Lesson 292 - Senior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Edieke afo adade inua fo onyime ete Jesus edi Ọbọñ, onyuñ onimde ke akpanikọ ke esit fo ete, Abasi akanam Enye eset ke mkpa, eyebọhọ” (Ñwed Mbon Rome 10:9).Cross References
I Utom Abasi Emi Philip Akanamde Ọnọ Eunuch Owo Ethiopia
1. Angel ọkọdọñ Philip aka ke akpa-utatan ke ebiet emi enye okosobode ye owo Ethiopia, Utom Mme Apostle 8:26-28
2. Spirit ọkọdọhọ Philip ete, etiene owo oro ke ukpat-ñkpọ, Utom mme Apostle 8:29
3. Eunuch oro okokot ntiñ-nnim ikọ emi abañade Christ, Utom Mme Apostle 8:30-33; Isaiah 53:7, 8
4. Philip ọtọñọ ke ikọ ntiñ-nnim ikọ ọkwọrọ Christ ọnọ Eunuch oro, Utom Mme Apostle 8:34, 35
II Edikabare Esit Eunuch Ye Edina Uduọk-mmọñ
1. Eunuch ebeñe ete enim imọ Uduọk-mmọñ emi owutde ete ke ema ekpep enye ibet Jesus oro, Utom Mme Apostle 8:36
2. Ekenam enye ọfiọk ete, “Edieke afo onimde ke akpanikọ, afo emekeme”, Utom Mme Apostle 8:37; 3:19; Mark 11:24; 16:15-18; John 1:12; 3:14-16; 6:35; 12:46; Ñwed Mbon Rome 1:16
3. Ke ema ekenim enye uduọk-mmọñ ema, Eunuch ọnyọñ esie ke idaresit, Utom Mme Apostle 8:38-40; Ñwed Mbon Rome 8:16; 1 Peter 1:8; Psalm 51:12.
Notes
SE EKPEPDE EBAÑAAdaha Ọkpọñ Mbono Edidemere
Philip, ọkwọrọ-Ikọ Abasi, kiet ke otu mme ada-idaha itiaba emi ekemekde man enọ mme Apostle uñwam, okodu ke utibe mbono edidemere emi akadade itie ke Samaria. Ediwak owo ema enim ikọ Abasi emi Philip ọkọkwọrọde ke akpanikọ enyuñ edat esit ke obufa idara ye emem emi mmọ ekekutde. Mme Apostle eken ema edọñ Peter ye John eka ke Samaria ndien Abasi ada mmọ anam mme utibe utom ke idem mbon Samaria emi akanamde mmọ enyene ntọtuñọ ifiọk Abasi. Ke Peter ye John ema ekefiak enyọñ ke Jerusalem, angel Abasi eketiñ ini oro ọnọ Philip onyuñ ọdọhọ enye ete adaha aka usuk-usuk.
Emi ikedihe ekpri isañ ke Abasi ọkọdọhọ Philip aka; ke ikerede, nte ke isañ ke ini oro ekewak ndidi ke ukot. Akana nte Philip akana nte ọtọñọ ntak asaña ke Jerusalem ebe, obio emi enye ọkọkpọñde ke esisit ini oto ke ntak ukọbọ. Inamke nnyin ifiọk me enye ama enyene nneme ye mme Apostle do. Se nnyin ifiọkde edi, enye ama aka iso ke isañ esie ke edem usuk-usuk tutu Abasi owut enye ukpat-ñkpọ emi Eunuch Ethiopia ekesinede.
Ndiyom Abasi
Akwa owo Ethiopia emi akaka Jerusalem ndikpono Abasi. Enye ekedi owo emi ekenyenede ndik Abasi ke esit esie emi akanamde enye otim oyom Abasi. Enye ikenyeneke uyuhọ ke esit esie ke ido ukpono emi okodude ke Itie-ukpono Abasi, nte esit esie okofiopde oyom. Mbit-mbit ye anana odudu ufọk-Abasi edi se ediwak owo eke ebede eduk ke esit esiwọrọde ye mfuhọ ye udọñọ ke esit mmọ koro Spirit ye odudu Abasi miduhe do. Ama enyene ini ke mbuk eset Israel, emi ubọñ Abasi ọkọyọhọde Itie-ukpono Abasi ke Jerusalem tutu mme oku ikemeke ndida nnam utom esie. Ke esisit ini ama ekebe mbemiso eridi Eunuch Ethiopia emi, mme oku emi ekenamde ñkpọ ke Itie-ukpono Abasi ekeda ye otu owo emi ekefioride ete “wot Enye ke Krọs”. Mmọ ema esin Eyen Abasi! Abasi ikoduhe aba ye mmọ! Ufọk-Abasi emi Christ miduhe akpa ke Spirit. Edi ukem-ukem ye esit owo: adaña nte Christ akarade ke esit, enye ọyọhọ uwem ke Spirit onyuñ enyene idorienyin; edi ke ini ñkpọ eñwen eyọhọde ke esit, enyuñ ebinde Christ esio, esit oro akpa ke spirit.
