Lesson 301 - Junior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Owo ekededi eke edisemede okot enyiñ Jehovah eyebọhọ” (Ñwed Mbon Rome 10:13).Notes
Damascus
Ke ukpep-ñkpọ emi nnyin imokot ibaña udim irenowo emi ekekade isañ ke idut Syria. Mmọ ekeka Damascus, emi ekediọñọde nte kiet ke otu ñkani ye ñwọrọ-nda obio ke Syria. Ema etiñ ke Genesis, akpa ñwed ke Edisana Ñwed Abasi (Genesis 14:15). Enye okodu ke ñkpọ nte itiat 120 ke ñkañ edere-edere Jerusalem. Ema etetiñ ete ke Damascus ekedi ediye Obio emi nsem-nsem inyañ Abana ewetde ebe ke esit. Ndusuk mbet Christ ema eduñ ke obio oro. Ke ediye obio Damascus emi ke udim iren-owo oro ekesaña eka.
Saul
Anie okodu ke otu iren owo emi? Owo kiet emi ekekerede Saul. Ima ikop ibaña enye ke ini ikekpepde ibaña nte eketọñọde Stephen, owo mbet Jesus kiet ke itiat (Ukpep-ñkpọ 289). Saul ama ada ekpere, ekpeme mme ntiense nsu nte ewotde Stephen (Utom Mme Apostle 6:3; 7:58). Edi akpanikọ ete ke Saul ama okut uyama iso Stephen oñyuñ okop akam emi Stephen ọkọbọñde abaña mme andiwot enye (Utom Mme Apostle 6:15; 7:60).
Saul ekedi akparawa emi ọkọfiọkde ñwed, emi okonyuñ ekpepde ibet ke ubọk Gamaliel, kiet ke otu ikpọ andikpep mme Jew. Ke usuñ esie, Saul ekedi okpono Abasi ye enyene “ufup mbaña Abasi” (Utom Mme Apostle 22:3). Enye ekedi owo Pharisee, onyuñ odu ntọtuñọ uwem nte ido mme Jew ekedide (Utom Mme Apostle 26:5). Mme Pharisee ema etim ekpeme ndinim mme ido, edi esio ubierikpe, mbọm, mbuọtidem ye ima Abasi efep (Matthew 23:23; Luke 11:42). Mmọ ekedi mbon ñkohore-idem, enyuñ ebat idem mmọ nte ndinen owo. Jesus ama etiñ abaña mme Pharisee ete, “Enam kpukpru mme utom mmọ man owo ekut” (Matthew 23:5). Ke nsio-nsio ufañ ñwed itiaba ke ñwed Matthew ibuot 23, Jesus ama etiñ abaña mme Pharisee ete ke mmọ edi mbon “mbubik.”
Ke uwem Saul, nnyin ikpep ite ke mme owo ekeme ndisin ifik ke se mmọ enimde ke akpanikọ ye se mmọ enamde, edi kpa ye oro mmọ esọñ ibuot ye Jesus. Man inem Abasi esit, nnyin inyene ndinim Ñwed Abasi ke akpanikọ, inyuñ inam mme ibet esie.
Andikọbọ
Saul ekedi kiet ke otu mme Jew emi mikenimke ite ke Jesus edi Eyen Abasi. Apostle John ama etiñ abaña Jesus, ete, “Enye ekedi ke ebiet Esiemọ, edi mmọ emi edide iman Esiemọ idarake Enye. Edi kpukpru owo eke edarade Enye, Enye ọnọ mmọ unen ndikabare ndi nditọ Abasi, kpa mmọ emi ebuọtde idem ke enyiñ Esie” (John 1:11, 12).
Saul ekekere ete ke inenke Jesus ndinim idemesie nte Eyen Abasi ye nte Messiah. Ikedighe Saul ndiyik Jesus ikpọñ-ikpọñ, edi ama onyuñ asua Enye. Saul ama ọdọhọ ete, “ke akpanikọ ami ñkekere ke idem mi nte ñkpanam ediwak ñkpọ ñwana ye enyiñ Jesus eyen Nazareth” (Utom Mme Apostle 26:9). Emi ekedi akparawa Saul, emi akasañade aka Damascus.
