1 Ndidem 19:1-18

Lesson 298 - Senior

Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Ọbọñ ọmọfiọk ndinyaña mmọ emi eteñede Enye nsio ke idomo, ndinyuñ mmum mme idiọk owo nnim ke itie ufen, tutu osim usen ikpe” (2 Peter 2:9).
Cross References

I Ido Jezebel Ke Iso Abasi

1. Mme utibe-ñkpọ emi ekebede ikanamke Jezebel ọkpuhọre, emi owutde ete mme utibe-ñkpọ ikpọñ-ikpọñ ikemeke ndinam idiọk owo akabare etiene

Abasi, 1 Ndidem 19:1-3; 18:21-46; Psalm 78:12-61; Matthew 14:3-11; 3:1-17 ye 11:7-14; 1 Samuel 24:1-22; 26:1-25; 27:1

2. Asua Abasi ye ido Abasi, emi ekedide Jezebel, ama odomo ofuri ukeme ndinam uduak esie ọsọñọ ada, 1 Ndidem 19:1, 2; 18:13; 21:7-16, 25

3. Mkpa Jezebel ekedi ubuat-ubuat oto ke ntak idiọk-ñkpọ esie, 2 Ndidem 9:30-37

II Elijah Ye Ido Esie Ke Iso Abasi

1. Mme ikpọ idomo ye mmem-idem ke ikpọhidem me ke Spirit ke ndusuk ini, eyesim nditọ Abasi akpan-akpan ke Abasi ama ọkọnọ mmọ akwa erikan ke mme ñkpọ Spirit, 1 Ndidem 18:1, 17- 46; Numbers 11:1-15; Joshua 7:6-9; Job 3:1-26; 10:1; Psalm 31:1-24; Micah 7:1-7

2. Abasi ama ọdọhọ Elijah edibe ke eritọñọ isin-enyin, 1 Ndidem 17:1-16

3. Itọk ke ini emi eketie nte uduak Abasi ọnọ Elijah etiene ñkpọ-ntibe emi akadade itie akpa ini, 1 Ndidem 19:4

III Uñwam Abasi Onọ Anditiñ Ntiñ-nnim Ikọ Esie

1. Abasi ikayatke esit, ikonyuñ itreke ndime ime ye Elijah, ama onyuñ ọnọ enye ndọñesit ọkọrọ ye udia, 1 Ndidem 19:5-8; Psalm 103:13; 14, 17, 18; Matthew 4:11; Luke 22:43; Mme Hebrew 4:14-16; Isaiah 40:31; 41:10

2. Elijah aka iso ke isañ esie tutu osim Obot Sinai, 1 Ndidem 19:8

3. Ke Sinai, Abasi ayarare idaha Esie nte Edisana Odu-uwem Abasi eke midighe ikpon ke odudu utom obot, 1 Ndidem 19:9-14; Exodus 20:1; 33:11, 18-23; 34:1-8

4. Ema eyak utom esin Elijah ke ubọk emi okowutde ete enye okosuk edi anditiñ ntiñ-nnim ikọ Abasi, 1 Ndidem 19:15-17

5. Kpukpru ini Abasi akanam inanake nsuhọ mbon mbuọtidem, 1 Ndidem 19:18; Ñwed Mbon Rome 11:2-5; Luke 12:32; Isaiah 1:9; 40:11; Eriyarare 3:4-12.

Notes
SE EKPEPDE EBAÑA

Akwa erikan ama odu ke Spirit. Ema esobo mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ Baal enyuñ ewut ofuri Israel ete ke Abasi ete mmọ Abraham ikpọñ-ikpọñ edi ñkukure Abasi akpanikọ. Emi okoto ke edisobo emi Elijah okosobode ye Obadiah ndien edisobo ye Ahab emi ọkọdọhọde ete ke Elijah akanam mme isua akañ, ọkpọsọñ eyo ye mfina edu ke Israel. Elijah ikabakke edidem, edi ama owut edidem ete ke enye edi ntak afanikọñ, koro enye ọkpọñde ndikpono ata Abasi afiak ebine Baal.

