Lesson 319 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Nyuñ ti Andibot fi ke ini afo edide akparawa, ke ini ukut mika-idighe kaña, ke mme isua eke afo edidọhọde ete, Ñkwe inem ke esit, mika-isimke (fi)” (Ecclesiastes 12:1).

Cross References

I Edinim Eyenọwọñ ke Edidem

1 Athaliah osobo kpukpru nditọ ndidem Judah onyuñ akara obio, 2 Ndidem 11:1, 3

2 Jehosheba odip Joash ke Itie-ukpono Abasi ke isua itiokiet, 2 Ndidem 11:2

3 Jehoiada okot mme andikara ke ndibe edi ke Itie-ukpono, owut mmọ eyen edidem, ọnọ mmọ ñkpọ-ekoñ, onyuñ obon mbon ukpeme akanare itie ukpono, 2 Ndidem 11:4-11

4 Mmọ eyet aran enyuñ enim eyenọwọñ oro ke edidem: mme owo ekwak ubọk enyuñ edara, 2 Ndidem 11:12

5 Athaliah; okop uyom onyuñ edi ke itie ukpono ndien emum enye, enyuñ ewot, 2 Ndidem 11:13-16

6 Jehoaiada anam mme owo enam ediomi ye Jehovah; enyuñ ewuri ufọk Baal; ndien eda Joash edi ke ufọk edidem, 2 Ndidem 11:17-21

II Ndidiọñ Ufọk Abasi

1 Joash ọtọñọ ndikara ke ini enye edide owo isua itiaba onyuñ anam nte ọfọnde ke ofuri eyo uwem Jehoiada, 2 Chronicles 24:1-3

2 Joash aduak ndidiọñ Ufọk Abasi onyuñ ọdọhọ mme oku ye mme Levi ete ebọ utomo eto mme owo, 2 Chronicles 24:4, 5

3 Mme owo isọpke idem ke edinam emi, ndien enim ekebe ke enyin-usuñ Itie-ukpono, 2 Chronicles 24: 6-9

4 Enọ okuk ediwak,ndien ediọñ itie-ukpono, 2 Chronicles 24:10-14

III Mfiak edem Edidem

1 Jehoiada akpa ndien ebuk enye ke otu Ndidem, 2 Chronicles 24:15, 16

2 Mbọñ ererimbot ekpek Joash ndikpono ndem, 2 Chronicles 24:17, 18

3 Edọñ mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ nditọt mme owo, 2 Chronicles 24:19, 20

4 Ke uyo edidem, etọñọ Zechariah ke itiat ewot, 2 Chronicles 24:21, 22

5 Jehovah ayak mbon-ekọñ Syria esobo Joash ye mbọñ esie, 2 Chronicles 24:23, 24

6 Nditọ ufọk Joash ewot enye, 2 Chronicles 24:25-27

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Mfiak edem ke ukara Israel ama asuana tutu osim ukara Judah. Iduọ emi okoto akpan-akpan ke ndidem mmọ ndikọdọ iban ke otu mme idut emi mikọfiọkke Abasi. Ibet Moses emi Abasi ọkọnọde ama ọbiọñọ oruk ndọ emi, koro Abasi ama ọfiọk ete ke mme iban emi eyeda mme ndem ye mme eto mkpe mmọ edi ke isọñ emi Abasi ọkọnọde ikọt Esie. Etie nte ndiọi iban emi ema esinyene usuñ emi mmọ edade etap mme ebe mmọ man etiene mmọ ekpono ndem. Tọñọ nte Eve ekekpek Adam ndidia mfri emi ema ekekpan, iban emi mifiọkke Abasi ke enanam ntem ndida iren-owo ñkpọñ usuñ. Ñko, udọñ edinyene mme odudu akara mme owo ke ata utibe usuñ. Etie nte ñkpọ ndomo kiet ikprike inyuñ isuhọkere ikaha inọ ndusuk mme owo ndida nnyene se mmọ eyomde. Imenyene mbuk mi emi eka-eka okowotde nditọ-nditọ esie man edi ọbọñ-añwan, onyuñ akara obio.

