Lesson 316 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Koro afo, Jehovah, edide ebiet ubọhọ mi. Afo omonim Ata Edikoñ ke ebiet iduñ fo. Baba idiọk-ñkpọ idisimke Fi, ufen idinyuñ isañake ikpere iduk ke ataya fo” (Psalm 91:9, 10).

Cross References

I Ukut Samaria

1 Ben-hadad, edidem Syria, ana akanade Samaria okuk onyuñ anam obio oro odu ke akwa ukut, 2 Ndidem 6:24, 25

2 Eyen añwan kiet etiñ mbuk mfuhọ esie ọnọ edidem, emi eketiñde ete ke akam edi Elisha anam ñkpọ ọdiọk, onyuñ ọñwọñọ ndiwot enye, 2 Ndidem 6:26-31; Leviticus 26:25-29; Deuteronomy 28:53

3 Abasi ayarade uduak oro ọnọ Elisha, emi eketiñde abaña nte udia edidude, 2 Ndidem 6:32, 33; 7:1, 2

II Mkpe-mbiere Ye Edinam Mbon Akpamfia Inañ

1 Mbon akpamfia inañ, emi ekekperede ndikpa biọñ, ekut nte efeñede ekpọñ nna mbon Syria, 2 Ndidem 7:3-5

2 Abasi anam mbon Syria ekop uyom mme ukpat-ñkpọ. Mmọ efeñe ekpọñ nna mmọ ye mme enañ-mbakara, 2 Ndidem 7:6-8; 19:7; Mme Ñke 28:1

3 Mbon akpamfia oro edia mbume enyuñ edọhọ ye kiet eken ete, “Mfin emi edi usen ikọ idaresit,,.... eyak nnyin ikam ika ndien, iketiñ inọ ufọk edidem,” 2 Ndidem 7:9-11

4 Ntiñ-nnim ikọ Elisha ọwọrọ osu, 2 Ndidem 7:12-20

III Nneme Ke Ufọt Edidem Ye Gehazi

1 Etiñ ebaña nte eyen añwan Shunem ekedide oduduñ ke isua itiaba, 2 Ndidem 8:1, 2

2 Ke ini edidem osuk enemede nneme ye Gehazi abaña Elisha, Eyen añwan Shunem ọnyọñ edi onyuñ ekpe edidem ubọk abaña isọñ esie, 2 Ndidem 8:1-6

IV Mkpa Ben-hadad

1 Ben-hadad ọdọñọ onyuñ ọdọñ Hazael ebiene Elisha, 2 Ndidem 8:7-9

2 Elisha etiñ abaña mkpa Ben-hadad ndien Hazael owot edidem, 2 Ndidem 8:10-15

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Mme Ini Akañ

Ediwak ini Abasi ọdọñ akañ edi oto ke ntak idiọk-ñkpọ ye ntut-utọñ. Akañ enye emi okosimde Samaria okoto ke ntak idiọk-ñkpọ Ahab. Ahab ama ọdọ Jezebel, eyen añwan okpono ndem emi okotode Phoenicia. Nnyin ikot: “Edi oruk owo nte Ahab ikoduhe, emi akanyamde idem esie ndinam idiọk ke iso JEHOVAH, emi Jezebel ñwan esie esinde nsọk” (I Ndidem 21:25). Ke mme utit usen esie, Ahab ama ọsuhọre idem esie ke iso Abasi: oto ke utọ ntak emi Ọbọñ ikayakke mme idiọk-ñkpọ emi eketiñde ebaña Ahab otibe ke eyo uwem esie edi anam otibe ke eyo uwem eyen esie.

Ukpep-ñkpọ nnyin eberede ye Jehoram, eyen Ahab, emi akakarade ke Samaria, ye Ben-hadad, edidem Syria emi akanamde nna-ekọñ akanare obio okuk.

