Lesson 294 - Senior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Enyene usuñ eke enende ke iso owo: ndien utit esie edi usuñ mkpa” (Mme Ñke 14:12).Cross References
I Odomo Ndibiaña
1. Jeroboam ọdọñ ñwan esie asaña ke ido abiaña okobup Ahijah abaña udọñọ eyen esie, 1 Ndidem 14:1, 2
2. Ñwan Jeroboam ama ada enọ aka ke ọtọ Anditiñ ntiñ-nnim ikọ, 1 Ndidem 14:3, 4
3. Abasi ama etiñ ọnọ Ahijah ete ke ñwan Jeroboam ke edi onyuñ esin enye ibọrọ eke edinọde enye ke inua, 1 Ndidem 14:5, 6
II Ubierikpe Abasi Osim Jeroboam
1. Ọbọñ Abasi ama onyuñ awai ubọñ Israel osio ke ufọk David, onyuñ emenere Jeroboam onim ke itie ubọñ, 1 Ndidem 14:7, 8
2. Jeroboam ikesañake ke mme ibet Abasi, edi anam idiọk akan kpukpru mmọ emi ekebemde enye iso, 1 Ndidem 14:9
3. Abasi ama ọdọñ ọyọhọ ubierikpe ọnọ ufọk Jeroboam, 1 Ndidem 14:10, 11
4. Eyen udọñọ oro ama akpa, ndien Israel etua enye, enyuñ ebuk enye, 1 Ndidem 14:12-14, 17, 18
III Ntiñ-nnim Ikọ Ke Abaña Nsuana Nditọ Israel
1. Nditọ Israel ema etiene idiọk-ñkpọ Jeroboam; mmọdo Abasi ọkọdọhọde ete ke eyetañ mmọ ke isọñ mmọ efep, 1 Ndidem 14:15, 16
2. Jeroboam emi akanamde Israel enam idiọk-ñkpọ ọsuhọre ana ye mme ete esie ede idap, 1 Ndidem 14:19, 20.
Notes
SE EKPEPDE EBAÑA“Ndien ama ekem edieke afo edikopde kpukpru se Ami ntemede fi, edinyuñ asañade ke usuñ Mi, onyuñ anam se inende ke iso Mi, onyuñ onim mme ewuhọ Mi ye mbet Mi kpa nte David owo Mi akanamde; nyedu ye afo, ndien, nnyuñ mbọp ọkpọsọñ ufọk nnọ fi” (1 Ndidem 11:38). Abasi eketiñ ikọ emi ọnọ Jeroboam ke ini okoyomde ndiyak ubọñ esien Israel duop nnọ enye, edi Jeroboam ama esin ofuri-ofuri ndinam udeme utom esie. Idahaemi eyen esie Abijah, akpan emi akpadade ubọñ Israel ama ọdọñọ; ndien inyeneke se ekpenamde man enye okop nsọñ-idem. Kpukpru edinam ndinyaña uwem akparawa oro ọkọwọrọ ikpikpu.
Ke Nnan-enyin
Ke nnan-enyin, Jeroboam ama ebiere ndidọñ ebine Ahijah, anditiñ ntiñ-nnim ikọ emi ọkọnọde enye etop ete ke enye eyedi edidem. Jeroboam ama okop ndik ndika ke ọtọ anditiñ ntiñ-nnim ikọ ke idemesie, koro enye mikasañake ke item emi Abasi ọkọnọde enye ebe ke inua Anditiñ ntiñ-nnim ikọ, do Jeroboam ikoyomke ndikop ọkpọsọñ ikọ nsua-nnọ emi editiñde ye enye. Ñwan Jeroboam ekedi ñkukure akpan owo ndika nte enye ekekerede, sia akanade nte owo esit ufọk ikpọñ ọfiọk abaña ndedibe utom emi. Okposuk edi nte eyen esie ọkọdọñọde ekpere ndikpa okonyuñ oyomde uñwam esie akpan-akpan ke ufọk nte eka ndise ñkpọ mbaña eyen emi, edi isañ utom emi ama okpon ndien akana nte enye ọkpọñ mme utom esie onim aka ke ọtọ Anditiñ ntiñ-nnim ikọ. Edi enye inyeneke ndika nte ñwan Jeroboam, enye enyene ndisaña ke ido abiaña; koro edieke nditọ Israel efiọkde ete ñwan Jeroboam aka ke ọtọ anditiñ-ntiñ-nnim-ikọ Abasi ndibọ item, mmọ eyeda oro efiọk ete ke mme abasi Jeroboam eyekpu mmimọ ke usen nnan-enyin. Ñko, edieke ediọñọde enye, Jeroboam okop ndik ete ke ibọrọ emi Abasi edinọde ididighe eti, oto ke ntak idiọk-ñkpọ imọ.