Enyiñ idiọk eka-eka emi ekedi Athaliah. Enye ekedi eyen Ahab añwan, emi okpono-ndem añwan esie, Jezebel akamande. Athaliah ekedi ñwan Jehoram edidem Judah. Nte Athaliah okodude uwem ikọfọnke, enye akasaña ke kpukpru idiọk usuñ ye mbubiam ido ete ye eka esie. Esit ama ayat enye koro Jehu okosobode ufọk Ahab ke Israel, ndien enye ama ọñwọñọ ndisobo ufọk David ke Judah. Osuk esisit, enye akpakanam uduak esie osu. Edi Jehovah ama ọñwọñọ ọnọ David ete ke enye idinanake eyen emi editiede ke ebekpo esie, ke ntre Enye ikayakke esobo ubon David ofuri-ofuri.

Ke ini Athaliah ama ọkọtọñọ ndiwot kpukpru nditọ edidem, Jehosheba, ñwan Jehoiada oku, eyen-eyen eka Ahaziah, eyip ekpri nsek-eyen edidem emi okodip ke itie-ukpono Abasi oto ke ntak emi owo iwotke nsek-eyen Joash ye mmọ eken. Ekedi mmem-mmem ñkpọ ndidip nsek-eyen emi ke Itie ukpono Abasi, koro mme oku ekenyene ndise ñkpọ ofuri-ofuri mbaña Itie-ukpono Abasi, ndien sia andikodori idem esie ke ebekpo ekedide okpono-ndem, etie nte enye ikesiwakke ndika do.

Uduak Jehoiada

Jehoiada, Akwa oku, ekedi edinen owo, enye okonyuñ oyom ndida mme owo mfiak man ekpono ata Abasi. Ukpono-ndem ama oto ke idak ukara Israel okosim ke Judah, tutu mmọ etọñọ ndibọp ebiet ukpono Baal. Mmọ enyuñ emen ndisana ñkpọ eke Ufọk Abasi ekebon ke ebiet ukpono Baal.

Ekeme ndidi ke ofuri isua itiokiet emi ekedipde nsekeyen emi ke itie ukpono Abasi, Jehoiada ke okosuk ananam ekikere ndiyak nnen-nnen owo etie ke ebekpo ubọñ. Enye ñko ama etiñ ikọ ọnọ mme etubom ekọñ ye ndidaha owo ndifiọk mmọ oro edade ye Abasi. Mbon uyep ikoduhe ke otu mmọ ndimen etop emi nsọk idiọk Athaliah.

Ke akpatre Jehoiada, ada mme etubom ekọñ ye ikọt mmọ oduk ke Ufọk Abasi. Enye onyuñ ọnọ mmọ ñkpọ-ekọñ, onyuñ onim mmọ nte mbon ukpeme ye mme ntiense akanare. Ndien enye emen ekpri eyen Joash ediwut mmọ. Eketie mbon akpanikọ emi didie ndikut eyen edidem! Mmọ ema edara! Nnyin imadara ñko ke ini Eyen Abasi kpa Jesus Christ, Enye emi edide Edidem ndidem ayarade idem ọnọ ukpọñ nnyin.

Edinim Eyenọwọñ Ke Edidem

Mme etubom mbon-ekọñ ekop item Jehoiada, Akwa oku. Abasi ama odu ye mmọ, ndien uduak mmọ ama ọwọrọ usuñ. Edieke idade se inende, Ọbọñ onyuñ adade ye nnyin, iyenyene erikan. Edinam emi akada itie ke usen usọrọ kiet ke otu mme usen emi kpukpru owo ke ofuri obio ekedude ke Jerusalem. Ema eda Joash eduk ke Itie-ukpono Abasi enyuñ enim enye ke adaha emi esinimde ndidem ke ini eyomde ndiyara mmọ anyanya.

Anyanya ubọñ, ñkpọ ntiense ye ediyere aran edi mme ñkpọ ita emi enyenede ndidu ke ini eyomde ndidianare owo nnim ke edidem. Anyanya ubọñ ekedi anyanya esie. Ñkpọ ntiense ekedi ibet emi enye ọñwọñọde ndinim, ndida edisana aran nyet enye ọwọrọ ndidianare nnyuñ nyak enye nnọ utom emi Abasi okokotde enye ndinam. Emi edi akpa ini ndikop nte enimde eyenọwọñ ke edidem.

Ediomi

Jehoiada ama anam ediomi ke ufọt Abasi ye edidem ye mbio obio ete ke mmọ enyene ndidi ikọt Jehovah. Nso utọ edidemere! Ndo-ndo oro mme owo ekeduk ke ufọk Baal ewuri mme itie uwa enyuñ ebom mme mbiet ndem oro mbai-mbai, ndien ewot oku ndem oro.

