Lesson 330 - Junior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Afo eyemen kpukpru mme ukwañ-ñkpọ mmọ ọduọk ke udem inyañ” (Micah 7:19).Notes
Ikpọ Ye Ñkpri Anditiñ Ntiñ-nnim Ikọ
Anditiñ ntiñ-nnim ikọ edi owo emi adade ke ibuot Abasi ke iso mme owo, onyuñ etiñ se Abasi ayararede ọnọ enye abaña ini iso ọnọ mme owo. Andikwọrọ Eti-mbuk emi anamde akpanikọ ye edinen ido edi anditiñ ntiñ-nnim ikọ Abasi ñko koro enye etiñde akpanikọ Abasi nte Edisana Spirit ayararede ọnọ enye. Ke Akani Ediomi, nnyin imokut ikpọ anditiñ ntiñ-nnim ikọ inañ emi eketiñde ebaña ñkpọ-ntibe ini iso, ye ñkpri anditiñ ntiñ-nnim ikọ duopeba. Owo ikotke mmọ ikpọ ye ñkpri anditiñ ntiñ-nnim ikọ ke ntak se kiet ewetde okponde akan enye eken “kpukpru ñwed, eke edade odudu Spirit Abasi ewet” (2 Ñwed Timothy 3:16) edi ebahade etiene nte ñwed mmọ eniọñde.
Se Abasi eketiñde ke edisana ikọ Esie oto mme ndisana ikọt Esie eyewọrọ esu, inamke ñkpọ mme edi Moses ekewet, David, Solomon, Micah, kiet ke otu mme Mbet, me kiet ke otu mme ewet ñwed, me itie ke Ñwed Abasi emi owo mifiọkke andiwet. “Akanam baba ikọ prophet itoho ke uduak owo: edi mme owo etiñ ikọ eke otode Abasi, nte Edisana Spirit esinde mmọ etiñ” (2 Peter 1:21).
Idaha emi esioño Ñwed Abasi emi ewetde ke obufa usuñ. Edi, ndusuk mme ukpuhọre emi edude ke obufa Ñwed Abasi emi ikemke ye se Ikọ Abasi etiñde abaña. Ñwed Abasi nte Edidem James ekewetde edi nnen-nnen onyuñ ọdọñọ kpukpru ñkpọ. Enye edi utom ediwak mme andinim ke akpanikọ, oro edi ñkpọ nte owo 48 emi ekedide ata ñwọrọ-nda mbon Abasi, mme andikpep ikọ Abasi ye mme ọkwọrọ-ikọ Abasi emi mikenyeneke inem inọ ñkpọ ererimbot ibọhọke ndiwet ikọ Abasi ke usuñ eke ọfọnde akan nyak nnọ mme owo. Abasi ama ọdiọñ ikọ Esie ọnọ mme million owo emi ekekotde nte ñkpọ nda usuñ ke uwem mmọ. Ema etiñ ete “odudu King James version Bible ekem ke ukpep-ñkpọ Abasi ye ke edikokot, emi idighe ñkpọ nnaminua.
Nditọñọ Ntak Nti
Ke ukpep-ñkpọ emi nnyin iyese mme ñkpọ emi ekpri anditiñ ntiñ-nnim ikọ, Micah ewetde, emi enyiñ esie ọwọrọde “Anie ebiet Jehovah.” Anditiñ ntiñ-nnim ikọ eke Abasi emi emen idiọk-ñkpọ nditọ Israel ye Judah owut nte ndise, Enye ñko onyuñ etiñ abaña eridi Obio-Ubọñ emi ediyọhọde ye edinen ido. Ndimek ikọt Abasi, nditọ Israel kpukpru ini esima nditut utọñ ye Abasi inyuñ imaha ndinam mme ewuhọ Esie. Ukem nte ediwak owo enamde mfin, mmọ ekekoi esua eti ñkpọ edi ema idiọk (Micah 3:2). Edi Abasi ama onim anyan ini mbọm ọnọ mmọ, man edieke mmọ edikabarede esit Enye ekpefen. Ndikabare esit edi ndidi ntiene Abasi ye nsuhọre-idem ndinyuñ ñkut idiọk-ñkpọ esie, ndibeñe edidahado-nnọ ke esit akpanikọ ke iditọñọke ntak iyat Abasi esit ke edikokoi ñkanam idiọk-ñkpọ mbiat ibet ima ye edinen – ido. Anditiñ ntiñ-nnim ikọ oro ọtọñọ ntak eti mmọ nte Abasi akadade mmọ ọwọrọ ke isọñ Egypt onyuñ ọnọ mmọ Moses, ọnọ ibet, ye Aaron, oku. Enye ama ọfọn ye mmọ eti-eti onyuñ owut mbọm. Nte mmọ ema eti ini Balak akanamde ediomi ndibiat mmọ mfep ke ndidọhọ Balaam edisuñi mmọ? Ema enuk Balaam ekpọñ uduak esie utu ke ndisusuñi akabare ọdọdiọñ koro Abasi akaduakde ndidọdiọñ. Ke akpanikọ Enye edi Abasi mbọm!
