Lesson 347 - Senior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Edi mbatke uwem mi ke ñkpọ, man ñkeme ndifehe mbuba mi mma, nnyuñ nnam utom oro Ọbọñ Jesus ọnọde mi, ete ñkwọrọ gospel mfọn Abasi” (Utom Mme Apostle 20:24).Cross References
I Isañ Paul Ọtọñọde Ke Ephesus Tutu Osim Corinth Ndien Afiak Aka Troas
1. Paul asaña ebe ke Troas aka Macedonia ke ndutime ama okokure ke Ephesus, Utom Mme Apostle 20:1; 2 Ñwed Corinth 2:12, 13
2. Enye ebe edi ke Corinth emi odude ke Greece, Utom Mme Apostle 20:2
3. Enye afiak aka ke Troas, Utom Mme Apostle 20:3-6
II Isañ Paul Otọñọde Ke Troas Tutu Osim Miletus
1. Eutychus ama oto ke usuñ-ofun (window) ubet enyọñ ọyọhọ ita ọduọ ke ini Paul ọkọkwọrọde Ikọ Abasi, Utom Mme Apostle 20:7-9
2. Enye ama afiak enyene uwem, Utom Mme Apostle 20:10-12
3. Paul anam isañ aka ke Miletus, Utom Mme Apostle 20:13-17
III Paul Ọnọ Ebio-Owo Ephesus Item
1. Enye eti ebio-owo abaña ukwọrọ-ikọ ye ukpep-ñkpọ esie, Utom Mme Apostle 20:18-21; Titus 2:7, 8
2. Editua ñkpọfiọk ikoduhe ke unyọñ esie, Utom Mme Apostle 20:22-27; 2 Ñwed Timothy 4:7
3. Enọ ebio-owo item ndibọk mme erọñ, enyuñ eduri mmọ utọñ ñko ke abaña mme idiọk owo, Utom Mme Apostle 20:28-32; 2 Ñwed Timothy 3:1-5; 2 Peter 2:1-3
4. Unana edisin-esit Paul ke ñkpọ owo edi uwut-ñkpọ ọnọ kpukpru owo, Utom Mme Apostle 20:33-35; 1 Samuel 12:3
5. Item esie etre ye akam, Utom Mme Apostle 20:36-38
Notes
SE EKPEPDE EBAÑASpirit Asaña-Utom Abasi Ke Idem Paul
“Ke odudu mme idiọñọ ye mme utibe-ñkpọ ye ke odudu Edisana Spirit, man mme Gentile esuk ibuot. Ntem ke mma ntọñọ ke Jerusalem ñkwọrọ gospel Christ ọyọhọ-ọyọhọ tutu ñkanare ñkosim Illyricum” (Ñwed Mbon Rome 15:19). Paul ekewet emi ọnọ mbon Rome ke ọyọhọ isañ ikata ke utom Abasi esie. Illyricum, emi oyomde usuñ akan tọsin ibat itiat kiet, ekedi nnen-nnen usuñ ọtọñọde ke Jerusalem, asaña ebe ke inyañ emi otode Italy. Ke enye ama akasaña akanare kpukpru ñkan-ñkuk Jerusalem ye Italy, idahemi Paul oyom ndisaña mbe ke Rome ñka Spain ye mme idut eken. “Edi ke emi, sia mmenyeneke aba ọtọ nte nnamde utom ke edem emi, sia okonyuñ ọdọñde mi nditiene mbufo ediwak isua emi, ini ekededi eke ndikade Spain, mmodori enyin nte nyese mbufo” (Ñwed Mbon Rome 15:23, 24).
Ke ñkpri ikọ ifañ emi nnyin imokut ediwak obio emi Apostle akanamde utom okosim, edi esit esie okosuk ọdọdọñ ndisaña nsuan Eti-Mbuk ke mbufa ebiet. Ke akpanikọ, ekesie ekedi Spirit asaña-utom Abasi emi mikenyeneke ntuak nda. Ufen ke usuñ ikedighe ñkpọ edieke enye ekekemede ndikwọrọ Christ nnyuñ ntọ mkpasip Eti-Mbuk ke obufa ye eti isọñ.
