Lesson 326 - Junior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Mbufo eyekut ukut ke ererimbot: edi esọñ esit; Ami ñkakan ererimbot” (John 16:33).Notes
Ekpọñ Iconium eka Lystra
Ema ebin Paul ye Barnabas esioño ke Antioch emi odude ke Pisidia ke ini mmọ ema ekekwọrọ enyene-odudu Ikọ Abasi do. Ke mme ini oro Ufọk-Abasi ọkọtọñọde obufa, kpa ye mfin emi, ke ebiet ekededi emi ekwọrọde akpanikọ, andidiọk isitreke ndisaña ñkpere ndidomo ndisin ubahare midighe, enye ada afanikọñ ke usuñ kiet me eken edi. Ke ini emi ke Iconium, mme anam-utom andidiọk ema emenere idem, ndien ke ini mme ọkwọrọ-ikọ Abasi iba emi ekopde ete ke mme owo enam uduak nditọñọ mmọ ke itiat, mmọ ema ekpọñ do eka mme obio efen.
Paul, ke mme ñwed esie ke ini iso, ama ada uwem anditiene-Christ odomo ye eke owo-ekọñ, ndien nnyin imekeme ndikut ke mme itie ñwed emi ntak emi enye ekekerede ntre. Uwem owo-ekọñ idighe mmem-mem, ke ntre Paul ikekereke ite ke eyedi mmem-mmem ọnọ imọ. Owo-ekọñ esiwak ndisobo ye ñkpọ-ndik, edi enye inyeneke ndidi owo idek emi efehede ọkpọñ eñwan; edi ndusuk ini esifọn ndikpọñ ebiet eñwan oro mbak enye ediduọk uwem esie. Ke ini ekeñwanade Ekọñ Ofuri Ererimbot ọyọhọ 2, ndusuk mkparawa iren emi ekedide mme Anditiene-
Christ ema esobo ñkpọ-ndik ke ikọt ekọñ oro, ndien ediwak ini uyo Abasi esitiñ ọnọ mmọ ke eti ini ndikpọñ ebiet unọmọ oro. Nnyin imenim ke akpanikọ ite ke ekedi uyo Abasi emi ñko eketiñ ọnọ mbon-ekọñ Krọs emi ke eti ini man mmọ ekpọñ obio Iconium eka ke Lystra.
Etọñọ ke Itiat
Edi mme Jew emi etode Antioch ye Iconium, emi ekenyenede esit ibak ekesuk ekpekpe ebiere nditre utom Paul. Mmọ ema etiene enye tutu ke Lystra. Ke akpan, mmọ ema ekop ete ke utom ke akaka iso do, koro do ke Lystra ke ekekọk mbuñọ oto ke odudu Abasi. Ekeme ndidi mmọ ema ekut nte enye ọfrọde ke enyọñ onyuñ asañade isañ, ñkpọ emi akananam enye mikanamke. Ke akpatre, mmọ ema enyik mbio obio, ndien mmọ etọñọ Paul ke itiat.