Mbeñe-idem ama ada itie man edomo efiọk enye emi edide ata Abasi. Ema enọ mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ Baal ifet ye ọyọhọ isọñ, man Baal emi ekekotde abasi utin, okpowut se enye ekemede ndinam edieke enye edide ata Abasi emi enyenede uwem ye odudu. Edi edikpono abasi Baal ikenyeneke uñwam ndinọ nte ekeyomde, ndien ofuri obio ema ewọñọre ese Elijah, emi ọkọbọñde akam ọnọ Abasi Israel onyuñ okut usọp-usọp ibọrọ emi otode akam esie. Ama oto ke eritua mkpọfiọk nnyuñ nnyime ndidiọñọ ata Abasi, Elijah ama ọbọñ akam ete yak Abasi ọnọ edim, ndien Abasi ama onyuñ ọbọrọ akam emi. Ke oro ebede, Elijah ama efehe ọsuhọre ke obot osim Jezreel, emi okoyomde usuñ ke ñkpọ nte itiat efut nte mbuk anamde nnyin ifiọk.

Mme Utibe-Ñkpọ Ye Ufọn Mmọ

Ke ini utom ukwọrọ-ikọ Jesus ke ererimbot, ema eyom mme idiọñọ ke nsio-nsio ini eto Enye, ndiyarare ñwut idaha Esie ye odudu Esie nte Abasi. Ke ini Enye okokutde ete ke idiọñọ me utibe-ñkpọ eyeñwam ndinam mme owo enim ukpep-ñkpọ edisana uwem ye odudu Esie ke akpanikọ, Enye ikesibiatke ini ndinam utọ utibe-ñkpọ me idiọñọ oro. Edi nte ema ekewewet, ke mme ini emi ebede ebaña ukpep-ñkpọ emi, Abasi inamke mme utibe-ñkpọ Esie me idiọñọ man ọyuhọ ikpikpu udọñ owo, me ndinam mmọ enyene ikpikpu inemesit, Abasi ñko inamke mme idiọñọ eke eyañade ifiọk owo; ini enọde idiọñọ me enamde utibe-ñkpọ edi man Abasi ada ubọñ, man enyiñ Abasi ye eke Eyen Esie, Jesus Christ ekpenyene ubọñ; man mme owo ekabare esit, ebọ ndọñesit me ukeme. Nte nnyin ikpepde ibaña uwem ye utom Jesus, iyekut ke Enye akanam kpukpru mme idiọñọ emi ye ntak.

Ke abaña Jezebel ye mmọ eken ke Ñwed Abasi, nnyin imekeme ndikut ke mme idiọñọ ikpọñ ikemeke ndida owo nsọk Abasi me ndinam owo akabare enyene ido Abasi. Ibọhọke udọñ edinen-ido odu ke esit idiọk-owo, mme idiọñọ ye mme utibe-ñkpọ baba kiet ikemeke ndiwọñọre owo nnọ ata Abasi. Akpan ñkpọ kiet emi ọfọnde ke emi owo oyomde edidiọñ oto ubọk Abasi edi enye ndinim ke akpanikọ ete ke Abasi odu, ke Enye edi ata Abasi akpanikọ, Enye onyuñ edi andinọ mmọ emi eyomde Enye utip. Abasi ekeme ndida utibe-ñkpọ akabare owo eneni me owo emi mikohokoi itre ndinim Abasi ye odudu Esie ke akpanikọ.

Jesus ama etiñ mme idiọñọ emi ekenọde ke Ñwed Abasi ọnọ mbon oro ekebupde ebaña idiọñọ. Enye etiñ owut ete edieke mmọ mikọbọhọ mme idiọñọ oro, mmọ ñko idibọhọ idiọñọ emi Imọ idinọde mmọ. Ntre ke mmọ ekekokoi eyak idem mmọ enọ idiọk-ñkpọ. Enye adian do ete ke eyekpe ikpe mmọ enyuñ ebiom mmọ ikpe abaña mme idiọñọ oro ekenọde mmọ.

