Lesson 325 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Sese, mmosio mbufo ndọñ nte mme erọñ ke ufọt mme ekpe ikọt; mmọdo mbufo enyene ibuot nte urukikọt, enyuñ efure nte ibiom” (Matthew 10:16).

Cross References

I Mme Jew Ke Akpa

1 Mme mbet edi ke Perga, ọtọ emi John ọkọkpọñde mmọ ndien eka ke Antioch ke Pisidia, Utom Mme Apostle 13:13, 14

2 Paul ama ọkwọrọ ikọ Abasi ke Itie-Ukpono mme Jew ke Sabath ọnọ mme Jew, Utom Mme Apostle 13:15; 17:2; Luke 4:16

3 Paul ama ọkwọrọ Jesus Christ ọnọ mme Jew, owut mmọ oto ke ñwed Abasi ete ke Enye ekedi Messiah mmọ, Utom Mme Apostle 13:16-41; 2:22-36; 3:13-26; 4:11, 12; 5:29, 32

4 Ediwak owo ema enim ukwọrọ ikọ Paul ke akpanikọ enyuñ ebuọtidem ye Ọbọñ, Utom Mme Apostle 13:42-44

II Ye Mme Greek Nde

1 Mme Jew efibe ufup ke ini mmọ ekutde nte akwa otu owo ekpañde utọñ enọ ukwọrọ ikọ Paul, enyuñ etiñ mme ikọ isuñi edian Paul ye ikọ Abasi, Utom Mme Apostle 13:45; 14:2; 17:5, 13, 17, 18

2 Paul ke okutde nte mme Jew esinde Christ, enye ọwọñọre ofuri ofuri Ukeme esie etiene mme mmọ oko (Gentile), Utom Mme Apostle 13:46-52; 28:25-28; Isaiah 42:6, 7; 49:6; Luke 2:32

3 Ekenyene ndibem iso ñkwọrọ Ikọ Abasi nnọ mme Jew, Utom Mme Apostle 13:46; Matthew 10:5, 6; Utom Mme Apostle 3:26; Ñwed Mbon Rome 1:16

4 Paul ye Barnabas ekeñ ntan ikpat mmọ ebon enọ mme Jew, ndien ekekwọrọ Ikọ Abasi enọ mmọ oko (mme Gentile), Utom Mme Apostle 13:51,52; 18:6; Matthew 10:14; Mark 6:11

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Ekwọrọ Ikọ Abasi Enọ Mmọ Oko (Mme Gentile)

Ekeme ndikut ata isọñ akpanikọ emi odude ke ukpep-ñkpọ emi oto ke ikọ emi Paul eketiñde: “Mmebeñe idem ndikwọrọ Gospel...; koro enye edide odudu Abasi, emi ọwọrọde erinyaña ọnọ kpukpru owo eke ebuọtde idem, ọnọ mme Jew ke akpa-itie, onyuñ ọnọ mme Greek” (Ñwed Mbon Rome 1:15, 16). Ke uduak Abasi, ekenim ete mme Jew ebem-iso ekop Eti-mbuk Jesus Christ, koro ekeda mmọ esin ke “ubon Abasi; uyama ubọñ (Abasi ye mme ediomi, ye erinọ ibet, ye eriwa uwa nnọ Abasi, ye mme enwọnọ enyuñ enyene mmọ: mme ete enyuñ edi eke mmọ; Christ okonyuñ oto ke otu mmọ ke obukidem Esie: Enye edi Andikara kpukpru ñkpọ” (Ñwed Mbon Rome 9:4, 5). Inaha nte eda ikọ emi nte ke ọwọrọ ete ke mme Jew ikpọñ ekana nte ebọ erinyaña, ke ikanaha nte mmọ oko (Gentile) ebọ erinyañ ñko. Ekenim erinyaña enọ mmọ oko (Gentile) ukem nte ekenimde enọ mme Jew; edi ekemek mme Jew nte ñkpọ utom eke Abasi akpadade asuan etop erinyaña ke ekem ini.

Tọñọ ke eyo Abraham, ke ini enye ọkọbọde uñwọñọ ediomi eto Abasi ete ke edito ke enye ofuri oruk ererimbot ekut ufọn, Abasi akanam ye nditọ Israel nte owo kiet kiet ye nte idut. (Se ke Ñwed Mbon Galatia 3:8, 9). Abasi okoyom ndida mmọ nnọ Idem Esie ubọñ nnyuñ nda mmọ nam Eti-mbuk asuana. Nte idut, mmọ ekedi mbio ntut-utọñ ye mbon nsọñ ibuot, enyuñ eñwana ye Spirit Abasi. Ke ekpatre, ke ini utom Jesus ke isọñ, ke Enye ama ọkọfiọk ete ke mmọ nte idut esin Imọ tak-tak. Enye ama etiñ mme mkpọsọñ ikọ emi: “Sese, eyak ufọk mbufo ekpọñ enọ mbufo nte ndon edi ndọhọ mbufo nte, Mbufo idikwe Mi, tutu osim ini eke Mbufo edidọhọde ete, Itoro enyene Enye emi edide ke enyiñ Jehovah” (Luke 13:35). Mme ikọ emi okowut ete ke ekem utit eyo, ndien ke Abasi ke ata ekpri ini ke iso ọmmọñ ọwọñọre etiene mmọoko (Gentile) ye ikọ emem, ndien mmọ eyekabare edi ñkọk olive ikọt emi ebahare esin ke eti olive. (Kpep Ñwed Mbon Rome 11:17-24).