Ukut Ke Obio

Akañ ama ọsọñ eti-eti ke obio. Mme owo ema edu ke ata akamba ukut. Mme iban eta nditọ mmọ, isuñi emi Moses ọkọdọhọde ete ke eyesim mmọ edieke mmọ etutde utọñ ke uyo Abasi (Deuteronomy 28:51-53). Ediwak owo ekere ete ke mmimọ imekeme ndika iso ke usuñ idem mmimọ, itut utọñ ke ewuhọ Abasi, inyuñ ibọhọ ufen. Edi imokut ite ke ubiere-ikpe Abasi esitiene idiọk-ñkpọ. Ikọ Abasi ọdọhọ ete. “Se ededi owo ọtọde, oro ke enye edinyuñ ọdọk” (Ñwed Mbon Galatia 6:7). Mkpasip ntut-utọñ esida usọp-usọp idọk edi. Mbon obio Samaria ema ekut ntre.

Edidem Israel ama oyom ndikpọnọre ndudue oro ndori Elisha nte ke edi enye anam akwa ñkpọ ndik oro otibe ke obio. Owo obuk-idem awak ndikpọnọre ndudue ye idiọk-ñkpọ esie ndori owo efen ke idem. Enye odomo ndifuk idem esie edi ọdọhọ ete ke edi owo efen edue. Abasi ọfiọk esit. Enye ekeme ndisuk enyin nse onyuñ ọdọhọ ete, “Edi afo edi owo oro.”

Edidem ama aduak ndiwot Elisha. Abasi ayarade ọnọ Elisha enye efehe ọbọhọ mkpa. “Ọbọñ ọmọfiọk ndinyaña mmọ emi eteñede Enye nsio ke idomo” (2 Peter 2:9). Kpukpru ini Enye ekpekpeme ikọt Esie. Baba ñkpọ kiet ikemeke nditibe nnọ owo Abasi ibọhọke se Enye onyimede. Owo Abasi enyene eñwọñọ emi enye ekemede ndisọñọ nda ke esit, “Baba ñkpọ ekọñ kiet eke ebotde ebaña fi idikwe unen.”

Elisha

Elisha ama etiene anam utom emi Elijah akanamde, ke edinim ufọk-ñwed nnọ mkparawa anditiñ ntiñ-nnim ikọ ke Samaria. Dothan, Bethel, Jericho, Shunem ye Carmel. Ekeme ndidi Elisha ekekpep ñkpọ ke Samaria ke ini emi ekekande obio oro ekuk. Abasi ama ada ubọk Elisha anam ediwak utibe-ñkpọ, idaha emi akwa utibe-ñkpọ efen mmọñ ọsọp ada itie.

Abasi eteti ikọ Esie kpukpru ini, akananam ifreke mmọ, tutu osim ini akañ. Edi akpanikọ nte ke ufọk-ñwed mme Anditiñ ntiñ ntiñ-nnim ikọ emi ama odu mmọ emi ekemade edinen ido. Mmọ ọtọ kiet ye Elisha ekedi “inuñ isọñ obio Samaria. Eñwọñọ efen emi enamde enọ owo Abasi edi “But idinamke mmọ ke idiọk ini: edi eyeyuhọ ke ini akañ” (Psalm 37:19).

Unana Edinim Ke Akpanikọ

Ke ini Elisha ọkọdọñde ekedọhọ edidem ete “Ke adaña ini ntem mkpọñ, udomo eti ndom uyo eyekpa shekel kiet,..... ke inua otop Samaria,” ada-idaha owo oro edidem, eberede enye ke ubọk asak onyuñ eneni ikọ oro. Enye ama obup ete; “Sese, nte Jehovah ọmọñ anam window ke ikpa-enyọñ! nte ñkpọ emi eyesu?” Unana edinim ke akpanikọ esie ama anam enye etip nditiene mbuana ke eduek emi mbio efen akanade nte esọp enyene. Unana edinim ke akpanikọ ke esit owo kpukpru ini anam owo etre ndidia ufọn emi odude ke edidiọñ Abasi. Ema emek adidaha owo edidem emi ete ekpeme inua otop Samaria ndien, nte mme owo ke nnyek-idem ekade ka enyuñ enyọñde nyọñ ke nna mbon Syria ndida udia, ema enuk enye etọ enyuñ efik ewot. Ndusuk ekeme ndidọhọ nte ke emi okotibe ke unana idorenyin edi okotibe man anam ikọ Abasi osu. Abasi enyene usuñ Esie ndinam se Enye eketiñde ọwọrọ osu. Mbuọtidem anam eñwọñọ Abasi ọwọrọ osu. Unana edinim ke akpanikọ eyesio owo ke obio ubọñ Abasi efep.

