Lesson 289 - Junior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Koro mbat nte ndutuhọ eke ikutde idaha emi idige se idotde ndida ndomo ye ubọñ eke ediyararede ke idem nnyin” (Ñwed Mbon Rome 8:18).Notes
Akpa Owo Emi Ekewotde Ke Ntak Ikọ Abasi
Akpa owo Abasi emi ekewotde ke ntak mbuọtidem esie ke Christ ekedi akparawa Stephen. Ema emek Stephen nte deacon ke ñtọñọ ufọk-Abasi, ñkọ enye ama esin ifik eti-eti ke utom esie. Enye ikabiatke kpukpru ini esie ke ndiñwam mme ubuene ye ndinọ mbon-ọbiọñ udia, edi ama ada ifet ndibọñ akam.
Abasi oyom Nditọ Esie eñwam mmọ eke enanade udia, edisine-ñkpọ ye mme ñkpọ uwem efen. Uwak edidiọñ eyetiene mme enọ nnyin emi, edieke ibọñde akam ite yak edidiọñ Abasi etiene mmọ. Ke akande oro, nti utom eke inamde ikpọñ-ikpọñ idinọhọ nnyin erinyaña. Nnyin inyene ndibọñ ọkpọsọñ akam man Spirit Abasi osuhọ ke uwem nnyin man idu ke mbeñeidem ndisobo ye Jesus ke idem nnyin, inyuñ idi uñwam inọ mbon efen.
Spirit Abasi ama odu ke uwem Stephen; ñko ebe ke mbuọtidem esie ye Abasi, enye ama anam mme ikpọ idiọñọ ye mme utibe-ñkpọ ke otu owo. Edi mbon Abasi ke eyo Stephen ikamaha mme nti utom esie, koro ekenamde mme utom emi ke enyiñ Jesus. Mmọ ema enam Stephen ukem nte ekenamde Jesus. Mme Pharisee ema efibe enye ufup, enyuñ ekere ete ke ukpep-ñkpọ Jesus ikasañake ikekem ye Ibet Moses. Mmọ ema eneñere ekpep Ibet Moses, enyuñ etañ idem nte mmọ emi etimde ekpeme ibet ye mme ewuhọ emi. Nte emana mme oku ye mme Ewet-ñwed (Scribe) ikekabakere ibet emi nte ekemde ke usuñ idem mmọ? Nso idi ntak emi mmọ ekpekpañde utọñ enọ ukpep-ñkpọ efen eke owo emi mmọ midiọñọke ekpepde?
Mbuọtidem Ke Ọbọñ
Stephen ama ekpep ndidiọñọ Jesus. Ema efen enọ Stephen ke mme idiọk-ñkpọ esie, enye onyuñ enyene ata mbuọtidem ke Ọbọñ Jesus Christ nte Eyen Abasi. Enye ama otim ọdiọñọ ke Jesus ekedi Eyen Abasi, ntre enye ama ebeñe idem ndikpa ke mbuọtidem esie. Mbuọtidem esie ama anam enye ọsọñọ ada ndisua nnọ mmọ emi ekesuenede Jesus.
Mme owo emi mikamaha ndikpañ utọñ nnọ ukwọrọ-ikọ Stephen ema ekot enye ikpe ke esop enyuñ ekpe mme ntiense nsu nditiñ ikọ ndori enye. Mme ntiense nsu ema edọhọ ete ke enye ama osuñi Abasi, edi enye eketiñ mme ñkpọ emi Jesus eketiñde ikpọñ-ikpọñ. Enye ikafinake ibaña mme nsu eke ekedoride enye. Mbuọtidem esie ọkọkọñọ ke Jesus, anam ubọñ Abasi odoro enye ke idem ke oruk usuñ emi akanamde mme owo edọhọ ete ke enye ekebiet Angel.
Ke akpatre akwa oku, emi ekedide ekpe-ikpe, ama obup Stephen abaña mme ikọ eke edoride enye me edi akpanikọ? Me enye ama etiñ ñkpọ adian Moses ye Abasi? Me enye ama etiñ idiọk adian edisana Itie-ukpono Abasi mmọ? Nso idi ntak emi Stephen eketiñde abaña Itie-ukpono Abasi nte ediwuride?
