Lesson 323 - Junior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Mkpe-ubọk edinen owo enyene odudu eti-eti ndinam ñkpọ” (James 5:16).Notes
Herod Agrippa
Edi mbon Rome ekemek Edidem Herod ete akara Palestine. Enye ikedighe owo Jew; edi ke ufọt isua ifañ emi enye akakarade, enye ama oyom ndinam ñkpọ man mme owo ema enye. Usuñ kiet emi enye akpadade enem mme Jew esit ekedi ndituhọde mme anditiene Jesus Christ. Herod ama ọtọñọ ndinyanare ubọk esie ndori mmọ ke idem. Ama ekpere ñkpọ nte isua duop tọñọ nte ekewot Stephen (Ọyọhọ Ukpep-Ñkpọ 289). Ke ufọt ini oro mme mbet ema esuana eduk kpukpru ebiet ke ofuri isọñ enyuñ esuan etop Ikọ Abasi ke kpukpru ebiet eke mmọ ekekade (Utom Mme Apostle 8:1). Mme ufọk Abasi ema etọñọ ke Samaria ye Antioch, ebiet emi ekebemde iso esio mbet enyiñ “Christians” (Utom Mme Apostle 11:26). Saul owo Tarsus ama akabare esit ke ini emi (Ọyọhọ Ukpep-Ñkpọ 301). Ema edọñ Peter aka ke ufọk Cornelius enye ama onyuñ ọkwọrọ abaña Jesus, Mmọ-oko (Gentile) ñko ema enyuñ enyime Ikọ Abasi (Utom Mme Apostle 11:1).
Edi akpanikọ nte ke mme Jew emi ekenamde utom enọ ukara, ema edori enyin ndinam mbet ñkpọ ndighe mbe ke ukọbọ ye ikọ ndighe (Utom Mme Apostle 5:40). Edi utu ke ndinam utom mbet etre, mmọ ekabare enam Ikọ Abasi ọdọdiọñ asuana ọyọhọ kpukpru ebiet.
James
Ukpep-ñkpọ nnyin mfin etiñ ñkpọ abaña Mbet emi ekedide akpa owo ekewotde ke ntak mbuọtidem esie ke Abasi. Utọ owo oro edi enye emi ayakde uwem esie ọnọ ke ntak mbuọtidem esie ke Christ utu ke enye ndikañ edinim emi enye onimde Jesus ke akpanikọ. James ekedi akpa Mbet emi ekewotde ke ntak Christ. Enye ekedi eyen-eka John, onyuñ edi eyen Zebedee (Mark 1:19). Enye ekedi ọkọ-iyak ke ini Jesus okokotde enye. Enye ye eyen-eka esie, ndo-ndo oro ama ọkpọñ ete esie ye ubom etiene Jesus (Matthew 4:22). Nte akade iso, ema ekot James ndidi kiet ke otu mme Mbet duopeba (Matthew 10:2). Enye ekedi kiet ke otu mbet ita emi ekekperede Jesus eti-eti. James ama odu ye Jesus ke ini edikpuhọre-idem Esie ke obot (Ọyọhọ Ukpep-Ñkpọ 114). James ama odu ke Iñwañ Gethsemane ye Jesus ke ini Enye ọkọbọñde akam ye akwa mfuhọ. Enye ekedi kiet ke otu owo ita emi Jesus ọkọdọhọde ete, “Ekpeme ye Ami” (Matthew 26:38). Ke Jesus ama ọkọdọk oduk ke Heaven. James ama osuk ibuot ọnọ item Jesus ke ndibet man ọbọ eñwọñọ emi Ete ọkọñwọñọde (Utom Mme Apostle 1:4). Enye ama asaña ye mbon eken aka ke ubet enyọñ ke Jerusalem ndibọñ akam (Utom Mme Apostle 1:13). Do, mmọ ema ebọ odudu ndidi mme ntiense nnọ Jesus (Utom Mme Apostle 1:8).
Ukọbọ
Emi ekedi James oro Herod okowotde ke ofut. Enam nnyin ifiọk ite ke mkpa eke ebighide-bighi owo ibuot ke ofut, ekedi mkpa esuene, ndien oro ekedi usuñ nte ekedade owot James. Ke akpanikọ Herod ama otim odori enyin ete ke ndida mkpa ye esuene ntiene Mbet emi, emi ekekperede Jesus eti-eti, ke mbon efen idinyeneke aba uko ndika iso ñkwọrọ ikọ. Kpa ke ukem ini kiet oro, ke edinam Herod eyenem mme Jew esit, ndien enye eyekut ufọn oto mmọ. Ke ñkañ James, ubuat-ubuat mkpa esie ọkọwọrọ ubuat-ubuat erikan man enye okodu ye Jesus, emi enye akamade eti-eti.