Eti-Mbuk

Mbon akpamfia inañ oro ekedi mbon ọbiọñ, mmọ ikenyeneke idorenyin ndinyene udia nto esit obio. Edieke esuk etiede ke edem ibibene obio, mmọ eyekpaña. Edieke mmọ ekade nna mbon Syria, mmọ ekeme ndinyene mbọm mbaña mmọ enyuñ enim mmọ uwem. Mmọ ekenyene ndibiere se anade nte enam, mmọ ema enyuñ ekere ete ke oro eyefọn.

Ufañ iduhe inọ anam-idiọk ke adaña emi enye osuk odude ke idiọk. Ñkukure se inade ibet enye edi nditak. Edi ke adaña emi idiọk owo ebierede nditiene Jesus, idorenyin odu. Ke mbuk idiọk udọ, nnyin ikut ite ke ini enye ekekperede ndikpa biọñ, enye okut idem esie onyuñ eti ete ke ufọk ete imọ ke ediwak odu ekem se esiode enọ owo efen. Enye ebiere ndidaha nda nnyuñ nnyọñ ufọk. Enye esin edimek esie oro ke edinam. Mbon akpamfia oro ekenam kpasuk ntre.

Nnyin ifiọkke me Abasi ama anam ntim ikpat mmọ eneñere ọsọñ uyo nte mmọ esañade ke ọkpọ usuñ; edi imọfiọk ite ke mbon Syria ema ekop uyom akwa udim nte esañade edi. Mmọ edu ke nyek idem enyuñ efeñe, ekpọñ nna mmọ ye mme ñkpọ mmọ.

Ke ini mbon akpamfia oro ema ekesim ebiet nna mmọ ema ekut ediwak udia ye edisine ñkpọ. Ke esesit ini mmọ edia usọrọ, mmọ enyuñ ekut ñko ete ke ediwak udia odu ọnọ ofuri obio Samaria ke mme nna oro ekefeñede ekpọñ. Mmọ etiñ ye kiet eken ete, “Nnyin inamke se inende: mfin emi edi usen ikọ idaresit, ndien nnyin idop uyo: ima ibet usiere, nnyin iyekut ufen; eyak nnyin ikam ika ndien, iketiñ inọ ufọk edidem.”

Enọ Mbuk

Editie biọñ ke anyan ini edi ke unana idorenyin ebe eduk ke ini emi udia odude eti-eti ama okpon ekem mbon akpamfia oro ndikot usen eti-mbuk. Onyuñ edi usen eti mbuk ñko ọnọ idiọk owo emi ọwọrọde ke idiọk oduk ke Eti-mbuk Jesus Christ emi ọyọhọde ye ubọñ ye ubọhọ. Ke nditiñ ke ñkañ Spirit, enye ọwọrọ ke unana oduk ke inyene, ọwọrọ ke ekim oduk ke uñwana, ọwọrọ ke ufin enyene ubọhọ. Ikọ oro Gospel ọwọrọ, eti-mbuk midighe mbuk idara.

Ke ndo-ndo oro mbon akpamfia oro ema eka nditiñ nnọ ufọk edidem. Mbuk eke mmọ ekenyenede ama ọfọn akan mmọ ndidip; mmọ ekeyom ndibuana ye mbio efen. Nnyin ima ibọ erinyaña ukpọñ ikut ite ke enye edi ata utibe-ñkpọ emi nnyin inyenede udọñ nditiñ nnọ mbon efen, koro utibe eriñyaña emi ke ododu.

“Tọ-ñọ ntak tiñ! Tọ-ñọ ntak tiñ!