O, unana ibuot nditọ owo! Nte Abasi emi ekemede ndikut ndibe-ñkpọ ini iso, ndinyuñ ntiñ me eyen eyedu uwem me eyekpa, ikemeke ndidiọñọ utọ owo eke obup mbume edide, okposuk edi nte enye ọkpuhọrede idemesie ke ido efen? Ifiọk Abasi aka anyan akan nte owo ekemede nditiñ, koro Enye ọfiọkde ekikere ye se idude owo ke esit. “Baba ñkpọ kiet eke odibede Enye ke enyin inyuñ iduhe; edi kpukpru ñkpọ ena iferi ye ata iñwañ-iñwañ ke enyin Abasi emi nnyin isañade ñkpọ ye Enye” (Mme Hebrew 4:13).
Akam
Abasi edi Enye emi okopde onyuñ ọbọrọde akam, akpan-akpan akam emi ebọñde enọ Enye ke nnen-nnen ye esit akpanikọ. Mme idiọk owo emi ebinede Abasi kpukpru ini ekpenyene ndifiọk ete ke akam edikabare esit emi “Abasi, tua mi, idiọk owo, mbọm,” edieke ebọñde ye mbuọtidem, eyenyene ibọrọ okposuk edi, ediwak ini mme idiọk owo esibọñde akam enọ Abasi ye esit idiọk udọñ idem mmọ, me eke ñkpọ obukidem eken. Ñwed Abasi ewet abaña mme ibọrọ utọ mme akam emi nte enyuñ ewetde ke ukpep-ñkpọ emi. Edieke nnyin mibọñke akam nnyin ye esit akpanikọ ye ntak, ọkpọfọn nnyin nditre ndibọñ.
Jeroboam ndidọñ ebine anditiñ ntiñ-nnim ikọ ekedi akam, edi ikotoho esit akpanikọ. Enye ikoyomke uñwam Abasi ke baba usuñ kiet, udọñ esie ekedi ndifiọk me eyen eyedu uwem me eyekpa. Ahijah ama ọdọhọ ete ke Abasi eyebọp ọkpọsọñ ufọk ọnọ enye nte utip ñkop-item esie. Jeroboam ama ada ofuri esit esie ọkọñ onyuñ odori enyin ke ikpikpu ekikere oro, edi se enye okosobode ke usuñ emi etienede enye ekedi ntut-utọñ. Hezekiah ama ọbọñ akam ye ofuri esit akpanikọ ke ini mkpa ekekperede: “Mbọk, mbọk Jehovah, mbọk, ti nte nsañade ke iso Fo ke akpanikọ ye ke ofuri esit, nyuñ nam se ifọnde fi ke enyin” (Isaiah 38:3). Edi Jeroboam odomo ndifep, inyuñ iyomke nditiñ ñkpọ mbaña mme edinam esie ke mme usen emi ekebede, man esit esie edibiom enye. Nte ededi, baba idiọk-ñkpọ kiet ikemeke ndidibe edi ana iñwañ ke enyin edinen Abasi nnyin.
Jeroboam ama enyene akwa ima ọnọ eyen esie; ndien nte isede etie nte enye ikọfiọkke ite ke Abasi edida udọñọ eyen ima esie oro okot enye edikabare esit. Edieke enye akpakadade esit emi ọbuñọde ebeñe anditiñ ntiñ-nnim ikọ ete añwam imọ ke akam ke utọ ini ntem, edi akpanikọ nte ke Abasi okpokop, okpokonyuñ emenede eyen oro kpa nte enye akanamde ye ubọk Jeroboam emi akafiakde ọfọn ke ini emi ekebede. Edi nte ewet-ñwed etiñde, ediwak owo eyom etiñ enọ mmọ se iditibede inọ mmọ ke ini iso akan nditiñ ndudue mmọ me se mmọ ekpenamde. Ñkuteyo ini iso ikpesimke Jeroboam edieke enye ekpemekde ndisaña nte Abasi eketemede enye. Ọkpọusuñ iba ena enọ owo kiet-kiet ke iso mfin: “Koro inua-otop emi adade owo aka nsobo atara, ọkpọusuñ onyuñ añwaña; mme andiduk ke esit enyuñ ewak. Koro inua-otop emi adade owo osim uwem afafaha, usuñ onyuñ esire; ndien mme andikut enye iwakke” (Matthew 7:13, 14). Ebiet emi nnyin idibiatde nsinsi ini nnyin edito ke se nnyin imekde. Nso inam mudukke ke afafaha inua-otop emi adade owo aka uwem ye erikan emi midikpuhọ?