Mme Ñwed Emi Enọde Unen
Nso idi ntak emi Saul akakade obio Damascus? Enye akaka ndikọbọ mme anditiene Jesus. Saul ama asua Christ ye mme anditiene Enye. Saul ama anam esin ediwak mbet Jesus ke ufọk ñkpọkọbi, onyuñ anam ewot ediwak (Utom Mme Apostle 26:10). Saul, “osobo ufọk Abasi”, ke ndinam etuhọde mbet eyuñ enam mmọ isinenyin (Utom Mme Apostle 8:3). Saul ekekere ete ke imọ inam eti ñkpọ inọ Abasi. Enye ikọfiọkke ite Jesus ekedi Eyen Abasi, ñko ke edi Abasi ọkọdọñ Jesus edi ke ererimbot etiene nnyin.
Saul osuk aka iso ọkọbọ mbet ke ndisin mmọ ndik nnyuñ nwot, edi okposuk edi nte enye ama okokut nte etọñọde Stephen ye nte Stephen ekenyenede ediye nkukut Jesus okonyuñ ọdọhọde ete, “Ọbọñ, kuda idiọk-ñkpọ emi udori mmọ” (Utom Mme Apostle 7:60). Saul ama ebine akwa oku ndibọ ñwed edinyime man enye aka ke Damascus ọkọkọbọ mbet Jesus (Utom Mme Apostle 22:5). Enye ama akama mme ñwed emi ọnọde enye unen ndimum mbet Jesus ekededi, eren mme ñwan. Saul akaduak nditañ mmọ ke ebuka nte mme abiat-ibet ñka ke Jerusalem.
Uñwana Ye Uyo
Nte Saul ye mme nsaña esie esañade ekpere Damascus, nkpọ ama otibe. Ke ndo-ndo oro, akwa unwana ama asiaha oto Heaven, “ayama akan uñwana utiñ”. Saul ama ọduọ ke isọñ onyuñ okop nte ekotde enye ke enyiñ. Uyo ọdọhọ ete, “Saul, Saul, nsinam afo ọkọbọde Mi?” Ke ini Saul obupde abaña enye emi eketinde ikọ, Ọbọñ ete, “Ndi Jesus emi afo ọkọbọde; Edi ọkpọsọñ ñkpọ ndida ukot ntigha ñkukim”.
Do ke iso Ọbọñ, Saul ama ọfiọk ete ke se imọ ikenamde ye ikọt Ọbọñ ke ikenam ye Ọbọñ. Ke ini Saul ọkọkọbọde mbet, enye ọkọkọbọ Jesus. Saul ama ọfiọk emi ke etiñde ete, “Koro nkanamde emi ke unana ifiọk” ke enye ekedi asua Ọbọñ (1 Timothy 1:13).
Ndibiọñọ Jesus
Mfin emi, usuñ nte mme owo enamde ñkpọ ye nditọ Abasi eneñere otim owut usuñ nte mmọ enamde ye Abasi. Ke ini owo kiet ekededi anamde eti ido ye ikọt Ọbọñ mme onyuñ etiñde nti ikọ adian mmọ, edi akpanikọ nte ke anam ye Ọbọñ. Edi edieke owo ekededi etiñde idiọk ikọ adian ikọt Ọbọñ mme onyuñ anamde mmọ idiọk, edi ukem nte ke enam ye Ọbọñ ke Idemesie. Jesus ama ekpep abaña ini emi edibaharede nti owo ye mme idiọk owo. Nti owo eyebọ utip ke ñkpọ oro mmọ ekenamde, edide ndinọ unwam, mme ndiwut mbọm, mme ndise mbon udọñọ nnyuñ nyene esit mbọm nnọ mmọ eken. Mmọ eyekop mme ikọ emi: “ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo, Adaña nte mbufo ekenamde ñkpọ emi enọ kiet ke otu nditọ-ete Mi, kpa ata ñkpri emi, mbufo ekenam enọ Mi” (Matthew 25:40). Eyenọ mme idiok owo ufen ke ntak mme idiọk ido mmọ, ke ndidi mme ama idem, ikereke mme ubuene, inyeneke mbọm, inyuñ ifọnke ido. Mmọ edidu ke mkpaidem ndifiọk nte ke ikenam ye Jesus ke utọ usuñ oro. Mmọ eyekop mme ikọ emi, “ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo, Adaña nte mbufo mikanamke ñkpọ emi inọ kiet ke otu ata ñkpri emi, mbufo inamke inọ Mi (Matthew 25:45).