Ntiñ-nnim ikọ emi eketiñde ke ediwak isua ikie ke edem ama osu. Tọñọde ke ini Moses, Abasi ama asua ọnọ Israel abaña mfiak edem mmọ onyuñ etiñ ete ke eyekwọrọ Eti-mbuk enọ mmọ oko (mme Gentile), ndien mmọ eyenyuñ enyime. Ewet ete: “Mmọ ema eda se midighe Abasi esin mi mfibe ufup; ema eda mbukpo ñkpọ mmọ eyat Mi esit: Ami ñko nyeda se midighe idut nsin mmọ efibe ufup; nyeda ndisime obio nyat mmọ esit” (Deuteronomy 32:21). Paul etiñ se Isaiah ekewetde abaña ñkpọ emi ete: “Mmọ emi mikoyomke Mi ema ekut Mi; Mmayarare idem nnọ mmọ emi mikobupke ibaña Mi” (Ñwed;Mbon Rome 10:20).

Akpanikọ emi odude ke mme itie Ñwed Abasi emi edi ke Israel ema eyat Abasi esit kpukpru ini oto ke mmọ ndiyire ke edikpono ndom Abasi ama ọdọhọ ete ke iyekabare itiene mme idut emi mme Jew ekekerede ete idotke ndikot mmọ mme idut, isin mmọ efibe-ufup. Mme Jew ema esọñ ibuot ndiyire ke ekikere mmọ nte ke ifet eke mmọ ekenyenede ke Eti-mbuk edi udeme emi Abasi ọkọnọde mmọ, emi Abasi mikemeke ndibọ mmọ. Edi Abasi ama ọbọ mmọ ifet oro, onyuñ ọbọ mmọ mme edidiọñ efen oto ke idiọk-ñkpọ mmọ. Kpa ukem oro Abasi eyebọ owo Abasi ekededi idara erinyaña edieke enye mimumke erinyaña esie ikama. Ñko Enye eyesio owo ekededi emi anamde idiọk-ñkpọ enyiñ esie efep ke Ñwed uwem.

Mbume iduhe ete ke mme Jew ema enyene ọkpọsọñ iyaresit ke abaña edikwọrọ Eti-mbuk nnọ mmọoko (Gentile) nte ukpep-ñkpọ emi ye mme mmọ efen enamde otim uñwaña. Edikwọrọ Eti-mbuk nnọ mmọ oko (Gentile) ama ọtọñọ, eyesuk aka iso tutu osim ini ntañ-ndọk ufọk-Abasi; ke ini oro Abasi eyefiak ebine mme Jew nte idut onyuñ anam ñkpọ ye mmọ ke abaña Messiah Eti-mbuk mmọ.

Mmọ Ọko (Gentile) Ebọ Ikọ Abasi

Nte nnyin ikpepde ñwed utom mme Apostle, nnyin imokut nte mme Jew ekekade iso ekọbọ edikwọrọ Eti-mbuk Jesus Christ ye ufup mmọ koro mmọ oko (Gentile) ekesọpde enyime Messiah Eti-mbuk. Otim añwaña nte ke Israel ema eduọk ifet mmọ, ndien usen erinyaña ama ọtọñọ onyuñ ayama ọnọ mme Gentile.

Paul, kpa nte mme Apostle eken, ama esida nte akpan utom ndika ke Ebiet ntuak-ibot mme Jew mme ke ebiet efen emi ọfọnde ndikọkwọrọ Messiah Eti-mbuk Jesus Christ nnọ mme Jew. Abasi okokot Paul ete edidi Apostle ọnọ Mmọ-oko (Gentile), ndien enye ama ọdọhọ ntem abaña idem esie ete: “Edi ndọhọ mbufo emi edide Gentile. Adaña nte ndide apostle mme Gentile”, (Ñwed Mbon Rome 11:13). Edi Paul ama esibemiso etiene mme Jew eketiñ ọnọ mmọ abaña erifen midiọk-ñkpọ, ete ke baba enyiñ efen ke idak ikpa enyọñ iduhe emi enọde man enyaña nnyin, ke ebede enyiñ Jesus Christ. Ekedi ewuhọ Abasi ete ebemiso ekwọrọ Eti-Mbuk enọ mme Jew ndien Paul ama anam item oro nte ekemde ye ikọ Abasi. Ediwak ini edikwọrọ Eti-mbuk nnọ mme Jew ọkọwọrọ ikpikpu onyuñ edemere ediwak afanikọñ, edi ekebem iso ekwọrọ enọ mmọ nte Abasi eketemede.