Ibọrọ Stephen
Stephen ama etiñ ikọ ñkañ-idem, “Nditọ ete ye mme ete.” Ekeme ndidi mme ndusuk owo ke esop emi ema esọñ enye, edi enye ama ọnọ mmọ ukpono ke ntak isua emana ye idaha mmọ. Stephen ama aka iso ndinam añwaña ete ke imọ ikosuñike. Enye ama enyene akamba ukpono ọnọ Abraham ukem nte mme Ewet-ñwed ye mme Pharisee enyenede. Mme Jew ekekot Abraham ete ke ido ukpono Abasi mmọ, edi, mmọ efre enyin ete ke okoto mbuọtidem enyaña Abraham (ikotoho ke mme utom esie). “Ndien enye ọbuọtidem ye Jehovah; ndien enye abat oro ọnọ enye ke edinen ido.”
Jesus ọkọdọhọ ete, “Abraham akadat esit ndikut eyo Mi; enye okokut onyuñ adat esit” (John 8:56). Abraham okodu uwem ke mbuọtidem oro edi mbuọtidem ke Jesus emi mikamanake kaña ke ererimbot, ndien oto ke mbuọtidem oro ekenam enye ọfọn ama. Edi kpa nditọ-nditọ Ete Abraham emi ikonimke Jesus ke akpanikọ ke ini Enye adahade ada ke ufọt mmọ; edi mmọ ema ewot Enye oto ke iyaresit mmọ.
Abraham ama ededi edinen mbemiso enọ Ibet. Ifiọk eti ye idiọk ama ododu tọñọ ke editọñọ, ndien Abraham ama enyene esit ndifiọk mmọ. Enye okodu uwem ke akpanikọ Abasi. “Edinen owo Mi edidu uwem ke mbuọtidem.”
Abasi ama etiñ ọnọ Abraham se iditibede ye nditọ esie. Akpa, ke Imọ imanam ediomi ye Abraham nte ke edito ubon esie kpukpru oruk ererimbot eyekut mfọn. Oro akanyan ubọk owut ini eke Jesus edidide ndinyaña kpukpru owo. Edieke mme Jew ekpeketimde ekpep uwem Abraham, mmọ ekpekenam didie esin ata akpan ñkpọ? Stephen ama okut ñkpọ emi ke ini enye okotde ikọ Abasi; ndien enye ke ofuri esit esie ke ini enye okutde Jesus ọdiọñọ Enye nte uyọhọ ntiñ-nnim ikọ emi Abraham eketiñde.
Mbuk Ke Abaña Mme Jew
Stephen ama aka iso ndinọ ofuri mbuk uwem mme Jew tutu osim ini emi Solomon ọkọbọpde Itie-ukpono Abasi. Enye ama etiñ nte Nditọ Israel ekedude ke ufin ke isọñ Egypt, onyuñ ọsọñọ etiñ nte Abasi ọkọdọñde Moses akafak mmọ. Ema ebiom Stephen ikpe nte enye mikenimke ibet, inyuñ ikponoke Moses ñko, edi enye ama eneñere anam mmọ efiọk ete ke imọ imotim idiọñọ Moses ikan mmọ.
Stephen ama emen owut nte Abasi okokotde Moses tọñọ ke ini uyen esie ndidi andifak Nditọ Israel, edi Nditọ Israel ikọfiọkke. Moses ama ebet ke ñkpọ nte isua aba mbemiso enye okodomo ndiñwam mmọ, ndien ke ekpri ini emi enye ama ọbọ eti ukpep-ñkpọ ke ufọk-ñwed nditọ Egypt emi akanade enye ọbọ. Ke ini nditọ-ete esie ema ekesin enye, enye ama efehe okoduñ ke idut efen ke ñkpọ nte isua aba efen, ke adañaemi nditọ-ete esie emi ekesinde uñwam esie, ekekade iso ebọ ufen ke Egypt nte ifin. Abasi ama etiñ ete ke Moses edidi ada-usuñ Nditọ Israel, ndien ikot oro ama ọsọñọ ada.
Ukeme Moses:
Nte Stephen akakade iso ke mbuk Nditọ Israel, enye ama ọsọñọ etiñ abaña nte Moses ekenyenede ukeme. Ekedi Moses ke Abasi ọkọnọ Ibet. Abasi okokot Moses edida itie Esie ke otu owo. Ndien Moses ama ọñwọñọ ọnọ Nditọ Israel: “Abasi eyenam prophet, emi edibietde mi, adaha ada ọnọ mbufo ke otu nditọ-ete mbufo.”