Ke emi, mmọ ema enam uduak mmọ; ke emi mmọ ema etre mmọ ndikwọrọ ikọ mbaña eriset ke mkpa Jesus, nte mmọ ekekerede. Mmọ ekeme ndien ndifiak mbine akani edu-ukpono mmọ. Esit ibak mmọ ikayakke mmọ ekere ebaña mbon udọñọ emi ekebọde erikọk eto mme ikọ Paul. Mmọ ikoyomke ndikut nte enamde mme esit mfuhọ ekop inemesit, nte ekesitibede ke mme ebiet emi Paul ọkọkwọrọde ikọ (Utom Mme Apostle 13:48)
Nsinsi Ikọ
Mmọ emi mimaha Eti-mbuk Jesus Christ eñwana toto ke eritọñọ ndisọhi akpanikọ emi odude ke Ikọ Abasi mfep, ndinyuñ mbiọñọ edisuan ukpep-ñkpọ Christ. Ini kiet ko, mme anam-utom ukara etiñ-enyin ekpeme kpukpru esuk mbehe emi edude ke England, ndien emum enyuñ efọp ediwak tọsin Obufa nwed Ediomi ke ọtọ akani krọs Saint Paul; edi ema efiak emiñ mme ñwed emi. Ke ini mmọ ema ekekut ete ke mmimọ ikemeke nditre mme Ñwed emi ndiduk England, Bishop ke London ama ebeñe akamba anyam urua kiet ete edep kpukpru Ñwed Abasi emi edude do ada ebe inyañ. Edi akwa anyam urua emi ekedi ndibe ufan Tyndale emi ekedide akpa owo ndikabare ofuri Ñwed Abasi nsin ke usem Ikọ mbakara. Akwa anyam urua emi ama ọbọrọ ini kiet, ete “Nyekut nte ke mmanam afo enyene kpukpru Ñwed oro owo minyamke kaña.” Bishop emi ekekerede ke ini emi ete ke “imemum Abasi ke nuen-ukot, ke ini mikam ifiọkke, ke akpanikọ, ite ke imum... satan ke ubọk” ama ọñwọñọ ndinọ anyam urua oro sededi emi ñwed oro edikpade. “Koro”, nte enye ọdọhọde, “mme ñwed oro edi ata idiọk ñwed, ndien ami nnyene ndisobo kpukpru mmọ, nnyuñ mfọp mmọ ke krọs Paul.” Usọp-usọp, akwa anyam urua emi ama edep kpukpru ñwed oro ke ubọk Tyndale, onyuñ onyime Bishop emi ọfọp mmọ. Idahemi enye ama enyene ediwak okuk emi akañwamde enye ndimiñ ata ediwak ñwed emi, ndien ñwed emi afiak ọyọhọ ke England.
Ke ini mmọ emi esuade Ñwed emi ekekutde ke akpatre ete ke ukeme iduhe inọ mmimọ ndisobo enye, kiet ke otu mmọ ama ọkwọrọ ọwọrọ-etop ikọ ke krọs Paul, añwana ndiwut nte Ñwed emi “ọdiọkde,” ye mme ndudue emi edude ke Ñwed emi. Ke ini enye ọkwọrọde ikọ esie okure, enye ama otop Ñwed emi esin ke akwa ikañ emi ekekperede ebiet oro. Okposuk edi nte ọkpọsọñ ukọbọ okodude, Ñwed emi ama akabare edi enye emi ata ediwak owo ekotde enyuñ etiñde ebaña, tutu usen kiet, Bishop kiet ama ọdọhọ ete, “Okpon akan odudu mi, me eke owo spirit ekededi, ndibiọñọ Ñwed emi idahemi.” Tọñọde ke ini oro, usuñ ama asiaha ọnọ Ñwed-Abasi; edidem, me odudu ukara kiet ekededi ikekemeke nditre ñka-iso esie, koro Abasi ama ọdọhọ ete. “Yak uñwana odu,” ndien uñwana odu!
Mfin emi Ñwed-Abasi edi Ñwed emi emiñde ewak ekan; ekabare enye ofuri-ofuri, me ke ubak, esin ke usem 1,118, enyuñ ekeme ndidep enye ke ata ekpri okuk. Ingersoll, ọwọrọ-etop owo kiet emi mikenimke Abasi ke akpanikọ, ama akama Ñwed-Abasi ke ubọk esie ini kiet, onyuñ ọdọhọ ete, “Ke isua 15, nyesin ñwed emi ke udi.” Mbemiso isua 15 oro ebe, Ingersoll ama odu ke udi, edi Ñwed-Abasi ke ododu uwem. Voltaire, owo efen emi mikenimke Abasi ke akpanikọ, ama ọdọhọ ete ke isua 100, Ñwed-Abasi eyedi Ñwed emi efrede ebaña. Edi, ke utit isua 100 oro, ufọk esie ama akabare edi ufọk utom Ñka Umiñ Edisana Ñwed Abasi ke Geneva.