Isañ Tọñọde Ke Ephesus
Ke enye ama ọkọkpọñ Ephesus oto ke akwa ndutime emi Demetrius ekesinde, Paul ama ada isañ esie ebe Macedonia osim Corinth emi odude ke Greece; do enye ama afiak aka ke Jerusalem, ebiet emi enye ekekerede ndibe ñka Rome. Kiet ke otu akpa ebiet nduọk-odudu esie tọñọde ke Ephesus ekedi Troas. Enye ọnọ mbuk: “Edi kadañemi ñkosimde Troas ndikwọrọ Gospel Christ, ndien ebererede usuñ enọ mi ke Ọbọñ, nnyeneke nduọk-odudu ke spirit mi, sia mmeñkwe Titus eyen-ete mi. Ntre ke ndaha ñkpọñ mmọ, nsio ñka Macedonia” (2 Ñwed Corinth 2:12, 13). Imonim ite ebiet nduọk-odudu esie efen ekedi Philippi, ebiet emi enye ekewetde udiana ñwed esie ọnọ mbon Corinth emi enye ọkọdọhọde ete: “Ke ini nnyin isimde Macedonia, ikopke nduọk-odudu ke obukidem; efefik nnyin ke kpukpru ñkañ; eñwan odu nnyin ke edem, ndik odu nnyin ke esit. Edi Abasi emi ọdọñde mbon nsuk-idem esit, ada eridi Titus ọdọñ nnyin esit” (2 Ñwed Corinth 7:5, 6).
Mme Afanikọñ
Luke, andiwet Ñwed Utom Mme Apostle, itim itiñke ibaña ediwak ñkpọ emi okotibede; edi ke ntọñọ utom Paul, Jehovah ama ọdọhọ ete, “Ami nyewut enye adaña ediwak ñkpọ nte enye enyenede ndikut kabaña enyiñ Mi” (Utom Mme Apostle 9:16). Uwem Paul Apostle ikedighe inem-inem ke ndisaña nduk ke nsio-nsio obio ke ikpat me ke ubom. Ke ñwed emi enye ọkọnọde mbon Corinth ama etiñ esisit abaña mme ufen emi okosimde enye. “Koro nnyin ikpamaha mbufo etre ndifiọk, nditọ-ete, mbaña ukut emi ọkọwọrọde ọnọ nnyin ke Asia. Ekesọñọ efik nnyin eti-eti, akan nte ikemede ndibiom, tutu iduọk idori-enyin ite iyedu uwem: ke akpanikọ esit nnyin eketetiñ ọnọ nnyin ete, iyekpa; man ikubuọt idem ye idem nnyin, edi ye Abasi emi anamde mme akpa-mkpa eset: emi akanyañade nnyin osio ke utọ akwa mkpa oro, eyenyuñ anyaña” (2 Ñwed Corinth 1:8-10). Okposuk mkpa akanade ebet enye, Paul ọkọdọhọ ete: “Mfefere ukut nnyin, emi midibighike bighi, ọdọdiọñ anam nnyin inyene nsinsi ubọñ, eke okponde odobi” (2 Ñwed Corinth 4:17). “Nnyin ikop mfihe ke kpukpru edem, edi iduhe ke mbaba; efina nnyin ekikere, edi itiehe ke ñkim-enyin; esin nnyin enyin, edi Abasi ikpọñke nnyin; eyibi nnyin eduọk ke isọñ, edi ibiatke nnyin uwem; kpukpru ini ke ibiom eriwot eke ewotde Jesus ke ikpọhidem nnyin isaña, man uwem Jesus nde ọwọrọ owut idem ke ikpọhidem nnyin” (2 Ñwed Corinth 4:8-10). Emi akpañwam nnyin ndifre mbaña mme idomo ye eseme emi osimde nnyin ke nnyin ifiọkde ibaña nte ekpride ke ndida ndomo ye eke mmọ emi eketọñọde ndikwọrọ Eti-Mbuk emi.