Ke owo okopde biọñ ke ndiyom Abasi, Ọbọñ eyeyom usuñ nte osimde ukpọñ oro. Mme Ñwed emi mme owo ewetde ndiwut nte mmọ ekenyenede mfọn-iso ndikut ñwed ufọk-Abasi Apostolic Faith emi mme owo eñwen mikadaha nte ñkpọ ke nsio-nsio ebiet ke ererimbot edu. Mmọ ikọfiọkke nte mme ñwed oro ekesañade ekesim mme itie mmọ ekekutde, edi mmọ ema ekot mme ñwed oro, ndien okoto ke akpanikọ emi mmọ ekutde ke mme esit ñwed oro mmọ ema ekut Abasi. Abasi ama okot Philip osio ke mbono Abasi emi ọkọyọhọde ye edidiọñ Abasi man oto do owo kiet emi enyene erinyaña. Abasi eyedọñ Akpanikọ akanade ererimbot ke Enye amade man osim esit owo kiet emi enyenede udọñ ndidu eti uwem.
Ndiyom Akpanikọ
Enyiñ emi “eunuch” ekedi se ekesinọde mme owo emi edude ke akamba itie ke esop, okposuk edi ke ifet emi owo ikotke enyiñ emi idian ke se enyiñ emi ọwọrọde. Owo emi ekedi enye emi akakamade ofuri inyene Candace, Ọbọñ-añwan Ethiopia. Enye ekedi owo emi ebuọtde idem ke enye. Edi enye okoyom ñkpọ emi ekemede ndinọ ukpọñ esie uyuhọ. Edi akpanikọ nte ke ama enyene ediwak inyene ererimbot emi; ndien edieke mmọ ekpekenọde enye uyuhọ ke uwem, enye ikpekenyeneke ntak ndika ke Jerusalem man okokpono Abasi. Nsat-itọñ ke ukpọñ esida mme owo aka mi ye ko ke mmọ ndiyom se idiyuhọde udọñ-esit mmọ. Ediwak edi ọkọi ke abaña se ikemede ndisuk nsat-itọñ oro; ntre mmọ eyeyom ndida inem ñkpọ uwem emi nyuhọ esit mmọ; mi ke mmọ edikut ete se ererimbot ọnọde edi ikpikpu mbufut emi enyenede ndisuana nnyuñ nsop. Abasi ikpọñ ekeme ndiyuhọ nnyuñ nyọhọ esit owo emi okopde biọñ.
Emi idighe akpa ini emi nnyin ikotde ibaña eunuch, owo Ethiopia emi ekedide edinen, emi okonyuñ oyomde ndinam uduak Abasi. Ke ini ukara Zedekiah, emi ndiọi owo ekesinde Jeremiah ke obube ke esit isọñ man enye ọsuhọre oduk ke okpuk, Ebed-melech eunuch Ethiopia emi okodude ke ufọk edidem, ke okopde, ama ada ifet oro oto ke idaha esie ke ufọk edidem anam esio Jeremiah ke obube oro efep. Ebed-melech ama otop ntaha ọfọñ ọnọ Jeremiah ke obube oro ete enye emen esin ke idak mkpafaha esie man ke edikotde enye isio ke obube oro, mme uruk ekunọ enye unan. Asari ikoduhe ke esit owo oro, koro ikpọhidem owo Ethiopia ekedide obubit ke ini Jeremiah ekedide owo Jew. Eunuch oro ama ama Jeremiah onyuñ okpono enye koro enye ekedide Anditiñ ntiñ-nnim ikọ Abasi. Edi obubit owo akañwam owo Jew emi osio ke obube. Ke ukpep-ñkpọ mfin, imokut Philip owo Jew otode Greece nte asañade anyan isañ man editiñ ọnọ owo Ethiopia mbuk emi abañade Jesus.