Jezebel ama okut nte Abasi akanamde ñkpọ ke utibe usuñ oto ke akam owo Esie. Ema emum edim ekama man okudep, ekem etọñọ ntak enam edep. Ikañ ama ọsuhọre edidoro ke itie-uwa Abasi, okposuk edi mme ubiọñọ ekedude, sia mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ Baal, ke idak ọkpọsọñ ñwut-idem mmọ ema etre ndifiọk ete ke Baal edi abasi emi mikopke ikọ, emi minyuñ ikemeke ndibọrọ akam mmọ. Idem itọk itiat efut emi prophet oro ekefehede ekedi idiọñọ ye utibe-ñkpọ emi akpanamde Jezebel onim ke akpanikọ ete Abasi odu ye anditiñ ntiñ-nnim ikọ Esie, edieke enye okpokoyomde ndinim ke akpanikọ. Enye okosuk eyire idiọk-ñkpọ esie onyuñ esin ndikut mme idiọñọ emi owutde ndisime edinam esie, koro enye okosuk eyirede ndiñwana ye mbọm Abasi onyuñ emek usuñ idiọk-ñkpọ esie, koro kọp esie ama ọyọhọ.

Mfin emi ñko, mme owo etaba mme mfọn emi etode ke utom odudu Abasi ye ima ye mbọm emi ayararede ke ufọt mmọ, koro mmọ emade idiọk-ñkpọ ekan edisana uwem emi idiọk-ñkpọ miduhe, ekan edinen ido, ema ufin Satan ekan itie eyen-isọñ ke Abasi, ye ñkim-ñkim idiọk itie ekan odu-uwem idorienyin eke “mikemeke ndibiara, eke ñkpọ misabakere, eke minyuñ ikemeke ndibe mfep” (1 Peter 1:3, 4). Enọ ata ediwak idiọñọ ke ufọn kpukpru owo, edi ata ekpri ibat owo, esibọ ufọn oro enyuñ enyime ete ke Akwa Abasi Ibom ọyọhọ ye mfọn-ido.

Owo emi Abasi anyañade edi utibe-ñkpọ. Kpukpru usen uwem esie nte anditiene-Christ edi utibe-ñkpọ. Utom erinyaña nsio ke idiọk-ñkpọ ke uwem owo kiet edi idiọñọ emi ekemde ndibiom kpukpru owo ikpe emi ekutde eti uwem esie edi enyuñ esin ikot Abasi. Edisana owo kiet okop nsọñ-idem ke odudu Abasi edi uwut-ñkpọ nte ke Abasi odu, ke utom erifak Christ ñko ke osuk ododu ndiñwam uduot-owo. Abasi ọnọ mme ikpọ idiọñọ ye utibe-ñkpọ ndiñwam kpukpru owo ndifiọk mbaña mbọm ye odudu Esie, ye nte Enye odude ke nsinsi.

Mfina Owo Abasi Ke Spirit Ye Ke Ikpọhidem

Idiọk “okut-usen,” iduhe inọ anditiene-Christ. Enye inyeneke aba mme usen mfuhọ, editua mkpọfiọk ye idiọk udọñ ke ntak idiọk-ñkpọ esie. Anditiene-Christ odu uwem emi ọnọde Abasi ubọñ onyuñ añwana ndinem Abasi esit ke kpukpru se enye anamde. Enye ada odudu esie esin ke mme utom edinen-ido. Edi owo ikemeke ndineni ete ke ada ukeme Spirit ye eke ikpọhidem ndinam utom nnọ Abasi, ndien sia anade nte edi ntem, isuñ-utom Abasi ke ndusuk ini okop mba ye mmemidem.

Owo ekeme ndikut usuñ nte Abasi akadade mbọm Esie añwam Elijah. Mme enyene-ndik utibe-ñkpọ emi ekebede ke ekpri ini ye nsọñ-ibuot Jezebel ye Abasi, nte owo, akpada mfina ye mmemidem ọsọk Elijah mme owo Abasi ekededi. Ke kpukpru idaha, ke ini oro, edidemere ke Israel ekedi ke ido. Elijah ama ọfiọk ete ibọhọke mme andikara Israel ewọñọre etiene ata Abasi, ofuri Israel idinyuñ ikabakere itiene Abasi. Edikpono Abasi ke Itie-ukpono Abasi ikekaha aba iso ibọhọke edidem ọnọ odudu ete efiak etọñọ. Elijah ama ọfiọk ete ke Israel eyefiak ekekpono ndem edieke owo misinke ifik ke ndikpono ata Abasi ke Spirit. Eketie nte kpukpru utom esie ekedi ikpikpu nte ifiọk ye ekikere owo ekpedide.