Kere baña mme ñkpọ emi ekesimde enye, nte enye adade utom esie okodomo ye nsu-nsu mme mbet: “Mmanam ọkpọsọñ utom ñkan mmọ: mmodu ke ufọk-ñkpọkọbi ñkan mmọ: mmọbọ ufen mbe nde: mmekpere ndikpa ediwak ini. Ñkọbọ ubọk-ikpa edip ye efurenañ ke ubọk mme Jew utim ikotion. Eda eto emia mi utim ikata; etọñọ mi ke itiat ini kiet; ubom mi osip utim ikata; mmadañ ke okoneyo kiet ye uwemeyo kiet ke inyañ ibom; mmasaña isañ ediwak ini, mmokut afanikọñ ke akpa, mmokut afanikọñ ke otu mbon ñwo, mmokut afanikọñ ke ubọk ikọt nnyin, mmokut afanikọñ ke ubọk Gentile, mmokut afanikọñ ke obio, mmokut afanikọñ ke iñwañ, mmokut afanikọñ ke akwa inyañ, mmokut afanikọñ ke otu nditọ-ete abiaña; ediwak ini ndu ke ọkpọsọñ utom ye eñwan, ye ataba-idap; ediwak ini ndu ke biọñ ye nsat-itọñ ye unana se ndiade; tuep omum mi, nnyuñ nnyeneke se nsinede” (2 Ñwed Corinth 11:23-27). Ke akpanikọ, edi nda-usuñ Edisana Spirit ikpọñ ekeme ndinyik owo aka iso ke utọ enyene-ndik utom oro.
Corinth
Ke enye ama ọkọnọ mmọ “ediwak item” ke ofuri Macedonia, Paul ama okosim Greece, emi enye akadañde do ọfiọñ ita ye mbon Corinth emi enye ekebemde iso ewet. Ke kpukpru emi enye ọkọbọ ufen ke ntak Christ, Paul, emi ekperede ndisim isua ata idahemi, ikokureke utom ndikwọrọ Eti-Mbuk koro edi mi ke enye ekewet ñwed ọnọ Mbon Rome nditim nnam añwaña: “Ke ñkañ mi, mmebeñe idem ndikwọrọ gospel nnọ mbufo nde emi edude ke Rome” (Ñwed Mbon Rome 1:15).
Akpa Usen Urua
Utu ke ndiwat ọtọñọde ke Corinth nte enye akaduakde, Paul ama ọdọñ mme ufan esie ndisaña ke ubom ñka Troas ke ini enye akasañade ke ukot itiat ikie inañ mme ebede oro aka Philippi, onyuñ awat oto do okosim Troas. Mi, ke Usen-Ọbọñ, akpa usen urua, mbet ema eboho ọtọ kiet. Emi ekedi usen emi mbet ekemehede ndiboho ọtọ kiet ke ini Ọbọñ ama ekeset ke mkpa, koro Paul ama ọnọ mbon Corinth item ndida enọ mmọ ndi ke ufọk Abasi ke usen emi. Jesus, ñko ke Enye ama ekeset ke usenubọk Usen-Ọbọñ, ama osobo ye mme Apostle ke usen oro ye ke Usen-Ọbọñ efen, Ọbọñ ke Idem Esie ama ọsọñọ edinim Usen-Ọbọñ nte usen Ọbọñ akan Sabbath mme Jew. Mbet ke Troas ñko ema enim edinam Udia Ọbọñ nte Ọbọñ okonimde.
Mbon Ọbiọñ
Ọkpọsọñ odudu Abasi ama ayarare ke Troas, ke edinam akpa-mkpa eset. Ekeme ndidi mme owo do ema ekop biọñ ke esit mmọ, koro Paul ama ọkwọrọ ikọ tutu osim ufọt okoneyo, okonyuñ etre man anam akparawa oro afiak odu uwem, ndien enye afiak aka iso ke ukwọrọ-ikọ esie tutu eyo esiere. Paul ama ọtọñọ isañ ini kiet ke ukot ñkpọ nte itiat edip okosim Assos nduọk-odudu iduhe. Ekeme ndidi Paul ama ọbọ odudu ke ikpọhidem nte Jesus ọkọbọde ke mben obube-mmọñ Jacob ke ini Enye okosobode ye ñwan Samaria emi esit esie okokopde biọñ ke abaña akpanikọ.