Ndisime Emi Odude Ke Ifiọk Owo
Jeroboam ekenyene ekikere ye uduak idemesie ndida nnam obio-ubọñ esie ọsọñọ ada onyuñ okut unen. Enye ikekwe ite ke ndibuọt idem ye Odu-uwem Abasi emi akadade Israel esin enye ke ubọk enyene akwa ufọn, edi ifiọk ererimbot owut ete ke ekpebuọt idem ke se enyin okutde ye ke odudu. Ke otu mme akpa edinam ini ubọñ esie, Jeroboam ama ọbọp mme obio Shechem ye Penuel onyuñ anam mmọ ekabare edi mkpọsọñ ebiet. Enye ama ekere ete ke imọ imenyene ebiet-udibe ke ufọt obio ibibene ikan ndibuọt idem ke odudu Jehovah, inyuñ ifiọkke akpanikọ emi ọdọhọde ete ke ndidu ke añwa ke owo ọbuọtde idem ke odudu Abasi ọfọn akan ndibuọt idem ke odudu mkpọsọñ owo ekondo. Jeroboam akaduak ndinam obio-ubọñ esie ọsọñ, anam enye ama ọwọñọde ọkpọñ item Abasi ọkọbuọt idem ke mme obio emi edade mbiara ñkpọ ebọp. Ndien ke ini emi Jeroboam okoyomde uñwam akpan-akpan, uñwam Abasi ikoduhe.
Nditọ ererimbot ke esuk enanam ido unana-ibuot emi. Mmọ ke eyom ke kpukpru ndibe ebiet, usuñ uñwam, idaresit, nsọñ-idem ye anyan uwem; edi iyomke ke edinen usuñ. Abasi etiñ añwa-añwa ete: “Owo emi edimade uwem, Edinyuñ oyomde ndikut edifọn ini, Yak enye afara edeme esie ke idiọk, Onyuñ ekpeme mkpọk-inua esie okubiaña-abiaña. Yak enye ọwọñọre ọkpọñ idiọk, onyuñ anam eti; Yak enye oyom emem, onyuñ ebine enye. Koro enyin Jehovah ke esese ndinen owo, utọñ esie onyuñ ọbiọñọ eseme mmọ” (1 Peter 3:10-12). Emi edi usuñ Krọs, usuñ anditiene-Christ, ọkpọ-usuñ Jesus Christ, usuñ Obio Ubọñ. Jesus ekedi ke ererimbot man mme owo ekpenyene uwem, “enyuñ edediọñ enyene awak akan,” edi edi ibat-ibat owo enyime ndisaña ke usuñ oro akamade ata inemesit uwem emi ye nsinsi uwem, emi uyai ubọñ esie inua mikemeke nditiñ.
Mme Mkpọsọñ Etop
Ñwan Jeroboam ama aka ke ọtọ anditiñ ntiñ-nnim ikọ Ahijah ke idọ ñkari man ekudiọñọ enye. Baba owo kiet ke ofuri obio ikọdiọñọke Ọbọñ-añwan emi, Ahijah ñko ikpọdiọñọke enye, koro usọñ ama akanam enyin esie okim; edi Abasi ama etiñ ọnọ Ahijah ete ke ñwan oro ke edi mbemiso enye edisim enyin-usuñ ufọk. Ndo-ndo oro ekopde ntim-ikpat esie, Ahijah okot enye ete, “Ñwan Jeroboam be duk; Nsinam afo onimde idem fo nte owo efen? Koro etobode mi ọkpọsọñ etop enọ fi.”
Ediwak owo eda enyọñ-enyọñ ido-ukpono ebiaña ekemọ owo. Mmọ eda mme abiaña edinam ewut idem mmọ ke otu owo tutu ererimbot ekot mmọ ikọt Christ. Ediwak owo ekeme nditiñ ñkpọ mbaña Ñwed Abasi ye se ewetde ke esit ediye-ediye nte mme ekpep-ñwed Abasi enamde. Akwa otu owo edu ke ererimbot emi ewutde idem mmọ nte nditọ Abasi, edi akanam mmọ imanake iduk ke ubon Abasi ke ata usuñ edimana obufa, emi Jesus ekekpepde Nicodemus (Se John 3:1-21). Abasi okokut ebe ọfọñ emi owo adade ọkpuhọre idemesie. Enye isehe enyọñ-enyọñ idem edi ese esit. Edieke Iyip Jesus Christ odude, eyefọn; edi edieke Iyip miduhe ke esit mmọ, mmọ iditreke ndikop mkpọsọñ ikọ emi ke utọñ mmọ: “Edianare Mi, mbufo emi edide mbon nsobo, ekoduk ke nsinsi ikañ, emi ekenimde enọ Satan ye mme angel esie” (Matthew 25:41).