Nte ededi, nnyin imekeme ndikut okposukedi mbufut idomo edifutde akan nnyin okuk, adaña nte nnyin ñko iñwanade ndinam ñkpri ukeme nnyin, ndien nnyin ikut ke nnyin imokop uyo Abasi, inaha nnyin ikpa-mba ke uwem emi me ifiak edem ikpọñ utom emi Abasi ọkọdọñde nnyin. Abasi eyeda nnyin ebe tutu nnyin isim utit edieke nnyin idoride enyin ke Enye. Enye idikpọñke nnyin ke ererimbot tutu Enye okot nnyin ika ke Heaven. Nnyin imenyene utom ndinam nnọ Enye adaña nte Enye ọnọde nnyin uwem. Utom oro ekeme ndikpuhọre idaha ke ediwak isua, oto obufa odudu ye ukeme, edi kpukpru esuk edi utom Abasi, onyuñ edi ubiọñ nnyin ndika iso tutu Enye atañ nnyin ọnyọñ man ikọbọ nsinsi utip.

Elijah ama ekere ete ke imọ ndifehe ñkpọñ Jezebel ke ini emi, ekedi nte Abasi amade, sia ke ini akpa ñkpọ ntibe, ema edọhọ enye odibe ọbọhọ iyaresit mme asua. Edi Abasi inamke kpukpru ini ke usuñ ye ido nte owo ekerede. Sia Enye ọdọhọde nnyin inam ñkpọ kiet ke ini kiet, ndien oro iwutke ke Enye oyom nnyin inam kpasuk ñkpọ kiet oro ke mme ini efen. Enye eyenam itim ifiọk uduak Esie, edi nnyin ikemeke ndifiọk mfin emi se uduak Esie edidide mkpọñ.

Angel Jehovah ọkọbọk Elijah ndien enye efehe aka ke Obot Sinai, ndien do ke Abasi akayarade idem owut enye. Ke ini nnyin idude ke ukut me mmemidem, ọfọn nnyin ndika ke iso Abasi, koro do ke nnyin idinyene ọyọhọ odudu ye ukeme ndiñwaña ekọñ ye mme mfina emi enade nnyin ke iso. Nnyin ikemeke ndinyene odudu ndomo kiet nto ke ererimbot. Odu-uwem mmọñ ikpọñ edi ñkukure itie emi ikemede ndika ñkosuk nsat-itọñ ukpọñ nnyin. Ke Obot Sinai, emi ñko ekerede Horeb, Abasi ama ayarade ndusuk ikpọ ñkpọ ọnọ Elijah onyuñ ọnọ enye utom ndinam ke abaña ufọn Ufọk-Abasi emi okodude ke idak Akani Ediomi.

Mme ñkpọ-ntibe emi, ye eke Moses ke ukem obot emi, edi se owo mikemeke ndifre. Mbon Abasi iba emi ema ekut nte mme ubọk-utom Abasi ekewutde idem ke ukeme ye odudu mmọ, edi mmọ ema ese ebe odudu ubọk-utom Abasi enyuñ ekut Abasi ke Idemesie, emi odude ke Heaven, emi ọsọñde ke odudu akan ubọk-utom Esie, akan odudu ye ifiọk owo, akan spirit emi owo mikwe ye mme ikpikpu ekikere. Mmọ ema ekut Abasi nte Enye emi akande obuma, akande emireñ-mireñ, akande ofum, akande unyek-isọñ, onyuñ akande utibe ikañ ñko. Mbon Abasi iba emi ye kpukpru ikọt Abasi efen ekut enyuñ ediọñọ Abasi nte Ndodu Abasi, Kiet ke otu Nsinsi Mbuot Abasi ita ke kiet.

Elijah ye Moses ema esobo ye Abasi ke Obot Sinai. Mmọ mbiba ekeyo eka do ke ini ekefehede man ebọhọ mmọ emi ekekọbọde mmọ, kpa mmọ emi ekeyomde ndisobo uwem mmọ. Moses akada ke ibuot Ibet, ke ini Elijah akadade ke ibuot mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ; edi kpukpru mmọ ema edu ke obot eriyarade idem Christ. Mmọ mbiba ema ekop uyo Abasi ke utọñ mmọ. Mmọ ekedi mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ. Mmọ ñko ekedi mmọ emi ekemumde enyiñ Abasi ekama ke ufọt mme okpono-ndem.