Peter
Ke ini Herod okokutde ete mkpa James ama enem mme Jew esit, enye ọdọdiọñ esin ifik ndikọbọ mmọ. Ke ini enye emi, enye anam emum Peter enyuñ esin enye ke ufọk-ñkpọkọbi. Ekedi ke ini usọrọ uyo eke leaven miduhe, usọrọ Passover, emi edide ini Easter nnyin. Ema etim ekpeme Peter ke ufọk-ñkpọkọbi, ndien Herod akaduak ndinim enye do tutu ini Easter ebe.
Emi ikedighe akpa ini Peter ndidu ke ufọk-ñkpọkọbi ke ntak edikwọrọ Ikọ Abasi. Ini kiet mme andikara ema esana enye ye John eyak koro mmọ “mikwe ntak eke ekpenọde mmọ ufen” (Utom Mme Apostle 4:2). Ema ewuk mme Mbet ete mmọ inyeneke nditọñọ ntak ñkwọrọ ke enyiñ Jesus (Ọyọhọ Ukpep-Ñkpọ 283). Ke ini efen, angel Abasi ama eberede usuñ ufọk-ñkpọkọbi onyuñ afak mme Apostle (Utom Mme Apostle 5:19). Ekesin mmọ ke ufọk-ñkpọkọbi koro mmọ ekekade iso ndikwọrọ mbaña Jesus. Ema eda mmọ eka ke iso esop Sanhedrin. Peter ye mbon eken ekedọhọ ete: “Nnyin inyene ndikop uyo Abasi ñkan uyo owo.” Ke ini enye emi, ema emia mmọ ndien esana mmọ eyak (Utom Mme Apostle 5:40).
Ekeme ndidi Herod ama ọdiọñọ oruk ini emi Peter ọkọwọrọde okposuk edi ema “etim ekọbi ufọk-ñkpọkọbi, imonyuñ ikut mme andikpeme edade ke usuñ” (Utom Mme Apostle 5:23). Ini enye emi, Herod ama ọnọ uyo ete esin Peter ke esit-esit ufọk-ñkpọkọbi ye mbon-ekọñ 16 ndikpeme enye.
Akam
Peter okodu ke akwa mfina. Baba uñwam ererimbot emi ikoduhe inọ enye. Baba ibet mme ekpep-ibet ikoduhe ndiñwam enye man ọbọhọ. Edi ndusuk ufan esie ema edu, emi ekebọñde akam. Mbet ema eboho ke ufọk Mary, eka John Mark. Do ke mmọ ekebọñ akam ebaña Peter, inyuñ idopke. Ke akpanikọ, uwemeyo ye okoneyo ke kpukpru ini emi enye okodude ke ufọk-ñkpọkọbi, ekesuk ebọbọñ akam ebaña enye.
Ke ini mfina adahade ada, onyuñ etiede nte ke idorenyin iduhe, ndusuk owo ekere ete ke ufọn edibọñ akam iduhe. Ndusuk eken edop akam ke ema ekebọñ ini kiet me ikaba. Nnyin ikpakam ibọ ukpep-ñkpọ mi ndiwut nte ke “Abasi emekeme ndinam kpukpru ñkpọ” (Mark 10:27).
Mme usen ema ebe, edi Peter okosuk odu ke ufọk-ñkpọkọbi. Ke akpatre, akayak okoneyo kiet man esio Peter eka ke iso mbio-obio ndikpe ikpe esie. Peter ikefeheke ndik ikonyuñ ifinake ibaña se iditibede inọ enye. Enye ama ọdiọñọ ete ke ikọt Abasi ke ebebọñ akam ebaña imọ. Ke akpanikọ, enye ama ọbọñ akam ñko. Kpukpru ini ikọt Abasi esibọñ akam ukem nte Jesus ọkọbọñde: “O Ete Mi,... yak edi nte Afo onyimede” (Matthew 26:42). Ndusuk eketie Peter ke idem ukem nte eketiede Paul, emi ọkọdọhọde ete: “Koro ama edi ami, eridu uwem ọwọrọ Christ ọnọ mi, erikpa mkpa onyuñ ọwọrọ udori” (Ñwed Mbon Philippi 1:21). Peter ama odu ke mbeñe-idem ndidu uwem me ndikpa ke abaña Christ.