Akpatre Item Emi Paul Ọkọnọde Ebio-owo Ke Ephesus
Paul iketimke ibet ke Ephesus, koro enye ekenyenede udọñ ndidu ke Jerusalem ke usọrọ Pentecost; ndien ke ama ọkọdọñ ekot ebio-owo, enye ọnọ mmọ akpatre item, ete ke mmọ idikwe iso imọ aba. Ke ndimen uwem esie nte uwut-ñkpọ, Paul ama oduri mmọ utọñ abaña nsuhọre-idem ye edinam akpanikọ. Ama eti mmọ ete ke edi Edisana Spirit akanam mmọ edi mme ese-utom, ndien akana mmọ edi mme ọbọk-erọñ Abasi ke nditim ntiñ enyin mkpep kpukpru item Abasi. Ukpep-ñkpọ Christ ekedi ata akpan ñkpọ ọnọ akwa Apostle Mmọ-oko (Gentile) emi, koro enye ama ọfiọk ete ke ini kedi emi mme owo midibọhọ eti ukpep-ñkpọ aba.
Paul ikoyomke mbon Ephesus esio erikabare esit efep. Ekeme ndidi enye ama ọfiọk se iditibede ke ini edidọhọde mme owo enyime Christ utu ke ndinyene mfuhọ ke ido Abasi ke abaña idiọk-ñkpọ mmọ nnyuñ nnyene ata ñkabare-esit nnyuñ mbọ erinyaña. Enye ikoyomke mmọ ebọ enyọñ-enyọñ ido ukpono Abasi emi misañake ñkpọ ye Iyip Ufak nte mme owo enamde mfin emi; ñko enye ama eti mmọ ete ke ekedep Ufọk Abasi oto ke Iyip Jesus. Enye ama ọdọhọ ñko ete ke Ikọ Abasi enyene ukeme ndinam mmọ ekọri esọñọ idem, onyuñ ọnọ mmọ udeme ke otu mmọ emi enamde esana.
Paul ama ọfiọk abaña mme ọdiọk-itọñ anawuri-ekpe emi edidade ukpono Abasi enyam urua, ndien enye ama oduri ebio-owo utọñ abaña idiọk udọñ. Yak ubọk emi Paul akadade añwana oyom se inanade enye ke ini osuk ọkwọrọde Ikọ Abasi edi nsua-nnọ ọnọ mmọ emi ebeñede sidibe (silver) ye eme (gold) enyuñ ekwọrọde Ikọ Abasi ke ntak okuk.
Uwemeyo ye okoneyo ke ñkpọ nte isua ita, ikọ nnọ item Paul ye mmọñ eyet ama owut ima esie ye mbọm ke abaña Mbon Ephesus. Erikwọrọ Ikọ esie ke ofuri esit ayarare ke ikọ esie: “Ñkefeheke ndisian mbufo se ededi eke odorode mbufo ñkpọ.”
Edisana Spirit ama ayarare owut ete ke mbuba emi anade ebet Paul ekenyene ndisaña mbe ke ñkpọkọbi ye ukut emi ọkpọsọñ esit esie ekemede ndinọ ibọrọ. “Mbatke uwem mi ke ñkpọ, man ñkeme ndifehe mbuba mi mma, nnyuñ nnam utom oro Ọbọñ Jesus ọnọde mi, ete ñkwọrọ gospel mfọn Abasi.” Nte afo emenyene oruk udọñ oro ndiyọ tutu osim utit?
Questions
MME MBUME- Tiñ se ọfiọkde abaña mmọ emi esiakde ke Utom Mme Apostle 20:4.
- Tiñ nte Paul akasañade ke ukpep-ñkpọ mfin.
- Siak nte uwut-ñkpọ mme uduak ye Paul.
- Itie ifañ edu ke Ñwed Abasi emi ekenamde owo mkpa eset?
- Nọ mme ntak emi nnyin ikponode Abasi ke Sunday midighe ke Sabbath.
- Anie ekemek mbiowo ke Ephesus onim nte mme ese-utom?
- Paul ekebighi adaña didie ke Ephesus?
- Nso ke Paul akanam ndiwut ete ke imọ isinke esit ke ñkpọ owo?
- Se mme akpan ukpep-ñkpọ ifañ ke Ñwed Abasi emi etiñde ebaña ke ukpep-ñkpọ emi.
- Siak mme ñkpọ emi Paul okokutde ukut ke abaña Eti-mbuk.