Mme Anam-akpanikọ Emi Ekesuhọde

Imọtọñọ ntak ikut, okposuk edi nte Abasi akasuade ọnọ Elijah, edi ikayatke esit ye enye, sia Abasi akafiakde ọdọñ enye utom. Akana nte eyet Hazael aran enim ke edidem Syria. Hazael ikedighe eyen Israel, ndien ebekpo ukara esie ikedighe ke Israel ñko. Nnyin imokut mi ke “Mme enyene odudu emi edude ke emi, edi Abasi okonim mmọ” (Ñwed Mbon Rome 13:1), ndien Abasi ñko ke etetiñ enyin ke mme mbubehe ererimbot emi. Nte isede, ke abaña ukara emi odude ke obio America, mme owo enyene ndimek ikpọ owo nnim ke ukara mmọ, edi owo Abasi enyene ndisuk ibuot nnọ ukara ke ndinam udeme utom emi eyomde eto enye ke ndisin ñwed umek-owo nnọ owo emi enye okutde ete odot ke itie oro, inyuñ inyeneke ndikere mbaña oruk ñka emi owo oro odude.

Ke Ikọ Abasi, andikara etie nte asaña-utom Abasi, edide enye emi mifiọkke Abasi, me enye emi ọfiọkde. Isaiah ama asiak Cyrus, ñkpọ nte isua 150 mbemiso edidem oro edimana, ete ke enye edi isuñ-utom Abasi. Nebuchadnezzar ñko eketie nte isuñ-utom Abasi. Mmọ emi ekedi isuñ-utom sia Abasi akadade mmọ anam uduak Esie ọyọhọ, ke ndida ini mmọ kpukpru ntunọ ndimek ikọt Esie. Ke ndise uwem Hazael, iyekut ite ke Abasi akada enye anam utọ utom emi.

Akana nte eyet Jehu aran enim ke edidem Israel nte kiet ke otu mme andikara ke itie Ahab. Akana nte Abasi ebe ke enye ñko anam uduak Esie ke abaña Israel ayarade. Edi, mkpon-ñkan ke otu eriyet aran emi, ekedi eke Elisha nte enye emi edidade itie Elijah. Elisha ekenyene ndidi ada-usuñ ke Spirit ke Israel, ke ntre, enye ama anam utom esie ke akpanikọ ke ata ediwak isua.

Utom Elijah, tutu edisim ke utọ ini emi, nte ewetde, ama ada itie ke ñkpọ nte isua ita ye ubak, aka nditie ukem-ukem nte eke Ọbọñ nnyin Jesus. Edi ke utọ ini oro, enye ama anam ekese idiọñọ ye mme utibe-ñkpọ oto ke odudu Abasi, emi esuhọde nte uwut-ñkpọ enọ mme okpono Abasi ke ofuri emana. Elijah ama ekere ete ke edi imọ ikpọñ isuhọ ke ini emi, efen ñko, utom imọ ke ñkañ Abasi itimke ifọn nte ekemede ndida mme ukpọñ nsin ke Obio-Ubọñ, edi Abasi ama anam enye ọfiọk ete ke nsuhọ mmọ emi enamde akpanikọ, emi mikatuakke ibuot inọ abasi Baal mmọdo.

Tọsin itiaba ekeme nditie nte ata uwak ibat, edi ke edade edomo ye ofuri Israel, oro edi idut emi ekedukde ke ediomi ye Abasi ndidi akpan inyene Esie, iyekut ke otu oro ama ọsuhọre akan ubak kiet ke itie ke ibuot ofuri Israel. Jesus ama etiñ ete ke mbio emi editienede Imọ, edidi kpa “ekpri otu erọñ.” Enye isọñọke ke otu mme edidemere emi edidude ke utit mme eyo emi, ke ata ediwak otu owo ke ererimbot eyekabare esit. Ke ñkañ eken, Enye ama etiñ ọnọ nnyin ete ke akam edi ata ekpri ibat edidu ke mbeñe-idem ndisobo ye Imọ.

“Edi ke adaña emi Eyen Owo edidide, nte Enye eyekut mbuọtidem ke isọñ?” (Luke 18:8). Nnyin kiet-kiet inyene ndibup idem nnyin mbume emi ke ini isede ererimbot emi minimke ke akpanikọ. Emi akpanam nnyin itim isin ifik ke ndikut nte ke mbuọtidem asuana oduk ke ofuri ererimbot. Edi akpana nnyin ibup idem nnyin mbume emi. Mbume emi otim enyene nnyin akan.