Kpukpru emi Stephen ama etiñ ọnọ mme andidori enye ikọ. Anditiñ ntiñ-nnim ikọ oro Moses eketiñde abaña ekedi Jesus, Stephen ñko ama onim Enye ke akpanikọ. Edi mme Pharisee emi ekebuọtde idem ke edinen-ido idem mmọ ikonimke, edi mmọ ema ekabare ebiom Stephen ikpe nte enye mikponoke Moses edi ọkwọrọde Jesus.
Itie-Ukpono Abasi
Ke ini mmọ ema ekeduñ ke Canaan, Solomon ama ọbọp ata ediye Itie-ukpono Abasi ke Jerusalem ọnọ ndikpono Abasi. Emi ñko ama akabare edi ata itie-ukpono Abasi kpukpru owo. Edi ke usen emi ekebererede Itie-ukpono Abasi, Solomon ama ọbọñ akam. “Sese, enyọñ ye ata enyọñ ikemke fi; ñwañwa ediso ufọk emi mbọpde!” (2 Chronicles 6:18). Abasi emi Solomon ọkọbọñde akam ọnọ ama okpon akan Itie-ukpono Abasi emi, kpa mme Heaven mikekemke Enye. Ndien Abasi ama etiñ ebe ke inua Isaiah, anditiñ ntiñ-nnim ikọ: “Enyọñ edi ebekpo mi, isọñ onyuñ edi udorikot mi: nso ufọk ke mbufo edibọp enọ mi? Nso ebiet ke mbufo edinim ke nduọk-odudu mi ñko? Ndien Jehovah ọdọhọ, ete, ubọk mi akanam kpukpru ñkpọ” (Isaiah 66:1, 2). Abasi ama okpon akan Itie-Ukpono Abasi, Jesus ekedi ukem ye Abasi ke ini eribot ñkpọ, onyuñ ọsọñ ke odudu ukem nte Ete Esie. Ke ntre nte Jesus ikokponke ikan Itie-Ukpono Abasi? Nso idi ntak emi mme Pharisee ekpedọhọde ete ke Stephen okosuñi Abasi ke ndikwọrọ ikọ Jesus?
Mbon Nsọñ-Ibuot
Ke ini Stephen ama ekekpere utit mbuk esie, enye ikekemeke ndimum idemesie aba ke ndimen ñwut uwem mbubik emi mme andidori enye ikọ ekenyenede. Enye ama okut ete ke mmọ ikonimke se enye okodomode nditiñ ke ikọ Abasi, anam enye ọdọhọ ntem ye mmo: “Mbufo mbon nsọñ-ibuot, emi minaha mbobi ke esit ye utọñ, mbufo etak ndiñwañwana ye Edisana Spirit kpukpru ini.” Spirit Abasi ama odomo ndiwut mmọ akpanikọ Eti-mbuk, ndinyuñ nnam efiọk ete ke Jesus ekedi eyen Abasi. Edi ukem nte ete mmọ ekekọbọde mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ, ntre ke mmọ ekenam. Idiọk-ñkpọ mmọ ama ọyọhọ ke ndiwot Jesus, Edinen owo oro.
Mme ikọ emi ekeyat didie mme Jew emi ekenimde idem mmọ ke edinen! Esit ama obiom mmọ ke kpukpru se Stephen eketiñde, emi ama ọdọdiọñ anam mmọ efut esit. Mmọ etọñọ ndimen itiat nnyuñ ñtọñọ edinen ye edisana owo Abasi emi. Edi Stephen ikefeheke ndik. Spirit Abasi ama odu ye enye, ndien nte enye okosuk esede enyọñ, enye ama okut ñkukut utibe Ọbọñ esie. Andinyaña emi enye ọkọbuọtde idem okonyuñ ọkwọrọde ete ke Enye ekedi ata Eyen Abasi, ama ebet ndidara nnyuñ nda Stephen nduk ke ubọñ. Stephen ama ọdọhọ otu owo ete: “Sese mmokut Heaven nte anade iñwañ, mmonyuñ ñkut Eyen owo nte adade ke ubọk nnasia Abasi.” Nte adade! Edi ke ini Jesus ama ọkọnyọñ ke Heaven, Enye ọsuhọre etetie ke ubọk-nnasia Abasi (Mme Hebrew 10:12), ndinam mkpe-ubọk nnọ nnyin. Edi ke ini Stephen okoyomde ndikpọñ ererimbot emi nte enye emi ewotde ke ntak Ikọ Abasi, Jesus ama adaha ada ndikpono enye ke nsọñọ-nda esie ke mbuọtidem tutu osim akpatre.
