Lesson 340 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Koro Jehovah Abasi mbufo enyenede esit mfọn ye mbọm, midinyuñ ikabakere iso esie ikpọñ mbufo, ke mbufo efiakde etiene enye” (2 Chronicles 30:9).

Cross References

I Ntọt Emi Hezekiah Ọkọnọde Ke Abaña Passover

1 Ke ema ekenam Itie-ukpono Abasi asana, Hezekiah owuk ewuhọ ete ke ana nte enim Passover, 2 Chronicles 30:1, 5; Exodus 12:1-14; Leviticus 23:5

2 Oto ke ntak emi mme oku ye mme owo mikasanake ikem ke edu emi ekpesanade, ema ekabare enim Passover ke ọyọhọ ọfiọñ iba utu ke ndinim ke akpa ọfiọñ, 2 Chronicles 30:2-4; 29:17, 34; Numbers 9:6-14

3 Ema etre ndinim Passover ke ata anyan ini, 2 Chronicles 30:5; 28:1-4; 1 Ndidem 12:26-28

4 Ekedọñ mbon itọk ete enọ ntọt emi ke ofuri Judah ye Israel, 2 Chronicles 30:6-9

5 Ndusuk Nditọ Israel ema esak ntọt oro ekenọde ke abaña edinen ido Abasi, 2 Chronicles 30:10; 36:14-16; Nehemiah 4:1-3; Zechariah 14:16-18

6 Akwa otu owo ema ekop enyuñ enam ntọt oro, eto ke ikpehe ukara mbiba edi man enam ewuhọ Abasi, 2 Chronicles 30:11, 12

II Edinim Passover

1 Akwa esop oro ema ewuri kpukpru ukpono-ndem emi ekesuhọde, 2 Chronicles 30:13, 14

2 Udọñ oro mme owo ekenyenede emenere esit mme oku; ndien enim Passover nte ekemde ye Ibet, 2 Chronicles 30:15, 16

3 Hezekiah ama ọbọñ akam ebeñe mbọm Abasi ọnọ mmọ emi eketuakde ibuot enọ Abasi ke ofuri esit emi mikekemeke ndinam kpukpru se Ibet okoyomde, 2 Chronicles 30:17-20; I Samuel 16:7; 1 Chronicles 28:9; Isaiah 1:10-20

4 Ema enam usọrọ uyo eke Leaven miduhe ebighi akan nte ekpedide oto ke ntak emi Abasi okosuk akade iso ọdọñ akamba edidiọñ, 2 Chronicles 30:21-23; Exodus 12:15-20; 13:6-10; Leviticus 23:5-8

III Se Edinam Ibet Abasi Akadade Edi

1 Edidem ama ọsọñọ mme Levi idem ke utom emi mmọ enamde enọ Abasi, ọnọ inyene esie eda eka iso ke usọrọ ye uwa, 2 Chronicles 30:22-24

2 Akwa idara ama ọyọhọ Jerusalem, 2 Chronicles 30:25-27

3 Oto ke ntak Passover, mme owo enyọñọ obio mmọ, ekewuri mme itie ukpono-ndem, 2 Chronicles 31:1

4 Hezekiah ama anam etọñọ ntak enam mme ñkpọ eken ke edu ukpono Abasi emi eketrede ndinam, 2 Chronicles 31:2-19; Numbers 18:8-32

5 Hezekiah oforo oto ke utọ uwem oro enye ekenyenede ke abaña Ibet Abasi, 2 Chronicles 31:20, 21; 29:2, 10, 11

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Hezekiah, Anditọñọ Ntak Nda Edikpono Abasi Ndi

Edidem Hezekiah ama ọtọñọ ntak ọtọñọ eti usuñ edikpono Abasi ke ndo-ndo oro enye ọkọdọkde ke ebekpo ukara Judah. Ke akpa ọfiọñ ukara esie, enye ama eberede usuñ ufọk Abasi, onyuñ ọsọñọ mme Levi ye mme oku idem ete, eyak idem mmọ enọ utom emi Abasi okokotde mmọ ọdọñ.

Passover Oro

“Ke ini Israel ekedude ke Egypt,

Yak Ikọt Mi enyọñ.