Ndikut Ukut Ke Ntak Christ
Ini kiet ko, Paul ama onyime ete etọñọ Stephen ke itiat ewot, onyuñ omum ọfọñ mmọ emi ekenamde idiọk-ñkpọ emi akama ọnọ mmọ (Utom Mme Apostle 22:20). Ndien ke ekemde, Paul ama onyuñ okut ukut ñko ke ntak Christ ke ukem-ukem usuñ ke ubọk mme idiọk-owo. Edi Ọbọñ ama ọfiọk ete ke utom Paul ikureke, ntre Enye ama afiak ọnọ enye uwem. Enye ama afiak ọkọtọñọ ntak ọkwọrọ ikọ ndo-ndo oro, emi owutde ete ke ema enam idem ọsọñ enye. Ekeme ndidi ọyọhọ itoro emi eto ke inua Paul ye mme Mbet eken emi ekedade ekanade enye ekuk, ke ini enye adahade ada ke ikpat esie onyuñ afiak aka ke utom esie.
Ke ini edikabare esit Paul, Ọbọñ ama etiñ ebe ke Ananias ete, “Ami nyewut enye adaña ediwak ñkpọ nte enye enyenede ndikut kabaña enyiñ Mi” (Utom Mme Apostle 9:16). Ke emi, Paul ama ọtọñọ nditabi ubak ukut oro, ndien emi ikonyuñ idighe akpatre esie.
Ndusuk ini Abasi esiyak afanikọñ ye idomo esim ndimek ikọt Esie, ndien ke utọ ini ntre nte ñkpọ akade iso isimemke, edi ke ini Abasi ke ima Esie ayakde ñkpọ emi osim nnyin, edi ke ufọn nnyin. Yak nnyin imum emi ikama ke esit nnyin, ke ini ukut mme idomo edide ebine nnyin. Edieke nnyin mikwe ukut kaña ke ntak Christ, nnyin iyekut ndusuk mmọ mbemiso uwem nnyin ke isọñ okure, koro ata idiọk ini ke edi ke iso etiene akani ererimbot emi. Yak nnyin ibiere ke esit nnyin ndisọñọ nda, nnyuñ nnyene iwuk, nnyuñ ntre ndifehe ñkpọñ mbuọtidem nnyin ke Abasi.
Ndinyọñ Ndi Ufọk
Akpa isañ ukwọrọ-ikọ Paul ke esen idut ama asaña ekpere nditre ke ini ubom esie afiakde osim isọñ Syria; ndien mmọ enam isañ esim Antioch ebiet emi enye ye mmọ eken eketọñọde isañ mmọ. Nso utọ inem unyọñ-ufọk! Kpukpru owo ema edi ufọk-Abasi man ekop nte Paul obukde mme ñkpọ emi Abasi akanamde. Ata akpan etop emi mmọ ekedade enyọñ edi ufọk ekedi nte Abasi ekebererede usuñ mbuọtidem ọnọ Mmọ-oko (Gentile) (Utom Mme Apostle 14:27). Iso Paul akayama adaña didie ye inemesit nte enye etiñde ọnọ mmọ abaña nte Mmọ-oko (Gentile) ekebeñede imọ ikwọrọ Ikọ Abasi inọ mmọ, ye nte kpukpru owo do ke obio oro ekebohode ndikop Ikọ Abasi. Nnyin imenim ke akpanikọ ite ke enye akada eti etop ọnyọñ ufọk ke abaña akpa isañ ukwọrọ-ikọ esie, okposuk edi nte mikedighe mmem-mmem ke kpukpru idaha. Edieke edide enye ama etiñ abaña mme afanikọñ, ukut, editọñọ ke itiat, nnyin imenim ke akpanikọ ke emi ekedi ndiwut ubọk ukpeme Abasi, odudu Esie ndimum ñkama, ye mfọn Esie emi akadade ye enye ke kpukpru ebiet. Nnyin imenim ke akpanikọ ite ke ama odu enye ke udọñ nditiñ nte ke mme ufen emi ekedude ke usuñ idighe se edade edomo ye inemesit utom Abasi. Kpukpru nti Nditọ-Abasi esinyuñ ekut ntre ke ini mmọ enyenede se enamde eno Abasi.