Ke adañemi Jesus odukde ke esit owo, enyene ndibin andidiọk ye itie uwa esie nsio. Ukpono-ndem iduhe aba ke ini Ọbọñ adade ukara. Ke adañemi Israel enimde mbet Abasi, mmọ ema ekop idaresit. Ke utọ ini ntem ke mmọ ekekwak ubọk ke idara enyuñ etoro Abasi koro obio ama ọbọhọ ufik ye ukpono-ndem Athaliah.

Ndidiọñ Ufọk Jehovah

Ke edidem ama okokpon enye ama okut ete ke ufọk Jehovah oyom nte ekpediọñde. Etie nte mme oku ye mme Levi ema esikut mme nsiaha ye mme ndudu ye ñwure ibibene inyuñ idọñke enyin ibaña. Edi mmem-mmem ñkpọ ndisaña ke ndue-idem nnyuñ ntre ndikut se akpanade nte inam inọ esit nnyin ye Abasi. Akpa ebeñe emi edidem akanamde ọkọwọrọ ikpikpu tutu ke enye ama ekenyenyik mmọ mbemiso mmọ enam se akanade enam. Ediwak ini Abasi esinyene ndida ntunọ nduri ikọt Esie man mmọ enam se inade nte mmọ enam. Ñwed Abasi ọdọhọ ete “ekutek ke ifik mbufo” edi “enyene ifiopesit ke Spirit: enam utom enọ Ọbọñ” (Ñwed Mbon Rome 12:11).

Jehoiada akada ekebe otibi ndudu ke okukib esie onyuñ onim do ke itie-uwa. Kpa ke eyo emi, nnyin imokop ibaña ekebe Jehoiada emi. Nte ñwọrọ-nda ñkpọ, ekikere ndinyene ekebe ntem me utọ eke enimde enọ enọ ima-esit ke enyin-usuñ ufọk Abasi etie nte ọkọtọñọ ke ini oro odu tutu osim mfin.

Ke ini Jesus okodude ke isọñ, ekebe ama odu ke enyin-usuñ Itie Ukpono Abasi. Usen kiet Enye ama okut nte mbon inyene esinde enọ mmọ; ndien nte Enye osuk adade do, Enye okut ubuene ebekpa esinde okudọk iba. Enye okot mbet Esie onyuñ ọdọhọ ete: “Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo nte, Ebe-akpa emi ama esin okuk akan kpukpru mmọ: koro kpukpru mmọ ekesiode ñkpọ ke nyọhọ-nsuhọ mmọ esin ke ekebe: edi ke unana esie enye osio kpukpru se enye akpadade odu uwem ọnọ” (Luke 21:3, 4).

Tọñọ nte utom Apostolic Faith ọkọtọñọ, nnyin ida ukem usuñ emi ikama ufọk-Abasi, inim ekebe ke mben enyin-usuñ ufọk-Abasi ndikpe ọyọhọ mbak duop ye enọ-ima esit do. Owo itañke etibe añwa-añwa. Owo inyanke owo usan utañ etibe ke iso. Inyuñ ikubọkere Ñwed Abasi inim ke itie-uwa man mme owo esaña ebe enyuñ edori enọ mmọ do man mme owo ekut se enọde: “Jesus ọkọdọhọ ete, ke ini afo ọnọde eyen ubuene ñkpọ, kuyak ubọk ufien fo ọfiọk se ubọk nnasia fo anamde: man erinọ fo edi ke ndibe: ndien Ete fo emi okutde ke ndibe eyenọ fi usiene” (Matthew 6:3, 4).

Ke ini Jehoiada okonimde ekebe ke enyin-usuñ Itie ukpono Abasi esit mme owo ema edemere ndinọ; ndien okuk ama awak eti-eti nte ekemde ndida ndiọñ Ufọk Jehovah. “Owo eke ọtọde ke ufat eyenyuñ ọdọk ke ufat; owo eke ọtọde ke ntarubọk, uwak-uwak ke enye eyenyuñ ọdọk. Yak kpukpru owo kiet-kiet ọnọ nte enye akaduakde ke esit esie: okunọ ye mfuhọ-esit, okunyuñ ọnọ oto ke erinyenyik; koro Abasi amama owo eke ọnọde ke inemesit” (2 Ñwed Corinth 9:6, 7). Mme anam-utom oro ekenam ke ofuri akpanikọ, tutu okuk oro ekesinde mmọ ke ubọk, owo ikewetke inim ndinam ibat. Nnyin inyuñ ikopke ibaña ntime ke otu mbon utom.