Efik ọkpọsọñ, mmọ ikemeke ndida,

Yak Ikọt Mi enyọñ.”

Ke utọ usuñ emi ke ikwọ usuk-usuk idut nnyin ọkọtọñọ. Ikwọ ediwak mme idut ke ukem usuñ emi, owut akamba ñkpọ-ntibe emi akadade itie ke Egypt ke ñkpọ nte isua 1500 mbemiso Christ amana Ñkpọ-ntibe oro ekedi emi Israel ekewọrọde ke isọñ Egypt, emi ọkọtọñọde ye usọrọ oro ekekotde usọrọ Passover. Ke ini Nditọ Israel ekenamde usọrọ nte ekemde ke uyo emi Abasi ọkọnọde, ke ebiet iduñ mmọ, nditọ Egypt ema esobo ye iyaresit Abasi ke mme ufọk mmọ. Angel afai ama asaña ebe ke isọñ onyuñ oduk ke ufọk kiet-kiet emi iyip ufak miyereke ke ndori enyin-usuñ ye mbubọk usuñ. Abasi ama ọdọhọ ete, “ndien nyekut iyip oro, nnyuñ mbe mbufo” (Exodus 12:13). Usọrọ oro ọkọtọñọde ke okoneyo oro, akana nte nditọ Israel eka iso enim enye kpukpru isua ke adañemi mmọ esimde Isọñ Eñwọñọ, ekenyuñ ekot enye Usọrọ Passover oto ke eñwọñọ oro Abasi ọkọñwọñọde. Ke utọ usuñ oro ke mmọ editi ufak oro Abasi akafakde mmọ ke isọñ Egypt.

Mme Jew eke obufa emana emi efre ebaña ediwak edinam emi ekedude ke Ibet Moses, edi mmọ esuk eteti ndidia usọrọ Passover. Ke ufọk kpukpru amana-isọñ eyen Jew, enyene ndidia usọrọ oro ke okoneyo oro; ekot mme itie ke ñwed Abasi ke nsọñ-uyo, ke ini mmọ eken etienede ebuana ndikot ke ibuot adaña nte mmọ ediade mme udia oro kiet-kiet emi owutde idiọñọ ata akpa usọrọ Passover. Edi usọrọ eke mme Jew ebatde nte akpan usọrọ. Etọñọ ntak efik mmọ ke mme isua emi ebede, mmọ ñko etọñọ ntak eyom erifak.

Hezekiah Ọtọñọ Ntak Onim Usọrọ Passover

Nte edidem Judah, Hezekiah ama enyene unen ndikot ikọt esie mbon ọtọ kiet ke ntak ekededi emi enye ekekerede ete ke ọfọn ke abaña ukara Judah. Edi enye ama enyene unen efen emi enye akanamde osim ofuri Israel, kpa esien duop emi okodude ke idak ukara edidem Hoshea ukem ye mmọ oro ekekotde Judah. Nte edidem emi akarade esien, ekedi unen esie ndikot kpukpru ndimek owo edituak ibuot enọ Abasi, owo ikonyuñ ikemeke ndinim enye ke ebiet efen ke mibọhọke ke Jerusalem.

Edieke edidem Hezekiah ekpetrede ndidọñ mbon itọk eka ke ofuri idut Israel ekekot kpukpru owo edibuana ke edinim Passover, enye ekpeketre ndinam utom esie. Jeroboam, akpa edidem Israel ke ema ekebahare Israel esin ke ikpehe ukara iba, ama asiak ukpono-ndem onim ke itie emi ekpekponode ata Abasi man oto do esien duop oro ekuka Jerusalem mbak mmọ editọñọ ntak ekebuana ye Judah ke ndutim ukara, mme ke edu edituak ibuot nnọ Abasi. Ke ofuri isua 250 oro, esien duop oro ikakaha Jerusalem ndituak ibuot nnọ Abasi, edi ekeduk usuñ idiọk, enyuñ enam ñkpọ ndem utu ke ndinam ñkpọ Abasi.