Item
Ke akpanikọ esit ama obiom Saul ediwak ini. Edi ke ini enye emi, enye ama onyime ete ke imanam idiọk. Ke ini ekeyararede Jesus enọ enye, Saul ama osuhọre idem esie. Enye okodu ke mkpa-idem, ye nyek idem onyuñ ọsuhọre idemesie ọnọ Ọbọñ onyuñ ebeñe idem ndinam se ededi eke Jesus editemede enye. Saul ọdọhọ ete, “Ọbọñ, oyom ete ami nam nso?” Ọbọñ ama ọnọ enye saña-saña utom ndinam nte emi Enye ọnọde mmọ eke eyomde Enye iñwañ-iñwañ ibọrọ mfin emi. Ekedọhọ Saul aka ke Damascus ekebet mme item efen.
Mme irenowo emi ekedude ye Saul ikekemeke ndisioro uyo ke ini mmọ ekekopde Uyo oro edi ikwe owo. Ndusuk mme irenowo oro ema ekop Uyo edi ikekopke mme ikọ (oro) eketiñde. Mme ikọ oro ekedi mme etop emi Jesus ọkonọde Saul.
Ke ini Saul adahade ke enyọñ ndinam uyo Jesus, enye ikekemeke ndikut usuñ “ọnọ uyama uñwana oro” (Utom Mme Apostle 22:11). Saul okoduk obio Damascus ke ido efen, idighe nte enye ekekerede. Utu ke ndisaña uko-uko nkomum mme mbet, akana nte ekabade ememum Saul ubọk eda esaña. Enye ikekwe usuñ ke usen ita. Enye ikediaha udia inyuñ iñwọñke ñkpọ. Enye ama ọbọñ akam, ọkpuhọre ke ido ye nte enye ekesibọñde nte owo Pharisee.
Ananias
Ke Damascus owo mbet kiet ama odu emi ekerede Ananias. Ọbọñ ama etiñ ikọ ọnọ enye abaña Saul. Ananias ama okop nte Saul ọkọkọbọde mbet Ọbọñ. Enye ama etiñ ọnọ Ọbọñ ete ke Saul ekedi Damascus ke ntak emi. Ọbọñ ama asua ọnọ esit ndik Ananias, edi ọdọhọ enye añwam Saul. Ananais ama okop uyo. Enye ama aka efak emi ekotde Nnen-nnen, ke ufọk Judas. Do ke Ananias okokut Saul nte Ọbọñ ọkọdọhọde.
Eyen Ete Saul
Ọbọñ ama owut Ananias ete ke Saul ekedi, “Anam-utom eke mmekde”, ke Saul eyekwọrọ eti mbuk, ndien enye eyenyuñ edi ntiense abaña Christ ọnọ ediwak owo. Nte eketemede, Ananias ama odori Saul ubọk ete okop nsọñidem, nte asañade ye uwut-ñkpọ Jesus ke ini Enye okodude ke ererimbot (Mark 6:5; 7:32; Luke 4:40), ye nte Jesus ọkọdọhọde ete ke mmọ emi enimde Enye ke akpanikọ enyene ndinam. “Mme idiọñọ emi eyetiene mmọ emi enimde ke akpanikọ; ... mmọ eyedori mbon udọñọ ubọk, ndien mmọ oro eyekop nsọñidem (Mark 16:17, 18). (Kot ọyọhọ ukpep-ñkpọ 252). Saul ama okut usuñ. “Ndien ini kiet ñkpọ adianare ke enyin esie ọduọ nte mkpañ”.