Mfiak-edem Edidem

Ke ukpep-ñkpọ emi nnyin imokut akwa odudu ye uteñe owo Abasi. Jehoiada ama ada ọkpọsọñ ubọk ke ndikara ufọk Abasi ye obio ke ofuri ini uwem esie. Enye ama abiat ukpono-ndem ke Judah, ndien uteñe esie ama omum edidem esin enye asaña ke edinen usuñ. Jehoiada akakara obio ke enyiñ edidem, ndien ke ini enye akakpade ekebuk enye ke otu ndidem. Oro ama eneñere owut akwa idaha emi mme owo ekedade enye.

Ke Jehoiada ama akakpa, ama ayarade owut ete ke Edidem Joash ekedi ata mmem-mmem edidem. Andidiọk ekebe oduk ye mme isuñ-utom esie ndien edidem inyeneke aba uko ye nsọñọ-nda. Etie nte enye ikekemeke ndidọhọ Ih-Ih ke se idiọkde. Mbọñ ekeda nnem-inua ekpek enye. “Eda nnem-inua ke esit iba etiñ ikọ” (Psalm 12:2). Emi ke nnyin ikut ite ke Jehoiada, edinen owo ama akakpa, Joash ikenyeneke nsoñọ-nda ke esit esie, ndien ke ekpri ini esit mme asua esie ema eda nnem-inua etap enye. “Eyenyaña owo eke edimede ime tutu osim akpatre” (Mark 13:13). David andiwet Psalm ekewet ini kiet ete: “O Jehovah, nyaña: koro mbon ima fo ekurede: koro mbon akpanikọ etrede ke otu nditọ owo” (Psalm 12:1).

Mme Anditiñ Ntiñ-nnim Abasi Enọ Ñduri-Utọñ

Jehovah ikayakke Joash ye ikọt esie eduọ eduk ke ubọk mme asua ke mminọhọ ediwak ntọt. “Edi enye ọdọñ Prophet utom ke ọtọ mmọ, ete eda mmọ efiak etiene Jehovah: ndien mmọ esua enọ mmọ; edi mmọ ikpañke utọñ.” Ke akpatre, nte akpatre nduri-utọñ Spirit Abasi edi edidoro Zechariah eyen Jehoiada oku, ndien enye ọdọhọ mmọ ete: “Nsinam mbufo ebiatde mbet Jehovah? Mbufo idikwe unen. Koro mbufo ekpọñde Jehovah, enye omonyuñ ọkpọñ mbufo” Ke uyo edidem eketọñọ anditiñ ntiñ-nnim ikọ emi ke itiat ewot. Ndidem ekeme ndifre, edi Jehovah idifreke. Edi ete ye ka anditiç ntiç-nnim ik] emi ekedip edidem emi inyuñ iyakke ewot enye ke ini uyen esie. Ema esọp ndifre mfọnido mmọ, edi Jehovah ikefreke. Ekedi ke ñkpọ nte isua kiet ama ekebe, mbon-ekọñ Syria ema edi, ediñwana ye Judah ye Jerusalem. Mmọ ema esobo kpukpru mbọñ, enọ mbume emi mmọ eketañde eka ke Damascus, enyuñ ekpọñ edidem ye udọñọ ye unana uñwam. Ekem mme asaña-utom esie ewot enye. Ntre ke idiọk utit akana ọnọ owo emi ọkọkpọñde ndituak ibuot nnọ Jehovah.

Questions

MME MBUME

1. 1 Didie ye ke ubọk anie ke ekenyaña eyenọwọñ edidem esio ke mkpa?

2. 2 Ke utọ ini emi anie akakara obio?

3. 3 Joash ekedi owo isua ifañ ke ini enamde enye edidem?

4. 4 Tiñ uduak Jehoiada ke ndinam Joash edidem?

5. 5 Nso akpan ñkpọ ita ke ekeyom odu ke itie mbeñe-idem edidem?

6. 6 Nso ke Joash okokut abaña Ebiet-ukpono Abasi?

7. 7 Nso ke enye ọkọdọhọ mme oku ye mme Levi enam?

8. 8 Ke Jehoiada ama akakpa, nso ikotibe ye edidem?

9. 9 Nte mme akpatre usen Joash ekedi ke emem?