Jesus eketiñ ye mbet Esie ke ini Enye eketiñde abaña ubuat-ubuat eridi Esie ye ubahare emi edidade itie ke ini oro. Enye eketiñ ye mbio oro ekenyimede Enyiñ ye esuene Esie; mmọ oro ekekpọñde kpukpru ñkpọ etiene Enye, emi ekemde ye se Peter ọnọde nte ikọ ntọt: “Ndien edieke ọsọñde eti-eti ndinen owo ndibọhọ, ñkpọ editie didie ye mmọ emi mibakke Abasi ye mme oburobut owo?” (1 Peter 4:18). Edieke enyenede mbio oro ekekpọñde kpukpru ñkpọ, emi ekenyuñ ebierede ndida ke nsọñ-urua Enyiñ oro ñkan kpukpru enyiñ efen, emi ekenyimede ndisọñọ nda ke mme ukpep-ñkpọ Esie tutu iyip mmọ ọduọhọ, edieke anade ete edi ntre; emi ekenyuñ enyimede ndibiom krọs Esie ntiene Enye ñkọrọ ye esuene Esie, edieke mbume emi okosimde mmọ oro ke abaña idaha mbuọtidem mmọ, editie didie ndien ye mmọ emi minamke baba ñkpọ kiet ndikpere mmọ oro?

Nsuhọ ke otu mme anam-akpanikọ eyedu, edi edidi ata ekpri ubak. Nsuhọ edi ñkpọ emi osuhọde, edi ata ekpri ubak emi osuhọde. Mme nsuhọ ñkpọ edi se ebatde ke mme ikpọ urua ekondo nte ñkpọ eke minyeneke eti ekọm-urua. Enyam enye ke ekọm-urua emi odotde. Edi ata akpanikọ nte ke adañaemi Spirit Abasi emekde ndimen nditọ Abasi emi editañde edọk ke enyọñ nte Ñwan-Ndọ Christ, mmọ edidi ekpri nsuhọ mme anam-akpanikọ emi ererimbot mibatke ke ñkpọ koro ekpride, edi ekedi ata ñkpọ ima Jehovah.

Nso ñkpọ itibe ye ofuri eken? Mbemiso owo edi kiet ke otu akwa otu, enye enyene ndinam kpukpru ñkpọ emi ererimbot ebatde ke ntuk-idem, nso ñkpọ ekeme ndiñwam nnyin ndidu ke otu ekpri nsuhọ oro? Mme ibọrọ mbume emi mmọdo ke Ikọ Abasi. Mbuọtidem emi Christ ọkọdọhọde ete eyesuhọde ke idem ediwak owo ke ukperedem ini, edi ñkpọ kiet emi miditreke nditibe. Abasi akpakam añwam kpukpru mmọ emi edikotde mme udim ikọ emi man mmọ “esọñọ eda ke mbuọtidem” enyuñ edi kiet ke otu mme anam-akpanikọ emi edisuhọde!

Questions
MME MBUME
  1. Siak mme utibe-ñkpọ ifañ emi akpakañwamde Jezebel osio ke idiọk-ñkpọ ye ndisime esie.
  2. Nte mme utibe-ñkpọ oro ema añwam Jezebel? Nọ ntak ke abaña ibọrọ fo.
  3. Nso ñkpọ efen ke esiode mme utibe-ñkpọ efep, ekeme ndiñwam mme owo ndibọ erinyaña?
  4. Domo se ikotibede ke uwem Elijah ye nte asañade ukem-ukem ye se ikotibede ke uwem Moses.
  5. Utom Elijah nte ekewetde, ekebighe adaña didie?
  6. Anie ekenyene ndida itie Elijah?
  7. Nte Abasi ama ayat esit me ama ọtọhọ koro Elijah ekefehede ọkpọñ iso Jezebel?
  8. Nso idi ntak emi Elijah mikowutke ido ukpono ke ini enye okokutde mme utom obot nte ewutde idem nte emi enye akanade ke ini okokopde ekpri suñ-suñ uyo?
  9. Nso ke ekpri suñ-suñ uyo oro ayarade owut nnyin abaña Abasi?
  10. Ekeme didie ndibat edidem emi mifiọkke Abasi nte isuñ-utom Abasi?