide ata asua Christ, ama odu mme esit ọbiọñ emi ekenyimede Enye. Nso ukpep-ñkpọ odu mi ọnọ nnyin ndikpep, ke ufọn nnyin, nte nnyin ikotde ibaña ndusuk owo, emi otode edinim Christ ke akpanikọ, ekebọde mme ikpọ ñkpọ eto Abasi. Edu edinam mme Jew, etiñ ete ke ekedi idorienyin kpukpru iban ete ke mmimọ ididi eka Messiah. Nnyin ikot ibaña owo iba, emi mikotoho ke ubon Israel, emi ekedade edisin ke oruk Christ. Owo iba emi ekedi Ruth, añwan Moab, emi okonyimede ndikpono Abasi ke ido nte eka-ebe esie ekekpepde enye; ye Rahab, emi ọkọfọnde ido ye mbon uyep iba ke ini ekedide ke Jericho.

Nti Mbuk

Mme ekpeme-erọñ ema edu ke iñwañ ye mme erọñ mmọ ekpere Bethlehem. Angel Abasi ama ọbiọñọre onyuñ etiñ abaña emana Christ ọnọ mme ekpeme-erọñ emi. Enye eketiñ ọnọ mmọ ete, “Andinyaña, emi edide Christ Ọbọñ, amana ọnọ mbufo mfin, ke obio David” (Luke 2:11).

Emana Christ ọkọyọhọ ye mme ikpọ idiọñọ ye ediyarare inemesit Heaven. Etop oro angel Abasi okotobode mme ekpeme-erọñ ekedi kiet ke otu mme idiọñọ oro. Okposuk edi nte mmọ ekedide mbon usuhọre itie ke uwem, ndusuk, ekeme ndidi mmọ ema enyene ifiọk ebaña mme ñkpọ Abasi, oro ekesin etiñ ebaña emana Christ enọ mmọ. Ke ndo-ndo oro mmọ ekade ndise, mmọ ema ekut ekpri eyen Jesus, kpa nte angel Abasi eketiñde ọnọ mmọ. Nte mmọ efiakde etiene ufene mmọ, mmọ ema etoro Abasi ke mme ikpọ ñkpọ oro mmọ ekekopde enyuñ ekutde, enyuñ esuan mme etop emi eketobode mmọ ke ñkan-ñkuk ke abaña Nsek-eyen oro.

Ke ñkpọ nte usen aba ama ekebe, ke Mary ama akaman idem esie asana etiene nte ibet Moses eketemede, Ete ye Eka Jesus ema emen Enye eka ke Itie-ukpono Abasi man ekeyak Enye enọ Abasi. (Se Ke Leviticus 12:2-4). Ke Itie-ukpono Abasi emi owo ama odu emi ekekerede Simeon, enen onyuñ eteñe Abasi, emi eketiede ebet ndọñesit Israel. Edisana Spirit ama onyuñ ayarare ọnọ enye ete enye idikpaha tutu enye okut Ọbọñ Christ. Ndien Spirit Jehovah ama emen enye aka ke itie-ukpono Abasi ke ini Joseph ye Mary ema ekemen Jesus eka do. Ke ndikut Jesus, Simeon ama emen Eyen oro akama ke ubọk onyuñ etiñ abaña Enye, ete. “koro enyin mi emekut erinyaña Fo” (Luke 2:30). Emi ekedi utibe-ñkpọ, ndien idem ama akpa Joseph ye Mary ke mme ñkpọ oro Simeon eketiñde abaña Jesus. Ikebighike tọñọ nte enye okokure ndien Anna, anditiñ ntiñ-nnim ikọ añwan ama ebe oduk, ndien ke ukem ido emi ọnọ Abasi ekọm; “Onyuñ etiñ abaña Eyen oro ọnọ kpukpru owo emi etiede ebet erifak Jerusalem.”

Mme Ọfiọk-Ñkpọ Owo Emi Etode Ke Anyan Ebiet

Edikem ke ini ema ekeman Jesus, mme ọfiọk-ñkpọ owo eto ke edem usiaha-utin, edibup mme andikara ke Jerusalem, ete, “Enye emi akamanade nte Edidem mme Jew odu mmọñ?” Nduñọre mmọ ama anam kpukpru mbio Jerusalem edu ke akamba ndik, onyuñ afina Edidem Herod eti-eti. Herod ikananake ifiọk ibaña se ididade itie ke abaña edidi Messiah, ntem ke enye akakara ikọt esie ke ndik ye ọkpọsọñ ufen. Herod, kpa nte mbon eken, ekeyom Christ edi ndiwuk ukara esie ke ererimbot, emi edibiatde mme adaha ukara emi ema ekebem iso edu. Herod ama enyene akamba ndik onyuñ ofube ufup abaña owo ekededi emi etiede nte eyemen enye efep ke itie ukara esie, ke ntre enye ama ọsọp idem okot mme akwa oku ye mme ewet-ñwed man mmọ etiñ enọ enye ebiet emi Christ akpamanade. Ke ema eketiñ enọ enye ete ke Bethlehem ekedi ebiet emi ntiñ-nnim ikọ emi eketiñde ebaña, enye ama ọdọñ mme ọfiọk-ñkpọ owo ete ekeyom Nsek-eyen oro, Christ. Mme uduak Herod ama ediyarare. Ke akpa ukeme esie ndikut Christ ama okokpu enye ọnọ mbon ekọñ esie odudu ndiwot kpukpru nsek nditọ ọtọñọde ke isua iba suhọre ye idorienyin nte ke iyebiat uduak Christ ndidaha nda mbọ enye Herod itie ukara esie.