Usuñ Kros
Edieke afo edide eyen-eren mme eyen-añwan emi ema ekenyaña esio ke idiọk-ñkpọ, ke mme ọfiọñ mme isua ifañ emi ekebede, ekeme ndidi afo emekpep ete ke nte afo odude uwem fo nte Anditiene-Christ, afo eyesobo ye nsio-nsio idomo. Edi afo omonyuñ ekpep ñko ete ke emi edi eti usuñ eke ọfọnde akan ndidu uwem koro idaresit emi otode Abasi oduñde ke esit fo, ñkpọ ekpetie nte etetie. Edieke afo edide eyen-eren me eyen-añwan emi ọbọde erinyaña obufa, emekeme ndikut ndusuk ini nte ñkpọ ọsọñde ke usuñ fo; edi esiwak nditiñ ete ke ini eke etiede nte ñkpọ ọdiọk akaha ọnọ eyen Abasi ọfọn akan ini emi etiede nte ñkpọ ọfọn eti-eti ọnọ idiọk-owo. Edieke afo edide eyen-eren me eyen-añwan emi mibọhọ kaña erinyaña, edi afo oyom Heaven edi ebiet iduñ fo, kuyak usuñ Krọs emi etie nte ọsọñ akaha ọnọ fi, mmọdo ti ete ke usuñ oro ada fi ọnyoñ Ufọk. Se ededi emi idomo oro ekpededi, eñwọñọ emi edi okuo, “Mfọn Mi ke ekekem fi” (2 Ñwed Corinth 12:9). Oto ke Christ, afo emekeme ndinyene erikan ke kpukpru ekọñ.
Anditiene-Christ ekeme ndisaña nnyuñ nneme nneme ye Jesus; etiñ kpukpru mfina esie ọnọ Enye, koro Jesus ọfiọk kpukpru ñkpọ akan ete me eka emi emade nnyin eti-eti. Kpukpru usen Enye ọyọhọ uwem Anditiene-Christ ye nti ñkpọ, ndien Enye onyuñ enyene ufọk ke Heaven emi Enye ebeñede onim ọnọ kpukpru mmọ emi enamde akpanikọ tutu osim utit. Paul ama etiñ ete, “Koro mbat nte ndutuhọ eke ikutde idaha emi idige se idotde ndida ndomo ye ubọñ eke ediyararede ke idem nnyin” Ñwed Mbon Rome 8:18).
Nte afo emekeme nditiñ se andiwet ikwọ emi eketiñde?
“Idighe mmem-mem, mme inem-uwem emi,
Inyuñ idighe etop ke mbọñ akam mbaña;
Nyeñwana nnyuñ mbọ ukut ke idaresit,
Edi kam ñwam mi ndisaña ye afo.”
Questions
MME MBUME1 Nso ñkpọ ikotibe ke Lystra ke ini ekekọkde owo mbuñọ oro?
2 Mme anie owo ekenyik mme owo ete yak etọñọ Paul ke itiat?
3 Ewe obio ke Paul ye Barnabas ekewaha ese ke usuñ unyọñọ mmọ?
4 Mmọ ekenyọñ eka mmọñ?
5 Nso utọ mbono ke afo ekere ete mmọ ekenyene ke ini Paul ọnyọñde osim ufọk?
6 Nte Paul ama okut unen ke akpa isañ ukwọrọ-ikọ esie ke esen idut?
7 Yom ke Ñwed-Abasi mme itie emi etiñde ebaña mme utip emi edude enọ uwem emi eyakde enọ ke ndinam ñkpọ nnọ Abasi.