Mme Jew ema eyat esit eti-eti enyuñ efiori mkpo man otodo mmọ ekukop mme ikọ Stephen emi mmọ ekedade nte ikọ isuñi. Ema eduri Stephen esio ke edem obio, enyuñ etọñọ enye ke itiat tutu enye akpa.
Utip Stephen
Stephen ikebeñeke mbọm, mme ndidomo ndifehe mbọhọ mme asua esie. Enye ekese Abasi onyuñ Ọbọñ akam: “Ọbọñ Jesus, bọ ukpọñ mi.” Mme akpatre ikọ esie ekedi ikọ erifen-nnọ: “Ọbọñ, kuda idiọk-ñkpọ emi udori mmọ” ndien enye ede ndidemere ke Heaven. Akayak ikpat kiet ndisim ebekpo Abasi emi Jesus ekebetde ndidara enye. Ekọm-urua emi Stephen ekekpede ikọsọñke urua ikan utip emi enye ọkọbọde. “Ufen usuñ isañ ididighe ñkpọ ke ini isimde akpatre isañ.”
Ukut ikekemeke ndibiọñọ mbuọtidem ata mme anditiene-Christ. Ke adañaemi ekenọde mmọ ufen ke ubọk mme ndiọi Caesar, mbuọtidem ye uko mmọ ama anam mme ọsọñ-esit mbon ukpeme Rome eyak esit mmọ enọ Jesus. Mmọ ema etiñ ete edieke mme anditiene-Christ emi ebọde ufen ekemede ndikwọ mbaña Heaven ye Andinyaña mmọ ke ini ebọpde mmọ ke eto me ke ini esinde mmọ ke obube mme ekpe man mme ekpe eta mmọ. Ke akpanikọ Abasi odu eke ọsọñọde mmọ idem; Heaven ana edi akpan itie ọnọ mmọ ndika. Esit ama anuaha mme ọsọñ-esit mbon-ekọñ Rome ke ntak ima Jesus ndien mmọ ñko ema eyak uwem mmọ enọ ke ntak Christ.
Abasi akpakam esin utọ Spirit oro ke nnyin, eke edinamde nnyin isọñọ ida ke akpanikọ inọ Ọbọñ ekpedi anade nte iyak uwem nnyin ke mbuọtidem! Ediwak owo tutu ke eyo emi ke eyarade ima mmọ ye Jesus ke ndinyime ndikpa utu ke ndikañ Enye. Ke akpanikọ utip mmọ eyekpon ke Heaven. Mmọ enyene ima Abasi emi ke esit mmọ eke eñwamde mmọ ndifen nnọ mmọ eke ekọbọde mmọ ukem nte Stephen, ye nte Ọbọñ ke Idemesie akanamde: “Ete dahado nọ mmọ; koro mmọ mifiọkke se mmọ enamde” (Luke 23:34).
Unyime Paul
Ke otu ndiọi owo emi eketọñọde Stephen ke itiat ekedi akparawa emi akabiatde ini ke ndikpep ibet, edi enye ama ọkọbọ ufọk-Abasi Christ koro enye ekekerede ete ke mme anditiene Jesus ikonimke Ibet. Enye akakama ọfọñidem ọnọ mmọ emi ekewotde Stephen, onyuñ onyime mkpa esie. Enyiñ akparawa emi ekedi Saul, emi ke akpatre ekediọñọde enye nte akwa Apostle Paul. Saul ikosoboke ye Jesus kaña tutu osim emi, edi ini kedi emi enye ñko edidide andinim ke akpanikọ onyuñ ọbọ ufen, akpa, kpa ke ntak Jesus emi Stephen ñko akayakde uwem esie ọnọ.
Questions
MME MBUME- Anie ekedi Stephen?
- Nso ekedi ntak emi mme Pharisee mikamaha ndikop ukwọrọ-ikọ Stephen?
- Didie ke ekenyaña Abraham?
- Nnyin isaña didie ifiọk ke Abraham ama onim Jesus ke akpanikọ?
- Nso ke Stephen ọkọdiọñọ abaña Moses?
- Nso ke Moses eketiñ abaña Jesus?
- Stephen okokot didie mme Ewet-ñwed ye mme Pharisee?
- Nso ke mme Jew ekenam Stephen?
- Nso ke Stephen okokut mbemiso enye akpa?
- Nso ikedi mme akpatre ikọ Stephen?