Ndikwọrọ Jesus
Nte Philip akasañade ekpere ukpat-ñkpọ enye okop nte eunuch okotde utibe itie kiet ke ñwed Isaiah ibuot aba ye duop-eta. Nso utọ akwa ifet ekedi emi nditiñ nnọ owo emi mbaña Jesus! Philip ikayakke ifet oro ebe enye. Ke ini eunuch okotde, “Eda Enye nte eyen-erọñ eka, ete ekewot, ndien kpa nte uman erọñ odopde inua ke iso mme andifat enye, kpa ntre Enye inyuñ itatke inua Esiemọ,” enye okoyom ndifiọk mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ etiñ emi abaña anie. Philip ada kpa Ikọ Abasi oro ọkwọrọ Jesus ọnọ enye. Philip owut eunuch oro ete ke Jesus Christ edi uyọhọ ntiñ-nnim ikọ ke Akani Ediomi ke abaña Andinyaña emi ekeñwọñọde. Edi akpanikọ nte ke edinam ntem enye ama ayarade ofuri ukpep-ñkpọ emi abañade mbuọtidem ikọt Abasi, Emana Jesus, uwem, ukpep-ñkpọ, mme utibe-ñkpọ, ndutuhọ mkpa ye eriset ọkọrọ ye idiọñọ edina uduọk-mmọñ, ndusuk ekedi ukot ikọ mmọ ke usen oro. Ekedi ata akpan ifet ọnọ Philip, ntre enye ama etiñ ñkpọ otuk kpukpru se enye ekekemede nditiñ ntuk ke ofuri ukeme esie ke usen oro, sia ndusuk enye idikwe eunuch oro aba.
Eunuch oro ama onim mbuk emi Philip eketiñde ke akpanikọ, ndien ke mmọ esimde mmọñ, enye oyom enim imọ uduọk-mmọñ. Philip ete, “Edieke afo onimde ke akpanikọ ke ofuri esit fo, afo emekeme.” Emi otim owut añwa-añwa ye ke ofuri akpanikọ nte ke enyene erinyaña ukpọñ eto ke esit. “Koro owo ada esit onim ke akpanikọ enyene edinen ido; onyuñ ada inua onyime enyene erinyaña” (Ñwed Mbon Rome 10:10). Abasi anam utom ke esit, ndien ke ini esit mikpuhọkere, uwem ikpọhidem ikemeke ndikpuhọre ofuri-ofuri. Owo ekeme ndimek ndikpuhọre ubak ido edinam ñkpọ esie, edi enye idighe “obufa owo” tutu Abasi efen ke mme idiọk-ñkpọ esie onyuñ ọnọ enye odudu ndikan idiọk-ñkpọ oto ke Iyip Jesus.. Eunuch oro ama enyene mbuọtidem oro okotopde ọwọrọ ke esit esie ndien enye oyom enim enye uduọk-mmọñ. Jesus ọkọdọhọ ete, “Owo eke onimde ke akpanikọ onyuñ anade uduọk-mmọñ, eyenyaña enye” (Mark 16:16).
Uduọk-mmọñ Eke Mmọñ
Uduọk-mmọñ eke mmọñ edi enyọñ-enyọñ edinam emi adade ọnọ edinam emi ama akada itie ke esit. Ediwak owo eda ekikere ikpọñ enim ke akpanikọ enyuñ ena uduọk-mmọñ ye ekikere nte ke mmọñ eyeyet mme idiọk-ñkpọ mmọ efep. Ibighike-bighe mmọ eyekut ete ke esit mmọ ikenyeneke ukpuhọre, ke mmọ ke esuk ededu ke ido obukidem emi mmọ ekesinede mbemiso ena Uduọk-mmọñ. Mbon efen ekpep ete uduọk-mmọñ idighe ñkpọ, enyuñ esioño idem ekpọñ ofuri-ofuri. Mme owo enyuñ edu emi ekenade uduọk-mmọñ ke ini mmọ ekedide nsek nditọ enyuñ ekere ete ke oro ekem. Edi ikọ Abasi otim ekpep nnyin ete ke nnyin inyene ndibemiso nnim ke akpanikọ ndien enim nnyin uduọk-mmọñ. Edinim ke akpanikọ emi etiñde ebaña mi edi enye emi adade ibọrọ oto ke heaven edi, emi ọsọñọde ete ke emefen mme idiọk-ñkpọ owo oro, ñko ke uwem esie ọkpuhọre. Mme idiọñọ eyetiene oruk edinim ke akpanikọ oro, ndien Spirit Abasi eyetie ntiense ete ke utọ owo oro edi eyen Abasi.