Akpanikọ, Mbọm, Nsuhọre-Idem
Ke ibuot itiokiet, ke ọyọhọ ufañ itiokiet ke ibuot ukpep-ñkpọ nnyin, etie nte ekpuhọ nneme onyuñ etie nte mme owo ekebup Ọbọñ: ndida nso ndi ndinuhọ nnọ Fi? Nte ndida eyen enañ ndi nte ñkpọ uwa? Mme Afo eyenem esit ke mme ñkpọ uwa efen, tọsin nditọ ayara erọñ mme tosin idim aran duop? Etie nte ekpebupde mme ediwak mmọñ-eyet eyesio isop idiọk-ñkpọ? Nte mme enọ eyekem ke ndiyet ñkani idiọk-ñkpọ mfep?
Ndien Micah ọbọrọ ete Enye ama owut mmọ anyan ini emi ekebede; ikpanaha mmọ ebebup nte ekpedọhọde ete akananam mmọ ikopke. “Nso ke Jehovah oyom ye afo, ke mibọhọke ndinam se inende, nnyuñ mma ima Abasi, nnyuñ nsuk idem nsaña ye Abasi fo?” (Micah 6:8).
Ndinam akpanikọ, mbọm, nsuhọre–idem, Abasi oyom mme ñkpọ emi oto nnyin mfin emi. Akpanikọ ye edinam unen ye kiet eken; mbọm, ndiyọ, mbọm ye esit ima, ndinam eti ñkpọ nnọ mbon efen. Ikpedighe nnyin ndinanam akpan ibet ikpọñ, emi ọdọhọde ete “Nte mbufo eyomde owo enam ye mbufo, enam kpa ntre ye mmọ” (Luke 6:31), edi akpana nnyin iti ewuhọ emi, “Etua owo mbọm ndien, kpa nte Ete mbufo atuade owo mbom (Luke 6:36).
“Ndisuhọre idem nsaña ye Abasi fo” oyom edibọñ akam kpukpru ini ndinyuñ ntim mkpeme man anam esit ye ekikere owo okunyene baba ñkohore-idem. “Ọfọfọn ọnọ mmọ eke enyenede ifure – ifure ido: koro mmọ eyeda isọñ enyene” (Matthew 5:5).
Usuñ Ubọhọ Ke Idiọk-Ñkpọ
Ke idut nnyin emi emi Ñwed Abasi anade iñwañ, ikpanaha nnyin inana ifiọk ibaña se Abasi oyomde oto nnyin. Akpa udori-ukot edi ndikabare esit nnyuñ mbọ erinyaña oto ke Iyip Jesus. Mfaña ididuhe inọ baba owo kiet ke usen emi enye edidade ke iso ubiere-ikpe ndien Iyip Jesus iduhe ke esit esie. Okuk, nti edinam, ikpọ enọ, mme ọkpọsọñ eyet, ikemeke ndifak nsio ke idiọk-ñkpọ edi “Iyip Jesus Eyen Esie eyet nnyin isana ke kpukpru mme idiọk-ñkpọ” (John 1:7).
Bethlehem
Kiet ke otu ñwọrọ-nda ntiñ-nnim ikọ Micah ekedi itie emi Jesus edimanade. Micah ama etiñ ete okposuk edi Bethlehem ekedide ekpri ke ubom ye ibat owo, ñko ekeme ndidi enye ikesineke ke ibat mme ọwọrọ-etop obio ke idut ererimbot, kpa ye oro enye ama okpon eti-eti ke ñkpọ Spirit, koro ekemekde enye ete edi Obio emi Andinyaña edimanade. Nnyin imeti nte ikpepde ite ke ini Jesus akamanade ke Bethlehem, ke ini mme ọfiọk-ñkpọ owo emi eketode Edem Usiaha Utin edi ke Jerusalem, Herod edidem obup mme Ikpọ Oku ye mme scribe ebiet emi Christ akpamanade. Ibọrọ mmọ ekedi, “Bethlehem,” enyuñ etiñ enọ enye mme ikọ Micah, anditiñ ntiñ-nnim ikọ eketiñde ediwak isua mbemiso editibe.