M-buk e-ri-nya-ña tọ-ñọ ntak tiñ,

M-bak o-wo e-di-fa-ña e-te, ‘Ba-ba o-wo kiet

Ki-tiñ-k’i-nọ mi!’ ”

Edisọñọ Akpanikọ

Ekeme ndidi ntiñ-nnim ikọ Elisha ye utibe usuñ emi Ọbọñ akadade anam udia odu akanam esit edidem emem. Nnyin imokut nte edidem enemede nneme ye Gehazi oyom ndidiọñọ kpukpru ikpọ utom emi Elisha akanamde. Ndusuk owo ekere ete ke Gehazi ekedi kiet ke otu mbon akpamfia inañ emi ekekade nna ekọñ mbon Syria. Edi akpanikọ nte ke Gehazi ikenyeneke esit udu ibaña Elisha ke ntak isuñi oro Elisha okosuñide enye ke ini emi esit isin-enyin okonukde enye ndinyanare mbine mme enọ Naaman. Nnyin imokut nte Gehazi enyenede udọñ eti-eti nditiñ nnọ edidem mbaña mme utibe-ñkpọ emi Elisha akanamde. Nte enye osuk etiñde abaña nte ekenamde akparawa kiet eset ke mkpa – kpasuk idaha oro – Abasi ama ọdọñ Ñwan Shunem oro etiene edidem. Enye ekedi ndikpe edidem ubọk man ọtọñọ ntak enyene isọñ emi ọkọbọhọde enye ke mme isua akañ itiaba oro. Enye ama aka idut mme Philistine, ke uyo Elisha, man ọbọhọ ukut ini akañ oro. Ke ini Gehazi okutde ñwan oro enye ofiori ete, “Ọbọñ mi edidem, emi edi ñwan oro, emi onyuñ edi eyen esie, emi Elisha akanamde eset.”

Ke ini Ọbọñ oyomde ndisọñọ akpanikọ, Enye ọdiọñọ usuñ nte edisañade anam oro. Ekeme ndidi Abasi okoyom ndinam esit edidem emem man enye onyime ndifiak nyak isọñ ñwan oro nnọ enye. Ediwak ikọ-ntiense edikabare esit anam-idiọk esinam esit mme akama utom emem tutu mmọ enyime ndinọ owo oro ubọhọ.

Mkpa Ben-hadad

Ke akpatre ukpep-ñkpọ emi nnyin imokut nte Elisha akade Damascus, akwa itie obio Syria. Ben-hadad ama ọdọñọ, enye onyuñ ọdọñ Hazael, ekeme ndidi andikpon ñkan ke otu mme adidaha ke ukara esie kiet ete okot Elisha ọnọ imọ man Ben-hadad ọfiọk mmimọ iyebọhọ ke udọñọ oro. Nte owo emi osuk adade Elisha ke iso, Abasi ayarade ọnọ Elisha nte ke Hazael edidi edidem Syria. Elisha ñko ama okut ndiọi ibak emi owo emi edinamde nditọ Israel. Elisha ama atua. Nte ntiñ-nnim ikọ eketiñde abaña enye, Hazael ama ọtọñọ utom ibak esie ke ndifuk edidem ndodobi ọfọñ ke iso ñwot nnyuñ nda itie ubọñ ke Syria.

Mi ke nnyin ikut ata idiọk utit Ben-hadad, emi akañwanade ediwak ekọñ ye nditọ Israel. Abasi ama ọdọhọ ete, “Ọdọdiọk ọnọ owo eke osuñide fi” (Numbers 24:9).

Questions

MME MBUME

1. 1 Nso ikada akañ idi ke Samaria?

2. 2 Anie ke edidem ọkọdọhọ ete edi ntak akañ oro?

3. 3 Tiñ nte Elisha ekekpemede idem esie osio ke iyaresit edidem.

4. 4` Nso ikanam mbon-ekọñ Syria efeñe? Mme anie ekekut ke mmọ ema efeñe?

5. 5 Tiñ mfọnido mbon akpamfia.

6. 6 Ke ini enyañade anam-idiọk nso inam enye oyom nditiñ ñwut mbon efen mbaña erinyaña?

7. 7 Ntak emi Elisha akatuade ke ini Hazael edide ebine enye?

8. 8 Tiñ nte Ben-hadad akakpade?