Onyuñ enyene mmọ emi mimaha ndibuhọ ke mmọñ. Mmọ ema nte enamde edinam oro ke ndida mmọñ ntọi mmọ ke ibuot ke ini mmọ etọñọde edọñ ke mmọñ oro. Edi se nnyin ikotde ke Ñwed Abasi edi, “Mme nte mbufo ifiọkke ite kpukpru nnyin, emi ikanade baptism iduk ke Christ Jesus, ikana baptism iduk ke mkpa Esie? Mmọdo ke baptism nnyin ikọbuhọ ye Enye iduk ke mkpa; man, nte Ete akadade ubọñ Esie anam Christ eset ke mkpa, kpa ntre ke nnyin ñko ikpasaña ke obufa uwem. Koro edieke nnyin ima ikadiana ye Enye ke mkpa eke ebietde mkpa Esie, nnyin iyenyuñ idi kiet ye Enye ke eriset eke ebietde eriset Esie” (Ñwed Mbon Rome 6:3-5).
Mmọ mbiba, Philip ye eunuch oro ema esuhọre eduk ke mmọñ. Do ke Philip okonim eunuch oro uduọk-mmọñ. Imọfiọk ite eunuch oro ama akabare esit ke akpanikọ koro enye ọkọnyọñde ke idaresit. Enye ama onim ke akpanikọ onyuñ osuk ibuot ọnọ ibet Ọbọñ ndien ema emen mbiomo esie efep. Ñkpọ-uyo ke ibet Abasi ikpọñ ama ọnọ enye akwa idara. Se enye mikekemeke ndikut ke ikpikpu ido edikpono ke Itie-Ukpono Abasi ke Jerusalem, owo Ethiopia ama okut ke akpa-utatan ye mkpasip ọkwọrọ-ikọ Abasi kiet emi eketiñde mbuk erinyaña Abasi ọnọ enye.
Mme nta ọkwọ-ikwọ emi uyo mmọ efọnde ikoduhe ndikwọ itoro nnọ Abasi, edi idara ama odu ke esit owo iba emi ekenọde Abasi ukpono ekenyuñ enimde mme mbet Esie usen oro ke ufiop itie nte akpa-utatan. Idiọñọ ndiwut ndutim ke ido edikpono Abasi ikeduhe inọ idiọk owo emi ekenyenede mfuhọ ke esit ke usen oro, edi esit esie ama otim oyom akpanikọ, ndien Abasi ama odu do ndiyarade nnọ enye ndinyuñ ññwam enye ndinim ke akpanikọ nnyuñ mbọ erinyaña emi ekeñwọñọde. Abasi iduhe ke saña-saña ebiet. Enye ekeme ndinam ñkpọ ke ebiet ekededi. Baba ñkpọ kiet inyuñ ikemeke ndibiọñọ Abasi ke usuñ ndomo kiet. Enye ekeme ndinam utom ke idem owo emi biọñ edibọñ akam anamde esit esie emenerede ke enyọñ aka ebekpo mbọm.
Jesus ọkọdọhọ mbet Esie eka ke ofuri ererimbot ekekwọrọ Eti-mbuk enọ kpukpru owo, “enim mmọ uduọk-mmọñ esin ke enyiñ Ete ye Eyen ye Edisana Spirit” (Matthew 28:19; Mark 16:15). Ndinim mme ibet ye ewuhọ Abasi edi se inyenede ubọñ, eyenyuñ ọnọ nnyin ata idara ke ini nnyin inamde ntre. Eunuch ama ọnyọñ esie ke idara, kpa ntre ke edi ye owo Abasi emi onimde mbet Jesus onyuñ anade uduọk-mmọñ ke ndo-ndo oro enye amanade obufa.
Questions
MME MBUME- Philip ekedi anie? Nso ikedi utom emi ekenọde enye ini kiet ete anam?
- Abasi ọkọdọhọ Philip anam nso ke ini oro?
- Anie ke Philip okosobo ke akpa-utatan?
- Ewe itie ke Ñwed Abasi ke eunuch okokot? Ekewet itie oro ebaña anie?
- Nso mbume ke eunuch okobup Philip?
- Philip ọkọbọrọ didie mbume emi eunuch okobupde enye?
- Ke mmọ ema ekesim mmọñ, nso ke eunuch okoyom ndinam?
- Nam añwaña usuñ nte Ñwed Abasi ekpepde abaña uduọk-mmọñ eke mmọñ.
- Mme anie edot ndina uduọk-mmọñ? Nso idi ntak emi edina uduọk-mmọñ miyetke mme idiọk-ñkpọ ifep?
- Ido edina uduọk-mmọñ ke mmọñ ada ọnọ nso onyuñ ebiet nso?