Ke ikpehe ukara ñkañ usuk-usuk, ñkpọ ikotimke isaña ọfọn ke ediwak ini tọñọ nte ekebahare ukara, koro “Adañemi Rehoboam ama ọkọdiọñ onim ubọñ, onyuñ ọsọñọ itie esie, enye ye ofuri Israel nko ekpọñ mbet Jehovah” (2 Chronicles 12:1). Ke ema eketọñọ ntak etọñọ edikpono Abasi ke eti usuñ, ama ọfọn ke emi edidem oro ọkọtọñọde ntak ada nnen-nnen usuñ ukpono Abasi edi ndinọ ntọt osim kpukpru Nditọ Israel man mmọ edi edibuana ke mme edidiọñ Abasi emi akanade nte odu do.

Ikekemeke ndinim usọrọ Passover ke nnen-nnen ini koro owo mikekemeke ndinam Itie-ukpono Abasi asana ke mibọhọke ke usen Passover ama ekebe. Edi Hezekiah ikenyeneke udọñ ndiyak isua oro ebe etre ndinim ata akpan usọrọ oro. Ke Ibet Moses, Hezekiah ama okut nte ewetde enọ unyime ndinim usọrọ Passover ke ọyọhọ usen ọfiọñ 15 ke akpa ọfiọñ. Ekenọ unyime oro ke ntak emi mme owo mikasanake ikem nte ido edisana idem ekpekedide ke ini Passover. Hezekiah ama ebeñe uñwam Abasi ke abaña ñkpọ emi, onyuñ ọnọ ntọt ete ke edidia Passover ke ọyọhọ ọfiọñ iba utu ke ndidi ke akpa ọfiọñ.

Item emi Hezekiah ọkọnọde ama ọfọn. Enye ama ewet ọnọ Israel ete: “Mbufo ekusọñ, ndien, obot-itọñ mbufo, nte mme ete mbufo, edi esuk idem enọ Jehovah, enyuñ edi ke edisana ebiet esie, emi enye anamde asana ke nsinsi: enyuñ enam ñkpọ Jehovah Abasi mbufo, man ikañ iyaresit esie ọwọñọre ọkpọñ mbufo.” Mme esien Israel duop emi ema edodu ke idak ufen Abasi, ekedi, oro ama ekebe, ke ñkpọ nte ọfiọñ ifañ ebede, ndien ntañ-mfep ye edisuan mmọ ọkọyọhọ. Ikatañke Judah ifep kaña tutu isua 150 ama ekebe. Anyan ini oro ekedi ke ntak ndidem Judah emi ekebakde Abasi ye mme edidemere emi akadade itie ke ikpehe ukara oro. Mmọ eke ebakde Abasi, Enye eyekpeme mmọ. Mmọ eke eteñede Abasi, Enye eyenọ mmọ ñkpọ. Edinam emi ana ọnọ mbon eyo mfin ukem nte akanade ọnọ mbon eset, ana ọnọ nnyin ukem nte anade ọnọ nditọ Israel.

Edibiat Ukpono-ndem

Kpukpru Nditọ Israel ikeyereke ikot emi Hezekiah okokotde mmọ ete edi Jerusalem, “edi esak mmọ, enyuñ esuene mmọ. Edi ndusuk owo emi etode ke Asher, ye ke Manasseh, ye ke Zebulun, esuhọre idem mmọ enim, enyuñ edi ke Jerusalem.” “Ntre ke ediwak owo ebono ke Jerusalem... kpa ata akwa otu eti-eti.”

Ke akpanikọ mme owo emi esit mmọ ekenyenede udọñ ke ata anyan ini ebet ini emi mmọ edibuanade ye mmọ efen eke enyenede ukem mbuọtidem mmọ ye edikpono Abasi ke akpanikọ, ikenyeneke ima inọ mbiet edikpono Abasi emi ndidem mmọ ekesiakde enim. Ke ndo-ndo oro ema ekefiak etọñọ ndituak ibuot nnọ Abasi ke akpanikọ, mmọ ikenyeneke ini mme ndikere mbaña ñkpọ ekededi akan ndituak ibuot nnọ odu uwem Abasi. Mmọ ema ewuri mme ebiet ukpono-ndem ke Jerusalem, enyuñ ewobi mbio ekeduọñọ ke ebiet uduọñọ mbio ke mkpọdiọhọ mmọñ Kidron. Ke usọrọ oro ama okokure, mmọ enyọñọ ke mme ufọk mmọ, mmọ “ewọñọ eka ke mme obio Judah, ekenuak mme adaha, enyuñ esiak mme eto mkpe, enyuñ ewuri mme edikoñ ebiet, ye mme itie-uwa; efep ke ofuri Judah, ye Benjamin, ye Ephraim, ye Manasseh, tutu ekure ema.”