Okposuk edi oro udọñ Herod ke abaña Christ ọkọyọhọde ye ufup ye anana ntak usua, osuk owut ete ke Herod ama onim ke akpanikọ ete ke Christ edidi ata ọwọrọ-etop ye owo uko. Se nte unana mbuọtidem mme oku ye mme ewet-ñwed okponde! Mmọ ema efiọk mme ntiñ-nnim ikọ oro akabañade Christ, enyuñ ekeme nditiñ nnọ Herod ebiet emi Enye edimanade, ekut mme owo emi eketode ata anyan ebiet edi ndise Enye, edi mmọ ikenyeneke udọñ ikem ke abaña ñkpọ oro nte mmọ ekpekade ekekut ke idem mmọ. Ukem-ukem unana edinim ke akpanikọ oro osuk ododu ke esit mme owo mfin. Ediwak mme owo enyene ifiọk Eti-mbuk edi inamke ñkpọ ndomokiet ndibọ nnyene; edi ke ndusuk idaha, owo emi ama ọkọsọñ esit ke edinam idiọk, emi onyuñ oyomde usuñ ọkpọñ obio Ubọñ Abasi, okut ubọñ Abasi, onyuñ ọwọñọre etiene Christ ke ofuri esit onyuñ ada obio ubọñ Abasi enyene.

Mme Ntiense Abasi

Nnyin ikpep ito ke mme nsio-nsio utibe edinam oro Abasi anamde ndida nnam kpukpru owo efiọk ete ke Andinyaña ama amana. Oruk owo ita ekesuan mbuk emi.

Edi mme ekpeme-erọñ ekesuan eti mbuk oro mme angel ekedade esọk mmọ ebaña emana Christ ke otu mme ọdiọñọ ye mme ufan mmọ, emi ọwọrọde ete ke mme anam utom ke usuhọre itie ema etiene ekop eti mbuk oro. Nditọ ete oro ekedoride enyin ke ufak Israel ema ebọ etop emi abañade Christ eto owo iba ke otu mmọ: Simeon, edinen owo emi okponode Abasi, ye Anna, anditiñ ntiñ-nnim ikọ añwan. Ke akpatre, ama odu mme ọfiọk ñkpọ owo emi eketode anyan ebiet edi ediyom Christ. Edi mme ọfiọk-ñkpọ owo emi eketiñ ebaña Christ enọ mme ikpọ ye mkpọsọñ owo ke obio. Herod, mme ewet-ñwed, ye mme ikpọ oku, ye kpukpru mme nsaña mmọ ema ekop ebaña akamba ñkpọ-ntibe emi eto mme owo emi eketode anyan ebiet edi ndise Enye. Nso oruk utibe-ñkpọ ke Abasi ndinam akpanikọ ke esit owo man mme owo ekpefiọk ete ke Andinyaña do emi ekemede ndinyaña owo emi ama ọkọduọ nsio ke idiọk!

Paul, owo mbet, ke ediwak isua ama ekebe, ke ini enye etiñde ikọ ntiense ke iso mme andikara Rome ama etiñ ntem: “Kpa edidem, emi ntiñde ikọ nnọ enye uko-uko, ọfiọk abaña ñkpọ emi; koro mmobure mfiọk nte ndomo ñkpọ emi kiet idibeke enye: koro ñkpọ emi ikotibeke ke ndibe” (Utom Mme Apostle 26:26).

Abasi ama anam eñwọñọ Esie osu ọnọ ererimbot. Isaiah ama etetiñ onim ke ediwak isua ikie emi ekebede ye ediwak isua ikie efen mbemiso emana Christ, abaña Enye emi edidide. Etop esie ekedi: “Daha ke enyọñ! yama! koro uñwana fo emedi, ubọñ Jehovah omonyuñ asiaha ọnọ fi. Koro, sese, ekim eyefuk ererimbot, ọkpọsọñ ekim eyenyuñ ofuk mme idut: edi Jehovah eyesiaha ọnọ fi, eyenyuñ ekut ubọñ esie eke odorode fi” (Isaiah 60:1, 2).

Andikot ukpep-ñkpọ emi akpakam otim ọfiọk ete ke imọ imoyom Andinyaña ofuri ererimbot edi Andikara ke esit imọ. “Christ, ke ekewade Enye ini kiet ete obiom idiọk-ñkpọ ediwak owo, eyetọñọ ntak ọbiọñọre; edi Enye ididighe ndinyene mbubehe ye idiọk-ñkpọ, edi edidi ndinyaña mmọ emi etiede ebet Enye” (Mme Hebrew 9:27). Itie ikeduhe inọ Enye ke ufọk isen ke ini Enye akamanade. Eyak nnyin inọ Enye ifet ke esit nnyin, inyuñ inọ Abasi Ubọñ ke utibe erinyaña Esie.

Questions

MME MBUME

1. Tiñ baña akpa eñwọñọ Andifak.
2. Siak ediwak ntiñ-nnim ikọ oro ekewọrọde esu oto ke emana Christ.
3. Siak mme usuñ ita oro ekedade ebọ etop emana Christ.
4. Nso idi ntak emi mme ọfiọk-ñkpọ owo eketode ke Edem-Usiaha-Utin edi ndise Christ?
5. Nnyin ikeme didie ndifiọk nte ke kpukpru owo ema enyene ifiọk ye idorenyin ebaña Messiah?
6. Nso ikedi ntak oro Herod okowotde ñkpri nditọ ọtọñọde ke isua iba suhọre?
7. Nso ufọn ke emana Christ anam ọnọ nnyin mfin emi?