Ananias ama ọdọhọ ete, “Eyen-ete mi Saul,” koro Abasi ama ọkpuhọre esit Saul. Saul ikañwanake aba ye Jesus. Saul ama eseme okot enyiñ Ọbọñ; enye ama okop uyo Jesus; enye ama ọbọñ akam; mme edinam esie ema ewut ete ke enye ama ọbọ erinyaña. Emi ekedi uwut-ñkpọ akwa mbọm Ọbọñ, ema efen ke mme idiọk-ñkpọ Saul. Enye ikaha iso itiñ ikọ ndighe ye mbet, enye ama akabare edi kiet ke otu mmọ. Enye emi ọkọkọbọde mmọ ama akabare edi se mmọ emade. Ekekot enye eyen-ete, nte emi ekotde mme anditiene Jesus mfin emi nditọ ete iban ye iren.
Ntiense
Saul ama odu ye mbet ke ekpri ini. Ke mme Synagogue enye ọkọkwọrọ ete ke Jesus edi Eyen Abasi. Mmọ emi ekekopde ema edu ke mkpa idem ebaña utọ ukpuhọre emi ke Saul. Ke ini enyañade owo mfin,. mmọ ñko enyene ukpuhọre. Mmọ ema Jesus ye ikọt esie. Mmọ eyema ndidu ye ikọt Ọbọñ. Mmọ eyema ndika ufok Abasi. Owo emi enyañade ama nditiñ mbaña Jesus nnọ mmọ efen, ukem nte Saul ọkọtọnọde ndinam, “ntiñ ikọ nte ntiense nnọ nkpri ye ikpọ owo” (Utom Mme Apostle 26:22). Nte emenyaña fi? Nte afo ọmọfiọk ete ke imekeme ndibọñ akam mbeñe Jesus ete anyaña fi? Ikọ Abasi etiñ ọnọ nnyin ete, “koro owo ekededi eke edisemede okot enyiñ Jehovah eyebọhọ” (Ñwed Mbon Rome 10:13).
Isua ita ama ebe mbemiso Saul ọnyoñ aka ke Jerusalem (Ñwed Mbon Galatia 1:18). Ndusuk mme Jew ikamaha Saul ye ukwọrikọ esie. Mmọ ema ebiere ndiwot enye, edi mbet ema eñwam enye ndibọhọ mmọ. Okoneyo usen kiet, mbet ema esin Saul ke akpasa enyuñ esuhọre enye ke añwa ibibene obio. Do ke enye ọkọnyọñ ke Jerusalem. Ndusuk mbet ema ekop ndik ebaña enye koro mmọ eketide nte enye okoyomde ndiwot mmọ, edi Barnabas ama anam ufan ye enye oñyuñ etiñ ọnọ mbet abaña erikabare esit esie. Idahaemi enye okop inem ndidu ye mmọ. Saul ikenyeneke ebuana aba ye mme ñkani ufan esie emi ekedide ikpọ oku ye mme Pharisee, enye akama ndidu ye ikọt Abasi. Ebiet ekededi emi enye akade, enye ama ọkwọrọ abaña Jesus. Abasi ama odu ye enye, ndien Saul ama akabare edi akwa ọkwọrọ-ikọ ye andisuan etop Christ.
Questions
MME MBUME- Ewe obio ke Saul akaka?
- Nso idi ntak emi Saul akakade do?
- Nso idi ntak emi Saul ekekerede ete ke imọ inam ñkpọ inọ Abasi?
- Anie akayarare idem ọnọ Saul ke ini enye akakade isañ?
- Uñwana emi okotode Heaven akayama didie?
- Saul akanam didie afiak okut usuñ?
- Nnyin inam didie ifiọk ite ke Saul ama ọbọ erinyaña?
- Ke ini Saul ama akakabare esit, nso ke enye akanam ọnọ Jesus?
- Ekekpuhọre enyiñ Saul ekot didie?
- Mbet ekenam didie eñwam Saul ndifehe mbọhọ mme Jew emi ekeyomde ndiwot enye?