Ke esit eyen emi Abasi obonde, baba udọñ ñkpọ kiet efen iduhe enye ke esit akan ndikpono Abasi akpanikọ. Owo oro idinyimeke ndisuhọre idaha Eti-mbuk Jesus Christ. Enye eyeme ime onyuñ añwam mmọ oro edide mmem-mmem, enyene anyan ime ye mfọn ido ye mmọ oro eyomde uñwam ye item, kpa ke ukem ini emi, enye eyemum eti ukpep-ñkpọ akama. Ekpedi mmọ oro ekedade Eti-Mbuk esọk enye, mme mme angel eto ke Heaven, edi edidọhọ ete ke Eti-Mbuk inyeneke odudu aba, enye idinyimeke inọ mmọ. Enye ọfiọk enye oro enye onimde ke akpanikọ, enye onyuñ ọfiọk ñko ete ke Abasi enyene odudu ndikpeme kpukpru se ekeyakde esin Enye ke ubọk tutu osim ini emi edinamde kpukpru ñkpọ efọn ema.

Ata owo Abasi ọfiọk ete ke akananam Abasi ikpuhọkere, ikọ esie onyuñ ọsọñọ ada ke nsinsi ke Heaven (Psalm 119:89). Ke ntre, eti owo Abasi enyene iwuk ke Ikọ ye eñwọñọ oro, onyuñ ọsọñọ ada okposuk edi nte mmọ emi edude ye enye ekpekpọñde mbuọtidem. Edi edisọñọ nda ke idorenyin ye edibiere ke isọñ esit edi se iñwamde owo Abasi isio ke kpukpru afanikọñ emi ke akpatre adade enye osim ufọk iduñ esie ke Heaven. Ọsọñọ owo idem adaña didie ndikut utọ mbuọtidem emi ke ererimbot mfin, ke esit ye uwem mbon mbuọtidem ifañ emi Abasi ama ekemek! Nso utọ utibe-ñkpọ ndikut ete ke ini emi okokimde akan ke mbuk esien duop emi, ukem spirit oro ama odu ke esit akwa otu owo emi ekekade Jerusalem ndikpono Abasi Heaven!

Se Ikotibede Oto Ke Eritọñọ Ntak Mkpono Abasi Ke Akpanikọ

Abasi okpono ñkop-uyo ke Ikọ Esie. Ñkop-uyo okpon akan mme uwa me mme edinam (1 Samuel 15:22).

Owo nnan oro ke eyo Jesus ikpọkọbọhọ erikọk ke mikpakanamke uyo Andikpep ikeyet mbat ke enyin esie ifep. Naaman owo Syria ikpakasanake ibọhọ akpamfia edieke enye mikpekebuhọke ke Jordan utim ikatiaba kpa nte owo Abasi ọkọdọhọde. Ikañ ikpokotoho ke enyọñ ididuk ke itie uwa okpoho ke editọñọ ukpono Abasi ke Ataya edieke Moses mikpetimke ikpeme ndikut nte ke kpukpru se ekewutde enye ke enyọñ obot imotim inam ekekem. Ñkop-item edi akpan ñkpọ edieke anade nte ibọ Abasi edidiọñ. Ke ini Abasi ọnọde ewuhọ, ini oro ke nnyin inyene ndinam! Ọfọn ndinam item ke ndo-ndo oro, idighe nditie ñkere nnyuñ ndomo ñkpọ-ntibe oro nse, edieke uduak Abasi akam ọwọrọde ada añwa-añwa.