Ufak
Ke okoneyo oro, kpukpru ebiet okodu ke ekim nte Peter edede idap ye ñkpọkọbi ke ubọk esie ke ufọt mbon-ekọñ iba. Idaha kiet, uñwana ama ayama ke ufọk-ñkpọkọbi, ndien angel Abasi ọbiọñọre. Peter ama ekere ke se imọ ikutde edi ñkukut, edi enye ama anam nte angel ọkọdọhọde enye. Nte enye adahade ke enyọñ, ñkpọkọbi efọrọde enye ke ubọk eduọ. Peter ama esine ikpa-ukot ye ọfọñ-idem esie onyuñ etiene angel ke edem. Mmọ esaña ebe akpa ye udiana ikpehe ufọk-ñkpọkọbi. Nte mmọ esimde inua-otop añwa, enye eberede ke idem-esie. Ke mmọ ema ekesaña ebe inua otop ukwak emi esañade eduk obio, angel oro ama ọkpọñ Peter. Do ndien ke enye ọkọdiọñọ ete idighe ñkukut. Ema efak enye esio ke ufọk-ñkpọkọbi. Owo ikefrike mme obukpoñ, mme andikpeme ikoduhe, ikofiorike ibaña edifehe esie. Kpukpru ebiet ama odobo, koro Abasi ama ọdọñ angel edinam utibe-ñkpọ emi. Peter etiñ ete: “Ke emi mmobure mfiọk nte Ọbọñ ama ọdọñ angel Esie, onyuñ anyaña mi osio ke ubọk Herod ye ke ofuri idori-enyin mme Jew.”
Mbuọtidem
Peter ama emek ndika ke ufọk Mary, eka John Mark, ebiet emi enye ọdiọñọde ete ke ikọt Abasi ke ebọñ akam do. Enye okoyom ndika ñkodu ye mmọ emi ekebọñde akam ebaña enye. Enye okoyom ndika ñketiñ nnọ mmọ, usuñ nte Abasi ọkọbọrọde akam mmọ ke ndifak enye. Ke ini Peter ọkọkọñde usuñ, ekpri eyen añwan emi ekekerede Rhoda ama obup mme anie owo ke edi. Ke ini enye ọdiọñọde uyo Peter, mkpaidem ye idaresit ema enam tutu enye efre ndiberede usuñ nnọ Peter ebe oduk ufọk.
Rhoda ama aka eketiñ ọnọ mbon eken. Mmọ ema ebọñ akam ke ediwak usen ebaña Peter ikpaha mba. Ke ini ekebọrọde akam mmọ enyuñ efakde enye, ama akabare etie nte ikemeke ndidi akpanikọ. Mmọ ikekemeke ndisọp nnim ke akpanikọ nte ke ekedi Peter emi akada ke añwa osuk ọkọñ usuñ. Ke ini mmọ ekekutde enye, idem ama akpa mmọ. Abasi akanam oruk utibe-ñkpọ oro! Peter emenere ubọk esie ke enyọñ ndinam mmọ edop uyo, onyuñ ọnọ ikọ-ntiense ubọhọ esie.
Peter ama ọkpọñ do aka ebiet efen, ke enye ama ọkọdọñ mbet ete etiñ enọ James. Imonim ite emi ekedi James emi ekedade nte andise utom ufọk-Abasi ke Jerusalem. (Se Utom Mme Apostle 21:17, 18). Ke ikọt Abasi ebọñde akam ebaña nnyin, ndien Abasi afak nnyin, edi ata eti ñkpọ nnyin ndinam mmọ efiọk se Abasi akanamde. Peter okoyom ndinam James ye nditọ-ete eken efiọk ete ke ñkpọ inamke imọ koro Abasi akafakde imọ.
Nte idighe utibe-ñkpọ ndikut nte mme ọbọñ-akam emi edude ke mkpaidem ke ini angel afakde Peter? Ndusuk Abasi ọkọnọ ukpep-ñkpọ emi man edi uwut-ñkpọ ọnọ nnyin. Nte nnyin imenyene mbuọtidem kpukpru ini ndinim ke akpanikọ nte ke Abasi ọbọrọ akam nnyin? Ke Ñwed-Abasi nnyin imokot se ewetde ete. “Kpukpru ñkpọ ekededi eke mbufo ebọñde akam ebeñe, enim ete mme imọ ima ibọ inyene, ndien eyewọrọ ọnọ mbufo” (Mark 11:24). Ke abaña ete emi akadade eyeneren esie emi ekenyenede spirit imum edi man enam udọñọ esie okure, Jesus ama ọbọrọ ete, “Edieke ekemede! Kpukpru ñkpọ ekeme ndiwọrọ nnọ enye emi ọbuọtde idem” (Mark 9:23). Mmọ emi edi mme ikọ Edisana owo-Abasi John: “Nnyin imonyuñ ibure ifiọk ibaña Enye, ite, edieke nnyin ibeñede ñkpọ ekededi nte ekemde uduak Esie, Enye ọbiọñ utọñ ke ebeñe nnyin, nnyin imonyuñ ifiọk ite, imọbọ se ikebeñede Enye” (I John 5:14, 15). Ukpep-ñkpọ emi akpakam añwam nnyin ndibọñ akam ñkan nte ikesibọñde, ndinyuñ nnyene mbuọtidem eke okponde ke ini ibọñde akam.