Ahijah ama etiñ ọnọ ñwan Jeroboam ukem-ukem se iditibede. Etop esie ikedighe anyan ikọ, edi ama etiñ abaña utit ubọñ Jeroboam ye eke ubon esie. Eyen udọñọ eyekpa ke ndo-ndo oro eka esie edidukde obio esie. Ema enyuñ ekut mme nti ñkpọ emi eketukde Abasi Israel ke esit akparawa emi, ntre Abasi ama anam nditọ Israel etua enyuñ ebuk enye ke ido eke eyede; edi kpukpru mbon ufọk Jeroboam eken ekekpa mkpa-nsek, baba owo mmọ kiet ikenyeneke udi. Ofuri nsobo emi okoto idiọk-ñkpọ Jeroboam ye nsọñ-ibuot esie ye Abasi. Akpanikọ ada ke idemesie: nte, edieke owo, ekpuk me idut okoide-koi eyire ke idiọk-ñkpọ, mmọ eyetak.
Nte Anam Ọdiọk?
Etop emi Abasi ọkọdọñde ke inua Ahijah ama akama ñkpọ efen adian ye ubierikpe emi ekenọde ufọk Jeroboam. Abasi ama etiñ idiọk-ñkpọ Nditọ Israel ke ukem ini emi. Jeroboam ama onim eyen enañ gold ndien Nditọ Israel ema ekokoi enyime nditiene mmem-mmem usuñ emi, kpa ke ini mmọ ema ekefiọk ete ndinam ntre ọwọrọ ndibiat ibet Abasi. Ahijah ekedi kiet ke otu mme akpa anditiñ ntiñ-nnim ikọ emi eketiñde ebaña edisuan Nditọ Israel oto ke ntak idiọk-ñkpọ mmọ. Nditọ Israel idinyeneke emem aba, edi eyenyeñe nte emi mmọñ enyeñede nnyañyaña, kpukpru ini ke ndutime, aka iso afiak edem. Ke akpatre ema esuan mmọ tutu osim edem akpa oko. Inua Jehovah ọdọhọ; ndien ke mme isua emi eketienede, ntiñ-nnim ikọ emi ema esu ke nde ke nde.
Ekeme ndidi Nditọ Israel ema esua enọ Jeroboam ebaña idiọk itie mmọ. Nte enye ikanamke mmọ edue? Mme anie ekebuana ke idiọk-ñkpọ oro? Abasi ama ada ufen idiọk-ñkpọ odori mme andidue ke idem. Mme owo ke etetiñ tọsin ke tọsin ikọ nnyaña-idem ke abaña idiọk-ñkpọ mmọ kpukpru usen. Ubak owo enyaña idem ke usuñ kiet ke abaña idiọk-ñkpọ mmọ, mmọ eken ke usuñ efen. Owo ikemeke ndinuk mbiomo esie nnọ owo efen. Iyip Jesus enyene uñwam ndinọ ke abaña mme idiọk-ñkpọ owo kiet-kiet, Abasi onyuñ ọnọ anditiene Enye ke esit akpanikọ odudu ndidu uwem emi okoñde akan idiọk-ñkpọ. “Owo eke akande nyenọ enye nditie ye Ami ke ebekpo Mi, kpa nte Ami ñkekande, nnyuñ nsuhọre ntie ye Ete Mi ke ebekpo Esie” (Eriyarare 3:21).
Questions
MME MBUME- Nso idi ntak emi Jeroboam akafinade abaña udọñọ eyen esie?
- Nso idi ntak emi ñwan Jeroboam okonimde idemesie nte owo efen, ke ini enye akakade ke ọtọ Anditiñ ntiñ-nnim ikọ Abasi?
- Nte edikpuhọde idemesie ama abiaña Anditiñ ntiñ-nnim ikọ?
- Anie ọkọnọ Jeroboam ibọrọ, ndi Anditiñ ntiñ-nnim ikọ, me Abasi?
- Nso utọ enyene-ndik ubierikpe akasaña ye ibọrọ?
- Nso idi ntak emi eketiñde ubierikpe emi enọ Jeroboam ye ufọk esie?
- Nso utip ke ekenọ Abijah koro ekekutde eti ñkpọ ke enye?
- Eketie didie ye Nditọ Israel oto ke ntak idiọk-ñkpọ emi mmọ ekenamde ke iso Abasi?
- Ekebighi adaña didie mbemiso ikọ emi Abasi eketiñde ebe ke Anditiñ ntiñ-nnim ikọ osu?