Mmọ oro ekenamde item ke eyo Hezekiah ema ebọ edidiọñ. “Ntre ke akamba idara odu ke Jerusalem.” “Ndien mme oku ye mme Levi edaha ke enyọñ ekediọñ kpukpru owo: ndien ekop uyo mmọ, mkpe-ubọk mmọ onyuñ osim ke edisana iduñ esie ke enyọñ.” Mme owo ema enam uyo Abasi ke abaña akpa mfri idọk mmọ. Mmọ ekpe ọyọhọ mbak duop mmọ. Enyuñ eda enọ ima esit edi. Ke mmọ ema ekenam kpukpru ñkpọ emi, Ọbọñ ọdiọñ mmọ onyuñ ofori mmọ ke kpukpru usuñ. Ema ekama mme oku ye Levi ukem nte Abasi eketemede, ke ntre mmọ ema ekeme ndika iso ke utom Abasi emi ekesiakde enim ke abaña utom spirit ye eke ikpọhidem mme owo. Mi nnyin imokut ite ke ema ediọñ idut oro utim ikaba okpon akan oto ke ntak emi mmọ ekenamde uyo Abasi.

Nso utọ utibe etop odu ke akpatre ukpep-ñkpọ nnyin! Ewet ete ke Hezekiah, “onyuñ anam se ifọnde inyuñ inende, inyuñ idide akpanikọ ke iso Jehovah Abasi esie. Ye ke kpukpru se enye ọtọñọde ndinam ke utom ufọk Abasi, ye ke mme ewuhọ, ye ke mbet, ke eritiene Abasi esie, enye anam ke ofuri esit esie onyuñ okut unen.”

Ukpọhọre emi ebererede usuñ ọnọ kpukpru erikan edi emi ke uwem. Edieke nnyin inamde “se ifọnde inyuñ inende, inyuñ idide akpanikọ,” ke iso Abasi nnyin; edieke nnyin inamde ke ofuri esit kpukpru utom eke nnyin itọñọde ndinam nte utom ufọk Abasi, ye ikọ Abasi, ndiyom Abasi ke ofuri esit nnyin, ñko edieke nnyin inamde mme ñkpọ emi, eyediọñ nnyin ke spirit, nnyin iyenyuñ ikut unen. Emi edi Ikọ Abasi. Emi edi eñwọñọ Abasi. Nte owo, mme otu owo ekeme ndiñwọñọ, ndien enọ nnyin okpon akan emi? Akananam ñkpọ ndomokiet ikponke ikan eñwọñọ Abasi, koro baba ñkpọ kiet ikponke ikan edidiọñ Abasi. Ata owo Abasi ọdọhọ ete, “Ami nnyene anie ke enyọñ? Baba kiet ke isọñ inyuñ inemke mi nte afo” (Psalm 73:25).

Questions

MME MBUME

1. 1 Ewe akamba usọrọ mme Jew ke ukpep-ñkpọ nnyin abaña? Akana nte ebighi didie mbemiso enim usọrọ emi? Ewe akamba ñkpọ-ntibe ke usọrọ oro eketi?

2. 2 Nso ikedi ntak emi ekekpuhọrede usen usọrọ Passover ke ini oro? Nte Hezekiah ama enen ke ndikpuhọre usen oro?

3. 3 Nso unen ke Hezekiah edidem Judah ekenyene ndinọ etop ewuhọ osim mbon Israel?

4. 4 Nso utọ usuñ ke Hezekiah akasuan ewuhọ oro?

5. 5 Nso ikotibe ke ntak ewuhọ oro?

6. 6 Nso ke esop oro ekenam ye mme itie ukpono-ndem?

7. 7 Nso ikotibe ke ini mme owo oro ekekopde item Abasi enyuñ enimde usọrọ Passover?

8. 8 Nso ewuhọ Abasi efen ke ekenim ke ema ekekure Passover?

9. 9 Nso utọ edu-uwem ke nnyin ikpenyene ye mmọ oro eyomde ndida nnyin ñwaha ñkpọñ usuñ akpanikọ emi?

10. 10 Nso ke etiñ ebaña Hezekiah ke akpatre ufañ ñwed ke itie edikot ñwed nnyin ke ukpep-ñkpọ emi? Ke nso utọ usuñ ke emi edi eti uwut-ñkpọ ọnọ nnyin?