Mbọm Iduhe
Ke eyo esierede, akwa ndutime ama odu ke ufọk-ñkpọkọbi. Owo ikekemeke ndikut Peter do. Mbon-ekọñ ema ede ke ini angel afakde Peter osio. Itim ukwak ekenyene ndifiak ñkebere ke itie esie kpa ke ukem utibe usuñ emi enye ekeberedere ke idem-esie. Owo ikekwe Peter. Mme ekpeme ufọk-ñkpọkọbi ema eda ke iso Herod ndibọrọ mbume. Baba owo kiet ikọdiọñọke ñkpọ ibaña ediwọrọ Peter ke ufọk-ñkpọkọbi. Ke mmọ mikekemeke nditiñ ñkpọ mbaña Peter, Herod ama ọnọ uyo ete ewot kpukpru mmọ.
Owo emi akaduakde ndiwot Peter, ama ekpere ini mkpa esie. Herod ikenyeneke ima inọ mbet Jesus. Ke ndisin ifik ñkọbọ mmọ, Herod akañwana ye Abasi. Edi ini ama edi emi Abasi akayatde esit ye Herod.
Abasi Amia Ufen
Ke ntak eke owo mifiọkke ibaña, Herod ama ayat esit ye mbio obio Tyre ye Sidon. Mmọ ekedi ufan ye Blastus emi okodude ke itie-ukpono adiana Herod. Mmọ ekeyom ndidu ke emem ye Herod. Ke ntre, ema enam ntim-idem man enye etiñ ikọ ye mmọ. Akpan ini ama odu emi akanade nte Herod etiñ ikọ ọnọ mmọ. Enye ekesine ọfọñ-idem ubọñ esie nte enye etiede ke ebekpo esie asak iso ese mbio oro. Nte ñkpọ akade iso, ikọ esie ama enem mmọ koro mmọ ema efiori ete, “Uyo Abasi idighe uyo owo.” Herod ama okop inem ke mme ikọ abiaña oro, inyuñ ikpanke mmọ. Enye ama ama ndibọ ukpono oro nnọ idemesie, inyuñ imaha ndinọ Abasi ubọñ. Edi ubọñ Herod ikebighike. Nte enye osuk etiede do ke iso mbio obio, Abasi ama ọtọ enye. Udọñọ esie ama enyene ndik eti-eti, enyuñ etiñ ete enye okodu ke ọkpọsọñ ubiak. Ke ufọt ubiak esie, enye ama ọsọp akpa.
Owo iba emi ke ukpep-ñkpọ nnyin eda enọ uduot owo iba emi edude ke ererimbot. Mmọ oro etiede nte Herod emi minyeneke ukpono inọ Abasi, emi enyuñ ekọbọde ikọt Esie enyene ndiyọ mme ubierikpe Abasi. Edieke Herod ọkpọkọbọñde akam, uwem esie ekpekenyene ukpuhọre. Mmọ oro ebietde Peter, emi enyenede mbubehe ye Abasi ye utom Esie, ema enyene ufak eto ke akam. “Mkpe-ubọk edinen owo enyene odudu eti-eti ndinam ñkpọ.”
Questions
MME MBUME1 Nso idi ntak emi ekewotde James?
2 Anie okowot enye?
3 Anie ke ekesin ke ufọk-ñkpọkọbi?
4 Nso idi ntak emi ekesinde enye ke ufọk-ñkpọkọbi?
5 Nso ke Herod akaduak ndinam Peter?
6 Didie ke ekefak Peter?
7 Mme anie ekebọñ akam ebaña Peter?
8 Nso ikotibe ke ini mmọ ekebọñde akam?
9 Nso utọ andikara ke Herod ekedi?
10 Nso idi ntak emi ubiere-ikpe Abasi ọkọduọde odoro Herod?