Ekeme ndidi ke ndusuk owo ikwe nte eti ñkpọ okpotode Bethlehem ọwọrọ; edi ndusuk ini Abasi esimek ñkpri ñkpọ ewọrọ eda enyuñ eyama ekan ikpọ ñkpọ. Nnyin ikot nte Philip eketiñde usen kiet ọnọ owo emi ekekerede Nathanael, “Nnyin ima ikut enye... Jesus emi otode Nazareth.” Edi Nathanael ikonimke oro ke akpanikọ ke eti ñkpọ ekeme ndito ke Nazareth, emi Jesus okoduñde nte ekpri eyen, Edi ke ini enye okutde onyuñ okopde Jesus, enye ete, “Afo edi Eyen Abasi; Afo edi Edidem Israel” (John 1:49). Edidem amana ke Bethlehem onyuñ oduñ ke Nazareth! Ke akpanikọ Abasi ke ediwak ini esimek “Mme ñkpọ eke miduhe, man Enye anam mme ñkpọ eke edude ewọrọ ikpikpu” (1 Ñwed Corinth 1:28). Herod Akwa Edidem ekekere ete ke akpanikọ edieke edidem akpamanade ekpedi ke Jerusalem; Edi Micah ọkọdọhọ ete ke “Bethlehem.”
Mme Idorenyin Ini–Iso
Ke ọyọhọ ibuot inañ Micah etiñ ọnọ nnyin abaña Obio Ubọñ emi edinimde ke edinen ido ke ererimbot emi, ñko nnyin ima ikpep ibaña tọsin isua ukara Jesus ke isọñ emi oro edi tọsin Isua emem emi ekọñ mididuhe ke ini mme owo edidade “ofut mmọ edom ñkpọ ufuñ isọñ, enyuñ eda eduat mmọ edom ikwa udiọñ-eto” (Micah 4:3). Ke ini oro Edidem ndidem ye Ọbọñ mbọñ, okposuk edi akamanade ke ekpri obio Bethlehem, eyetie ke obot Zion akara ikọt Esie.
“Anie Abasi ebiet fi, ke efen mme ukwañ ñkpọ,... Ikọhọkede iyaresit esie ke nsinsi: koro enye adatde esit ndifọn ido. Enye eyetọñọ ntak atua nnyin mbọm;... afo eyemen kpukpru mme ukwañ-ñkpọ mmọ ọduọk ke udem inyañ” (Micah 7:18, 19). Eñwọñọ emi Abasi ọkọñwọñọde ọnọ Abraham osuk adada; “Ñkonyuñ ñwut Abraham, ye Isaac, ye Jacob... Mma nnyuñ nnam ediomi mi ye mmọ ada nte nyenọ mmọ isọñ Canaan” (Exodus 6:3, 4).
Okposuk edi Nditọ Israel ema ekeduọk ndaha isọñ Canaan oro, Abasi eyefiak ọnọ mmọ isọñ oro ke akpatre ini. Mme Jew, ubon emi Abasi ekemekde, ke efiak usọp-usọp enyọñọ obio mmọ, ndien ntiñ-nnim ikọ Micah emi akabañade akpatre ini eyewara ndisu: “Jehovah ọdọhọ ete, ke usen oro nyemen mbuñọ, nnyuñ ntañ mmọ eke ebinde mmọ efep... ndien nyenim mbufo ke nsuhọ, nnyuñ nda mmọ eke ekebinde efep esin ke anyan ebiet, nnim ke ọkpọsọñ Obio: ndien Jehovah eyedi edidem mmọ ke Obot Zion” (Micah 4:6,7). Kpukpru idut ke ebebet tọsin isua ukara emem oro emi edidide ke ererimbot. Nte mbufo ke ebọñ akam nte Christ ekekpepde mfin emi, “Yak Ubọñ Fo edi”? (Luke 11:2).
Questions
MME MBUME- Anditiñ ntiñ-nnim ikọ edi anie?
- Nte afo emekeme ndisiak mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ efen ke ebede Micah?
- Ke ewe obio ke edinim ukara ke ini Christ edikarade ke tọsin isua?
- Nte ekọñ eyedu ke ini oro?
- Ke nso usuñ ke nditọ Israel ekewut unana esit ekọm ke mfọn emi Abasi ọkọfọnde ye mmọ?
- Nso ke Micah ekebem iso etiñ abaña Bethlehem?
- Ewe itie ke ikọ Abasi etiñ ọnọ nnyin ete ke ntiñ-nnim ikọ emi ama ebebe?
- Abasi oyom nnyin inam nso mfin?
- Nso ke Abasi ọkọñwọñọ ọnọ Abraham, Isaac ye Jacob?