Okposuk edi nte Abasi ama ọkọwọñọre ọkpọñ Israel nte idut, edi owo Jew ekededi ekeme ndibọ erinyaña ye edidiọñ Abasi edieke enye akabarede esit ọkpọñ idiọk-ñkpọ onyuñ ọwọñọrede etiene Christ. Ediwak mmọ ema ewọñọre etiene Christ, edi, edi ñkpọ mbọm ndikut nte ke ediwak ikoyomke Christ. Paul ama ọkwọrọ ikọ Abasi ọnọ mme Jew nte mme Apostle eken, onyuñ ọtọñọ ke akani Ediomi etiñ ọsọñọ ọnọ mmọ ete ke Christ ekedi Messiah oro mmọ ekedoride enyin.

Kpa nte Ọbọñ ama eketintiñ mme Jew ema etọñọ ufup koro Paul okokutde unen ke otu Mmọ-oko (Gentile). Mmọ ema etọñọ ndibiọñọ, enyuñ etiñ ikọ isuñi edian ukwọrọ-ikọ Paul. Paul ye Barnabas ke ekutde ete ubiọñọ mme Jew edi ke unana ntak, ema esua enọ mmọ ete: “Ana nte ebem iso etiñ ikọ Abasi enọ mbufo. Sia mbufo esinde ikọ oro, enyuñ ebatde ete mmimọ idotke nsinsi uwem, sese, nnyin ikabare itiene Mmọ-oko (Gentile). Koro Ọbọñ eteme nnyin ntre ete, Mmonim Fi ke uñwana mme idut, Man Afo akpada erinyaña edi tutu osim ke utit ererimbot.”

Ke ekopde ete enyene ndikwọrọ Ikọ Abasi nnọ mmọ, mme Gentile edat esit enyuñ enọ Ikọ Oboñ ubọñ. Ediwak ema enim ke akpanikọ esim nsinsi uwem. “Ikọ Ọbọñ onyuñ asuana ke ofuri edem oro.”

Itie edikot nnyin etiñ ntem ete Paul ye Barnabas; “ekeñ ntan ikpat mmọ efep ndibiom mmọ ikpe.” Se utọ akwa afanikọñ eke etiñde ebaña ke ikọ ifañ emi! Ebiet ukem ikọ emi Jesus ọkọdọhọde ete: “Ndien obio ekededi me obio-iñwañ ekededi eke mbufo edidukde, eyom owo eke odotde ke esit; enyuñ edañ ye enye tutu mbufo ewọñọ enyọñọ. Ke ini mbufo edukde ke ufọk, enọ ekọm. Ndien edieke ufọk oro odotde, yak emem mbufo odoro ke esit; edi edieke ufọk oro midotke, yak emem mbufo afiak etiene mbufo. Owo ekededi eke minyimeke ndidara mbufo, nnyuñ ñkop ikọ mbufo, ke ini mbufo eñwọñọde ke ufọk mme ke obio oro, ekeñ ntan ikpat mbufo eduọk. Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo, Ñkpọ eyefọn ye isọñ Sodom ye Gomorrah ke usen ikpe akan ye obio oro” (Matthew 10:11-15).

Yak nnyin ida akpan ikọ nduri-utọñ ito unana ndinim ke akpanikọ idut Israel. Nnyin ikpemehe nte imemehe ye usuñ nte ekponode Abasi oro inamke nnyin ufọn ibọhọke nnyin inim ke akpanikọ isim edinen ido, inyuñ inim ke akpanikọ ite ke Abasi akanam Christ eset ke mkpa.

Ini ndikwọrọ Eti-mbuk nnọ Mmọ-oko (Gentile) ke esik ekpere utit. Kpa ke idaha emi mme Jew ke esọp enyọñ eka Palestine, obio mmọ. Ifet Mmọ-oko (Gentile) mmọñ ọsọp ndibe nte ekebede mme Jew. Yak nnyin ida item emi ikọ Abasi ọnọde: “Nditọ-ete, ekpeme mbak ndusuk idiọk esit unana mbuọtidem edidu owo mbufo kiet ke idem, ke eriwọñọre ñkpọñ Abasi uwem: edi enọ kiet eken item kpukpru usen, adaña nte ini ekerede. Mfin; Mbak idiọk-ñkpo edida abiaña esie ọsọñ owo ekededi ke otu mbufo esit: koro nnyin imakabare idi mme abuana ñkpọ ye Christ, edieke nnyin isọñọde imum mbuọtidem eke ikenyenede ke eritọñọ tutu osim akpatre” (Mme Hebrew 3:12-14).

Questions

MME MBUME

1. 1 Emi ọwọrọ nso: “Ọnọ mme Jew ke akpa itie, onyuñ ọnọ mme Greek ñko”?

2. 2` Nso idi ntak emi Paul ekebemde iso ọkwọrọ ikọ Abasi ọnọ mme Jew?

3. 3 Nso idi ntak emi Paul ọkọdọhọde ete idi Apostle inọ Mmọ-oko (Gentile)?

4. 4 Mme anie edi Mmọ-oko (Gentile)?

5. 5 Nso idi ntak emi Paul ekekeñde ntan ikpat esie obon ọnọ mme Jew nte ubiomikpe?

6. 6 Nso idi ntak emi mme Jew ekefibede Paul ufup?